ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES g 1. - Ad argumenta contra primam CONCLUSIONEM Ad argumenta Aureoli. - Quantum ad tertium articulum, respondendum est objectionibus supradictis. Et quidem Adprimum Aureoli contra primam conclusionem, dicitur primo, quod positio sancti Thomae non habet quod verum corpus Christi sit virtus sacramenti Eucharistias formaliter et per essentiam, sed quod est subjectum talis virtutis partialiter. Et similiter, species sunt subjectum illius virtutis partialiter. Aggregatum autem ex utroque sunt completum, integrum, adaequatum subjectum ejus.

Dicitur secundo, quod non est inconveniens, aliquid idem esse rem proximam sacramenti Eucharistiae, et tamen intrinsece pertinere ad sacramentum Eucharistiae. Estautem inconveniens, idem esse rem ultimam sacramenti, scilicet effectum sacramenti, et simul pertinere intrinsece ad essentiam sacramenti; sicut arguitur de effectu baptismi, qui est character et gratia; illa enim sunt subjective in suscipiente sacramentum, et non in sacramento. Secus autem est de corpore Christi, quod est sub speciebus sacramentalibus. De praedictis beatus Thomas, 3 p., q. 73, art. 1, in solutione tertii, sic dicit : a Sacramentum dicitur ex (x) eo quod continet aliquod sacrum. Potest autem aliquid esse sacrum dupliciter : scilicet absolute, et in ordine ad aliud. Haec autem differentia est inter Eucharistiam et alia sacramenta habentia materiam sensibilem, quod Eucharistia continet aliquid sacrum absolute, scilicet ipsum Christum; aqua vero baptismi continet aliquod sacrum in ordine ad aliud, scilicet virtutem ad sanctificandum. Et eadem ratio est de chrismate, et similibus. Et ideo sacramentum Eucharistia; perficitur in ipsa consecratione materiae; alia vero sacramenta perficiuntur in applicatione materia? ad hominem sanctificandum. Et ex hoc etiam sequitur alia differentia : nam, in sacramento Eucharistiae, id quod est res et sacramentum, est in ipsa materia; id autem quod est res tantum, est in ipso suscipiente, scilicet gratia quae confertur; in baptismo autem utrumque est in suscipiente, scilicet et character, qui est res et sacramentum, et gratia remissionis peccatorum, quae est res tantum. Et eadem ratio est de aliis sacramentis. "

Haec ille.

Item, prima quaestione hujus distinctionis, art. 1, q 1, quinto loco, arguit sic : " In omni sacramento, id quod est res et sacramentum, est aliquid effectivum in suscipiente, sicut character in baptismo. Sed corpus Christi verum, quod ponitur hic res et sacramentum, non est aliquid in suscipiente effectivum. Ergo non est sacramentum ejusdem rationis cum aliis. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod ex hoc ipso quod alia sacramenta perficiuntur in acceptione vel collatione, contingit quod illud quod in eis est sacramentum et res, est aliquid acquisitum in suscipiente. In hoc autem sacramento est aliter. "

Haec ille.

Dicitur tertio, quod in Eucharistia sacramentum potest sumi tripliciter : primo modo, pro signo sensibili, quod est signum et sacramentum, et non res; secundo modo, pro illo quod est res et sacramentum; tertio modo, pro aggregato ex utrisque. Modo corpus Christi non est pare sacramenti Eucharistiae primo modo dicti; nec pertinet intrinsece ad illud, sed solum continetur sub illo. Sumendo autem sacramentum Eucharistiae secundo modo, constat quod corpus Christi est essentialiter illud sacramentum primo et adaequate. Sed, sumendo sacramentum tertio modo, conceditur quod corpus Christi verum pertinet ad sacramentum Eucharistiae intrinsece partialiter. Ad secundum dicitur primo, quod ex verbissancti Thomae non potest haberi quod species sint materia proprie loquendo hujus sacramenti Eucharistiae, sed potius panis et vinum. Quod patet. Nam, 3 p., q. 74, art. 1, determinat quod materia sacramenti Eucharistiae sunt panis et vinum, quadruplici ratione: scilicet ratione usus sacramenti, et ratione passionis Christi, et ratione effectus sacramenti considerati in ipso suscipiente, et ratione effectus sacramenti respectu totius Ecclesiae. Et similia dicit, undecima distinctione hujus Quarti, q. 2, art. 1, qia 2.

Dicitur secundo, quod, accipiendo extenso nomine materiam sacramenti pro quolibet signo sensibili habente conditiones materiales, puta extensionem, situm, et hujusmodi, sic posset concedi quod species panis et vini sunt materia hujus sacramenti, eo modo quo dicit Hugo (de Sacramentis, lib. i, part. 9, cap. 2), quod sacramentum est materiale elementum, exterius oculis suppositum, etc. De hoc sanctus Thomas, octava distinctione hujus, q. 1, ari. I, q 1, arguit sic, tertio loco : " Sacramentum est materiale elementum, exterius oculis suppositum, secundum Hugonem. Sed corpus Christi verum, quod hic dicitur sacramentum et res, non est oculis videntium suppositum. Ergo non est sacramentum. "

Haee ille.

Ecce argumentum. Sequitur responsio : a Dicendum, inquit, quod omne sacramentum est visibile. Non tamen oportet quod quidquid est in sacramento, sit visibile. Videtur enim species sensibilis aqua? in baptismo; sed non videtur virtus spiritualis, quae secretius operatur salutem. Et similiter hic videntur species, sed non videtur verum corpus Christi. Vel dicendum quod est visibile, non in se, sed in speciebus quae ipsum tegunt; sicut et substantia aliorum corporum videtur mediante colore. "

Haec ille.

In quibus apparet quod non negat, immo concedit, quod species sunt materiale elementum visibile in hoc sacramento, et sic quodammodo materia. Item, prima distinctione hujus, q. 1 , ait. 1, q 5, arguit sic, primo loco : " Materia non praedicatur de toto. Sed materiale elementum est materia sacramenti. Ergo male ponitur in diffinitione sacramenti ut genus. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : a Dicendum, inquit, quod sicut formae artificiales (a) sunt accidentales, tamen (6) in artificialibus tota substantia est materia, et propter hoc praedicatur, ut dicatur, Phiala est aurum: ita etiam, cum forma sacramenti non det esse substantiale, sed accidentale, in genere causae et signi, non est inconveniens ut materia sacramenti de sacramento praedicetur, et ponaturin ejus diffinitione sicut genus; hoc enim in aliis actibus contingit, ut dicitur, 7. Metapliijsicae (t. c. 17), ut cum dicitur, Simum est nasas curvus. "

Ha?c ille.

Ex quibus patet quod signum sensibile potest dici materia sacramenti, non quidem materia ex qua, sed in qua, vel circa quam. Tunc, ad formam argumenti contra praedicta, dicitur quod major est falsa, loquendo de sacramento quod consistit in consecratione materiae. Ibi enim oportet quod prima res sacramenti recipiatur in materia sacramenti, vel saltem in speciebus materialibus sacramenti, sicut est in proposito. Secus est de aliis sacramentis, quae non consistunt in consecratione materiae, sed in usu et applicatione materiae ad suscipientem ; sicut est in baptismo, de quo procedit argumentum. Unde similitudo de baptismo et Eucharistia nulla est. Ad primam confirmationem, dicitur primo, quod virtus instrumentalis quam ponimus in sacramentis, non solum est subiective in materia sacramenti, immo in verbis, et quandoque in prima re sacramenti, et quandoque in ministro, sicut alias (y) diffuse dictum est.

Dicitur secundo, quod virtus instrumentalis agens ad primam rem hujus sacramenti, non est subjective in materia, qualitercumque sumatur materia; neque est in prima re sacra-menti;sed est partim in forma verborum,et partim in ministro.

Dicitur tertio, quod virtus instrumentalis agens ad inductionem secundae rei hujus sacramenti, scilicet gratiae, est partim in speciebus materialibus sacramenti, et partim in prima re sacramenti, scilicet corpore Christi, ut dictum est in solutione primi, ubi responsum est ad illud quod dicit se probasse, scilicet quod corpus Christi non sit subjectum talis virtutis, vel partiale agens ad ultimum effectum sacramenti. (a) quia. - Ad. Pr. (6) tamen. - et Pr. (y) Cfr. Dist. 1, q. 1, art. 3, 5 4, I, ad 2um t Dist. 4, q. 1, art. 3, g 1, II, ad 2"m. Ad secundam confirmationem, patet solutio per praedicta. Nam non est simile de sacramento ordinis et de Eucharistia. Nam sacramentum ordinis non consistit in sanctificatione alicujus materiae exterioris, sed potius in sanctificatione persona; per materiam exteriorem, ut dicit sanctus Thomas, vigesima-quarta distinctione hujus, q. 1, art. 1, in solutione quintae quaestiuncula?, ubi sic dicit : " Materia in sacramentis exterius adhibita significat virtutem in sacramentis agentem extrinsecus omnino advenire. Unde, cum effectus proprius hujus sacramenti, scilicet character, non percipiatur ex aliqua operatione illius qui ad sacramentum accedit, sicut erat in poenitentia, sed omnino extrinsecus adveniat, competit ei habere materiam; tamen diversimode ab aliis sacramentis quae materiam habent : quia hoc quod in. (a) sacramento confertur, in aliis sacramentis derivatur tantum a Deo, non a ministro qui sacramentum dat; sed illud quod in hoc sacramento traditur, scilicet spiritualis potestas, derivatur etiam ab eo qui sacramentum dat (6), sicut potestas imperfecta a perfecta. Et ideo efficacia aliorum sacramentorum principaliter consistit in materia, quae virtutem divinam et significat et continet ex sanctificatione per ministrum adhibita. Sed efficacia hujus sacramenti principaliter residet penes eum qui sacramentum dispensat; materia autem adhibetur magis ad determinandum potestatem quae traditur particulariter ab habente eam complete, quam ad potestatem causandum; quod patet ex hoc quod materia competit usui potestatis. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod falsa est illa propositio in qua fundat se arguens in prima confirmatione, scilicet quod virtus sacramentalis principaliter sit in materia sacramenti, si eam generaliter intelligat. Hujus enim oppositum patet in sacramento ordinis, et similiter Eucharistiae, ut dictum fuit supra (in solut. primi, et ad prini, confir, secundi). Ad tertium principale, negatur antecedens. Et ad probationem, negatur minor, scilicet quod usus hujus sacramenti per se et seorsum aliquid efficiat ultra illud quod efficit sacramentum, scilicet species cum corpore Christi, efficientia proprie dicta. Et ad ejus probationem, dicitur quod ultimus effectus sacramenti, scilicet gratia, et illa concomitantia, causatur ab ipso sacramento, et non ab ejus usu. Verumtamen usus potest dici causa sine qua non habetur ultima res sacramenti, vel conditio sacramenti sine qua non agit. Et hoc, quia est quaedam perfectio secundaria ipsius, licet non pertineat ad essentiam ejus. Et de hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 78, art. 1, in solutione secundi, sic dicit : " In (a) quia hoc quod in. - in hoc quod illud quod in

- ^ , (g) a verbis sed illud usque ad sacramentum dat,

Pr. his verbis, Accipite et comedite, intelligitur usus materiae consecratae, qui non est de necessitate hujus sacramenti. Et ideo nec haec verba sunt de substantia formae. Quia tamen ad quamdam perfectionem sacramenti pertinet materiae consecratae usus, sicut operatio non est prima, sed secunda perfectio rei, non per omnia haec verba, Hoc est corpus meum, exprimitur tota perfectio hujus sacramenti. Et hoc modo Eusebius (a) intellexit his verbis confici sacramentum, quantum ad primam et secundam perfectionem illius. "

Haec ille.

Item, quaest. 2 hujus distinctionis, art. 1, q 2, in solutione primi, sic dicit : a Quamvis usus sacramenti non sit de essentia sacramenti, est tamen (6) ad completum esse illius, inquantum pertingit ad hoc ad quod est institutum. Et ideo quandoque dicuntur esse de forma non solum illa quae pertinent ad consecrationem, sed etiam illa quae pertinent ad usum. Et sic loquuntur Ambrosius (y) et Magister Sentent. in littera, n

Haec ille. Cum autem dicit arguens, quod species sacramentales sine usu sacramenti non significant ultimam rem sacramenti,

negandum est. Unde sanctus Thomas, 3 p., q. 74, art. 1, sic dicit: " Panis et vinum sunt materia conveniens hujus sacramenti. Et hoc rationabiliter. Primo quidem, quantum ad usum hujus sacramenti, qui est manducatio : sicut enim aqua assumitur in sacramento baptismi ad usum spiritualis ablutionis, quia corporalis ablutio communiter fit in aqua; ita panis et vinum, quibus communius homines reficiuntur, assumuntur in hoc sacramento ad usum spiritualis manducationis. Secundo, quantum ad passionem Christi, in qua sanguis a corpore est separatus; et ideo in hoc sacramento, quod est memoriale dominicae passionis, seorsum sumitur panis ut sacramentum corporis, et vinum ut sacramentum sanguinis. Tertio, quantum ad effectum consideratum in unoquoque sumentium : quia, ut dicit Ambros. super Epistolam 1. ad Corinth, (cap. ii), in hoc sacramento caro Christi sub specie panis pro salute corporis, sanguis vero pro salute animae sub specie vini offertur, sicut dicitur, Levit. 17 (v. 14), quod anima carnis (S)in sanguine est. Quarto, quantum ad effectum respectu totius Ecclesiae, quas constituitur ex diversis fidelibus, sicut panis conficitur ex diversis granis, et (ot) Verba Eusebii Emiseni, de quibus loquitur Divus Thomas, sunt sequentia : Invisibilis sacerdos visibiles creaturas in substantiam corporis et sanguinis sui, verbo suo, secreta potestate, convertit, ita dicens : " Accipite et comedite, hoc est corpus meum; t et, sanctificatione repetita: " Accipite, et bibile, hic est sanguis meits. " Habentur in Decreto, can. 35, Disi. 11, de consecr. Revera non sunt Eusebii, sed potius Eucherio Lugdunensi attribuenda sunt. (l) Cfr. art. praeced., jj 3, arg. 2. vinum fluit ex diversis uvis, ut dicit Glossa, super illud 1. Corinthior. 10 (v. 17) : Multi unum corpus sumus, a

Haec ille.

Ex quibus patet quod species panis et vini, inquantum hujusmodi, praeter usum et significationem usus sacramenti, significant ultimam rem sacramenti; licet usus sacramenti faciat ad completissimam significationem sacramenti, sicut et ad ejus potissimum esse et ultimatam perfectionem. Et de significatione usus hujus sacramenti, scilicet manducationis et potationis, loquitur sanctus Thomas, prima quaestione nonae distinctionis, art. 1, in solutione primae quaestiunculae, ostendens quomodo illa manducatio significat primo unionem manducantis ad Christum; secundo, vulnerationem Christi in sua passione; tertio, robur animae; quarto, visionem beatificam, per quam per essentiam suam videnti conjungitur. Ideo illa unio exprimitur nomine manducationis. Ad confirmationem patet, per praedicta, quod minor est falsa, ad intellectum arguentis. Quia sumptio sacramenti nihil per se seorsum efficit aliud ab effectu sacramenti; sed est causa, vel conditio, sine qua sacramentum non habet suum ultimum effectum; sane tamen intelligendo, modo quo exprimit sanctus Thomas, 3 p., q. 80, art. 1, in solutione tertii, ubi sic dicit : " Effectus sacramenti potest ab aliquo percipi, si sacramentum habeatur in voto, quamvis non habeatur in re. Et ideo, sicut aliqui baptizantur baptismo flaminis, propter desiderium baptismi, antequam baptizentur baptismo aquae; ita et aliqui manducant spiritualiter hoc sacramentum, antequam sacramentaliter sumant. Sed hoc contingit dupliciter. Uno modo, propter desiderium suscipiendi illud sacramentum; et hoc modo dicuntur baptizari et manducare spiritualiter, et non sacramentaliter, illi qui desiderant sumere haec sacramenta jam instituta. Alio modo, propter figuram, sicut dicit Apostolus, 1. Corinth. 10 (v. 2, 3 et 4), quod antiqui patres baptizati sunt in nube et i7i mari, et quod spiritualem escam manducaverunt, et spiritualem potum biberunt. Nec tamen frustra adhibetur sacramentalis manducatio; quia plenius inducit effectum sacramenti ipsa sacramenti susceptio, quam solum desiderium, sicut supra (3 p., q. 69, art. 4, ad 2 ) circa baptismum dictum est. "

Haec ille. g 2.

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM Ad argumentum Aureoli.

Ad primum Aureoli contra secundam conclusionem, negatur minor. Nec valet probatio. Dicitur enim quod sumens tantum sacramentum sub specie panis, non sumit complete hoc sacramentum, quantum ad duo : primo, non quantum ad illud quod est sacramentum tantum et non res; secundo, nec quantum ad completum et integrum usum sacramenti, qui est cibatio et potatio. De hoc sanctus Thomas, octava distinctione hujus, q. 1, art. 1, q 2, in solutione quinti, sic dicit : " Quamvis Christus perfectus sit sub utraque specie, non tamen, quantum ad integrum usum sacramenti, est sub utraque, sed quantum ad diversos usus. " Item, secundo loco, arguit sic : (( Sacramentum est in genere signi. Sed ea quae sunt in genere signi, sicut nomina, purificantur ad plurificationem significantium, quamvis sit idem significatum; sicut Marcus et Tullius sunt duo nomina, quamvis sit eadem res significata. Cum ergo in Eucharistia sint duo significantia, sicut species panis et vini, videtur quod sint plura sacramenta. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod illa ratio procedit quando utrumque signum habet integram significationem. Sic autem non est hic : quia cibatio spiritualis non significatur perfecte neque per panis sumptionem tantum, neque pervini sumptionem, sed per utrumque simul, sicut in significatione nominum compositorum. "- Haec ille.

Ex quibus, et multis aliis dictis in solutione illius quaestionis, patet quod sumens praecise speciem panis consecrati, non sumit integre totum sacramentum ; licet sumat integre totum Christum, qui est res utriusque speciei. Et, si aliquae auctoritates sonent oppositum, exponendae sunt ad sensum predictum. De hoc etiam multa ad propositum dicit Beatus Thomas, undecima distinctione hujus, q. 2, art. 1, q 1, et in solutione secundi, ubi sic dicit: " Quamvis totus Christus sit sub specie panis secundum rei veritatem, non tamen est ibi ex vi sacramenti nisi corpus ejus, et secundum quod venit in usum fidelium. "

Haec ille.

Et multa alia ibidem dicit ad propositum facientia. Ex quibus patet responsio ad dicta Aureoli contra secundam conclusionem. Verumtamen, ne faveatur novis haereticis Bohe-mistis, qui dicuntur Hussitae, sciendum quod Beatus Thomas, 3 p., q. 80, art. 12, sic dicit : " Circa usum hujus sacramenti, duo possunt considerari : unum, ex parte ipsius sacramenti; aliud, ex parte sumentium. Ex parte ipsius sacramenti, convenit quod utrumque sumatur, scilicet et corpus et sanguis; quia in utroque consistit perfectio sacramenti. Et ideo, quia ad sacerdotem pertinet hoc sacramentum consecrare et perficere, nullo modo debet corpus Christi sumere sine sanguine. Ex parte autem sumentium, requiritur summa reverentia et cautela, ne aliquid accidat quod vergat in injuriam tanti sacramenti et mysterii. Quod praecipue posset accidere in sanguinis sumptione; qui quidem, si incaute sumeretur, de facili posset effundi. Et quia, crescente multitudine populi christiani, in qua continentur senes, et juvenes, et parvuli, quorum quidam non sunt tantae discretionis ut cautelam debitam circa usum hujus sacramenti adhiberent, ideo provide in quibusdam ecclesiis observatur ut populo sanguis sumendus non detur, sed solum a sacerdote sumatur, j

Haec ille.

Item, ibidem, in solutione secundi, sic dicit : " Perfectio hujus sacramenti non est in usu fidelium, sed in consecratione materiae. Et ideo nihil derogat perfectioni hujus sacramenti, si populus sumat corpus sine sanguine, dummodo sacerdos consecrans sumat utrumque. " Item, in solutione tertii, sic dicit: " Repraesentatio dominicae passionis agitur in ipsa consecratione hujus sacramenti, in qua non debet corpus sine sanguine consecrari. Potest autem a populo corpus sine sanguine sumi; nec exinde aliquod detrimentum sequitur, quia sacerdos in persona omnium sanguinem offert, et sub utraque specie totus Christus continetur. "

Haec ille. Jj 3.

Ad argumenta contra tertiam et quartam conclusiones Ad argumenta Scoti.

Ad primum Scoti contra tertiam et quartam conclusiones, respondet bene et sufficienter Durandus, secunda quaestione hujus distinctionis, ubi sic dicit : " Hic est unum dubium, si posset consecrari corpus Christi per ista verba praecise, Hoc est corpus meum, non expressis verbis praecedentibus, scilicet : Qui pridie quam pateretur. Et dicunt quidam quod non : quia sacramentalia verba debent significare illud quod continetur in sacramento; sed ista verba, Hoc est corpus meum, sine aliis verbis praecedentibus prolata, non significant corpus Christi realiter contineri sub speciebus panis, sed significant corpus sacerdotis proferentis (a) contineri sub eis; ergo, etc.

Confirmatur. Quia, si ego dicerem : Paulus dicit, Haec est doctrina mea, non, etc. " Sequitur responsio : " Istud, inquit Durandus, non valet. Quia sufficit quod verba consecrationis significent corpus Christi esse ibi ex institutione Christi ordinantis, et ex intentione ministri proferentis, quamvis praecedentia verba hunc sensum non innuant. Quod patet. Quia, si oporteret quod ex forma verborum insinuaretur corpus Christi ibi esse, non solum non fieret consecratio per haec verba, Hoc est corpus meum, aliis non praemissis, sed etiam, per eamdem rationem, eis praemissis. Quod patet. Quia praecedentia verba recitantur ut dicta a Christo, scilicet Accipiens panem, benedixit, fregit, deditque discipulis suis, dicens: Hoc est corpus meum. Constat autem quod per hanc seriem verborum non significatur quod corpus Christi sit sub speciebus panis quem sacerdos tenet, vel coram se habet, sed solum sub speciebus panis quem Christus accepit et benedixit. Ergo per haec verba non esset corpus sub speciebus panis praesentibus sacerdoti; quod est falsum, et DISTINCTIO Vili. ET IX - QUAESTIO I. erroneum. Sufficit ergo quod verba consecrationis I significent illud quod continetur in hoc sacramento, non ex serie verborum praecedentium, sed ex institutione Christi, et intentione ministri gerentis personam Christi. "

Haec Durandus in forma, et bene, conformiter ad dicta sancti Thomas, 3 p., q. 78, art. 1, in solutione quarti, ubi sic dicit : " Si sacerdos sola praedicta verba proferret, et cum intentione conficiendi hoc sacramentum, perficeretur hoc sacramentum : quia intentio faceret ut haec verba intelligerentur quasi ex persona Cbristi prolata, etiamsi verbis praecedentibus hoc non recitaretur. Graviter tamen peccaret sacerdos sic conficiens hoc sacramentum, utpote ritum Ecclesiae non servans, n

Haec ille.

Similia dicit, secunda quaestione hujus distinctionis, art. 1, q 4, in solutione quarti. Ex quibus patet solutio ad primum Scoti, et ad ejus confirmationem. Ad secundum patet solutio ex dictis ad tertium Aureoli contra primam conclusionem. Ambrosius enim et Eusebius dicunt illa verba, Accipite, etc, pertinere ad consecrationem ratione ibidem tacta : non quia sint de essentia formae consecrativa;; sed quia faciunt ad pleniorem expressionem consecrationis sacramenti, dum explicant non solum primam, sed etiam secundam perfectionem sacramenti. Unde in missali Ambrosiano haec oratio, Hoc est enim corpus meum, est scripta litteris aureis; et similiter totum hoc, Hic est enim calix, etc, tisque in remissionem peccatorum (") inclusive, ut recitat Petrus de Palude (dist. 8, q. 3). Ex quo patet quod solum haec verba, Hoc est enim corpus meum, sunt de essentia formae consecrationis panis, et non aliqua praecedentia; et similiter, quod ad essentiam formae consecrationis sanguinis pertinent non solum haec verba, Hic est sanguis meus, immo omnia sequentia usque ly remissionem peccatorum inclusive. Nec obstat si dicatur etiam quod ly enim est ibi scriptum litteris aureis, et tamen non est de essentia : quia hoc ideo est, quia est in medio partium essentialium forma;; et ne viderentur duae formae, ideo factum est. Sj 4.

Ad argumenta contra quintam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Scoti.

Ad primum Scoti contra quintam conclusionem, dicitur primo, quod arguens false imponit sancto Thomae quod totalis significatio orationis constituatur ex partialilms significationibus partium quasi totum. Hoc enim expresse negat sanctus Thomas; licet concedat quod significatio totius orationis resultat ex significatis partium. Unde, secunda quaestione hujus distinctionis, art. 3, in solutione septimi, sic dicit : " Significatio orationis, quamvis, relata ad partes quibus fit significatio, videatur composita, tamen, relata ad rem significatam, simplex est, inquantum significat unum quid, scilicet compositionem hujus cum hoc; sicut etiam Philosophus dicit in 5. Meta-physicae (t. c. 19), quod substantia senarii non est his tria, sed semel sex, quam ibi qualitatem nominat. Unde, sicut ad hanc qualitatem senarii se habent partes ejus ut dispositiones materiales, et non ut qualitates partium, sicut partes unius totius qualitatis; ita significationes partium sunt dispositiones ad significationem totius orationis, quae consurgit ex significatione ultimae partis in ordine ad omnes praecedentes, etc. j

Haec ille.

Item, art. 1, in solutione primi argumenti quarlae quaestiunculae, sic dicit : " Ea quaesunt in voce, proportionantur his quae sunt in anima. Conceptio autem animae duobus modis est. Uno modo, ut repraesentatio rei tantum, sicut est in omnibus cognitionibus vel conceptibus acceptis a rebus; et tunc veritas conceptionis praesupponit entitatem rei sicut propriam mensuram, ut dicitur, "10. Metaphysicae (t. c. 5); et per modum hujus conceptionis se habent locutiones, quae causa significationis tantum proferuntur. Alio modo conceptio animae non est repraesentativa rei tantum, sed magis praesignativa, sicut exemplar factivum, sicut patet in scientia practica, quae est causa rei; et veritas hujus conceptionis non praesupponit entitatem rei, sed praecedit illam naturaliter, quasi causa ejus, etsi sint simul tempore. Et per hunc modum se habent verba praemissa, scilicet Hoc est corpus meum; quia sunt significativa et factiva ejus quod significatur. Unde veritas et significatio hujus locutionis praecedit naturaliter entitatem rei quam significat, et non praesupponit illam, quamvis simul sit causa propria cum suo effectu proprio. Sed quia significatio et veritas locutionis, quae est simul tempore cum transsubstanliatione, consurgit ex significationibus partium successive prolatarum, ideo oportet quod dictio ultimo prolala compleat significationem locutionis, sicut differentia specifica; et simul cum significatione sit entitas rei; et, per consequens, significationes primarum partium praecedant transsubstantiationem, quae quidem non successive fit, sed in instanti ultimo, per significationem locutionis jam perfectam. Sic ergo hoc pronomen hoc neque demonstrat terminum ad quem transsubstantiationis determinate, quia jam significatio locutionis praesupponeret entitatem rei, et non esset causa ejus; neque iterum demonstrat terminum a quo determinate, quia ejus significatio impediret veritatem significationis totius locutionis, cum terminus a quo non remaneat in ultimo instanti locutionis. Relinquitur ergo quod demonstret hoc quod est commune utrique termino indeterminate. Sicut autem in formalibus mutationibus commune utrique termino est subjectum vel materia, distinguuntur autem termini per formas substantiales vel accidentales; ita in transsubstantiatione commune est accidentia sensibilia, quae remanent, diversitas autem est substantiarum..Unde sensus est : Hoc, id est, contentum sub his speciebus, est corpus meum. Et haec est causa quare cum pronomine non ponitur aliquod nomen, ne demonstratio ad aliquam speciem substantia; determinetur. Sicut enim in locutione quae signifieat tantum alteratioem, per se subjectum est subjectum alterationis commune, ut cum dicitur, Hoc fit album; ita oportet quod in locutione quae facit transsubstantiationem, subjectum sit hoc quod est commune in transsubstantiatione. "

Haec ille. Ex quibus apparet quod, secundum mentem sancti Thomae, significatio hujus categoriae, Hoc est corpus meum, et aliarum similium, est quae-dam forma simplex, non composita ex significationibus partium, sed se habens ad illas sicut formale ad sua materialia. Secundo, quod totalis significatio consurgitex significationibus partialibus, sicut forma ex sua dispositione materiali. Tertio, quod in hac oratione, Hoc est corpus meum, ly hoc non demonstrat determinate terminum a quo, nec determinate terminum ad quem transubstantiationis, sed aliquid commune utrique, per modum individui vagi, puta hic homo, secundum modum loquendi Durandi et Petri de Palude et multorum aliorum. Quarto, quod ly hoc non demonstrat aliquid sub disjunctione, puta terminum a quo vel terminum ad quem, ita quod dicta locutio aequipolleat (a) tali disjunctivae, Hoc est, id est, A est corpus meum, vel hoc, id est, B est corpus meum. Nec aequipollet alicui propositioni de disjuncto subjecto, puta tali, Hoc, id est, A vel B est corpus meum. Sed ly hoc habet ibi suppositionem non simplicem, nec determinatam, sed suppositionem confusam tantum, etsi non ex virtute sermonis, tamen ex institutione Christi accommodantis hanc locutionem practicam et factivam ex suo beneplacito ad talem suppositionem et significationem, et subjectum ejus ad praedictam demonstrationem unius confusi communis ad terminum a quo et ad terminum ad quem, sine actuali expressione vel demonstratione alicujus illorum per modum copulativae vel disjunctivae, aut per modum propositionis de disjuncto aut copulato subjecto; sed uterque terminus ibidem demonstratur in quodam communi confuse et potentialiter, sicut singulare in suo universali, vel communi, vel superiori. Ex quibus patet quod argumentum Scoti non vadit ad mentem sancti Thomae. Tum quia falsum supponit, in hoc quod dicit significationem orationis constitui ex significationibus partium. Tum quia, concesso quod ly hoc, quando profertur, demonstret I illud quod significat, et econtra, non ideo sequitur quod demonstret actu et determinate et in particulari significato aliquid quod tempore illius prolationis est contentum sub illis speciebus, nec aliquid pro tunc non contentum sub illis; sufficit enim quod demonstret aliquid commune utrique, utrumque continens in potentia et confuse, et neutrum actu et determinate vel distincte, sicut animal continet suas species, et homo sua individua. Tum quia similitudo quam adducit de ista locutione, Hoc corpus est aqua, et ista, Hoc est corpus meum, nihil valet : quia prima locutio est speculativa, secunda autem est practica; prima non est accommodata tali demonstrationi, secunda vero sic. Tum (a) quia supponit quod ly hoc demonstret tempus certum, vel sub certo tempore : hoc enim falsum est, quia pronomen non habet significare nec supponere cum tempore. Et de hoc Petrus de Palude (dist. 8, (,. 3), in proposito, sic dicit : a Quidam dicunt quod hoc pronomen hoc facit demonstrationem ad sensum et intellectum simul, sic intelligendo, quod demonstrat aliquid quod est objectum intellectus, et aliquid quod est objectum sensus, primum in recto, secundum in obliquo, ut sit sensus : Hoc, id est, aliquid sub hac specie sensibili, non restringendo exsistentiam sub hac specie sensibili ad aliquam temporis differentiam determinatam. Significatio enim nominis, sive substantivi, sive adjectivi, non restringitur ad aliquam dilferentiam temporis; unde, secundum Donatum, tempus non est de accidentibus nominis. Et quia suppositio nominis fundatur super ejus significationem, ita quod nihil supponit nisi in quo salvatur significatum ejus, ideo per hunc terminum substantialem, vel substantivum, potest supponi substantia quae est, vel quae fuit, vel quae erit. Cum ergo, secundum Donatum, ideo dicatur pronomen quia ponitur pro nomine, demonstratum per hoc pronomen hoc potest intelligi aliquid praesens, vel de propinquo futurum sub hac specie; secundum enim Donatum, pronomini non accidit tempus. Nec potest dici quod restringatur per verbum praesentis ad supponendum pro aliquo quod est praesens sub illa specie, cum verbum futuri temporis restringere non possit terminum ad supponendum tantum pro re futura. Cujus ratio est : quia, quamvis res significata per verbum sit immediate unita rei significatae per suppositum, tamen significat per modum distantis; idem autem significatum per modum distantis, non restringit id quod est significatum per modum distantis (6); cum enim dicitur, Iste homo est albus, iste terminus homo

DISTINCTIO Vili. ET IX. - QUAESTIO I. non restringitur ad supponendum pro albis tantum, sicut cum dicitur, Homo.albus. Cum ergo sacerdos in persona Christi proferat hanc propositionem, Hoc est corpus meum, sensus est quod aliquid sub hac specie praesens, vel de propinquo futurum, est corpus meum. Et hoc est simpliciter verum. Quia, quamvis haec disjunctiva, ratione hujus partis, aliquid praesens sub hac specie, non sit vera, nisi secundum usum loquendi, quo aliquid statim convertendum in rem illam dicitur res illa esse, ut aqua statim convertenda in aerem dicitur aer, et humor statim convertendus in carnem dicitur caro; tamen, ratione alterius partis disjunctivae, ex vi locutionis, vera est; orationi enim assistit virtus operans in fine propositionis rem significatam per eam. Disjunctiva autem est vera, si altera pars est vera; et indefinita vel particularis similiter est vera, cuicumque supposito per subjectum conveniat prae-dicatum.

Sed haec dicta de demonstratione quantum ad intellectum individui vagi videntur bene salvare quod non sit falsitas, si addatur quod non simpliciter fiat demonstratio quoad sensum et intellectum. Nam, si solum ad intellectum, non esset necesse quod sacerdos haberet ante se materiam; cum demonstratio ad intellectum abstrahat ab hic et nunc. Sed ex quo sensus est, Contentum sub Jiis speciebus est corpus meum, vel,Illud quod continetur sub his speciebus est corpus meum, vel, Id quod continebitur sub his speciebus est corpus meum, etc, est duplex demonstratio : una ad sensum, quae refertur ad species, et haec est individui significati; alia autem ad intellectum, quae est individui vagi. Et potest esse vera, sed pro diversis : quia, si dicat, Id quod est contentum sub his speciebus est corpus, verum est, quia corpus panis; si dicat, corpus meum, verum est, quia quando dicit meum tunc est ibi corpus Christi. Et potest poni tale exemplum. Ponatur quod Deus ex aere faciat ignem, remanente quantitate et qualitate symbola, sicut aliqui dicunt fieri naturaliter. Et ponatur quod alteratio qua fit hoc, incipiat, me incipiente dicere, Illud quod continetur sub hac quantitate et qualitate est ignis, et compleatur, me complente hanc orationem, tunc oratio erit vera. "

Sed contra hoc videtur : quia, quando dico hoc, Illud quod continetur, vel est contentum, etc, utrumque verbum est pncsentis temporis; unde sensus est, Illud quod continetur nunc, vel est contentum nunc, est illud; et hoc est falsum; quia aliud continetur in principio orationis, et aliud in fine, nec unum est aliud. Et dicendum quod sermoni non res, sed rei subjectus est sermo, et intentioni dicentis; et quia non intendit de contento pro nunc, sed de contento pro fine locutionis, ideo, etc.

Sed nec illud valet : quia tunc esset sensus, Hoc, id est, quod continendum est, et non id quod est contentum, etc; et sic prius esset factum quam significatum; et sic verba non efficerent, sed supponerent. Unde videtur quod, sicut demonstratio ad intellectum est de individuo vago, sic etiam consignificatur tempus vagum, ila quod intendat prius significari quam verificari, et entitas rei sit media infer significationem et veritatem significantis, quasi diceret, Hoc est corpus meum, id est, Volo quod hic sit corpus meum, dum hic dicetur, et quia dicetur, et vere dicatur.

Sed, secundum hoc, videtur quod non de virtute sermonis, sed de bonitate intellectus verificetur. Sed dicendum quod aliud est loqui de rebus factis, in quibus locutio accipitur pro tempore quo incipit proferri vel ante, aliud de fiendis, in quihus, etiam ex proprietate loquendi, significatio refertur ad futurum; et aliud de sermone speculativo, qui sequitur reni, et de factivo, qui praecedit; et talis est sermo iste. Unde non est intentio quod pro illo nunc sit vera, sed pro ultimo. Sic ergo sensus est, Hoc est corpus meum, id est, Contentum sub his speciebus est corpus meum. Et tunc pronomen supponit et demonstrat contentum, abstrahendo ab omni differentia temporis; unde potest verificari pro instanti ultimo locutionis; sicut econtra dici posset, Hic est panis, id est, Contentum sub his speciebus, etc.; et tunc verificaretur pro primo instanti; nomen enim et pronomen, ut dictum est, abstrahunt a tempore, cum non consignificent tempus. Nec obstat quod verbum substantivum est consignificat tempus praesens : quia prior est ejus significatio qua copulat praedicatum subjecto, quam consignificatio temporis qua? designat tempus illius copulae; unde, cum copulatio non compleatur ante ultimae dictionis prolationem, per consequens non designatur illud tempus. Unde sensus est : Contentum sub his speciebus est corpus meum, tunc primo cum hoc dictum est. "

Haec Petrus, in forma.

In quibus inulta dicit ad propositum, potissime de consignificatione temporis in copula verbali, scilicet ly est, et de ampliatione, vel restrictione, et omnimoda suppositione et connotatione, consignificatione et demonstratione hujus pronominis hoc in praedicta oratione, Hoc est corpus meum.

Apparet autem mihi quod, quantumcumque ly lioc restringeretur ad demonstrandum aliquid praesens, et ad tempus significatum per ly est, sicut habet communis logica, ex hoc tamen nullo modo posset inferri quod supponeret pro aliquo praesenti significato, puta pane, vel corpore Christi; sed sufficit quod supponat pro aliquo praesenti vago, communi, confuso, eo modo quo talia possunt dici praesentia, praeterita vel futura. Item, nec oportet quod illa praesentia intelligantur respectu mensurae in qua profertur ly hoc, sed respectu mensura? in qua completa est significatio totius orationis : nam pro illo instanti ly est intelligitur copulare praedicatum subjecto, et non prius, in talibus orationibus factivis, quarum completa significatio naturaliter prae- NTENTURUM cedit entitatem rei et veritatem orationis; secus est de orationibus speculativis, quarum veritas praesupponit entitatem rei, nec aliquo modo eam causat aut efficit. Ad secundum patet responsio per idem. Quia fundatur in multis falsis. Primum est, quod significatio totius orationis constituatur ex significatis partium. Secundum est, quod partes illius orationis supponant pro aliquo significato determinato prasenti pro mensuri prolationis vocum. Tertium est, quod ly est designet praesentiam mensura praecedentis completam prolationem orationis. Quartum est, quod subjectum orationis praedictae supponat disjunctive pro altero duorum signanter et determinate et in actu, scilicet pro termino a quo, vel ad quem; et quod dicta locutio aequipolleat hypotheticae disjunctivae, vel categoricae de disjuncto subjecto continente actu et determinate duo aliqua signata. Et multa alia supponit, per nos neganda. Ad lertium patet responsio per praedicta; quia fundatur in falso. Et hoc sufficit ad argumenta Scoti. II. Ad argumenta Aureoli.

Ad primum Aureoli, dicitur quod ly hoc demonstrat contentum sub speciebus sacramenti. Sub illis autem non continetur proprie quodcumque accidens, virtute sacramenti; sed sola substantia, tanquam signabile per ea, vel succedens signabili, virtute conversionis. Si autem alia continentur sub praedictis speciebus, scilicet quantitas, qualitas (a), hoc non est virtute sacramenti, nec conversionis, sed per concomitantiam ad substantiam, ut alias forte dicetur. Nec ly hoc demonstrat primo et per se in hac locutione nisi substantiam, et non quodcumque accidens, nec compositum ex substantia et accidente. Et si forte concedi posset quod aliquando in aliqua demonstratione ad sensum demonstrat substantiam sub accidentibus, non tamen utrumque ex aequo, nec aeque primo, aut per se, sed substantiam directe et ut quod, accidentia vero indirecte et ut cujus, vel substantiam ut illud quod directe demonstratur, accidentia vero ut quibus substantia est demonstrabilis et signabilis, si loquamur de demonstratione ad sensum. Et ad probationem (6), minor est neganda: nam ad quaestionem per quid est Ime non necesse est responderi per aliquod ens per accidens complectens in se substantiam et accidens; sed sufficit respondere per meram substantiam; potissime ubi est demonstratio ad intellectum et non ad sensum, vel simul ad intellectum et ad sensum, ad intellectum in recto, et ad sensum in obliquo, sicut est in hac locutione, Hoc est corpus meum, ut superius (ad primum Scoti) est expressum. Ad confirmationem, dicitur quod magis est ad oppositum quam ad propositum. Quia substantia de qua ibi loquitur Philosophus, et Commentator, accipitur prout de ea tractat metaphysicus, et ut est communis ad substantiam sensibilem et ad separatam, et prior utraque. Et constat quod talis substantia non includit accidentia signantia substantiam, nec facientia ad ejus situalem demonstrationem. Cum ergo, secundum Aristotelem, talis substantia respondeatur ad quaestionem quidesthoc, constat quod ly hoc non oportet quod demonstret substantiam cum accidentibus, cum possit demonstrare substantias separatas ab omni tali accidente signativo (ex) substantiae. De praedictis sanctus Thomas, 1 p., q. 13, art. 1, in solutione tertii, sic dicit : " Pronomina demonstrativa dicuntur de Deo secundum quod faciunt demonstrationem ad id quod intelligitur, non autem ad id quod sentitur. Secundum enim quod a nobis intelligitur, secundum hoc sub demonstratione cadit. "

Haec ille.

Similia dicit, 1. Senent., dist. 22, q. i , art. 1, in solutione tertii. Item, ad propositum, 3 p., q. 78, art. 5, arguit sic, secundo loco : (( Hoc pronomen hoc facit demonstrationem ad sensum. Sed species sensibiles, quae sunt in hoc sacramento, neque sunt ipsum corpus Christi, neque sunt accidentia corporis Christi. Ergo haec locutio non potest esse vera, Hoc est corpus meum. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod hoc pronomen hoc non demonstrat accidentia ipsa, sed substantiam sub accidentibus contentam, quae primo fuit panis, et postea est corpus Christi, quod, licet non informetur his accidentibus, tamen sub eis continetur. "

Haec ille. Ad secundum dicitur quod corpus Christi continetur in hoc sacramento, et dicitur contentum esse in sacramento, non sicut locatum continetur a loco, sed modo quodam speciali. Unde sanctus Thomas, 3 p., q. 75, art. 1, in solutione tertii, sic dicit : " Corpus Christi non est eo modo in sacramento, sicut corpus in loco, quod suis dimensionibus loco commensuratur; sed quodam speciali modo, qui est proprius huic sacramento. Unde dicimus quod corpus Christi est in diversis altaribus, non sicut in diversis locis, sed sicut in sacramento. Per quod non intelligimus quod Christus sit ibi solum sicut in signo, licet sacramentum sit in genere signi; sed intelligimus corpus Christi inesse secundum modum proprium huic sacramento. "

Haec ille.

Item, decima distinctione Quarti, q. 1, art. 1, in solutione quinti : " Corpus Christi non est hic ut in loco, per se loquendo; sed ut in sacramento, non solum significante, sed continente ipsum ex vi conversionis facte, etc. " Conceditur tamen quod, cum corpus Christi sit in hoc sacramento modo spirituali, et quasi consimiliter illi modo quo spiritualia sunt in loco, non est inconveniens concedere quod corpus Christi contineat aliquo modo species sacramentales. De hoc sanctus Thomas, nona distinctione Quarti, q. 1, art. 1, q l,in solutione secundi, sic dicit : (( De ratione manducationis est quod aliquid per os introrsum sumatur. Sed esse in aliter est in corporalibus, et aliter in spiritualibus: quia, in corporalibus, quod est in continetur sicut locatum in loco; in spiritualibus autem, quod est in continet sicut anima corpus. Et ideo convenienter cibus corporis trahitur ad corpus, ut contentum ad id quod continet; cibus autem mentis trahit ad se mentem, ut continens contentum. "

Haec ille.

Et sicut ipse dicit Christum continere sumentem, vel mentem ejus; ita potest concedi quod Christus continet hoc sacramentum uno modo, licet alio modo contineatur a sacramento. Prima continentia est virtualis, et quasi causae efficientis; secunda est relativa interiorum, per modum babitus et accidentis. Sed de hac materia diffusius dicetur post. Ad illud autem quod ultimo inducitur, scilicet quod ly hoc non habeat demonstrare aliquod contentum, etc,

dicitur quod hoc est falsum. Quia omne intelligibile potest demonstrari per philosophum, demonstratione ad intellectum, etiam Deus. Demonstratione vero ad sensum non potest nisi ipse situs, vel aliquid determinatum ad situm. Quod tamen potest multipliciter contingere : seilicet quia tale quid est subjectum situs, ut quantum, vel est pars subjecti situs, vel accidens ejus, vel unitum illi, vel velatum ab illo, aut alio modo contentum qualicumque continentia ab ipso quanto. I 5."

Ad argumenta contra sextam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Durandi.

Ad primum Durandi contia sextam conclusionem, respondet Petrus de Palude (dist. 8, q. 3) modo quo recitat arguens. Dicit enim sic : " Dicendum ad primum, quod major est falsa : quia in illis verbis quae Christus instituit, consistit forma, et non in medietate illorum, quamvis continerent totum effectum. Sienim dicatur, Ego baptizo te, et nihil plus, non est baptismus; quamvis illud quod additur, In nomine Patris, etc, non pertineat ad effectum, sed ad causam. Et similiter, si dicatur, Confirmo te, et non addatur, Consigno te, chrismate, et in nomine, etc, non est confirmatio. Ita et in proposito: quia ex ritu Romanoe Ecclesiae ab Apostolis traditum supponimus, sicut acceperunt a Domino, quod illa verba dicantur sub eodem ritu; ideo supponimus illis verbis et non paucioribus consecrari. "

Haec Petrus in forma, et multum bene. Cum autem contra hoc replicat Durandus,

dicitur primo, quod replica sua destruit argumentum. Si enim in majori argumenti sui intendat dicere quod non sufficit quod forma verborum sacramentalium exprimat totum effectum sacramenti, nisi cum hoc exprimat causam primariam effectivam sacramenti et sui effectus, et quaedam alia determinativa praedictorum, tunc apparet quod minor intellecta et debite sumpta sub majore sic intellecta, falsa est, quia in istis verbis praecise, Hic est calix sanguinis mei, etc, non exprimuntur omnia praedicta, scilicet determinantia causam et effectum sacramenti, et potissime ex institutione Christi. Si autem in majori velit et intendat dicere quod sufficit quod forma verborum sacramentalium consecrationis sanguinis exprimat (a) praecise effectum consecrationis sanguinis, non exprimendo causam sacramenti, nec aliquam determinationem causae vel effectus sacramenti, tunc per argumenta Petri apparet quod major est falsa, et similiter ex propria concessione Durandi in sua replica. Si autem intendat dicere quod requiritur expressio causae primariae sacramenti, puta invocatio Trinitatis, vel Christi nominatio, non autem quaecumque alia determinatio effectus, vel causae, vel materiae, vel actus ministri, tunc apparet quod dicium suum est voluntarium, et falsum in forma sacramenti confirmationis, et contra ritum Romanae Ecclesiae quoad sacramentum Eucharistia. , et contra modum et ritum consecrationis beati Ambrosii, de quo supra dictum est (6). Unde responsio Petri stat; et replica Durandi, et corroboratio argumenti sui non valet usquequaque.

Dicitur secundo, quod cum dicunt doctores authentici quod illae sunt formae sacramentorum, quae significant effectum sacramenti, non intelligunt quod illa verba praecise pertineant ad formam sacramenti, quae significant effectum vel causam sacramenti, ut bene probat Petrus; sed intelligunt quod talis significatio necessaria est formae sacramenti; sed non sufficit, sine pluri, ad integram formam sacramenti, nisi addantur omnia et singula verba instituta a Christo ad completam significationem sacramenti; sic autem non est in praedictis verbis, Hic est calix sanguinis mei. Si autem doctores non authentici dicant oppositum , non est curandum de dictis eorum; quia saepe plus student contentioni quam veritatis auditioni. Et ex praedictis patet ad confirmationem primi argumenti Durandi. Ali secundum principale respondet Petrus (ibid.), dicens quod a non mirum si verba consecrationis panis sine determinatione sufficiunt: quia in consecrando Christus ea sine determinatione protulit, et talem vim eis dedit, qui potuit etiam uni verbo eamdem vim tribuere, si voluit. Nam quod addidit, (i) exprimat. - exprimant Pr. (S) Cfr. 8 3, ad2-"". VI. - 11 quod pro vobis tradetur, non in consecrando, sed ante, vel post, dictum est, ut supponimus ex ritu Ecclesiae, qui nec ante, nec post, illud dicit, quae tamen in consecrando nihil de verbis Christi omittit. In consecratione autem sanguinis pro tanto talia verba non sufficiunt, quia Christus ea sine determinatione non protulit sicut prima, et sic voluit proferri ut ipse protulit, et sic hahere efficaciam, sicut tunc habuerunt, non aliter. Et si quaeratur quare in consecratione sanguinis plus voluerit addere determinationem quam in consecratione corporis; - potest dici quod ideo quia in totali effusione sanguinis fuit consummatum mysterium redemptionis, non autem in traditione corporis, quod die praecedenti factum est; et quia in lanceatione expressius significatum est quod de latere Christi formata est Ecclesia, sicut de latere Adae dormientis Eva. "

Haec Petrus, et bene, et conformiter sancto Thoniae, 3 p., q. 78, art. 3, ubi arguit sic, secundo loco : " Non sunt majoris (a) efficaciae verba qua?, proferuntur in consecratione panis, quam ea quae proferuntur in consecratione vini, cum utraque sint verba Christi. Sed statim dicto, Hoc est corpus meum, est perfecta consecratio panis. Ergo statim ut dictum est, Hic est calix sanguinis mei, est perfecta consecratio vini et sanguinis; et ita ea quae consequuntur (6) non sunt de substantia formio, praesertim cum pertineant ad proprietates hujus sacramenti. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod quia sanguis seorsum consecratus expresse passionem Christi repraesentat, ideo potius in consecratione sanguinis fit mentio de effectu passionis, quam in consecratione corporis, quod est passionis subjectum. Quod etiam designatur in hoc quod Dominus dicit, Quod pro vobis trudetur, quasi diceret, Quod pro vobis passioni subjicietur. s

Haec ille.

Item, secunda quaestione hujus distinctionis, art. 2, q 1, in solutione secundi, respondet sic ad idem argumentum : (( Cum Eucharistiae sacramentum sit memoriale dominicae passionis, in consecratione corporis non repraesentatur nisi passionis subjectum; sed in consecratione sanguinis repraesentatur passionis meritum : non enim a corpore Christi sanguis ejus seorsum fuit nisi per passionem; et ideo conditiones dominicae passionis exprimuntur per verba sequentia, magis in consecratione sauguinis quam in consecratione corporis, " - Haec ille.

Item, ibidem, tertio loco, arguit sic : " Proprietates naturaliter consequuntur substantiam rei. Sed illud quod consequitur substantiam, non potest esse factivum transsubstantiationis. Ergo, cum illa verba quae sequuntur designent aliquas proprietates sanguinis, in quem fit transsubstantiati, videtur quod non (h) consequuntur. - consecrantur Vr.

sint de forma. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod, quamvis illa quae sequuntur sint ut proprietates consequentes Christi sanguinem inquantum hujusmodi, sunt tamen essentiales sanguini Christi inquantum est per passionem effusus. Non autem seorsum a corpore Christi consecratur sanguis Christi, sicut nec aliae partes ejus, nisi pro eo quod est in passione effusus. Et ideo illa quae sequuntur, sunt essentialia sanguini, prout in hoc sacramento consecratur. Et ideo oporiet quod sint de substantia formae. "

Haec ille.

Et millia similia dicit in praedictis locis, conformia solutioni Petri. Ad tertium respondet Petrus (ibid.), quod, " si verum est quod dicitur, quod scilicet Graeci aliqua verba omittant, tunc dicendum quod ipsi non conficiunt, licet baptizent (a). Nec negantur non (6) conficere propter mutationem formae; sed solum dicitur quod mutatio qualitatis materiae, quia in fermento conficiunt, non impedit sacramentum, quamvis ipsi econtrario dicant nos non conficere in azymo, ft

Haec Petrus, et bene.

Unde apparet mihi quod vel historia Durandi falsa est; vel, si vera est, oportet dicere quod, si Graeci vere conficiunt, hoc est ex speciali consilio et virtute Spiritus Sancti, sicut Apostoli aliquando baptizabant in nomine Christi. Unde sanctus Thomas, 3 p., q. 66, art. 6, sic dicit : " Sacramenta habent efficaciam ex institutione Christi. Et ideo, si praetermittatur aliquid eorum quae Christus instituit circa aliquod sacramentum, efficacia caret; nisi ex speciali dispensatione ejus qui virtutem suam sacramentis non alligavit, etc. " Ad quartum respondet Petrus (ibid.), dicens quod " verba pertinentia ad effectum qui causatur ex usu hujus sacramenti, inter quem et sacramentum est usus medius, non sunt de essentia sacramenti. Nec de his verbis fit hic mentio. Sed verba pertinentia ad effectum sanguinis Christi, non prout est in sacramento, sed prout fuit fusus in cruce, pertinent ad essentiam, pro tanto quia, ut determinativa praedicati, sunt posila in oratione una, quae est consecrativa sanguinis; nec est completa significatio, quousque tota oratio sit completa; nec, per consequens, est totalis effectus ante, quia significando causant. Et de talibus verbis est quaestio; non autem de primis. "

Haec Petrus, et conformiter ad alia superius dicta, in solutione tertii principalis Aureoli contra primam conclusionem. Ibi enim allegatur sanctus Thomas, 3 p., q. 78, art 1, in solutione secundi, ubi sic dicit : " His verbis, Accipite et comedite, intelligitur usus materiae consecratae, qui non est de necessitate hujus sacramenti. Et ideo nec haec verba sunt de substantia formae, etc. " Ad quinUim respondet Petrus (iliid.), quod a impugnatio rationis non valet : quia illa determinatio, Quod pro vobis tradetur, non ponitur in forma, licet ponatur in historia Evangelii; alia vero ponitur in forma plus quam in historia; quia nec intenlio Evangelistarum fuit ponere formas sacramentorum, sed magis historias dictorum et factorum Christi (a) ".

Haec Petrus (6), et conformiter dictis Beati Thoniae, 3 p., q. 78, art. 3, in solutione noni, ubi sic dicit : cc Evangelistae non intendebant tradere formas sacramentorum, quas in primitiva Ecclesia oportebat esse occultas, ut dicit Dionysius in fine Ecclesiastiae Hierarchiae; sed intenderunt de Christo historiam texere, etc. " Simile dicit, secunda quaestione hujus distinctionis, art. 2, q 1, in solutione primi argumenti. Ad sextum respondet Petrus (ibid.), quod a impugnatio illa non valet. Quia non omnia quae pertinent ad ritum, sunt de essentia; sed illa sola quae significant illa quae ad essentiam pertinent sacramenti, vel ex parte subjecti, vel ex parte praedicati, et sub eodem ritu proferuntur. De talibus intelligitur major, de quibus est illud, Novi et leterni testamenti, eie.

Quod autem dicit Magister in littera, et Ambrosius, de Consecratione, dist. 2,can. Punis est in altari, quod illis verbis conficitur (et ran. Quia corjius, dist. 2, de Cons.), ei reliqua pertinent ad laudes et orationes,

referendum est ad reliqua quae non sunt pars illius orationis qua fit consecratio ".

Et luce Petrus, et bene. II. Ad argumenta Aureoli.

Ad primum ei secundum Aureoli, palet responsio ex dictis ad secundum Durandi. Nam illam determinationem. Quod ])ro vobis tradetur, non addidit Christus in forma consecrationis panis, sicut illam, iVori et aeterni, etc, addidit in forma consecrationis vini.

De forma vero Graecorum, satis dictum est in solutione tertii Durandi. III. Ad argumentum aliquorum.

Ad argumentum aliquorum, dicitur quod forma verborum est de essentia consecrationis sacramenti, non autem de essentia sacramenti consecrati et completi. Hoc enim sacramentum differt ab aliis : quia alia consistunt in quadam successione, et factione, et receptione, et applicatione (j) materiae exterioris ad hominem, et ideo forma verborum in illis est de essentia sacramenti; sed hoc sacramentum consistit in consecratione materiae, non quidem activa, sed passiva; unde differt ab aliis, sicut permanens a successivis. Propter quod non oportet formam verborum esse de essentia hujus sacramenti, sed de essentia consecrationis activae sacramenti; quia, transeunte forma, manet integrum sacramentum quamdiu species sacramentales manent. Vel, si concedatur quod forma est aliquo modo de essentia sacramenti, hoc intelligendum est quoad fieri, non quoad factum esse. Ad argumentum contra conclusionem, respondet sanctus Thomas, 3 p., q. 78, art. 1, in solutione quarti : " Quidam, inquit, dixerunt hoc sacramentum perfici non posse predictis verbis prolatis, et aliis praetermissis, praecipue quae sunt in canone missae. Sed hoc patet esse falsum, tum ex verbis Ambrosii praedictis (a), tum etiam quia canon missae non est idem apud omnes, nec secundum omnia tempora, sed diversa sunt a diversis apposita. Unde dicendum est quod, si sacerdos sola verba praedicta proferret, et cum intentione consecrandi hoc sacramentum, perficeretur hoc sacramentum; quia intentio faceret ut haec verba intelligerentur quasi ex persona Christi prolata, etiamsi verbis praecedentibus hoc non recitaretur. Graviter tamen peccaret sacerdos sic coniiciens hoc sacramentum , utpote ritum Ecclesiae non servans. Nec est simile de baptismo, quod est sacramentum necessitatis. Defectum autem hujus sacramenti potest supplere spiritualis manducatio, ut Augustinus dicit (in Joannem, trad. 20). B

Haec ille. Et haec de quaestione sufficiant. De qua benedictus Deus. Amen. (a) ditiorum et factorum Christi. - doctorum et sanctorum Pr. (6) Haec Petrus. - Om. Pr. (v) applicatione. - ampliatione Pr.