EXPOSITIO TEXTUS

Quod autem (I) omnino non contingit. Hoc est secundum caput hujus tractatus, in quo Aristoteles ostendit quod in magnitudine finita non potest esse virtus infinita : et dividitur, quia primo facit hoc. Secundo ostendit, quod nec e contra, scilicet virtus finita potest esse in magnitudine infinita. Secunda ibi: Neque igitur. Item, primo proponit conclusionem. Secundo praemittit suppositiones. Et tertio probat. Secunda ibi : Sit enim major. Tertia ibi : Sienim. Conclusio quam proponit est ista : In magnitudine finita non potest esse virtus infinita.

Sitenimmajor. Hic praemittit suppositiones. Prima ? est, quod semper major potentia movet idem, vel aequale mobile in minori tempore ; et hoc est pro tanto, quia major potentia movet velocius. Secunda suppositio est, quod potentia infinita est major, quam potentia finita. Tertia suppositio est, quod omnis motus est in tempore , et non contingit aliquem motum esse in instanti.

Si enim. Hic format rationem : quia si in magnitudine finita esset virtus infinita, sequeretur quod potentia finita, et infinita moverent idem mobile aeque velociter. Consequens est falsum, quia major potentia movet velocius, quam minor ; modo potentia infinita major est quam finita.Consequentia probatur, quia sumpto aliquo mobili, quod movetur a potentia infinita, quod quidem mobile potest etiam moveri a finita, licet tardius , tunc uterque motus fit in tempore per tertiam suppositionem ; sit igitur quod motus factus a potentia finita sit in centuplo tardior, deinde sumatur alia potentia finita in centuplo major quam illa potentia data, sequitur quod illa in centuplo velocius movebit, et per consequens, aeque velociter, sicut illa potentia finita ; aliter formetur ratio sic , si in magnitudine finita esset virtus infinita, sequeretur quod ipsa moveret subito, quod est contra tertiam suppositionem. Consequentia probatur, quia moveret ultra omnem proportionem velocius,quam aliqua potentia finita.

Neque(2) igitur. Hic probat secundam conclusionem : et primo proponit conclusionem. Secundo, praemittit suppositiones. Et tertio format rationem. Secunda ibi: Sed tamen. Tertia ibi: Infinita ergo. Proponit igitur, quod non.

est possibile, quod potentia finita sit in magnitudine infinita extensa, scilicet per totam magnitudinem ; et licet ista conclusio sit nota,eo quod nulla est magnitudo infinita , attamen Aristoteles intendit ipsam probare, dato quod esset magnitudo infinita.

Sed tamen. Hic praemittit suppositiones. Prima est, quod licet quandoque in minori magnitudine sit major virtus, ut in modico plumbo major gravitas, quam in magno ligno, attamen sumptis corporibus ejusdem rationis et omnino similibus, praeterquam in magnitudine, semper in majori corpore est major virtus. Secunda suppositio est, quod magnitudo finita sit A, B, cujus accipiatur una pars, scilicet B, quae sufficit movere mobile D in tempore E, F. Tertia suppositio, quod si de magnitudine A, B, C, accipiam partem duplam ad partem B, C, ipsa movebit in medietate in minori tempore, quam faciat pars B, C, et sit illud tempus minus F, G , et si accipiam partem triplam, tempus etiam in triplo minus, et sic semper augmentando partem B, C, diminuitur proportionaliter tempus E, F.

Infinita ergo. Hic format duas rationes. Secundam, ibi : Est antem. Prima ratio est. ad probandum, quod potentia magnitudinis A, B, C, est infinita, quia illa potentia est infinita, quae movet idem mobile, vel aequale velocius, quam aliqua potentia finita ; sed potentia magnitudinisA , B, C, est hujusmodi;ergo, etc.Major patet, quia si esset finita, jam moveret velocius quam moveret, quod implicat: et minor patet , quia omnis potentia finita, quae moveret mobile D, haberet aliquam proportionem certam ad partem B, C ; sed potentia magnitudinis A, B, C, ad partem B,C,finitam, nullam haberet proportionem,imo ipsam in infinitum excederet ; igitur moveret mobile D velocius, quam aliqua potentia finita.

Est (3) autem. Secunda ratio est :quia tunc sequeretur, quod virtus magnitudinis finitae, et virtus magnitudinis infinitae moverent aeque velociter, quod est impossibile. Et consequentia patet : quia si magnitudinis infinitae potentia sit finita, ipsa movebit in^aliquo certo tempore dato, et virtus magnitudinis finitae in alio, licet minori. Deinde accipiatur alia virtus magnitudinis finitae, in eadem proportione, in qua tempus se habet ad tempus, et sequitur propositum, scilicet quod virtus magnitudinis finitae, et virtus magnitudinis infinitae, movebunt aeque velociter.