QUAESTIO II

Clrum omnis mutatio ad substantiam sit successiva

Vide Suarem disp. 49. Met. sect. 4. Flandr. 11. Metaph, q u. 11 art....Itcm auctores citatos quaest. 1. et 5. hujus libri.

ARGUiTUR quod non ; quia omnis mutatio, quae est terminus mutationis divisibilis et successivae, est indivisibilis et subita ; sed mutatio ad substantiam est terminus mutationis divisibilis et successivae : igitur mutatio ad substantiam est subita et indivisibilis. Major probatur, quia si mutationis divisibilis terminus esset divisibilis, jam illius termini esset alter terminus, et sic in infinitum. Et minor patet, quia omnis mutatio ad substantiam est terminus alterationis, quae est divisibilis mutatio.

Secundo, omnis mutatio inter contradictoria est subita et indivisibilis ; sed omnis mutatio ad substantiam est mutatio inter contradictoria : ergo, etc. Major probatur : quia contradictio est oppositio, cujus secundum se non est dare medium, ut patet primo Posteriorum, text. 13. et 5. Physic. text. 26. et 4. Metaph. text. 22. Et minor patet : quia mutatio ad substantiam est generatio, vel corruptio, et utraque est contradictoria, scilicet inter esse et non esse.

Tertio, quia cujuslibet rei, quae de novo generatur,est dare primum instans sui esse , ut in generatione Socratis est dare unum instans, in quo verum est dicere ; nunc Socrates est, et nunquam ante hoc fuit, ut patet 8. hujus, text. 63. igitur mutatio ad substantiam est subita. Tenet consequentia : quia ex quo substantia nunc est, et nunquam ante hoc fuit, sequitur quod subito sit facta mutatio de non ewead esse.

Quarto, quia in substantiis est dare minimum naturale, ut patet primo hujus, text. 36. igitur illud minimum generatur subito, quia si generaretur successive, prius esset genita medietas, quam totum ; et per consequens esset dare minus minimo, quod est impossibile.

Quinto, nulla substantia suscipit magis et minus , nec alicui substanti ae est aliquod contrarium : igitur nulla mutatio ad substantiam est successiva. Tenet consequentia : quia tota causa successionis est contrarietas, vel susceptio magis et minus. Antecedens patet in Praedicamentis.

Oppositum arguitur per experientiam: quia successive generatur ignis in ligno, vel in candela, quia primo in una parte, et consequenter in alia.

Notandum, quod omnis mutatio ad substantiam vel est generatio, vel corruptio, et istae sunt naturales ; vel creatio, et ista est supernaturalis, et miraculosa : unde creatio si sit rei indivisibilis, tunc est subita ; si rei divisibilis, tunc est subita vel successiva, secundum quod placet Creatori ; et ideo de ipsa non plus ad praesens.

Secundo, notandum quod in mutatione ad substantiam ( ) potest imaginari successio provenire tripliciter : Primo, propter gradus formae, secundum quam est mutatio, ut primo introducatur in subjecto remissus gradus albedinis, quam intensus. Secundo, propter partes quantitativas subjecti ; ut primo introducatur caliditas in partem propinquam passi, quam in remotam ab agente. Et tertio modo potest provenire successio utroque modo.

Tunc ponuntur conclusiones. Prima est : In mutatione ad (b) substantiam non provenit successio propter gradus formae. Probatur, quia nulla substantia suscipit magis et minus : igitur in mutatione ad substantiam non provenit successio propter gradus formae, secundum quam est mutatio. Consequentia nota est ; et antecedens probatur : quia termini de Praedicamento Substantiae, quae sunt substantiae specialissimae, non ponuntur cum istis adverbiis magis et minus, (et loquor de terminis concretis,

ut homo, equus, et hujusmodi) quia nec etiam abstracta aliorum generum ponuntur cum hujusmodi adverbiis : verbi gratia, ut patet de istis terminis albedo, nigredo. Dico etiam notabiliter species specialissimae, quia concreta aliorum generum, quae non sunt species specialissimae, non ponuntur cum hujusmodi adverbiis : verbi gratia, non dicimus, quod aliquid sit magis quale, quam aliud, nec etiam convenienter dicitur aliquid esse magis coloratum alio.

Secunda conclusio. Nulla qualitas conveniens, ( ) et naturalis alicui subjecto agit in illud subjectum, nisi reducendo ipsum ad qualitatem propriam, et naturalem : et ista conclusio ponitur propter sequentem. Probatur, quia frigiditas aquae nunquam agit in aquam, nisi aqua fuerit extra suam dispositionem naturalem : quia si sic , tunc agit in ipsam, ut reducatur ad qualitatem convenientem, et naturalem. Nec valet instantia, quae fieret de heterogeneis, quae habent in se principium intrinsecum suae alterationis : quia ut patet 2. hujus, text. 3. heterogeneum non agit in se primo, sed una pars agit in aliam partem, ut cor in cerebrum, vel e contra. Ex quo patet, quod omnis corruptio est ab extrinseco, et ideo cum omnis corruptio ( ) unius sit generatio alterius, sequitur quod omnis generatio fiat ab extrinseco. Et tenet consequentia per hoc, quia ab eodem desinit esse corruptio,a quo fit generatum.

Tertia conclusio. Omnis mutatio ad substantiam est successiva,scilicet propter partes quantitativas subjecti, sive illius, quod generatur. Probatur : quia omnis generatio fit a principio extrinseco, et etiam omnis corruptio, scilicet substantiae : igitur omnis mutatio ad substantiam fit successive. Consequentia probatur : quia agens extrinsecum prius disponit partem sibi propinquam passi quam remotam, et per consequens prius introducit formam in partem propinquam quam remotam : quia nunquam introducitur forma, nisi in subjecto disposito. Et antecedens apparet ex praecedenti conclusione.

Contra primam conclusionem arguitur:Primo,auctoritate Commentatoris 3. Caeli, comm. 67. ubi ex intentione probat, quod in generatione elementorum provenit successio propter gradus formae. Probatur : quia nisi ita esset, sequeretur quod ignis posset stare sine caliditate. Consequens est impossibile. Probatur consequentia : quia remisso uno gradu caliditatis ignis, quaero an remittatur aliquid formae substantialis ignis, vel nihil : si aliquid, habetur propositum : si nihil, contra ; quia eadem ratione potest remitti alter gradus sibi aequalis sine hoc, quod aliquid formae remittatur, et eadem ratione tertius et quartus, cum omnes sint ejusdem rationis : igitur stabit forma ignis, tota caliditate remissa, et habetur consequens.

Secundo, sequeretur quod mixtum non esset plus mixtum, quam simplex elementum. Consequens est impossibile : quia jam non diceretur mixtum. Probatur consequentia : quia in mixto, vel manent formae elementorum, vel non : si sic, et non maneant sub esse intenso, quia jam mixtum esset formaliter ignis, et formaliter aqua ; igitur oportet, quod manent sub esse remisso. Si dicatur, quod non maneant in mixto , tunc sequitur, quod mixtum non esset plus mixtum, quam simplex elementum, et habetur consequens. Istae sunt rationes Commentatoris.

Tertio, propriae passiones elementorum intenduntur , et remittuntur : igitur et formae substantiales eorum. Tenet consequentia : quia sicut forma substantialis hominis non suscipit magis et minus, nec etiam propria passio hominis consequens formam hominis. Unde non dicimus, quod unus homo sit magis risibilis quam alter. Antecedens patet : quia propriae passiones elementorum sunt calefacere, et frigefacere ; modo aliquid calefit magis, et aliquid minus, et ita de frigefacere.

Ad ista respondetur. Ad primum, negatur consequentia ; ad probationem dico, quod, remisso uno gradu caliditatis, non iemittitur forma substantialis ignis ; nec adhuc remisso uno alio ; sed sic remittendo (e) est devenire ad unam caliditatem ita parvam in intensione, quod sub ipsa non potest stare forma ignis, licet bene sub qualibet majori : et quando dicitur, illi gradus sunt ejusdem rationis, concedo ; sed propter hoc non sequitur, quod si remisso uno gradu, maneat forma substantialis ignis, quod etiam remisso alio, maneat : verum est tamen, quod si ille, qui secundo remittitur, fuisset primo remissus, primo manente gradu, adhuc staret forma ignis sicut prius.

Ad secundum, concedo consequens ; quod mixtum non est(f) substantialiter mixtum,ex eo quod in eo maneant formae substantiales elementorum ; sed ex eo, quod determinet sibi quamlibet primarum qualitatum in gradu circa summum.

Ad tertium, negatur antecedens. Ad probationem dico, quod propriae passiones(g) elementorum non sunt calefacere, et frigefacere, absolute loquendo ; sed propria passio ignis est intensissime calefacere ; aquae summe frigefacere, et ita de aliis. Ad auctoritatem Commentatoris in proposito non est credendum sibi,quia alibi contradicit.

Contra secundam et tertiam conclusiones objicitur, quia aliquod subjectum subito, et totum simul alteratur : igitur per aliquod subjectum totum simul potest introduci forma substantialis. Tenet consequentia : quia alterationem consequitur generatio, et corruptio substantialis. Et antecedens probatur per Aristotelem in lib. de Sensu, et Sensato.

Secundo, quia aliqua est generatio ab intrinseco : ergo, etc.Antecedens probatur in illis, quae generantur ex semine : quia in semine est virtus generativa, quae vocatur seminalis virtus.

Tertio, patet per Aristotelem 1. Meteororum, qui ponit, quod generatio seminalis fit ab intrinseco.

Respondetur, ad primum negatur antecedens ; videlicet, quod aliquod subjectum alteretur subito, et totum simul ; sed Aristoteles intelligit, quod in alteratione subjecti ab extrinseco non est successio secundum partes approximatas aeque agenti.

Ad secundum, et tertium similiter, dicitur quod aliqua generatio fit ab intrinseco ; sed illud principium intrinsecum non sufficit ad generandum sine adjutorio principii extrinseci , ut virtus in semine non sufficit ad producendum foetum sine calore extrinseco matris ; et illud principium extrinsecum plus juvat in una parte, quam in alia ; et ideo dicit Aristoteles de Partibus animalium,quod cor inter partes animalis, primo vivit, et ultimo corrumpitur.

Ad rationes principales. Ad primam negatur major. Sed Commentator ponens eam sic intelligit non quod sit simpliciter indivisibilis, sed cum additione, scilicet indivisibilis secundum rationes formae : quia in mutatione substantiali non provenit successio per hujusmodi gradus.

Ad secundam, negatur major : quia per idem probaretur, quod alteratio esset subita : quia est mutatio inter album, et non album, inter quae non cadit medium.

Ad tertiam, conceditur antecedens in rebus permanentibus ; et negatur consequentia, quia licet sit dare primum instans esse rei permanentis, tamen res illa prius acquirebatur per partem ante partem.

Ad quartam, negatur antecedens ; sed bene est dare minimum potens per se subsistere longo tempore, et hoc dicebatur super primum.

Ad quintam, dico quod licet substantia non suscipiat magis et minus, nec substantiae sit aliquid contrarium , attamen in mutatione substantiali provenit successio propter partes subjecti, licet non propter gradus formae.