ANNOTATIONES

(a) Quia illud est omnino indivisibile, etc. Nota, quod per tempus Me intelligitur praeteritum et futurum: nunc enim, sive praesens non est tempus, sed illud quod praecedit, est praeteritum, et quod sequitur, est futurum. Quod autem praesens non sit pars temporis, probatur : quia omnis pars temporis habet partes ; sed praesens non habet partes, quia cujuslibet successivi habentis partes una pars succedit alteri, et una est ante aliam, et una est facta ante aliam ; in praesenti autem non potest assignari, quod una pars succedat alteri, nec quod una pars sit facta ante aliam, quia quidquid est pars praesentis, est praesens ; quod vero est factum, vel est fiendum, non est praesens. Ex hoc sequitur, quod praesens non est aliud, quam ipsum indivisibile, vel ipsum nunc, vel instans, vel ipsum continuans partem praeteriti cum futuro ; nam quodcumque dicitur esse praesens, dicitur esse nunc,et e contra ; igitur nunc, et praesens sunt idem. Observandum est tamen, quod non solum est inslans.praesens, sed et hora, et dies, et mensis, et annus sunt praesentes, sed differenter, quia hora non est nunc per se primo praesens, quia non est praesens secundum se toLam, sed secundum instans, quo pars ejus praeterita continuatur cum futura ; et pariter dies, mensis, et annus. Instans vero est praesens per se primo, quia est nunc, non ratione alterius, sed per se totum, eo mo:lo quo indivisibile dicitur totum, id est, quod nihil illius est nisi modo, et hoc est, quod intendit hic Aristoteles, quia praeteritum est terminatum a parte post, et futurum est terminatum a parte ante, cum non extendat se ad aliquid de praeterito: ergo in praeterito est terminus finalis,et in futuro est terminus initialis: sed nihil aliud est nunc nisi terminus, ultra quem non est praeteritum, et ante quod non est futurum ; ergo in utroque tempore,scilicet praeterito,et futuro est nunc, sicut terminus in terminato. Et ex hoc sequitur,quod nunc est indivisibile, quia, cum nunc sit distinctum a tempore, et sit terminus praeteriti et futuri, cum infra terminum praeteriti sit totum praeteritum, et infra terminum futuri sit totum futurum, sequitur quod nunc nihil includit de praeterito, neque de futuro, et per consequens ipsum est indivisibile. Si enim esset divisibile, haberet partem priorem et posteriorem, et per consequens haberet in se praeteritum et futurum ; quia cujuslibet, quod est in tempore,pars prior est praeterita respectu posterioris, et posterior pars est futura respectu prioris. ( ) Si diversa, vel sunt mediata, vel immediata. Nota, quod sicut impossibile est imaginari aliquam partem lineae, quin ipsa terminetur duobus punctis, et claudatur inter duo puncta, per modum cujusdam intervalli ; nec etiam possunt imaginari duo puncta, quin inter ipsa cadat medium,

sive media linea, quoniam indivisibile non est immediatum indivisibili. Sic etiam proportionaliter non potest imaginari aliqua pars temporis, quin ipsa cadat inter duo indivisibilia 5 cum enim quaelibet pars temporis sit continua,oportet quod partes temporis per aliqua indivisibilia copulentur, et continuentur, quoniam haec est descriptio continui. Cum igitur pars praeterita sit quid continuum, oportet quod in parte praeterita sint infinita indivisibilia, sicut et infinitae partes; de nullo autem indivisibili est verum dicere, quod sint duo praesentia, quoniam sicut illa pars in qua sunt, praeteriit, ita et indivisibilia ipsa praeterierunt ; solum ergo de illo indivisibili est verum dicere, quod sit praesens, quod copulat partem praeteritam cum futura. Et ex hoc sequitur, quod idem est nunc, quod est finis praeteriti, et initium fut uri; quia si ejset alterum, et alterum, vel illa essent immediata, quod prius improbatum est, vel distantia a seinvicem, et tunc inter ea esset l empus medium, quod est impossibile , quia tunc praeteritum et futurum, quae sunt continua, non haberent se consequenter ; tum quia tempus omne cum sit divisibile, ipsum nunc esset divisibile : cum enim quidquid intercipitur inter praeteritum, et futurum sit nunc ; quia nunc nihil aliud est, quam praesens, quod nec praeteritum, nec futurum est, consequens est, ut ipsum nunc sit divisibile. ( ) Quoi mobile velocius pertranseat, etc. Pro intelligentia hujus probationis, signetur magnitudo, quam mobile velocius pertransit in nunc ; et sit magnitudo A, B ; nunc vero in quo magnitudo pertransitur sit D, supponatur, quod in quocumque tempore est motus, esse proinde potest, et velocior et tardior, quae sunt accidentia motus. Hoc supposito, sic formetur ratio : In quocumque tempore est motus, in eo potest esse velocior et tardior ; sed in ipso nunc motus nequit esse velocior et tardior, ergo neque simpliciter motus. Minor probatur, si in ipso nunc quod vocatur D, esse potest motus velocior et tardior, sit ergo mobile tardius, quod in ipso D transit A, B; sequitur quod mobile velocius pertransibit A ,B, in minori mensura, quam sit D sive nunc ; et per consequens aliquid est minus ipso nunc, atque ita ipsum est divisibile,- sed probatum est esse indivisibile ; ergo moveri in illo quidquam est impossibile.