EXPOSITIO TEXTUS

Que autem loci (1) mutatio.Hoc est secundum capitulum hujus tractatus in quo Philosophus ostendit, quod non contingit alium motum a motu locali esse perpetuum. Et primo praemitit intentionem. Secundo, prosequituribi: Omnes enim. Primo, dicit quod nunc considerandum est, quis motus sit primus, et perpetuus, et apparebit quod non contingit aliquem motum a motu locali esse continuum, et perpetuum. . Omnes (2) enim. Prosequitur, et vult probare istam conclusionem, quod non contingit aliquem motum a motu locali esse continuum, et perpetuum. Probatur tribus rationibus. Secunda ibi : Contrarii autem sunt. Tertia ibi : Amplius autem. Prima ratio est, nullus motus terminatus certis terminis potest esse continuus, et perpetuus ; sed omnis motus alius a motu locali est hujusmodi: e go, etc. Major patet: quia omne terminatum est finitum, et tamen motus continuus, et perpetuus est infinitus. Et minor apparet inducendo secundum diversas species motus ; quia alteratio est inter qualitates contrarias) augmentatio et diminutio inter magnum et parvum: generatio inter esse et non esse, et etiam corruptio.

Contrarii autem sunt. Hic ponit secundam rationem. Et primo praemittit suppositionem. Secundo, removet cavillationem, ibi : Similiter autem. Suppositio est talis, quod illi motus sunt contrarii, qui sunt in contraria, id est, motus quorum termini sunt contrarii ; et ipsi sunt contrarii, ut probatum est quinto hujus text. 48. Tunc sic : Nihil cui aliquid est contrarium potest esse continuum, et perpetuum; sed omni motui alteri a motu locali aliquid est contrarium : ergo, etc. Major patet ; quia contraria in se invicem agunt, et sunt sui ipsius corruptiva. Minor apparet ; quia omnis motus alius a motu locali, habet terminos, vel saltem terminum, cui aliquid contrariatur : modo motus sunt contrarii ex contrarietate terminorum, ut patet quinto hujus. Et quod termini aliorum motuum sunt contrarii, patet per inductionem praecedentis rationis.

Similiter autem sunt. Hic removet quasdam cavillationes, et sunt tres. Secunda ibi : Nec si non. Tertia ibi: Non oportet. Prima ratio est ista : si aliquis dicat, quod propter contrarietatem nihil obstaret, quin generatio posset esse perpetua, quia corruptio non contrariatur generationi : modo nihil prohibet mutationes continuari, quando una non contrariatur alteri. Respondetur, quod licet generatio,et corruptio non sint proprie contrariae, attamen non possunt continuari, nec aliqua illarum, eo quod sunt quodammodo oppositae, quia oppositio sufficit ad motus interruptionem.

Nec si non. Hic removet secundam cavillationem, quia mutatio non inter rumpitur, nisi mobile quiescat in termino mutationis: sed generatio interrumpitur per corruptionem, si interrumpitur, et tamen in termino interruptionis non quiescit, quia quod non est, non quiescit; igitur nihil prohibet generationem, vel corruptionem esse perpetuam, ex quo non interrumpitur per quietem. Respondetur, quod ad interruptionem motus non oportet quod mobile quiescat in termino motus, sed sufficit quod non moveatur , quia si non moveatur, postquam movebatur, motus non est continuus.

Non oportet autem. Removet tertiam cavillationem : quia jam dictum est in secunda ratione, quod unus motus contrariatur alteri ; et supra quinto hujus, text. 54. dicebatur, quies contrariatur motui ; igitur ex istis duobus sequitur, quod unum contrariatur pluribus. Respondetur, concedendo quod motus opponitur quodammodo tam motui, quam quieti, ut dicit Aristoteles, quod aequale quodammodo opponitur excellenti, et illi quod excellitur ; verum est tamen quod diversimode motus contrariatur motui, et motus quieti, quia motus contrariatur motui, ut habitus habitui; sed motus contrariatur quieti, ut habitus privationi, et ideo non est proprie contrarietas.

Amplius (3) autem. Hic ponit tertiam rationem, qua probat specialiter de generatione, et corruptione, quod non possunt continuo perpetuari, ita quod continue generationem sequatur corruptio, et e contra; quia si ita esset, sequeretur quod statim, quando res esset facta, oporteret ipsam corrumpi. Consequens est falsum, quia tunc nulla res permaneret per tempus, quod est contra experientiam. Consequentia probatur, quia per generationem res producitur in esse, et per corruptionem res mutatur de esse ad non esse ; igitur si continue generationem sequatur corruptio et e contra, statim continue quando res est, sequetur ipsam non esse,et e contra , et per consequens non maneret per tempus.