QUAESTIO V

Utrum in tribus Praedicamentis sit motus, et non in aliis, scilicet Quiat:tale, Qualitate, et Ubi

Arist. 3. Phys. text. cam. 4. Eadem. Alex, apud Simplic. et ipse Simpl. 3. Phtft.com . 5. et 15. et lib.5. cont. 20. Alb. 5. Physic. irad. i. c. 8. D. Thom. ltet. 3. et 11 . Metaph, lect. ii.

Mojt. passu 24. diffic. 5.Compl. disp. 22.Phys. q. 3. sig. . 2. Majoret. in expos. praedio. Quantitatis, text. 7. Hurt. disp. 21 . Physic. soci. 10. Rub. lib.5. Phys. c. 2. 5. unicv. p . 2. A vers. tom . 1. Phylas, q. 20. seci. 10. Fab. Theoremale 45. c. ull . Vide eilandos infra lib . 7. q. 4.

Arguitur primo quod non : imo quod in .Ad aliquid sit motus ; quia omnis mutatio successiva, quae non est generatio nec corruptio, est motus ; sed in Ad aliquid est mutatio successiva quae non est generatio nec corruptio : igitur in Ad aliquid est motus. Major patet in isto quinto, text. 9. Et minor probatur, posito, quod Socrates sit albus, et Plato niger ; tunc mutetur Plato de nigredine ad albedinem , tunc mutatio ista, scilicet, assimilatio, est successiva, et non est generatio nec corruptio, sed est de affirmato in affirmatum, scilicet de dissimili ad simile ; igitur cum simile, et dissimile sint ad aliquid, igitur in Ad aliquid est motus.

Secundo, quia in Ad aliquid est contrarietas, et susceptio magis et minus ; igitur in Ad aliquid est motus. Tenet consequentia, quia per istud medium probat Aristoteles quod in tribus generibus est motus, quia in ipsis invenitur contrarietas. Et antecedens patet in Praedicamentis.

Tertio, arguitur expositorie, posito quod de nigro fiat album : ad hanc albedinem est motus, haec albedo est ad aliquid : igitur in Ad aliquid est motus. Minor patet, quia haec albedo est similitudo ; modo omnis similitudo est ad aliquid similitudo.

Quarto, sonatio est quidam motus, ut saepe exemplificat Aristoteles in isto quinto, text. 12. et tamen sanatio est motus in Ad aliquid : igitur in Ad aliquid est motus. Minor probatur : quia sanitas est proportio primarum qualitatum,

et omnis proportio est ad aliud proportio.

Quinto, arguitur quod in Ubi non sit motus : quia omne ubi, sive locus, est quantitas ; igitur praeter motum, qui est ad quantitatem, non debet poni motus distinctus ad ubi. Etsi dicatur, quod licet ubi, sivelocuSjSit quantitas, attamen aliud connotatur per hoc nomen ubi, quod non connotatur per hoc nomen quantitas ; hoc non valet , quia illud, quod connotatur per hoc nomen locus, seu per hanc dictionem ubi, est ad aliquid, quia per ipsum denotatur habitudo ad locatum ; igitur si ratione connotati sit motus ad ubi, sequitur quod in Ad aliquid est motus.

Sexto, arguitur quod in qualitate non sit motus, quia qua ratione in una specie qualitatis reperiretur motus, eadem ratione in alia ; sed certum est, quod in aliquibus non invenitur : igitur nec in aliis. Major probatur per simile ; quia ad ubi dicitur esse motus ex eo, quod ad quamlibet ejus speciem potest esse motus. Minor probatur, quia ad qualitates de prima specie non est motus, ut patet septimo hujus, text. 17 nec ad alias do tertia specie, nec de quarta.

Septimo, quia agere & pati est motus: igitur in aliis, quam in illis tribus invenitur motus. Consequentia nota est : et antecedens patet, quia in actione, et passione invenitur contrarietas. Oppositum arguitur per Aristotelem in isto quinto, text. 10.

Notandum, quod motus (a) non dicitur esse in aliquo genere ex eo, quod per motum acquiritur, vel deperditur res illius generis. Probatur dupliciter : primo, quia si sic, sequeretur, quod omnis motus esset motus ad aliquid, quod est falsum : ut patet in isto quinto. Consequentia probatur, quia omnis res mundi est eadem, vel diversa causa, vel causatum : igitur omnis res mundi est ad aliquid. Tenet consequentia ; quia omnis res eadem dicitur ad aliud esse eadem, et omne diversum ab aliquo diversum, et omnis causa dicitur ad aliud causa, et sic de aliis. Ex quo patet, quod omnis res mundi est ad aliquid : igitur si in aliquo genere sit motus ex eo, quod acquiritur, vel deperditur res illius generis, sequitur quod omnis motus sit ad aliquid.

Secundo, supposito quod quantitas non sit res distincta a re quanta, tunc sequitur quod omnis motus esset motus ad quantitatem : consequens est falsum. Et consequentia probatur, quia quaelibet res seu dispositio, secundum quam est motus, est divisibilis : igitur per suppositum, quaelibet talis est quantitas ; et per consequens omnis motus est in genere Quantitatis.

Secundo, notandum quod ex eo motus dicitur esse in aliquo genere, quod mutatur responsio ad quaesitum illius generis de mobili post motum et ante : verbi gratia, ex hoc dicitur motus, vel mutatio ad substantiam, quia mutatur responsio ad quaestionem quaerentem, quid est hoc ; ut quia hoc nunc est aer, et prius fuit aqua, judicamus ipsum esse mutatum substantialiter. Similiter dicitur motus ad quantitatem ex eo, quod per illum motum mutatur responsio ad quantum est hoc, quia post augmentationem respondetur, quod est bipedale, et tamen ante erat pedale solum. Ex quo patet, quod si per aliquem motum mutetur responsio de mobili per praedicata de Ad aliquid, tunc ille motus potest dici ad aliquid : verbi gratia, si per aliquem motum sit verum dicere, quod hoc est simile, et post non erit simile, imo dissimile, tunc ille motus est ad aliquid.

Sed dubitatur, qualiter est hoc, quod tu ponis in Ad aliquid esse motum, et tamen Aristoteles hoc negat. Respondetur, quod in aliquo genere potest esse motus dupliciter : Uno modo, per se,scilicet quando per talem motum, et omnem consimilem de necessitate mutatur responsio ad quaesitum illius Praedicamenti ; et sic calefactio diciturmotus per se ad qualitatem, quia necessarium est, quod per calefactionem mutentur de mobili praedicata de genere Qualitatis. Eodem modo ambulatio est motus per se ad locum, quia necesse est, quod per omnem ambulationem mutetur locus. Alio modo dicitur esse motus in aliquo genere per accidens, ex eo quod contingit quandoque per illum motum mutari praedicata illius generis de mobili, sed non de necessitate : verbi gratia, per motum ambulationis contingit aliquando variari praedicata de genere Ad aliquid de ipso mobili, ut mobile ante ambulationem est aegrum, et post sanum, et sic ambulatio est quodammodo ad aliquid, licet per accidens, eo quod non necessario per ambulationem mutantur praedicata de mobili de Ad aliquid. Et sic patet, quod in Ad aliquid nonest per se motus, sed bene per accidens.

Tertio, notandum, ut patuit prius, quod ad motum proprie dictum requiritur, quod fiat secundum dispositionem, quae de sui natura est acquisibilis successive alicui subjecto in actu per motum illius subjecti, et nullo modo per motum alterius illo subjecto quiescente.

Nunc ponuntur conclusiones. Prima conclusio est, in Ad aliquid(b) non est per se motus. Probatur, quia secundum illud, genus non est per se motus, cujus praedicata variantur de mobili per mutationem factam in aliquo alio, ipso mobili non moto ; sed praedicata generis Ad aliquid variantur de mobili per solam mutationem factam in aliquo alio : igitur in Ad aliquid non est per se motus. Major patet per conditiones requisitas ad motum: et minor probatur, quia si Socrates nunc sit dexter Platoni, ipse potest fieri sinister, moto Platone sine motu sui ipsius. Secundo, quia nulla est mutatio, vel motus, quem de necessitate sequitur mutatio praedicatorum generis Ad aliquid de ipso mobili : igitur nullus est motus per se ad aliquid. Consequentia tenet per descriptionem motus per se, et antecedens apparet inducendo, ut dictum fuit prius de ambulatione. Similiter per albefactionem contingit aliquando variari praedicata de Ad aliquid, ut simile vel dissimile ; sed hoc non est de necessitate, quia potest fieri albefactio sine hoc, quod hujusmodi praedicata varientur.

Secunda conclusio. Non ad omnem speciem Quantitatis est motus. Probatur, quia potest fieri mutatio de minori numero ad majorem, sine motu : igitur non ad omnem speciem Quantitatis est motus. Tenet consequentia, quia Numerus est species Quantitatis: et antecedens apparet, quia potest fieri major numerus Intelligentiarum, aut aliorum indivisibilium sine motu, quia nullum indivisibile movetur.

Tertia conclusio. Secundum agere et pati non est per se motus. Probatur, quia nulla est mutatio, quam de necessitate consequatur variatio praedicatorum de genere Agere vel Pati ; igitur secundum nullum illorum generum est per se motus. Et istam conclusionem diffuse probat Aristoteles in littera : et per idem probatur, quod in Quando, Situ, et Habitu non est motus,

Quarta conclusio. In tribus generibus solum invenitur motus, scilicet in Quantitate, Qualitate, et Ubi. Probatur, quia solum in illis tribus reperiuntur conditiones requisitae ad motum ; igitur in illis tribus solum invenitur motus. Antecedens apparet, quoniam in quolibet illorum generum est dispositio acquisibilis successive in subjecto in actu per motum illius subjecti, et non permotum alterius ; sed quod in aliis non reperiantur, patet ex quaestionibus praecedentibus.

Ad rationes. Ad primam, concedo majorem,etnego minorem. Unde, licetdealbatio sit motus successivus, attamen non est motus per se ad aliquid, ex eo quod solum per accidens contingit praedicata de genere Ad aliquid variari de mobili ante dealbationem, et post.

Ad secundam, conceditur antecedens, et negatur consequentia. Ad probationem dico, quod Aristoteles ponit illud medium, sed non sufficit, nisi in illis, in quibus reperiuntur aliae conditiones requisito ad motum.

Ad tertiam, concedo quod ad illam rem, quae est ad aliquid, est motus: imo sic potest concedi, quod omnis motus est ad aliquid, ut dictum fuit in primo notabili.

Ad quartam, dico quod ad sanationem non est motus, nisi per accidens, scilicet in quantum contingit sanationem esse ambulationem, vel alterationem aliquam, quae est inter qualitates, quae sunt de tertia specie.

Ad quintam, dico quod licet omne (c) ubi sit quantitas, attamen secundum quantitatem, et ubi sunt diversi motus, eo quod alius est motus secundum quem variantur praedicata de genere Quantitatis, et alius est secundum quem variantur praedicata de genere ubi, per quem tamen non variantur praedicata de genere Quantitatis.

Ad sextam, de qualitate videbitur in 7. Ad aliam (d) in agere, etc. dico quod non ; nec ad motum sufficit contrarietas, nisi cum hoc sint aliae conditiones requisitae admotum. Et hoc de quaestione.