ANNOTATIONES

( ) Indivisibile potest moveri per accidens. Nota, quod aliquid dicitur moveri per accidens dupliciter : Uno modo tanquam res separata existens in eo, quod per se movetur, ut nauta movetur ad motum navis. Alio modo tanquam formaliter inhaerens ei, quod per se movetur, vel tanquam pars, vel tanquam accidens, ut caput, et albedo, et punctum moventur ad motum hominis.

Nota secundo, quod indivisibile est multiplex : est enim indivisibile, aut secundum speciem, ut homo, qui non potest dividi in plures species: aut secundum numerum, ut Petrus, et quodlibet individuum dicitur indivisibile, quia non dividitur in plura integra supposita, et haec indivisibilia nihil vetat per se moveri. Aliud est indivisibile secundum quantitatem, ut punctum, et hoc est, quod non per se movetur.

Nota tertio, quod non est imaginandum, quod non sit alius motus partis a motu totius ex eo, quod dictum est partem moveri ad motum totius: nam toto quantitativo moto alius est motus partis, et alius est motus totius ; est namque motus partium alius secundum quod partium, licet motus totius sit etiam partium. Patet, quia sphaera caelesti mota, quaelibet pars ejus movetur ; attamen diversarum partium sphaerae sunt diversi motus : partes enim quae juxta polum sunt, tardius moventur, quam illae quae sunt a polo remotae.