ANNOTAT10NES

(a) Omnis motus est de affirmato in afflrmalum. Nota, contrarietatem requiri inter terminos motus proprie dicti, quae non invenitur in substantia : requiritur enim esse duo extrema affirmativa, quae inter se ita distent, ut habeant per se, et ex natura sua latitudinem quamdam, ratione cujus ab uno ad alterum possit esse successio ; cumque substantis non sint divisibiles, quia quantum de se est, in instanti introduci possunt, ideo carent tali latitudine, ratione cujus ab una in aliam transitus successivus fieri possit.

(b) Generatio et corruptio differunt ab aliis mot bus. Nota, quod alteratio est mutatio subjecti sensi rilis permanentis in suis affectibus : verbi gratia, quando homo transit de sano in aegrum, manet idem homo, mutatur vero secundum affectus, id est, a sanitate in aegritudinem. Ex quo duo colliguntur : primum, quod alteratio fit in qualitatibus accidentalibus, quod insinuat Aristoteles in Postpraedicamentis, cap. de motu, ubi dicit, secundum omnes affectiones accidit nobis alterari, et in hoc 5. cap. 2. ubi loquitur de hujusmodi qualitatibus, et 5. Metaphys. text. 18. cap. de Quatit. Secundum, quod sequitur, est quod subjectum alterationis dicitur sensibile, ad differentiam materiae primae, quae quamvis sit subjectum, non tamen est sensibile : quod docuit Aristoteles 1. Physic. cip. 7. et 2, de Anima, cap. 6. text. 63. numerans universa sensibilia, asserens in triplici esse differentia, videlicet, sensibilia propria, quae unico sentiuntur sensu, ut sonus, qui solo auditu sentitur ; sensibilia communia, quae pluribus sensibus cognoscuntur, ut magnitudo et motus : et sensibilia per accidens, ut quaelibet substantia, quae ratione accidentium sensibilis est : materia autem prima nullo istorum modorum sensibilis est.

Nota secundo, quod Generatio est mutatio hujus totius in hoc totum eodem subjecto permanente.Nomine totius intelligitur perfecta substantia, quae mutatur in aliam totam prima corrupta ; manente eodem subjecto, id est, eadem materia prima manente sub utraque forma : estque sensus, Generatio est transmutatio unius perfectae substantiae in alteram perfectam substantiam, nulla substantia manente eadem numero sub utroque extremo transmutationis, licet maneat aliqua imperfecta substantia in utroque extremo. Haec definitio generationis desumitur ab Aristotele in hoc cap. text. 7. ubi dicit quod Generatio est mutatio

de non esse ad esse, et corruptio e contra : sed omne quod generatur, ex aliquo corrupto generatur, quia generatio unius est corruptio alterius, ut dicitur, primo de Generatione : ergo impossibile est, quod in generatione permaneat idem subjectum sensibile, et eadem perfecta substantia ; et hoc est, quod dicit hic Scotus, quod per generationem mutatur nomen et definitio, et quod in mutatione substantiali non est aliquod subjectum in actu manens idem ante mutationem, et post.

Ex hoc sequitur primo, quod alteratio differt a generatione ex parte subjecti, quia subjectum alterationis est ens in actu, et substantia completa ; subjectum vero generationis est ens in potentia, ut materia prima.

Secundo, sequitur quod generatio differt ab alteratione ex parte termini ad quem, quia terminus ad quem generationis est ens simpliciter, et substantia completa ; terminus autem ad quem alterationis est ens secundum quid, ut docet Aristoteles 7. Metaph. text. 7, et deinde, ubi dicit, quod ipsum quid est, id est, prima substantia, est ens in actu atque simpliciter, caetera vero ex eo dicuntur entia, quia entis entia sunt, id est, qualitates aut quantitates.

Tertio, sequitur quod generatio, et alteratio differunt ex parte mutationum : quia generationem immediate praecedit aliqua alteratio, quae disponat subjectum ad generationem: sed secus est in alteratione, quia aliqua alteratio fit sine dispositione. (c) In mutatione ad substantiam non est successio secundum gradus format. Nota, quod praeter discrimen, quod est inter generationem et alterationem, causans differentiam essentialem inter illas, ut scilicet termini ad quos sint diversi, inter generationem, et alios motus datur aliud discrimen, videlicet, quod caeteri denominant subjectum ; generatio vero denominat terminum. Item,quod terminus a quo in moli. bus, est positivus et contrarius, ut ex nigro fit album ; in generatione vero est privativus et contradictorius, ut ex non homine generatur homo, et ex non leone leo. Assignatur etiam aliud discrimen, videlicet, quod motus fiunt in tempore, generatio vero in instanti ; et hoc discrimen verane assignetur examinandum venit, quam difficultatem explicat Scotus in sequenti quaestione, et etiam nos ibidem eam explicabimus.

Pro nunc, nota secundo, quod substantia potest accipi dupliciter : uno modo quantum ad proprium modum essendi, qui est esse per se et non in alio, qui quidem modus non est positivus, sed negativus ; et quantum ad hoc substantia non suscipit magis nec minus, nec infra eamdem speciem, nec in diversis : et hoc modo potest intelligi Philosophus in Praedicamentis, qui dicit substantiam non suscipere magis, et minus. Alio modo potest accipi substantia quantum ad entitatem substratam huic modo essendi : et isto modo est dubium, utrum substantia infra eamdem speciem habeat latitudinem graduum, secundum quos suscipiat magis et minus.

Nota tertio, quod gradus idem est, quod gressus : dicitur enim a gradior, graderis, et ex hoc transumitur ad plura alia ; quia secundum istos gressus itur de uno loco ad alium ; ita etiam quodammodo per istos gradus mobile sive forma graditur quodammodo de uno gradu in alium : dubium est ergo an forma substantialis habeat hujusmodi gradus secundum quos successive acquiratur.

Nota quarto, quod comparationum quaedam est abusiva , ut cum dicitur, lux est clarior tenebris : quaedam est excessiva, ut cum dicitur, infinitum est majus finito: quaedam est aequivoca, ut cum dicitur, sonus est acutior sapore : quaedam analoga, ut cum dicitur, quod substantia est per fectius ens, quam accidens : et ista analogia non tollit omnino univocationem Metaphysicam : quaedam est univoca, ut cum dicitur, unum ens est albius alio, et haec est proprie comparatio secundum formam unius speciei, de qua dicitur 7. hujus, text. 31. quod comparatio fit in specie specialissima. Proprie ergo magis, et minus accipiuntur in forma ejusdem speciei.

Nota quinto, quod majus et minus, et magis et minus, differunt et conveniunt. Conveniunt quidem dupliciter: Primo,quia utrumque est comparatio quaedam. Secundo, quia utrobique est comparatio disquiparantiae, quae oritur ex disquiparantia et difformitate terminorum. Sed differunt quintupliciter : Primo, quia majus et minus important comparationem unius ad unum praecise in se ; sed magit et minus important comparationem unius ad unum, non praecise in se, sed in comparatione ait cujus tertii, quod participant, puta alicujus formae. Secundo, quiamag s et minus sunt adverbia, et ideo distinguuntur sicut modi ; sed majus et minus sunt nomina ,-ideo accipiuntur non modaliter, sed nominaliter, et significant formas, et non modos formae. Tertio, quia tnagis et minus non dicuntur de forma participata , sed magis de ipsis participantibus ; sed majus et mimus e contra. Quarto, quia magis et minus sumuntur penes intensionem, et remissionem formae ; sed majus et minus penes extensionem, et intensionem. Quinto, quia magis semper praesupponit majus in forma, et non e converso , sicut patet de quantitate. Ex his facile colligi potest,quod substantia non habet in entitate sua gradus, secundum quos suscipiat magis et minus ; atque adeo productio formae substantialis est in instanti, nam alias generatio non distingueretur a motu proprie dicto, quod est contra Philosophum in hoc 5.