ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod matrimonium debet babere aliqua bona excusantia Illud. Hanc conclusionem ponit sanctus Thomas, dist. 31, q. 1, art. 1, dicens : " Nullus sapiens debet jacturam aliquam sustinere, nisi pro aliqua recompensatione alicujus aequalis vel melioris boni. Unde electio alicujus quod aliquam jacturam annexam habet, indiget alicujus boni adjunctione, per cujus recompensationem ordinetur et honestetur. In conjunctione autem viri et mulieris, rationis jactura accidit : tum quia, propter vehementiam delectationis, absorbetur ratio, ut non possit aliquid intelligere in ipsa, ut Philosophus dicit (7. Ethicorum, cap. 11); tum etiam propter tribulationem carnis, quam oportet tales sustinere ex sollicitudine temporalium, ut patet, 1. Corinth. 7. Et ideo electio talis conjunctionis non potest esse ordinata, nisi per recompensationem aliquorum, ex quibus dicta conjunctio honestetur. Et haec sunt bona, quae matrimonium excusant, et honestum reddunt. "

Haec ille. Quae autem sint illa bona, ostendit in articulo sequenti, dicens : " Matrimonium est in officium natura, et est sacramentum Ecclesiae. Inquantum ergo est quoddam officium natura?, duobus ordinatur, sicut et quilibet alius virtutis actus. Quorum unum exigitur ex parte ipsius agentis, hoc est, intentio finis debiti; et sic ponitur bonum matrimonii proles. Aliud exigitur ex parte ipsius actus, qui est bonus in genere ex hoc quod cadit supra debitam materiam; et sic est fides, per quam homo ad suam accedit, et non ad aliam. Sed ulterius habet aliquam bonitatem inquantum est sacramentum; et hoc significatur ipso nomine sacramenti. Bona ergo matrimonii sunt fides, proles et sacramentum. ))

Haec ille. Et ibidem (ad l , 4" et 7 ) exponit quid significat proles et sacramentum , prout dicuntur bona matrimonii. Ex quibus patet ratio pro conclusione in forma. Secunda conclusio est quod per praedicta bona actus matrimonii excusatur a peecato, et non sine illis. Hujus primam partem ponit sanctus Thomas, dist. 31, q. 2, art. 1, ubi sic dicit : " Actus aliquis dicitur excusari dupliciter. Uno modo, ex parte facientis, ita quod non imputetur facienti in culpam, quamvis sit malus, vel saltem non in tantam culpam; sicut ignorantia dicitur excusare in toto vel in parte. Alio modo dicitur excusari actus ex parte sui, scilicet ita quod non sit malus. Et hoc modo praedicta bona dicuntur excusare actum matrimonii. Ex eodem autem habet actus aliquis quod non sit malus in genere moris, et quod sit bonus : quia non est aliquis actus indifferens. Dicitur autem aliquis actus humanus bonus dupliciter. Uno modo, bonitate virtutis; et sic actus habet quod sit bonus ex his quae ipsum in medio ponunt; et hoc faciunt in actu matrimonii fides et proles. Alio modo, bonitate sacramenti, secundum quod actus non solum est bonus, sed etiam sanctus dicitur; et hanc bonitatem habet actus matrimonii ex indivisibilitate conjunctionis, secundum quam significat conjunctionem Christi et Ecclesiae, seu ad Ecclesiam. Et sic patet quod dicta bona sufficienter actum matrimonii excusant. j"

Haec ille. Secundam vero partem conclusionis ponit, eadem quaestione, art. 2, dicens : a Sicut bona matrimonii, secundum quod sunt in habitu, faciunt in habitu matrimonium sanctum et honestum; ita etiam, secundum quod sunt in actuali intentione, faciunt actum matrimonii honestum, quantum ad illa duo bona matrimonii quae ipsius actum respiciunt. Unde, quando conjuges conveniunt, scilicet causa prolis procreandae, vel ut sibi invicem debitum reddant, quae ad prolem et fidem pertinent, totaliter excusantur a peccato. Sacramenti autem bonum non pertinet ad usum matrimonii, sed ad ejus essentiam; unde facit ipsum honestum, non autem actum ejus, ut per hoc actus absque peccato reddatur, quia alicujus significationis causa conveniunt. Et ideo solum duobus modis conjuges absque omni peccato conveniunt, scilicet causa prolis procreandae, vel debiti reddendi; alias semper est peccatum, veniale ad minus. "

Haec ille. Item, ibidem, in solutione secundi, sic dicit: (( Si aliquis per actum matrimonii intendat vitare fornicationem in conjuge, non est aliquod peccatum : quia hoc est quaedam redditio debiti, quod ad bonum fidei pertinet. Sed si intendat vitare fornicationem in se, sic est ibi aliqua superfluitas; et, secundum hoc, est ibi peccatum veniale. Nec ad hoc matrimonium est institutum, nisi secundum indulgentiam, quae est de peccatis venialibus. "

Haec ille. Ex quibus potest formari ratio pro utraque parte conclusionis.

Pro prima quidem , arguitur sic : Illa quae actum reddunt bonum bonitate virtutis et bonitate sacramenti, excusant actum a peccato. Sed hoc faciunt bona matrimonii, quando concurrunt in actu matrimonii. Ergo, etc.

Pro secunda, arguitur sic : Actus humanus cadens super indebitam materiam, vel non relatus ad debitum finem, nec vestitus debitis circumstantiis, est peccatum. Sed actus matrimonii carens praedictis bonis, est hujusmodi. Ergo, etc. Tertia conclusio est quod beata Maria, non obstante voto virginitatis per eam emisso, contraxit verum matrimonium. Primam partem hujus conclusionis ponit sanctus Thomas, dist 30, q. 2, art. 1, in solutione primae quaestiuncula;, dicens : " In beala Virgine debuit apparere omne illud quod perfectionis fuit. Virginitas autem, quamvis in se sit optima, tamen, pro tempore illo, ei matrimonium praeferebatur, propter exspectationem benedicti seminis per generationem venturi. Et ideo beata Virgo vovit virginitatem tanquam optimum et sibi acceptissimum; non tamen simpliciter, sed sub conditione honestissima, hac scilicet, nisi Deus aliter ordinaret. Nec conditionem apposuit ut dubitaret an vellet virgo permanere, sed an deberet. Et hoc est quod Augustinus dicit in littera, quod proposuit se perseveraturam virginem, nisi Deus aliter ordinaret (a). "

Haec ille. Item, 3 p., q. 28, art. 4, sic dicit : " Perfectionis opera magis sunt laudabilia, si ex voto celebrantur. Virginitas autem in Matre Dei summe debuit pollere. Et ideo conveniens fuit ut virginitas ejus ex voto esset Deo consecrata. Verum, quia, tempore legis, oportebat generationi insistere tam viros quam mulieres, quia secundum carnis originem cultus Dei propagabatur, antequam ex illo populo Christus nasceretur, Mater Dei non creditur, antequam desponsaretur Joseph, absolute virginitatem vovisse; sed, licet eam in desiderio habuerit, super hoc tamen voluntatem suam divino commisit arbitrio. Postmodum vero, accepto sponso, secundum quod mores illius temporis exigebant, simul cum eo votum virginitatis emisit. "

Haec ille. Item, ibidem, in solutione primi, sic dicit: " Quia videbatur esse lege prohibitum non dare operam ad relinquendum semen super terram, ideo non simpliciter virginitatem vovit Dei Genitrix, sed sub conditione, si Deo placeret. Postquam autem innotuit hoc esse Deo acceptum, absolute vovit, antequam ab angelo annuntiaretur (6) ".

Haec ille. Ex quibus patet ratio pro prima parte conclusionis. Secundam partem conclusionis ponit idem, 3 p., q. 29, art. 2, ubi sic dicit : " Matrimonium, sive conjugium, dicitur verum ex hoc quod suam perfectionem attingit. Duplex est autem rei perfectio : prima, et secunda. Prima quidem perfectio in ipsa forma rei consistit, ex qua speciem sortitur. Secunda autem perfectio consistit in operatione rei, per (a) Cfr. can. Beata Maria, caus. XXVII, q. 2. Videtur hic canon a collectore confectus ex variis locis B. Augustini, potissimum ex lib. 1. de Nuptiis et Concup., et ex libello (ie Virginate.

quam res aliqualiter finem suum attingit. Forma autem matrimonii consistit in quadam indivisibili conjunctione animorum , per quam unus conjugum indivisibiliter alteri fidem servare tenetur. Finis autem matrimonii est proles generanda et educanda: ad quorum primum pervenitur per concubitum conjugalem; ad secundum per alia opera viri et uxoris, quibus sibi invicem obsequuntur ad prolem nutriendam. Sic ergo dicendum est quod, quantum ad primam perfectionem, omnino verum fuit matrimonium Virginis Matris Dei et Joseph. Non tamen consensit in copulam conjugalem, nisi sub conditione, si Deo placet. Unde et angelus vocat Mariam conjugem Joseph, dicens (Matth. 1, v. 20): Joseph, noli timere accipere Mariam conjugem Utam. Quod exponens Augustinus, de Nuptiis et concupiscentia (lib. 1, cap. 11), dicit ; Conjux vocatur ex prima desponsationis fide, quam concubitu nec cognoverat, nec fuerat cogniturus. Quantum vero ad secundam perfectionem, quae est per actum matrimonii, si referatur hoc ad carnalem concubitum, per quem proles generatur, non fuit illud matrimonium consummatum. Unde Ambrosius, super Lucam (lib. 2): Non te moveat quod Mariam Scriptura conjugem vocat : non enim virginitatis ereptio, sed conjugii testificatione nuptiarum celebratio declaratur. Habuit tamen illud matrimonium etiam secundam perfectionem, quantum ad prolis educationem. Unde Augustinus, in libro de Nuptiis et concupiscentia (lib. 1, cap. 11), dicit : Omne nuptiarum bonum impletum est in illis parentibus Christi, proles, fides et sacramentum. ProlemcognoscimusipsumDominumJesum; fidem, quia nullum adulterium; sacramentum, quia nullum divortium. Solus ibi nuptialis concubitus non fuit. "

Haec ille. Simile dicit, trigesima distinctione Quarti, q.2, art. 2 et 3. Ex quibus patet ratio pro secunda parte conclusionis in forma. Quarta conclusio est quod illud matrimonium luit licitum, nec indiguit aliqua excusatione sicut alia. Primam partem hujus ponit sanctus Thomas, trigesima distinctione hujus, q. 2, art. 1, in solutione secundae quaestiunculae, dicens : " Conveniens fuit Matrem Christi matrimonio esse conjunctam, tum propter causas in littera assignatas, tum etiam propter alias. Quarum prima est, ut significaret Ecclesiam, quae est virgo et sponsa. Secunda, ut per Joseph genealogia Mariae texeretur : non enim erat consuetudo apud Hebraeos ex parte mulierum genealogiam computare. Tertia, ut virginibus excusatio tolleretur, si de fornicatione infamarentur. Quarto, ut Christus nuptias sua nativitate approbaret. Quinto, DISTINCTIONES XXX, XX ut major perfectio virginitatis in beata Virgine ostenderetur, dum in ipso matrimonio virgo permansit, j

Haec ille. Item, ibidem, in solutione primi, dicit sic: " Post votum virginitatis absolute factum, non potest aliquis in matrimonium consentire sine peccato: quia, si sit votum solemne, non fit matrimonium verum; si autem sit votum simplex, verum est matrimonium quod sequitur, tamen peccant contrahentes. Votum autem beatae Virginis non fuit solemne, sed simplex, in corde expressum; nec absolutum, sed sub conditione, ut ex littera patet. Et ideo potuit sine peccato, ex speciali Spiritus Sancti consilio, cujus dispositio conditionaliter in suo voto cadebat, in matrimonium consentire. "

Haec ille. Eadem ponit, 3 p., q. 29, ubi, art. 1, assignat duodecim rationes quibus fuit conveniens Mariam matrimonio esse conjunctam; et, in praecedenti quaestione, scilicet 28, art. 4, ubi arguit sic, tertio loco : (C Glossa Augustini (a) dicit, 1. Timoth. 5, quod voventibus virginitatem non solum nubere, sed etiam velle nubere, damnabile est (de Bono viduitatis, c. 9). Sed Mater Christi nullum peccatum damnabile habuit. Cum ergo desponsata fuerit, videtur quod virginitatis votum non emisit, j Ecce argumentum.Sequitur responsio : ((Dicendum quod verbum illud intelligendum est de illis quae castitatem absolute vovent; quod quidem Mater Dei non fecit, antequam Joseph desponsaretur; sed, post desponsationem, ex communi voluntate, simul cum sponso suo votum virginitatis emisit. "

Haec ille. Ex quibus potest formari ratio pro prima conclusionis parte : Id quod habet multiplicem convenientiis rationem, et nihil contra rectam rationem, licitum est. Sed matrimonium beatae Mariae fuit hujusmodi. Ergo, etc.

Pro secunda parte conclusionis, arguitur sic : Cessante causa, cessat effectus causae adaequatus. Sed causa quare matrimonium requirit aliqua bona ipsum excusantia, non fuit in matrimonio beatae Mariae; cum neuter conjugum aliquam jacturam ex illo matrimonio reportaverit, sed potius magnum bonum. Ergo non oportuit quod haberet aliqua bona excusantia et recompensantia damnum. Et in hoc primus articulus terminatur.