QUAESTIO VI

Utrum ignis sit in concavo orbis Lunae tanquam insuo loco naturali

Vide auctores Ditatos quaestione antecedenti.

Arguitur quod non : quia cujuslibet corporis naturalis locus naturalis debet esse conservativus ipsius, scilicet locati , sed orbis Lunae non est conservativus ignis ; igitur concavum ejus non est locus naturalis ignis. Major patet in 4. hujus ; et minor probatur, quia Luna est frigida, et humida virtualiter, et stella est ejusdem naturae, ut patet 2. Caeli, text. 41. et42. igitur orbis Lunae est naturae frigidae, et humidae, quae sunt dispositiones contrariae dispositionibus ignis.

Secundo, quia si sic, sequeretur quod nunquam ignis quiesceret alibi non detentus ; consequens est contra experientiam, quia videmus, quod ignis quiescit in istis inferioribus. Consequentia probatur, quia corpus naturale non impeditum non quiescit extra suum locum naturalem, ut patet de terra, et aqua.

Tertio, omne corpus naturale quiescit naturaliter in suo loco naturali ; sed ignis non quiescit in concavo orbis Lunae, imo moveretur circulariter, ut patet primo Meteororum.

Quarto, si ignis esset in concavo orbis Lunae, tunc sequeretur quod non possemus videre astra ; consequens est contra experientiam ; et consequentia probatur, quia videmus, quod ignis in istis inferioribus positus inter visum, et aliquod visibile, prohibet ejus visionem.

Quinto, quia elemento nobilissimo debetur locus nobilissimus ; sed ignis est elementum nobilissimum, et medium mundi est locus nobilissimus ; igitur debet locari in medio mundi. Major patet ; quia locus et locatum debent ad invicem proportionari : et minor apparet in 2. de Generat . ubi ponit, quod ignis est nobilissimum elementum ; igitur generatio ipsius est generatio simpliciter.

Sexto, confirmatur per similitudinem : quia sicut est in homine, qui est minor mundus , quod membrum nobilissimum, scilicet cor ponitur in medio, ita elementum nobilissimum debet poni in medio mundi, praecipue cum locus ille sit exemptus a contrariis.Item potest argui, quod locus ille debet esse immobilis, et tamen concavum caeli semper movetur.

Oppositum arguitur per Aristotelem in isto 4. text. 45. In quaestione Primo videbitur, utrum in concavo orbis Lunae sit aliquis ignis : et Secundo videbitur, utrum ignis sit ibi tanquam in loco naturali.

Quantum ad primum, posuit una opinio, quod ab aere sursum totum caelum esset (a) ignis, et etiam quodlibet astrum, et tunc virtutes frigidas, etc. quas dicimus caelum influere in ista inferiora, nitebantur salvare, per privationem, et recessum Solis ; sed ista improbatur per Aristotelem 1. Caeli, text. 41. etl. Meteororum, cap. 3.

Secunda via, quod caelum est alterius naturae a natura istorum inferiorum,tamen ponunt, quod inter nos, et caelum nullus sit ignis. Et quidam moventur propter istam rationem, quia non possemus videre astra. Alii propter istam : quia si esset ignis inter nos, et caelum , tunc sequeretur, quod aliquando videremus stellas, quando essent longe sub horizonte ; et aliquando non possemus eas videre quando essent longe supra horizontem, stante cum hoc bona dispositione medii ; consequens est impossibile, et consequentia probatur : quia radius visualis transiens per media diversarum diaphanei latum frangitur in occursu illorum mediorum : modo inter nos, et caelum sunt media diversarum diaphaneitatum per te, scilicet aer et ignis ; igitur radius visualis veniens ab astro frangitur in occursu sphaerae aeris, et per consequens omnis stella visa,quae non est directe supra Zenith capitis, videtur per lineam fractam, et per consequens alibi, quam ubi est. Tertio, quia ignis de sui natura est lucidus, ut patet ad experientiam ; igitur si inter nos, et caelum sit ignis, ille debet esse lucidus, quod est falsum , ut notum est ad sensum.

Istis rationibus non obstantibus, pono istam conclusionem: Inter nos et caelum est elementum ignis. Pro quo supponitur primo,quod aer non potest stare sub quantacumque caliditate, nec sub quantacumque raritate, imo in tantum potest fieri calidus et rarus, quod convertetur in ignem. Secundo,supponitur quod motus localis est causa caloris, et quod illud, quod movetur localiter, calefit, ut patet ad experientiam. Tertio supponitur,quod corpus immediatum orbi Lunae movetur localiter circulariter ad motum caeli, sive sit ignis, sive aer. Probatur ratione Aristotelis 1. Metereorum : quia superior regio aeris movetur circulariter, ut apparet primo Caeli, text 15. et per experientiam : igitur illud corpus intermedium movetur circulariter, quia non apparet naturaliter possibile, quod ab utraque parte corpus moveatur motu diurno, et tamen intermedium non moveatur. Et antecedens probatur per experientiam de motu stellae comatae, quae movetur non dividendo aerem, quia tunc derelinqueret caudam sicut aliae impressiones ignitae.

Istis suppositis, arguitur sic : corpus immediatum orbi Lunae movetur localiter motu diurno per tertiam suppositionem : igitur illud corpus calefit per secundam suppositionem, et hoc multum intense, quia motus est valde velox ; igitur illud corpus non est aer, quia aer non potest stare sub tanta caliditate : igitur est ignis, et per consequens in concavo orbis Lunae est ignis. Et debet imaginari de isto igne in concavo orbis Lunae, sicut de igne in fornace, ubi vitra fiunt, quia si vitrum ponatur ad flammam, vel ad carbones, non potest liquefieri , sed statim quando ponitur in illo aere propinquo liquefit ; et ideo licet appareat aer, est tamen ignis purus qualis est in sphaera ignis.

Tunc ad argumenta alterius partis dico, quod ignis non prohibet visionem, imo multo minus, quam aer purus ;ut patet de illo igne in fornace. Ad secundum dicitur, quod radius visualis non frangitur in occursu medii densioris, nisi illud medium sit notabiliter densius, sicut aqua est densior notabiliter aere : modo inter ignem, et aerem non est tanta diversitas in raritate, et densitate. Ad tertium dico, quod ignis purus non est plus lucidus, quam aer, nisi sit ab extrinseco: et dato quod lux ignis in istis inferioribus est quaedam qualitas secunda consequens inflammatam unctuositatem, cujusmodi unctuositas non est in igne puro, imo est pure siccus. Et si quaeras de causa motus circularis sphaerae ignis, respondetur, quod caelum mediante motu suo attrahit ignem secum motu diurno. Sed contra, quia non apparet verisimile, quod quando sunt duo corpora levia sine asperitate, quod unum rapiatur ad motum alterius, dico quod imo, et hoc propter fortem adhaesionem, seu a dhaerentiam sphaerae ignis ad orbem Lunae, quae provenit ex summa levitate ignis inclinante sursum. Patet igitur, quod est elementum, seu sphaera ignis inter nos, et caelum. Et haec de primo.

Quantum ad secundum, ponitur ista conclusio, quod superficies concava (b) orbis Lunae est locus naturalis ignis. Probatur : quia elemento levissimo, debetur locus maxime sursum, ad quem possunt attingere corpora recte mota ;

sed concavum caeli est hujusmodi locus, et ignis est levissimum elementum : ergo, etc.

Secundo, quia concavum caeli est locus nobilissimus, quem potest habere corpus recte motum, et ignis est nobilissimum elementum : ergo, etc. Prima pars antecedentis patet 1. Caeli, text. 15. quia corpora, quanto sunt nobis remotiora, tanto sunt nobiliora ; igitur Aristoteles concludit corpus caeleste esse nobilissimum . Et secunda pars antecedentis patet, 1. de Generatione.

Tertio, quia ad experientiam videmus, quod semper ignis appetit ascendere sursum, quod non esset nisi ibi esset aliquod corpus consimilis naturae, cui ignis inclinaretur conjungi.

Quarto, quia ignis est quoddam corpus naturale : igitur habet aliquem locum naturalem, et non alium, quam concavum caeli, nam alia loca regionis elementorum reliquis elementis sunt deputata.

Sed contra conclusionem objicitur : quia videmus quod omne elementum decoratur aliquo vivente, ut patet inducendo de terra, aqua,aere ; tamen non apparet, quod viventia possint esse in igne : igitur non apparet adquemfinem ordinaretur ibi ignis. Respondetur,quod ignis propter nimiam suam activitatem non compatitur secum aliquid ; et etiam in terra non sunt aliqua viventia, sed supra terram, nisi quatenus infra terram est aer, vel aqua. Propter istam rationem movebantur aliqui ad ponendum Daemones inhabitare regionem ignisfcoa

Ad rationes : Ad primam dico, quod licet orbis Lunae agat (c) virtualiter qualitates contrarias ignis, attamen me diante motu est conservativus ignis secundum praedictum modum.

Ad secundam, concedo consequens ;

quod ignis in istis inferioribus detinetur per gravitatem suae materiae.

Ad tertiam, dico quod ignis quiescit in suoloco naturali, quiete (a) opposita motui, quo movetur ad suum locum ; et hoc sufficit.

Ad quartam, negatur consequentia, quia, ut dictum est, ignis in istis inferioribus non est purus, et ideo propter densitatem suae materiae prohibet visionem visibilium, quae sunt ab alia parte ; sed ignis in sua sphaera est purus sine densitate materiae, ut exemplificatum fuit de igne in fornace vitrorum, qui non prohibet visionem illorum, quibus interponitur ad visum.

Ad quintam negatur, quod medium mundi sit locus nobilissimus. Ad probationem : quia est exemptus a contrariis, dico quod non, imo est maxime conjunctus cum contrariis. Unde licet maxime distet a caelo, ex hoc non sequitur, quod maxime distet a contrariis: quia caelum non est contrarium sibi, imo magis conservat ipsum.

Ad sextam, dicitur quod cor in homine non ponitur directe in medio per aequidistantiam ab extremis, sed magis prope sursum, et sic ignis est in mundo.