ANNOTATIONES

(a) Contrarietas accipitur dupliciter, etc. Nota, in illis tribus Praedicamentis, ad quae est per se motus, dari contrarietatem, alio tamen, et alio modo. In qualitatibus enim aliquae dantur, quae propriissime sunt contrariae, inter qua? est maxima distantia, non quidem localis sed formalis, ut inter albedinem et nigredinem : quia cum subjectum ab una istarum recedit, nec ulterius pergere, quam ad alteram contrariam, potest, adeo ut repugnet dari aliquid semotius, aut distantius in quod tendat. In quntitate tamen non est distantia maxima simpliciter, sed est distantia, et contrarietas secundum quantitatem magnam et parvam, habito respectu ad entia naturalia, quae naturaliter ad magnitudinem, et parvitatem sunt determinata. Inubicationibus item non est simpliciter maxima latitudo et distantia : si qua esset, esset inter ubi sursum, et ubi deorsum, haec autem distantia non est maxima, quoniam non repugnat rationi existentiae in loco, esse alias existentias in loco magis inter se distantes, majoremque latitudinem habentes. (b) Magis, et minus proveniunt ex admixtione contrarii. Nola quod de causa suscipiendi magis, et minus fuit multiplex opinio. Quidam dixerunt, quod augmentum, et decrementum subjecti vel accidentis, id est, major vel minor extensio subjecti, vel formae est causa suscipiendi magis et minus. Alii dixerunt, quod accessus, et recessus ad impositionem vocis. Alii, quod forma suscipit magis, et minus secundum dispositionem in subjecto ; vel secundum esse in subjecto, remanente ejus essentia immutata. Alii,quod radicatio formae in materia est causa suscipiendi m igis, et minus. Alii vero, quod approximatio, et remotio a suo contrario est causa, quare forma suscipiat magis et minus.

Prima opinio stare non potest : quia tunc sequeretur, quod equus albus essjt albior quam margarita, quod est falsum ; et quod quanto aliquis homo esset major, tanto esset magis, quod est etiam falsum.

Secunda etiam opinio, quae est Gilberli Porelani in libello de sex Principiis,est falsa : quia ex ea sequeretur, quod nihil es^ albedine album, nisi esset albissimum quod est falsum, quia tunc albam remisi sum non esset album. Et probatur consequentia : cui enim non convenit significatum nominis, non convenit ipsum nomen si ergo album imponitur ad significandum albedinem in ultimo gradu, nihil erit album nisi sit albissimum.

Tertia opinio, quae videtur esse Aristotelis, et Boetii in Praedicamentis,cap. de Qualitate, ubi dicunt quod justitia non dicitur magis, vel minus alia justitia ; sed aliquis dicitur justior altero.Est etiam falsa, quia illud esse in subjecto, vel illa dispositio formae, aut est idem cum esse formae, vel non: si idem, habetur piopositum ,

quia cum illa dispositio sit major, vel minor : ergo et esse formae, cui ponitur esse idem : si non est idem, quaero de illo, utrum secundum suam essentiam suscipiat magis et minus, vel non; si sic, habetur propositum ; si non, ergo erit processus in infinitum. Item, habito termino secundum rationem, qua terminus, cessat motus, quoniam habitibus praesentibus in maceria cessat motus, ex primo de Gener. text. 55, sed per te in principio calefactionis habetur caliditas secundum rationem, qua est terminus calefactionis : ergo in principio cessabit motus ille, quod est impossibile. Minor probatur : quia omne quod movetur habet aliquid de termino a quo,et aliquid de termino ad quem, ex 6. hujus, text. 7. et 87. ergo in principio calefactionis in ip o calefactibili est aliquid de es.se caloris :si ergo essentia caloris non suscipit magis et minus, sequitur quod in principio est calor perfectus, secundum quem modum est terminus motus.

Ad Aristotelem et Boetium dico, quod essentia speciei in se considerata abstrahendo a suppositis, est indifferens ad omnem gradum, sed ipsa in uno supposito est perfectior seipsa in alio supposito, et ut est in supposito sic denominat subjectum, quia per se suppositum ejus non est subjectum, sed qualitas in hoc subjecto ; non igitur justitia, abstracte intelligendo, sed justum, id est, haec justitia, ut denominat istud subjectum, est major alia. Et si quaeras,aut iste gradus,et ille sunt intra essentiam hujus qualitatis, aut non : si sic, et iste gradus est diversus ab illo ; ergo haec essentia est diversa ab illa per aliquid, quod est intra essentiam : igitur magis differt a minus specie, tum quia omnis diversitas essentialis diversificat speciem, tum quia essentia primo est speciei, non individui, alioquin individuum posset habere definitionem specialiorem definitione speciei : igitur differentia in essentia non est solum differentia numero, sed specie. Dico quod gradus isti sunt intra essentiam non speciei, sed individui, quia natura specifica abstrahit ab omni gradu, et est indifferens ad omnem gradum ; et ideo non sequitur tales gradus differre specie, sed numero tantum, quia per solam differentiam individualem, et non specificam ad invicem distinguuntur.

Quarta opinio de radicatione formae in subjecto ex eo rcjicitur, quoniam ista radicatio, vel est aliud a forma radicata, vel non ; si non, habetur propositum,quoniam, cum illa radicatio sit major vel minor, ergo et forma. Si est aliud, vel est forma absoluta vel respectiva : si absoluta, habetur propositum ; si respectiva similiter, quia magis et minus in forma respectiva, oritur ex magis et minus in forma absoluta. Adde,quod si major radicatio formae esset causa suscipiendi magis et minus, sequeretur quod ubi forma esset magis radicata, ibi subjectum esset magis tale, quod tamen est falsum : quia secundum Medicos, febris hectica est magis radicata quam tertiana, et tamen tertiana est intensior, et ideo lertianarius est magis febricitans. Similiter verecundus est aliquando rubicundior, et tamen rubor est in eo minus radicatus, quam in aliquo alio minus rubeo, qui est sanguineus naturaliter.

Ultima opinio optime impugnatur hic a Scoto : ideo dicendum est cum Scoto, quod praecisa ratio suscipiendi magis, et minus est latitudo graduum in forma, sive, quod idem est, Humilatio formae, quae participatur : quia impossibile est formam participari secundum magis et minus, nisi in se sit ad aliqualiter illimilala : nam oppositum praedicati infert oppositum subjecti ; da enim, quod non sit illimilala, quomodo participabitur secundum alium, et alium gradum ? Et hanc sententiam docuit etiam Simplicius in Praedicamentis, cap. de Qualitate, ubi referens multas opiniones de causa suscipiendi magis et minus, et improbando praefert, et commendat opinionem Archytae, dicens sic , Archytas brevi sermone causam ejus, quod est magis et minus, mirabiliter insinuat, dicens : Qualitas enim quoniam infinitatem quamdam

participat, idei secun him ejus rationem hcfiel, quod suscipiat magis et minus, et non ex participantibus. Haec ille. (c) Res, quae non sunt termini, non dicuntur ejusdem speciei, etc. Nola, quod propria appellatione illi dicuntur termini, qui sunt per se significativi, ut sunt termini calegorematici, qui possunt per se esse subjectum, et praedicatum in propositione: termini vero qui non sunt per se significativi, ut sunt termini Synca egoreaialici, magis appellantur terminorum modi,quam termini, velut sunt adjectiva adjective lenta, signa universalia, vel particularia, et in proposito adverbia. Unde magis et minus, ut sunt de Praedicamento Relationis, sunt termini, quia sumuntur nominaliter, et ut sic, distinguuntur specie : ut autem sunt adverbia, non sunt. proprie termini, sed terminorum modi ; et sunt ejusdem, vel alterius speciei, prout termini, quorum sunt modi, sunt ejusdem vel alterius speciei. Unde sicut similitudo est relatio proprie fundala super essentiam qualitatis, ita magis et minui; fundamentum autem magis est ejsenlia specie: sub perfecto gradu ; qui gradus est aliquid absolutum de genere Qualitatis,ticet ipsum consequatur respectus magis ad alium imperfectum in eadem specie, quem sequitur relatio minus.Et ideo, licet istae relationes majoritas,et minoritas opponantur specie, quia tamen fundamenta sunt ejusdem speciei, dicuntur esse in eadem specie, sicut istae relationes simile,et dissimile secundum se consideratae, distinguuntur specie, et tamen prout fundantur in eadem qualitate specie, dicuntur esse in eadem specie.