ANNOTATIONES

(a) Hoc est secundum capitulum, etc. Miro artificio Aristoteles in hac de loco disputatione procedit. Primo enim praecedenti capitulo inquirens, an locus esset, non solum rationibus suum intentum probantibus contentus est, verum et ralionibus non paucis ad oppositum est argumentatus. Modo in hoc capitulo inquirere incipiens, quidnam locus sit, in utramque partem disputans procedit ; ita ut primo duas rationes argumenta tivas, quibus aut materiam, aut formam censeri poterat locum esse, formet ; deinde alias plures neutrum esse probantes, quae et rectae sunt, proponit. Quod quidem non otiose, aut fortuito, sed ad ejus insinuandum ingenium, et aliorum quorumdam Philosophorum defectucsam de hac re speculationem ; et landem ad veritatem melius indagandam necessario, et consulto fecisse intelligere debemus.

(b) Et vocatur locus secundum aliud.Nolahic Aristotelis locutionem, dicit in aliud secundum se, aliud secundum aliud dicitur, appellans locum communem secundum aliud, quia continet per aliud, hoc est, per locum proprium. Locus autem proprius dicitur secundum se, hoc autem secundum se, hic non opponitur secundum accidens ; locus enim proprius per se, id est, immediate continet locatum, ut ly per se, opponitur ly per accidens, non autem per se, ut opponitur per aliud : quia per aliut, id est, mediante medio,scilicet proprio loco continet, uti sensibile convenit homini per se, ut ly per se opponitur ly per accidens, non autem per se, ut ly per se opponitur ly per aliud: quia potius competit sibi per aliud, id est, per animal.

(c) Primum continens alicujus corporis, etc. Nota, quod haec prima ratio tenet ex hoc, quod forma est terminus continens materiam : quia forma reducit materiam, et terminat eam ad certam speciem ; sed locus proprius primo, et per se est terminus adaequale continens locatum : ergo locus est forma locati. Caeterum haec ratio est argumentativa, neque illa intendit Aristoteles probare illatum, quia confecta est ( ut hic dicit Scotus ex Averroe) ex puris affirmativis in secunda figura ; si enim locus esset forma locati, ut ipse est argumentatus, locatum haberet speciem a loco ; et tunc omnia, quae in eodem loco succederent,eo casu fierent ejusdem speciei. Formavit autem hanc rationem, ut quorumdam ostenderet errorem, existimantium locum esse formam, eo quod non distinguebant inter terminum intrinsecum, et extrinsecum: terminus enim intrinsecus est forma, extrinsecus vero est locus.

(d) Propter istam causam, quia idem est locus et receptivum. Nota primo, quod haec ratio, quae probat locum esse materiam, videtur colligi ex Platone,utThemistio et reliquis antiquis placet. Estque hujusmodi, sicut materia recipit formam,sic locus locatum: ergo locus est materia locati: sicut enim in materia qualibet potest recipi forma, ita in loco quolibet locatum. Formetur ergo sic ratio ; omnis materia recipit formam ; omnis locus recipit locatum : ergo omnis locus est materia. Quae ratio eumdem habet defectum cum priori est siquidem in secunda figura ex affirmativis procedens : peccatumque in hoc cognoscitur, quod non distinguit inter receptivum intrinsecum, et extrinsecum, et major quidem vera est de receptivo intrinseco, quia tale est materia ; minorem vero de receptivo extrinseco oportet intelligi. Quare syllogismus est in quatuor terminis sicut prior.

Secundo nota, ut etiam annotavit Philoponus, et est probabile, quod Plato nunquam docuit locum omnino idem esse cum materia, sed locum per analogiam, et metaphoram appellabat materiam : quia sicut locus successive suscipit diversa locata, ita et materia diversas formas. At quia Aristoteles voluit hic reprobare opinionem, qua quis posset dicere locum esse materiam, citavit Platonem, locum materiam appellantem, (solet namque hoc assidue facere.)

(e) Hic improbat Platonem, etc. Nota quod Plato posuit Ideas separatas a loco, et rursus asseruit, ( ut hic illi imponitur ab Aristotele ) materiam esse locum recepti vum formarum ; haec autem duo inter se pugnant. Si enim formae, et Ideae recipiuntur in materia, et materia est locus ; ergo et Ideae sunt in loco, contra primum dictum. Nam si Ideae separatae participantur in mate ria, seu (quod idem est) locus est particeps illarum, ( sicut Petrus, et quodcumque individuum est particeps speciei) sequitur Ideas illas, et numeros esse in loco ; atque adeo redditurus erat rationem Plato, cur non essent in loco.

(f) Quia si locus esset forma sequeretur, etc. Nota, quod materia prima est incorruptibilis, tamen materia haec cum his dispositionibus ad hanc formam corrumpitur, quia non manet cum illis. Ita declarat hanc rationem S. Thomas, quem sequitur Soto, idem sentit Tartaretus. Toletus aliter format hanc rationem, dicitque sic Aristotelem argumentari; locus corrumpitur in aliqua locati abjectione, sed materia incorruptibilis est ; ergo materia non est locus. Major probatur, quando enim ex aere fit aqua, perit locus, quia minor locus est aquae, quam aeris, et item alius est locus naturalis aquae, et alius aeris. Minor est evidens. Unde dicit hac ratione probari solum materiam non esse locum. Scotus vero dicit Aristotelem hac ratione probare solum formam non esse locum ; formatque sic Aristotelis rationem : Si forma esset locus, quando ex aere fit aqua, locus corrumperetur ; sed locus non corrumpitur, ergo locus non est forma . Major sic probatur : forma aeris deperditur ad corruptionem aeris : ergo si forma est locus, periit forma, similiter et locus. Et hanc majorem videtur Aristoteles probasse in textu: dicit enim, non enim in eodem loco fit corpus : quasi dicat, non in eadem forma, quae per te dicitur locus, fit corpus, scilicet quod generatur, supple, in quo est corpus corruptum. Quasi dicat, si forma est locus, periit locus, quia periit forma ; quod videtur in hoc, quia corpus non est cum eadem forma in corrupto, et genito ; sed corruptum, et genitum sunt in eodem loco: ergo forma non est locus. Et addit Aristoteles : Quae igitur corruptio ? quasi dicat, quae corruptio loci ? ac si dixisset nulla ; quia in loco ubi erat corruptum, succedit et genitum. Hunc modum exponendi hanc rationem servat etiam Vilalpandus.