ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES g 1.

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM Ad argumenta Scoti.

Quantum ad tertium articulum, respondendum est objectionibus supradictis. Et ideo ad objecta Scoti contra secundam, dicitur quod minor primi argumenti falsa est. Nec valet probatio ejus. Quia dicitur quod Apostolis non est data alia potestas in caena, et alia post resurrectionem, ut in argumento dicitur. Sed eadem potestas erat, quae primo dabatur in ordine ad primum et principalem actum, scilicet conficiendi Eucharistiam, et secundo dabatur ad actum secundarium, scilicet solvendi et ligandi : sic scilicet, quod accipientes illum characterem, per illum poterant instrumentaliter cooperari, ante resurrectionem, ad primum actum super corpus Christi verum, non autem ad secundum actum, qui est super corpus mysticum; sed, post resurrectionem, poterant cooperari instrumentaliter ad utrumque actum; quia principale agens, scilicet Christus, sic disposuerat aliter coagere eis ante resurrectionem, et aliter post. Nec sequitur quod sit alia et alia potestas instrumentalis : quia eodem instrumento potest faber ad diversos effectus, secundum diversa tempora, diversimode operari. Ad hunc sensum intelligo sanctum Thomam, 4. Sentent., dist. 24, q. 2, art. 3, in solutione secundi, ubi sic dicit: " Dominus dedit discipulis sacerdotalem potestatem quantum ad principalem actum, ante passionem, in caena, quando dixit (Matth. 26, v. 26) : Accipite et manducate; unde subjunxit (Luc. 22, v. 19): Hoc facite in meam commemorationem. Sed, post resurrectionem, dedit eis sacerdotalem potestatem quantum ad actum secundarium, qui est ligare et solvere. "

Haec ille. Ad secundum patet responsio per idem. Dicitur enim quod tota essentia characteris et potestatis sacerdotalis imprimitur in ipsa calicis porrectione; sed non datur sibi tunc quoad omnem ejus actum, sed solum quoad primum et principalem; postea vero datur sibi quoad actum secundarium; ut dicit sanctus Thomas, ubi supra (4. Sentent., dist. 24, q. 2, art. 3, ad 2 ). Ad tertium dicitur quod tam major quam minor sunt falsae. Major quidem : quia character non est purus respectus, sed absolutum cum respectu. Minor etiam falsa est : quia, ut visum fuit, 3. Sentent. (a); eadem relatio realis, est ad plures terminos, sicut eadem filiatione homo refertur ad patrem et ad matrem. Ad quartum dicitur primo, quod argumentum bene probat quod Deus posset dare alicui potestatem quoad unum illorum actuum de quibus fit sermo, non dando ei potestatem quoad alium actum ; sed non probat quod de facto ita sit. Sicut Deus produxit aliquam substantiam quae est intellectiva et non sensitiva, et aliam quae est sensitiva et non intellectiva; tamen, cum hoc, produxit tertiam, quae est sensitiva et intellectiva. Sic in proposito. Conceditur tamen quod, licet illa potestas sacerdotalis sit una et eadem quoad essentiam suam absolutam, implicat tamen diversos respectus ad diversos actus, vel effectus, ad quos ordinatur. Et de hoc vide sanctum Thomam, dist. 18, q. 1, art. 1 (q 3), quomodo sunt duae claves, et quomodo una. Et haec sufficiant ad objecta Scoti. (a) Cfr. 3. Senteni., dist. 7 et8, q. 1, art. 3, g 1, I, ad 6um et ad7"ni. g 2.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM Ad argumenta Durandi.

Ad objecta contra tertiam conclusionem nunc dicendum est. Sed antequam ad singula deveniamus, promittenda sunt quaedam universalia praeambula, ex dictis Petri de Palude. Dicit enim sic (dist. 19, q. 2) : " Ad evidentiam quaestionis hujus, sciendum est quod unusquisque de eo quod suum est potest facere quod vult; quia in sua re quilibet est moderator et arbiter. Et nihil tam naturale est, quam voluntatem domini servare, volentis rem suam in alio transferre. Unde, quia de contractibus vel quaestionibus (a) homines non compelluntur litigare coram judice, nisi velint, sed possunt eligere arbitros, vel inter se componere, sicut volunt; quo facto, praetor ratum habere debebit hoc, nec habet eos ad respondendum coram se citare; propter hoc, de talibus possunt se submittere cuicumque judici volunt, habenti jurisdictionem in alios (ut Aurelianenses consentire in judicem Parisiensem, prorogando jurisdictionem (6) illius in seipsos) (y), et tenebit sententia, quasi a suo judice in subditos lata, vel etiam in judices chartularios, qui nullum subditum habebant, nisi volentes se eis submittere. Si autem est aliquid de quo homo teneatur, velit nolit, ipse, vel actor, vel accusator, coram judice determinato respondere, sicut de feudo, vel delicto de quo invitus accusatur (3) coram alio judice, remittitur ad judicem loci delicti. Unde de talibus non potest actor et reus in extraneum judicem consentire, nisi de licentia ipsius judicis cui in hoc subditi sunt. Et, propter (s) hoc, clerici, qui speciali modo subditi sunt judicibus suis, non solum in delictis, sicut caeteri, sed etiam in contractibus, nec possunt renuntiare privilegio fori, non (Q possunt se alieno judici submittere, prorogando ejus jurisdictionem, nisi de licentia Episcopi cui sunt subjecti. Cum ergo, ex ordinatione Christi, omnis anima christiana subdita sit Petro, de illis in quibus ei subdita est, sine licentia ejus, alii subdere se non potest. Ex quo autem post passionem Christi homo mortaliter peccavit, et post baptismum suum, tenetur ad arbitrium Petri satisfacere, cui dictum est (Luc. 17, v. 3) : Si peccaverit in te frater tuus, etc. Unde de peccato mortali, sine licentia et ordinatione Petri, non licuit alteri confiteri. Similiter, ligatus majori vel minori excommunicatione non potest seipsum solvere; est autem commissus Petro in omnibus in quibus indiget ab alio solvi; ergo in istis non potest se alteri subdere. Sed de peccato veniali potest homo per seipsum, sine Petro et quocumque alio sacerdote, seipsum solvere. Similiter de mortali de quo semel est absolutus. Unde, nisi ordinatio Ecclesiae sit in contrarium, quilibet sacerdos potest absolvere quemlibet sibi volentem confiteri, a quolibet veniali, et mortali de quo alias est absolutus : quia de his nulli homini est obligatus; et ideo de his potest se submittere quibus vult, non solum curatis et aliis habentibus populum, sed etiam simplicibus sacerdotibus nullum subditum alias habentibus; nisi quod, si sunt religiosi, sine assensu praelati nihil tale debent agere; sed, si agerent, nihilominus absoluti essent, quia concurrerent essentialia sacramenti. De mortali autem nondum confesso, de quo tenetur satisfacere Petro, non video quod sine ejus licentia possit se alteri subdere: sicut homo de franco allodio potest se cui vult submittere; non autem de feudo de quo jam alteri homagium fecit, nisi de ejus assensu, vel salvo jure ejus. Unde, si homo vellet alieno sacerdoti confiteri, cum intentione (a) nihilominus confitendi proprio, et satisfaciendi ejus arbitrio, videtur quod posset eum alius absolvere; sicut dicit Raymundus(S), quod alienus poterat absolvere, ponendo spem in ratihabitione proprii sacerdotis.

Et quod dicunt illi de contraria opinione, quod, si quis alieno confiteretur, esset verum sacramentum;

Contra : quia a non suo judice sententia lata non tenet. Et similiter, si a suo de casibus retentis, quia in tantum est non suus; sed, postquam est absolutus a superiore, a quocumque vult de illis absolvi potest, per rationem dictam. "

Haec Petrus, et bene. Et addit (ihid.) quod " Deus a principio, Ecclesiae praefecit Petrum curatum, dicens(Joann. 21, v.l7): Pasce oves meas, etc, et (Matth. 16, v. 19) : Tibi dabo claves regni coelorum, etc. Unde, sicut modo, sine licentia curati cui commissa est cura hujus parochiae in dioecesi, non licet alteri confiteri; sic nec tunc, postquam fuit necessaria confessio, sine licentia Petri. Immo, sicut modo Cardinalibus non licet confiteri sine licentia Papae, sic nec tunc Apostolis sine licentia Petri, de jure communi; licet libertas non habeat legem. Et licet omnes Apostoli fuerint immediate a Christo ordinati sacerdotes in die caenae, quando dixit eis (Luc. 22, v. 19), Hoc facite in meam commemorationem, tamen non in episcopos, nisi Petrus cui soli dictum est (Joan. 21, v. 17) : Pasces oves meas. Et de Paulo quidem, qui tunc non erat discipulus, certum est. Beatus etiam Jacobus primus ab aliis consecratus est Hierosolymorum episcopus. Et quamvis omnes Apo- (6) S. Raymundus de Pennaforte, Summa de Poenitentia, lib. 3, til. de Poenitentiis et remissionibus.

stoli essent facti episcopi a Christo, sicut aliqui I dicunt, tamen ab eo Petrus vocatus est Cephas, quod est caput. Unde in Evangelio primus Apostolorum dicitur, et aliis semper praefertur : quia voluit Christus habere unum vicarium, et Ecclesiam unum caput, unius capitis vicarium, a quo caeteri tenerent quidquid haberent; sicut rex dividens regnum vult secundogenitos a primogenito tenere, ita ac si ab illo recepissent, quamvis omnes aeque immediate a rege accipiant portiones. " Tunc ad primum Durandi, respondet Petrus (ibid.) quod, " nisi peccator vellet, nullus eum absolvere posset; sed non convertitur, quod sua voluntas sufficiat in eo quod suum non est, ut supra dictum est. " Ad secundum, a dicitur quod Papa ideo subjicit se cui vult, quia cura illius nulli est commissa determinate, ad cujus arbitrium habeat satisfacere, sicut cura omnis christiani commissa est Petro, per cujus manum oportet transire in regnum, sicut per manus Christi, qui hunc vicarium dereliquit. Unde, si Petrus mortaliter peccasset, tenebatur confiteri. Et quia nulli erat specialiter obligatus, ideo de omnibus quibus sibi Christus commiserat potestatem absolvendi, libertatem habebat eligendi. Et habet successor ejus, qui nulli subest, et pari ratione potestatem habet.

Et per idem patet ad tertium. " Ad quartum respondet, dist. 20, q. 1, dicens : a quod in mortis articulo quilibet possit absolvi a quolibet sacerdote, hoc est jure divino : quia, licet christianus peccans mortaliter, sit obligatus de hoc satisfacere ad arbitrium Petri, vel sui vicarii, hoc intelligitur quando potest habere arbitrium Petri, vel sui vicarii; aliter non, quia tunc esset obligatus ad impossibile. Quia tamen vi clavium absolvi debet, ideo illius auctoritate quem invenit, qui claves habet, solvi potest. Item, hoc est auctoritate juris: quia hoc Papa committit etiam in casibus quos sibi reservat, quod (a) in mortis articulo quilibet sacerdos absolvit quemlibet a quolibet peccato. " Ad quintum dicit (dist. 19, q. 2) quod " consuetudo non praejudicat juri divino. Unde, cum de jure divino esset quod omnis christianus de peccato mortali habeat satisfacere Petro, vel ejus vicario, contraria consuetudo, si fuit, non valuit. Unde et bene dicitur, de Paetiilenliis ei Remissionibus, cap. 2, in Sexto (6), quod nulla consuetudo potest introduci, ut quis sine licentia proprii sacerdotis sibi valeat eligere confessorem. Quia, si hoc esset respectu inferioris proprii sacerdotis, vel Episcopi, quod est de jure positivo; non tamen respectu Papae, quod est de jure divino. Sed quia a principio Ecclesiae non eligebantur nisi boni, et specialiter a Christo electi, non erat periculum; et voluntas Christi erat, et Petri, qui non quaerebant nisi salutem animarum, quod omnes boni, quales sciebat esse illos qui tunc erant, ita possent absolvere, sicut ipse (a). Noverat enim Paulum ita bene usurum sicut se; et ideo voluntas Petri erat Paulum aeque uti; et similiter alios bonos. Sed cito apparuit quod (6) sicut unus de electis a Christo fuit diabolus, et de septem diaconibus unus fuit Satan, multo magis de sequacibus futurum erat; ideo voluerunt quod non quilibet quemlibet, sed divisim. Et diviserunt Paulo et Barnabae Gentes, et ipsi in circumcisionem; non sic autem quod Petrus per hoc perderet (y) potestatem, qui et postea transiit ad Gentes, nulla nova potestate sibi data, prima sibi reservata. Unde, etc. "

Haec Petrus, et bene. Ex quibus patet quod nova Durandi adinventio non valet. Quod etiam ipsemet confitetur, dicens (dist. 19, q. 2) : " Secundus modus est, quod non quilibet absolvi potest a quolibet, non solum propter ordinationem Ecclesiae, sed propter ordinationem Christi. Et hic modus apparet mihi pro nunc verior. Quia Christus soli Petro tanquam pastori commisit curam et regimen totius sui gregis, ut habetur, Joan. ult. Sed potestas clavium ordinis in ligando et absolvendo in foro poenitentiae, et potestas jurisdictionis in ligando vel absolvendo in foro contentioso, est in Ecclesia solum propter curam et regimen ovium Christi, id est, omnium christianorum. Ergo ad solum Petrum pertinuit, et ad solum successorem Petri pertinet, jure suo sibi a Christo collato, uti utraque clave in quemlibet christianum; et nulli alii, nisi ex commissione Petri, vel successorum, vel ex (3) dissimulatione usus quem scit nec reprobat. C( Et ideo ad primum argumentum alterius opinionis, dicendum quod forus poenitentiae voluntarius est, non solum ex parte sacerdotis, quem Deus voluntarie fecit ministrum, sed etiam ex parte confitentis, qui voluntarie dicit peccatum suum. Sed non est voluntarius quantum ad hoc quod quilibet possit pro libito eligere sibi sacerdotem qui absolvat eum : quia nullus potest eum absolvere, nisi cui commissum est a Christi vicario, mediate vel immediate, directe vel indirecte. :. - QUAESTIO I. catis. Tota autem restrictio est ex speciali commissione facta Petro de regimine universalis Ecclesiae. Illa autem commissio fuit de omnibus aliis a Petro, scilicet de omnibus commissis curae et regimini Petri, et non de Petro. Et ideo extendit se ad oves Petri, id est, ad omnes christianos, praeterquam ad Petrum et ad ejus successorem. Et ideo Papa successor Petri non subjacet illi restrictioni, quin possit absolvi a quolibet babente clavem ordinis, prout eligere voluerit. " Ad tertium, inquit, dicendum est quod non est simile de clavibus ordinis et de clavibus jurisdictionis. Quia effectus clavium jurisdictionis transit in invitum; effectus autem clavium ordinis non transit nisi in voluntarium. Papa autem non habet nec habere potest judicem cui submittatur invitus; nec, per consequens, potest se submittere alicui quantum ad jurisdictionem quae de natura sua potest ferri in invitum. Sed effectus clavium ordinis de se extenditur ad omnes, nisi sint exempti per privilegium Petri; quod non militat contra Petrum, quia solum est de ovibus subjectis Petro, et non de ipso. Propter quod Petrus potuit, et successor ejus potest subjicere se cui voluerit, quantum ad usum clavium ordinis in foro poenitentia?, etc. " Ad quartum, inquit, dicendum est quod ex ordinatione Christi est quod oves Petri non regantur nec subsint curae vel regimini cujuscumque, nisi ex commissione Petri, mediata vel immediata, directa vel indirecta. Semper autem sedes Petri voluit quod in articulo mortis quilibet sacerdos non praecisus ab Ecclesia posset quemlibet absolvere a peccatis, in absentia illius ad quem cura regulariter pertinet. Et si nollet, in illo casu nihilominus posset, non obstante privilegio Petri, quod non fuit ei datum ad destructionem, sed ad aedificationem, cum fuerit ei datum ad pascendum oves. Unde in illo casu cessaret privilegium Petri, et staretur primae ordinationi Christi de potestate clavium ordinis, quae se extendit ad omnem peccantem et ad omne peccatum. Nec casus necessitatis mutaret ministrum (a), sed ordinatio Christi, qui in tali casu non dedit Petro privilegium. "

Haec Durandus, in forma, et bene, et conformiter sancto Thomae, 4. Sentent., dist 20, q. 1, art. 1, q 2, in solutione primi, ubi sic dicit: " Aliquis potest uti jurisdictione alterius ex ejus (6) voluntate : quia ea quae jurisdictionis sunt, committi possunt. Unde, quia Ecclesia acceptat ut quilibet sacerdos absolvere possit quemlibet in articulo mortis, ideo ex hoc ipso quis usum jurisdictionis habet, quamvis jurisdictione careat. "

Haec ille. Sed, ibidem, in principali solutione secunda; quaestiunculae, videtur contradicere omnibus supradictis, et quasi declinare ad opinionem Durandi prius improbatam. Ait enim sic : a Quilibet sacerdos, quantum est de virtute clavium, habet potestatem indifferenter in omnes, et quantum ad omnia peccata. Sed quod non possit omnes ab omnibus peccatis absolvere, hoc est quia per ordinationem Ecclesiae habet jurisdictionem limitatam, vel nullam omnino habet. Sed quia necessitas legem non habet, ideo, quando articulus necessitatis imminet, per Ecclesiae ordinationem non impeditur quin absolvere possit, ex quo claves habet, etiam sacramentaliter; et tantum consequitur ex absolutione alterius, sicut si a proprio sacerdote absolveretur. Nec solum a peccatis potest tunc absolvi, sed etiam ab excommunicatione, a quocumque sit lata : quia haec absolutio etiam ad jurisdictionem pertinet, quae per legem ordinationis Ecclesiae coarctatur (a). "

Haec ille.

Ex quibus prima facie videretur quod ex sola ordinatione Ecclesiae est quod non quilibet sacerdos possit quemlibet absolvere, et quod, illa ordinatione sublata, quilibet potest absolvere quemlibet, ex potestate ordinis a Christo collata.

Sed dicendum est quod sanctus Thomas non intendit quod illa restrictio solum sit per ordinem Ecclesiae, sic quod nullo modo sit ordinatione Christi. Quod patet. Tum quia, ut recitatum est in probatione tertia. conclusionis, ipse ponit, dist. 19, q. 1, art. 3, q 1, in solutione primi, quod Christus, licet omnibus Apostolis dederit potestatem remittendi peccata, tamen cum hoc intellexit quod usus illius potestatis deberet esse praesupposita potestate Petri, secundum illius ordinationem. Item, dist. 24, q. 3, art. 2, q 3, in solutione primi, sic dicit : a Quamvis omnibus Apostolis data sit communiter potestas ligandi et solvendi, tamen, ut in hac potestate ordo aliquis significetur, primo soli Petro data est, ut ostendatur quod ab eo in alios debeat ista potestas descendere. Propter quod etiam ei dixit singulariter (Lucae 22, v. 32), Confirma fratres tuos, et (Joan. 21, v. 17), Pasce oves meas, id est (6), loco mei, ut dicit Chrysostomus(j), praepositus et caput esto fratrum, ut ipsi te in loco meo assumentes, ubique terrarum te in throno tuo sedentem praedicent et confirment. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod illa ordinatio, qua institutum est quod non quilibet sacerdos possit quemlibet extra casum necessitatis ab omnibus peccatis absolvere, sed solum secundum arbitrium Petri, vel ejus successoris, non solum est ordinatio Ecclesiae, sed Christi. (a) ordinationis Ecclesiae coarctatur. - ordinationi Ecclesis? contrariatur Pr. (e) id est. - in Pr. (yj Haec in Chrysostome) non occurrunt. VI. - 26 g 3.

Ad argumenta contra quartam CONCLUSIONEM Ad argumenta Scoti.

Ad primum Scoti contra quartam conclusionem, dicitur, negando minorem. Et ad probationem, dicitur quod peccat per fallaciam consequentis, arguendo negative ab una causa veritatis ad propositionem habentem plures causas veritatis. Nam arbitrium sacerdotis in judicando et imponendo poenitenti posnam satisfactoriam, dupliciter esse contingit rectum. Primo modo, quia attingit poenam cujus est adaequate debitor poenitens secundum judicium Dei; et sic conceditur quod arbitrium sacerdotis non potest hoc modo esse rectum, nisi casu, vel per miraculum speciale. Secundo modo, quia attingit poenam quae in hoc seculo expedit poenitenti secundum judicium Ecclesia?; et hoc modo arbitrium sacerdotis in tali materia potest esse rectum sine casu et sine miraculo, considerando regulas Patrum et dispositionem poenitentis. Ad secundum patet per idem : quia non est impossibile Ecclesiam recte arbitrari sic ut arbitrium sit dignum ratificari apud Deum, ut argumentum false supponit, sicut praecedens. Ad tertium, negatur minor. Quia licet sacerdoti non constet de voluntate Dei, quantam poenam vult infligere poenitenti; potest tamen sibi constare quantam poenam est sibi in hoc saeculo expediens. Et hoc sufficit ad rectum arbitrium. Ad quartum dicitur quod, si sacerdos imponat poenitentiam majorem condigno, poenitens tenetur eam implere, si possit, in hoc saeculo; sed in alio saeculo non exigitur quod totam exsolvat. Et similiter, si imponat minorem condigno, non exigitur quod majorem exsolvat hic; sed in alio saxiilo exigetur. Omnes praedictas solutiones ponit sanctus Thomas sententialiter, dist. 20, q. l,art. 2, in solutione secundae quaestiunculae, ubi sic dicit: " Actus ministri bonus vel malus nihil diversificat in efli-cacia sacramentorum. Unde, sive sacerdos discrete se habeat in injunctione poenitentiae, sive non, nihil diversificatur quantum ad efficaciam absolutionis, confessionis et contritionis. Et ideo, sive discrete poenitentiam injungat, sive non, semper manet reatus ad poenam ejusdem quantitatis. Et ideo, si eam hic non explet, ab eo in purgatorio exigetur. "

Haec ille.

Item, in solutione secundi, sic dicit: " Poenitens cui major condigno poenitentia injuncta est, tenetur eam explere ex sacerdotis injunctione, qui non solum debitum poenae considerat, sed peccato remedium adhibet. Unde post hanc vitam non exigitur ab eo tota, sed solum quantum sufficit ad debitum solvendum. "

Haec ille.

Item, in solutione tertii, sic : a Sacerdos minorem condigno poenitentiam injungens, non semper peccat. Tum quia non potest determinate quantitatem debitae poenae cognoscere; quamvis aliquid proprie, consideratis regulis Patrum, determinate possit. Tum quia quandoque etiam ex industria minorem poenam imponens, plus prodest poenitenti quam noceat, qui forte, propter magnitudinem poenae, posset a poenitentia peragenda impediri, propter debilitatem virtutis adhuc de novo in eo recuperatae; et ideo negligit minus damnum, ut evitet majus; et iterum paulatim confortatus in eo divinus amor, ad plura opera poenitentiae peragenda ipsum incitabit propria sponte, quam sacerdos sibi secundum quantitatem peccatorum injungere potuisset. "

Haec ille.

Et plura alia dicit in eodem articulo, ad confirmationem dictarum solutionum facientia. Ex quibus patet quod ad rectum arbitrium confessoris non exigitur quod semper imponat poenam condignam poenitenti, sed sufficit quod injungat quantam expedit ei pro nunc, consideratis regulis Patrum et dispositione poenitentis (cujus oppositum arguens putabat); et quomodo omnia argumenta fundantur in isto paralogismo fallaciae consequentis, scilicet : Sacerdos non potest recte arbitrari quoad hoc; ergo non potet recte arbitrari ulto modo.

Ad argumentum pro quaestione (?.) responsum est in probatione (6) tertiae conclusionis (j). Et haec de quaestione sufficiant. De qua benedictus Deus. Amen.