ANNOTATiONES

(a) Ad substantiam potest imaginari successio provenire tripliciter. Nola, quod generatio potest dupliciter considerari : uno modo pro alteratione praevia disponente subjectum ad formae substantialis susceptionem, atque ita est motus proprie dictus. Alio modo pro introductione formae substantialis in materia , et sic non est motus, sed subita mutatio ; et eodem modo potest dici de corruptione.

Nota secundo, quod in generationibus substantiarum potest reperiri triplex successio : Prima est in qualitatibus formae corrumpendae. Secunda in generatione alicujus compositi ex diversis membris, in animali enim prius generatur cor, quam alia membra minus principalia. Tertia, quando forma substantialis prius introducitur in parte propinqua agenti quam remota ; et hoc modo quaedam sunt formae suLstanliales,quae partibiliter acquiruntur, sic quod una pars prius acquiritur quam alia , sicut patet in generatione ignis in materia aeris : nam quando ex aere generatur ignis , primo inducitur forma ignis in una parte materiae, deinde in alia, et sic successive : nam in illa parte materiae primo inducilur forma ignis, quae prius disponitur ad susceptionem formae, et quae est ad formam ignis magis disposita ; illa autem pars, quae est propinquior igni generanti, prius naturaliter disponitur quam pars remolior, atque adeo in illa prius naturaliter introducitur forma ignis. Hoc tamen non obstante, quaelibet ejus pars acquiritur in instanti, et ideo licet aliquae generationes, vel corruptiones substantiales possint fieri successive, modo praeexposita, tamen propter hoc non sunt motus proprie dicti, eo quod non sunt de subjecto in subjectum, vel ab affirmato in affirmatum , cum nullum sit individuum demonstratum sub utriusque terminis ejusdem motus : et haec annotalio facit etiam pro secunda conclusione.

(b) In mutatione ad substantiam non provenit successio propter gradus formae. Nota, quod inter Philosophos dubium est de formis substantialibus, utrum possint intendi, vel remitti : nam Commentator sustinet, quod saltem formae substantiales imperfectae, sicut sunt formae elementorum, possunt bene intendi et remitti. Alii vero sustinent hoc idem in aliis formis, ut Canonicus 5. Physic. quaestione 2. articulo 1. et Tartaretus in Praedicamentis, cap. de Substantia, et alii Scotislae, imo Scotus ipse de hoc copiose disputat S. Metaph. 9. Unde quidam modernus, scilicet Ludovicus Lemosius in Commentariis super librum primum de morbis medendis 6aleni,quaesl. 7. tenet hanc conclusionem: Generatio fit in tempore, et non instanti ; cujus sensus est, forma substantialis acquiritur, aut deperditur successu temporis, habetque quosdam gradus, qui successive acquiruntur sicut qualitates, quae per motum acquiruntur.

Probatur haec sententia primo ex Aristotele lib. 4. Physic. cap. 14. dicente, omnis mutatio in quam cadit comparatio celerius tis aut tarditatis, fit in tempore ; sed in generatione cadit hujusmodi comparatio ex eodem Aristotele 7. Phys. c. 4. ergo, etc.

Secundo, probatur ex 6. Phys. cap. 5. et 6. ubi Aristoteles demonstrans motus divisibilitatem, ostendit divisionem nominatim in generatione, et corruptione ratione temporis, in quo fiunt : ergo generatio, et corruptio in tempore fiunt.

Tertio, probatur ex Aristotele lib. 2. de Generatione animalium, capite 3. ubi dicit, quod partes animae non simul acquiruntur, sed primo pars vegetativa, deinde sensitiva, et demum rationalis : ergo hominis generatio fit acquirendo successive formam propriam.

Quarto probatur, si forma substantialis non acquiratur successive, non fiet mutatio ad formam substantialem nisi per accidens , et per consequens generatio non erit mutatio per se ; hoc autem est contra Aristotelem in 5. Physic. cap. 1. Et sequela probatur, non fit mutatio per se ad illam rem, ad quam fluxus antecedens terminum ad quem primo, et per se non pertinet ; sed nulla alteratio potest primo, et per se pertinere ad formam substantialem, sed ad qualitatem est omnis alteratio primo, et per se : ergo si universus fluxus antecedens formam substantialem est tantum alteratio, talis fluxus antecedens formam substantialem non pertinet primo, et per se, ad formam substantialem , et per consequens pertinebit per accidens ad talem formam, atque adeo ad illam non erit mutatio per se, sed per accidens.

Ultimo probatur, Aristoteles lib. 1. de Generatione, cap. 4. docet differre generationem ab alteratione in hoc, quod in alteratione manet subjectum sensibile, et idem mutatur in suis effectibus ; in generatione autem, praeparatione scilicet materiae, quae formam substantialem antecedit, non permanet subjectum sensibile idem, sed necessarium est corrumpi ; sed illa praeparatio materiae, quae in tempore fit, est generatio et non alteratio : ergo generatio fit in tempore. Minor probatur : quando ex semine fit animal, necesse est corrumpatur semen in aliam rem : ergo illa mutatio seminis non est alteratio, sed generatio respectu formae substantialis, quae acquiritur. Et quod illa praeparatio materiae non sit alteratio, sed generatio, inde patet, quia quando natura aliquid generat, aut intendit generare formam substantialem, aut non : si intendit, ergo dato, quod praeparatio materiae sit alteratio, imprudenter facit, siquidem tantum quaerit mutationes, ex quibus primo, et per se formae accidentales emergere possint, ex quibus forma substantialis non possit nisi per accidens nasci.

Ex his elicit, quod mutatio, qua disponitur materia ad formam substantialem, est generatio simpliciter, habens propter se termino formam substantialem. Secundo, elicit mutationem illam instantaneam, qua forma substantialis in materiam introducitur, sive introductionem ipsius formae, dici potius ultimum generatum esse, quam generationem, sicut in fine motus dicitur mutatum esse. Et si contra illum objicias ex octavo Metaph. capitulo tertio, rerum essentias in indivisibili consistere siculi numerum, cui si addas unitatem vel demas, speciem varias ; si ergo rei substantia fieret successive, illi aliquid adderetur, et non consisteret in indivisibili. Respondet, in hoc esse verum, rerum essentias in indivisibili positas esse, quod scilicet, neque unus homo est magis homo quam alter, neque una albedo, est magis albedo quam altera ; si tamen magis et minus dicat plures, seu pauciores habere numeros, tunc non consistunt in indivisibili, non solum accidentia, sed et substantiae ; verbi gratia, homo in primo mense suae generationis est minus homo quam in secundo, et in quarto est magis quam in tertio. Unde distinguit inter acquirere formam, et generationem : forma enim, inquit, in instanti acquiritur, generatio vero in tempore, et successive fit.

Opposita sententia est doctrina Peripatetica, et communis in omni schola doctissimorum virorum, scilicet, quod generatio sit mutatio instantanea, et non successiva. Et probatur ex Aristotele in isto 5. text. 8. et 9. ubi dicit, quod impossibile est, quod generatio et corruptio sint motus, sed sunt mutaliones, quia secundum contradictionem fiunt, scilicet ex non subjecto in subjectum : ex qua auctoritate sic arguitur : Impossibile est quod generatio sit motus, ergo impossibile est, quod sit id, quod est de essentia motus ; sed de ratione et essentia motus est successio : ergo impossibile est, quod generatio sit successiva. Restat modo rationes ejus diluere.

Ad auctoritatem 7. Phys. c. 4. text. 34. ubi Aristoteles comparat in velocitate, et tarditate, etc. dico, quod generatio dupliciter accipi potest : Primo modo propriissime, pro acquisitione scilicet formae substantialis, et sic, cum sit instantanea mutatio, una non est velocior alia. Secundo modo, pro alteratione praevia ad generationem simul cum generatione, et in hoc sensu accipit Aristoteles ; velocius enim generatur masculus quam foemina in hominibus, nam homo generatur 40 diebus, foemina vero 60, propter majorem calorem in masculo, et id ipsum apparet in aliis seminibus arborum, quia propter diversas temperies potest hujusmodi praevia alteratio velocius fieri, et sic substantialis forma citius introduci.

Ad secundam auctoritatem 6. Physic. cap. 6. text. 59. quae clarius videtur loqui contra nos. Sic enim ait Aristoteles : Necesse est id quod fit, factum esse, et id quod factum est, necesse est fieri prius, et ait, semper enim est ipso corrumpi corruptum esse prius, ipso autem corruptum esse corrumpi. Respondetur secundum S. Thomam, Toletum et alios, quod Aristoteles accipit hic generationem pro praeviis mutationibus et alterationibus, quae continuantur cum generatione ; Scotus vero ibidem dicit, quod in generatione formae substantialis non est successio, secundum gradus formae, sed solum secundum partes quantitativas subjecti : quia prius in una parte subjecti introducitur forma, quam in alia, et eodem modo exponit jillud de 7. Physic.

Posset etiam dici, notando verba Aristotelis, quae ibi in 6. interponit, scilicet,quaecumque divisibilia, et continua sunt, ut alia sit consideratio generalionis substantiae in homogeneis, et alia in heterogeneis ; in illis id quod generatur tempore, quo forma extenditur per materiam, secundum eamdem rationem generatum est secundum partem ; et sic quando forma ignis extenditur per materiam ante quemlibet ignem genitum, generabatur ignis, et ante quodlibet generari erat ignis genitus attenta successione penes partes quantitativas materiae. In heterogeneis autem secus, quia secundum partes generatur : prius enim generatur cor quam caeterae partes, et sic in istis partibus, cum non sint infinitae, aliqua prius generatur, antequam nulla generabatur. Sed nihilominus dicendum est, quod semper praecedit alteratio quamlibet etiam partialem generationem, et sic accipiendo generationem, est divisibilis, non autem accepta pro ipsa formae introductione : quamvis enim extrinsece alteratio non terminetur ad substantiam, sed ad qualitatem, salis est quod extrinsece terminetur ad illam, ut nomine generationis potiatur.

Ad auctoritatem de Generatione animalium, respondetur, quod generatio animalis totalis fit praecedentibus partialibus generationibus partium heterogenearum, quae quidem, ut supra dicebamus, suas habent partiales formas substantiales mixtionis : quaelibet autem illarum in instanti introducitur in materia prius disposita per alterationem, atque ita nunquam datur,quod generatio sit successiva.

Ad rationem respondetur, concedendo quod primo et per se alteratio non habet pro termino formam substantialem, sed accidentalem ; concedendo etiam, quod universus fluxus successivus antecedens formam substantialem, est lanium alteratio ; non tamen inde sequitur, quod per accidens acquiratur forma substantialis. Sequeretur quidem, si nulla alia esset mutatio per se ad formam substantialem, et hoc sibi restabat probandum ; est tamen mutatio per se ad illam, videlicet generatio,quae est mutatio instantanea, per quam acquiritur per se forma substantialis.

Ad ultimam rationem, respondetur quod illa praeparatio materiae et alteratio, et quidem natura per alterationem intrinsece non intendit formam substantialem, sed accidentalem ; per generationem autem per se intendit formam substantialem : praemittit autem illas dispositiones per accidens, ut tantum disponat materiam, qua disposita, possit introducere formam. Si enim agens naturale dispositam inveniret materiam, prius produceret formam substantialem, et sic ignis prius igniret quam calefaceret.

( ) Nulla qualitas conveniens, et naturalis agit in proprium subjectum. Nota primo, quod duplex est actio : quaedam est univoca, et quaedam est aequivoca. Actio univoca est, qua agens producit formam sibi similem in specie, cum forma sua, qua agit, ut cum homo generat hominem, et calidum generat calidum. Actio vero aequivoca est, qua agens generat formam specifice distinctam a forma, per quam agit.

Nota secundo, quod agens et patiens possunt bifariam sumi : uno modo formaliter, et sic non solum sunt dissimilia specie, sed etiam genere ; et hoc modo non intelligit Philosophus 1. de Generatione, quando dicit, quod agens et patiens sub eodem genere reponuntur, quia sunt contraria. Alio modo possunt sumi pro materiali seu pro denominalis, et sic ea differre specie potest intelligi dupliciter : uno modo specie essentiali, sicut homo, et equus ; et hoc modo non oportet quod differant specie. Secundo modo, specie accidentali, ut corpus calidum et corpus frigidum. Tertio, quia sunt dissimilia in gradibus ejusdem speciei, ut corpus habens tres gradus, et corpus habens sex : talia enim quodammodo contrariantur, quia unum se habet, ut magis perfectum quam aliud.

Nota tertio, quod non est inconveniens aliqua esse similia secundum aliquas qualitates , et dissimilia secundum alias. Ideo, cum quaeritur, utrum qualitas similis agat in aliam qualitatem sibi similem, vel utrum subjectum alicui simile, agat in suum simile secundum suam qualitatem, secundum quam est ei simile, non debet intelligi, quod secundum qualitatem dissimilem fiat actio, de hoc enim non est dubium, sed supposito, quod aliquae sint dissimiles et aliae similes , quaeritur utrum actio fiat secundum qualitates similes.

Nola quarto, quod agens naturale agit in quantum est in actu. Quod tripliciter intelligi potest : Primo in actu formali, ut quando id quod formaliter est calidum, calefacit. Secundo modo, virtualiter, ut quando aliquid habet virtutem ad producendum id, quod formaliter non habet, ut Sol virtualiter est calidus, quia potest producere calorem, quo formaliter caret. Tertio modo dicitur aliquid in actu eminentiae, quo pacto Deus continet omnia, nullaque est perfectio in creatis, quae eminentius non sit in Deo.

Nola quinto, quod multis modis contingit agere. Primo modo id dicitur agere, quod movet localiter. Secundo, quod generat et corrumpit. Tertio, quod alterat secundum qualitates sensibiles sive primas, sive secundas. Quarto, quod auget, seu movet motu augmentationis. Ultimo, quod secundum animam operatur, sentiendo et intelligendo.

Nola sexto, aliquid posse tripliciter moveri, et movero, scilicet, per accidens, per partem, et secundum se totum, quae divisio in superioribus exposita est.

Ex his dico primo, quod in motu locali aliquid potest se movere per accidens, per partem, et secundum se lotum. Per accidens, patet de anima, quia in animalibus movet se per accidens, dum movet per se corpus : de secundo, patet de animalibus, quae dicuntur movere se ipsa secundum animam tanquam per partem, quae movet corpus : tertio, patet de gravi et levi, quae secundum se totum moventur a seipsis ; ut docet Scotus in 2. Sent. dist. 2. q. 10.

Dico secundo, in generatione nihil se per accidens, aut secundum se totum generat, quamvis per partes se generet. Prima pars probatur : quia generatione acquiritur simpliciter esse, et quod generat debet habere esse simpliciter, nihil autem potest esse ?et non esse simpliciter. Secunda pars patet in nutritione, quae dicitur partialis generatio. Idem de corruptione dicendum est : nihil enim potest agere per se et directe in seipsum, actione corruptiva ; sed bene per accidens, et gratia partis.

Dico tertio, quod idem potest seipsum per accidens alterare, quia videlicet, alterat per se id, ad cujus alterationem alteratur. Hoc patet in anima, quae dum corpus alterat calefaciendo et infrigidando, per accidens ipsa alteratur.

Dico quarto, quod idem secundum se totum non alterat seipsum : idem enim prorsus non calefacit, et calefit, quia, quod alterat, debet habere formam actu, et quod alteratur, debet carere illa ; sed impossibile est, quod idem sic habeat et non habeat eamdem formim. Oppositum hujus conclusionis quibusdam probabilissimum videtur, atque etiam mihi, quia salis est habere calorem : verbi gratia, virtualiter) carereque illo formaliter, atque ita ipsum totum calefieri a se tolo.

Dico quinto, quod simile potest agere in sibi simile secundum aliam quali talem sibi dissimilem, vel in specie, vel in gradu intensionis ; idem tamen non potest agere in sibi simile secund umgradum,et quali talem sibi similem, et hoc loquendo de actione proprie dicta et reali, quae est secundum qualitates primas contrarias, et etiam loquendo de actione directa et non reflexa : et in hoc sensu intelligitur conclusio Scoli.

Dico sexto , in augmentatione idem se auget secundum partem : quia anima angel, et virtus augmentativa, et corpus augetur. Potest etiam dici, quod idem secundum se totum augetur, id est, secundum omnes suas paries formales, scilicet, quia in omnibus est virtus augendi, et receptiva augmenti.

Dico septimo, quod idem potest agere in seipsum actione perfectiva, et directa, et de per se : nam intellectus in seipso producit actum intelligendi, et voluntas actum volendi.

(d) Corruptio unius est generatio alterius. Nota primo, quod generatio substantialis est forma substantialis genita, et corruptio substantialis est forma substantialis, quae corrumpitur: modo non est possibile materiam esse sine forma substantiali, atque adeo recedente una forma substantiali, necesse est aliam produci, nam duae formae nequeunt eamdem informare materiam : igitur quando una forma acquiritur, alia deperditur. Unde sequitur, quod corruptio unius formae, alterius est generatio, licet non semper e contra. Primum patet : quia si una forma a materia expulsa, alia non generaretur et introduceretur, maneret materia sine forma, quod est naturaliter impossibile. Secundum probatur : quia quando homo moritur, introducitur in materia forma cadaveris, et tamen non corrumpitur forma hominis, scilicet anima rationalis, quia incorruptibilis et immortalis est.

Nola secundo, quod in hac propositione, generatio unius est corruptio alterius, potest esse duplex praedicatio, scilicet formalis,ila ut propositio significet illud esse, pro quo supponit subjectum, et pro quo supponit praedicatum : et praedicatio consecutiva, ita ut propositio significet illud, pro quo supponit subjectum, sequi ad illud pro quo supponit praedicatum. In primo sensu haec propositio negativa est vera, nulla generatio unius est corruptio allerius.Et in secundo sensu generatio substantialis unius est universaliter corruptio alterius, scilicet consecutive et concomitanter, quia oportet quod generationem substantialem concomitetur corruptio, et oportet corruptionem substantialem generationem sequi. Nam si quando corrumpitur forma substantialis, quam nunc habet materia, non generaretur alia, talis materia maneret sine forma substantiali : et si quando generatur forma substantialis in materia, forma substantialis non corrumperetur, sub qua modo est, essent simul plures formae substantiales in materia, quod est impossibile. Vide Scotum in 2. d. l.q.3 ad tertium principale.

Ex hoc sequitur, in sententia Aristotelis generationes esse perpetuas, quia data qua. cumque generatione, fuit praecedens corruptio ; et per consequens jam aliud primo genitum, et alia prior generatio, et sic in inSnitum : et similiter in posterum quamlibet corruptionem subseculuram esse generationem in perpetuum, adeoque secundum ejus opinionem non est dabilis prima, nec ultima generatio.

Nota tertio, quod in accidentibus non est propositio universaliter vera. Nam duplicia sunt accidentia ; quaedam enim sunt accidentia successiva, sicut sunt motus, et tempus, quorum esse consistit in continuo fieri aliud, et aliud. Alia sunt accidentia naturae permanentis ; et istorum quaedam non habent contrarium, sicut lux, visio, actus intelligendi, et multa talia. Quaedam sunt, quae habent contrarium, ut sanitas et aegritudo, albedo et nigredo, dulcedo et amaritudo, etc. et haec sunt duplicia : nam quaedam sunt a quibus subjectum non potest denudari ; alia vero sunt a quorum utroque potest subjectum denudari.

Ex hoc, dico primo quod loquendo de accidentibus, sicut esse talium est in continuo fieri, ita et in continuo corrumpi ; et ita videtur quod in talibus idem sunt esse, fieri, et corrumpi ; atque ita verum est, quod in eis generatio sit corruptio ; nec tamen in eis verum est in praedicatione formali, quod generatio unius sit corruptio alterius : imo generatio unius est corruptio ejusdem, cum in talibus universaliter generatio unius sit corruptio alterius concomitanter, quia non est dabile primum, aut ultimum in ipsist

Dico secundo, quod in. accidentibus permanentibus, quae non habent contrarium, non est necesse quod generatio unius sit corruptio alterius, ut productio luminis nullius est corruptio.

Dico tertio, quod in accidentibus, a quorum utroque potest subjectum denudari ( itaque neutrum neque ejus medium necesse inest subjecto, ut scientia et error) generatio unius non est corruptio alterius, potest homo esse neque. sic sciens, neque sic ignorans, neque aliquo medio modo se habens, constato ex his extremis : atque adeo quando fit sciens non corrumpitur aliud.

Dico quarto, quod in accidentibus habentibus contrarium, a quibus subjectum non potest denudari, generatio unius est corruptio alterius, et e contra ; ut genita sanitate, corrumpitur aegritudo, et e contra, et ad generationem albedinis sequitur corruptio nigredinis, vel alicujus medii coloris.

Dico quinto,quod in generatione accidentium, quando comproducuntur simul cum substantia, tunc quia ad generationem mixti generantur, eorum generatio nullius est corruptio ; ut quando cum mixto producuntur colores, et odores. Ex dictis colligere licet, quare quaedam dicantur simpliciter generari, aut corrumpi ; quaedam vero secundum quid, quia secundum omnes, motus denominantur a termino, et terminorum quidam sunt substantiae, quidam accidentia ; substantiae autem sunt simpliter entia, ideo earum productio est simpliciter generatio ; accidentia vero sunt entia secundum quid, ideo eorum generatio est secundum quid. Observa tamen ex Scoto in 1. dist. 3. quaest. 6. quod accidens est terminus mutationis et alterationis, non tamen productionis : et ratio est, quia mutatio est per se mutabilis, et alteratio est per se alterabilis, et motus mobilis : illud autem proprie alteratur et mutatur, quod de non tali fit tale, ut quod de non albo, fit album : forma ergo, qua fit tale, non mutatur, sed subjectum ; ipsa vero forma est terminus mutationis, productio autem est solius termini, qui per productionem acquiritur. Cum ergo forma non habeat proprie esse, sed sit illud, quo compositum Labet esse, igitur ipsa non dicitur produci, neque terminus productionis, sed tantum compositum, quod habet esse per productionem : et hoc de rigore, et proprie loquendo.

(e) Sed si; remittendo, est devenire, ad unam caliditatem ita parvam, etc. Nola, quod corpora non viventia, via corruptionis, terminantur terminis extrinsecis in qualitatibus : quia alias res substantiales desinerent esse per ultimum sui esse, quod est absurdum. Corrumpatur enim, verbi gratia, aer per diminutionem humiditatis, non dabitur minima humiditas, quae sit minimum temperamentum, sub quo aer conservari potest, quia tunc talis minima humiditas esset ultimum esse aeris, si amplius diminuatur talis humiditas : erit enim verum dicere, nunc est minima humiditas, et post hoc non erit : et similiter, nune est aer, et post hoc non erit : quod est desinere esse per ultimum sui esse, quod non est dicendum : datur ergo maxima humiditas sub qua non aer conservatur, ut sic via corruptionis terminetur aer, et reliqua corpora viventia terminis extrinsecis, quod est desinere esse per primum non esse, illud instans enim medium transmutationis, quod est primum esse rei, quae generatur, est primum non esse rei, quae corrumpitur. Haec sunt diffusius explicata in primo hujus, in annolalionibus quaest. 12. et 13.vide ibi.

(1) Mixtum non est substantialiter mixtum ex eo, etc. Nota, quod Avicenna opinatus est elementa formaliter manere in mixto, quamvis divisa in minutissimas paries, qualitates tamen elementorum sunt in ipso mixto remissae, et temperatae. Quam sententiam seculi sunt Albertus Magnus tract 6. cap. 5. Jandunus 4. Physic. quaestione 4. et alii, qui diversimode eam explicant, ut videre est apud Toletum, de Generatione, lib. 2. Eamdem sententiam defendit Averroes, qui ab Avicenna differt in hoc,

quod putat formas elementorum substantiales remitti et intendi posse, sicut et qualitates : quare confitetur elementa in mixto formaliter manere, eorum autem formae sunt remissae. .

Scotus vero in 2. distinct. 15. quaest. 1. sic explicat mixtionem et modum, quo elementa sunt in mixto ; dicitque quod in omni genere est invenire medium, quod cum extremis conveniat, ut in coloribus rubor inter albedinem et nigredinem ; non quidem taliter, quod albedo et nigredo sint partes actuales ruboris ; quia rubor est simplex qualitas sicut albedo, atque ita ista compositio non est nisi convenientia naturalis medii cum extremis, non extremi ad extremum : ita similiter forma mixti dicitur continere elementorum formas, non quia illas contineat actu, sed quia naturaliter habet convenientiam cum illis. Secundo, hoc ipsum explicat Aristoteles, dicit formam mixti esse perfectiorem formis elementorum ; omne autem imperfectum continetur virtualiter in suo perfectiori ; formae ergo elementorum virtualiter in forma mixti : sicut enim forma animae vegetativae , et sensitivae eminenter , et virtualiter continentur in intellectiva , taliter quod intellectiva exerceat operationes aliarum, ita etiam formae elementorum sunt virtualiter in forma mixti, quia babel operationes consimiles operationibus elementorum ; ideo postquam Aristoteles dixit quod elementa manent in mixto, subjunxit: salvatur enim virtus eorum : quia virtutes elementorum sunt virtualiter in forma mixti. Haec sententia Scoti est etiam D. Thomae lib. 2. de Generat. text. 94. et 1. part. quaest. 76.art. 4. quam seculi sunt Aegidius, Marsilius, et Albertus de Saxonia.

Observa tamen, quod est discrimen inter Thomistas et Scolum, an dispositio qualitati va ad mixti formam necessaria, (quam vocant temperiem, seu complexionem) sit forma composita, videlicet quatuor qualitates elementorum ad temperiem redactae, an unica simplex qualitas ex ilis resultans, aliaque quatuor eminenter continens, et ab ipsis distincta, ut rubedo, quae est distincta qualitas ab albedine, et nigredine, quas quodammodo continet.Nam Thomistae asserunt, quod temperies illa est combinatio quatuor qualitatum primarum, ita scilicet, quod quatuor qualitates elementorum sint formaliter in mixto, quamvis temperatae et remissae. Et haec sententia partitur in duas ; nam quidam eorum asserunt, quod qualitates eaedem numero, quae erant in elementis cum eorum formis, corruptae sunt, aliaeque ejusdem speciei in mixto cum ejus forma introductae. Hujus sententiae est Javellus. Alii autem, ut Marsilius et Toletus, tenent quod ipsaemet qualitates quae erant in elementis, postea manent in mixto, quamvis in gradu remisso, ita ut temperies illa sit composita ex quatuor qualitatibus remissis.

Scotus vero in 2. dist. 15. quaest. 1. asserit temperamentum esse unam simplicem qualitatem, quae virtualiter et eminenter continet quatuor primas qualitates ; et quod ipsae primae qualitates non formaliter, sed virtualiter tantum manent in mixto.Ex his intelligere facile potes, quomodo mixtum determinat sibi quamlibet primarum qualitatum citra summum, ut hic dicit Scotus.

(g) Propriae passiones elementorum non sunt calefacere, etc. Nota, quod haec responsio non est vera, nec ad aures Doctoris: non est quidem vera, quia gradus non variat rationem formae ; ergo si calefacere non est passio ignis, nec summe calefacere: tum etiam, quia, ut dicit Scotus, quaestione ultima Universalium, in responsione ad primum principale, qualitates elementorum non sunt eorum passiones. Et ratio est, quia impossibile est subjectum esse sine proprio, vel sub opposito proprii, vel etiam intelligi sub ejus oppositojmodo elementa nedum intelligi possunt sine repugnantia intellectus sub oppositis qualitatum primarum, sed realiter esse sub oppositis earum, ut patet in transmutationibus elementorum ad invicem : nam cum generatur ignis ex aqua, prius alteratur aqua ad caliditatem, removendo successive ejus frigiditatem, manente adhuc aeque substantia, in quam ab agente naturali caliditas inducitur, quae est opposita suae qualitati primae, cujusmodi est frigiditas, qua generetur ignis, cum generatio sit terminus alterationis secundum Philosophum, et Commentatorem in pluribus locis. Ex hoc igitur manifeste apparet, quod frigiditas non sit proprium ipsius aquae, et similiter dicendum est de aliis. Vide Scotiun in Postpraedicamentis, cap. de oppositione, quaest. 4. qua quaerit, utrum possibile sit aliquod contrariorum determinate inesse a natura, in solutione tertii principalis.