ANNOTATIONES

(a) Ponenda est ratio Aristotelis. Nota, quod ratio Aristotelis supponit duo, ultra ea, quae notat hic Scotus. Primo, supponit aliquid tripliciter moveri : scilicet per accidens, uti illud, quod ad alterius motum movetur ; et per partem, ut quando aliquid dicitur moveri, quia caput ejus, vel manus movetur: et per se primo, et tale est quod secundum omnes suas partes movetur. Secundo,supponit quod quando aliquod mobile quiescit ad quietem alterius, ejus motus dependet a tali quiescente. Unde si mobile A moveretur, quiescente B parte ejus, et C altera pars moveretur ; tunc totum dependeret in motu a C parte ejus, secundum quam moveretur, et tunc non moveretur a se per se primo, sed ratione illius partis, qua mota, movetur ; et sic B quiescente, totum quiescit , adhuc non a se primo movetur, quia dependet ejus motus a B parte ejus ; ille namque motus dependet ab eo, quo quiescente, et mobile quiescit.

His suppositis, sic formetur ratio Aristotelis, omne quod movetur, vel a principio intrinseco, vel extrinseco movetur ; sed omne tale movetur ab alio, ergo omne quod movetur, ab alio movetur . Major est nota, et minor quoad secundam partem. Quoad priorem vero probatur : omne quod desinit moveri ad quietem alterius rei diversae, movetur ab alio ; sed omne quod movetur ab intrinseco, desinit moveri ad quietem alterius rei diversae : ergo universaliter omne quod movetur, ab alio movetur. Major probatur per oppositum : quod enim a se movetur, non desinit moveri ad quietem rei diversae ; ipsum enim est causa sufficiens sui motus, quapropter non desinit moveri alio quovis quiescente : si ergo desinit moveri, quia aliud quiescit, ab alio quippe, et non a se ipso movebitur. Minor, scilicet quod id quod movetur ab intrinseco, desinit moveri ad alterius rei diversae quietem, probatur, omne divisibile in partes, quale est quodlibet Physicum, desinit moveri, si aliqua pars quiescit ; ergo desinit moveri ad quietemalteriusrei. Probo consequentiam : quia pars diversa est a toto. Antecedens ultimi discursus probatur ; quia si id, quod in partes dividitur, quiescente altera parte, adhuc moveretur, jam non moveretur per se primo secundum omnes suas partes. Quando autem Aristotelesdicit, omne quod movetur, ab alio moveri et non a se, intelligit de eoi quod per se primo movetur tale autem secundum omnes suas partes movetur. Quare, si quiescente una parte adhuc moveretur, non per se primo moveretur.

Nota secundo, quod ex hac Aristotelis conclusione, ejusque ratione, infert Soto S. Physic. quaest. 3. male Scotum tenuisse in 2. distinct. 2. quaest. 10. gravia et levia a se ipsis moveri :de hac autem re erit nobis sermo prolixus in 8. hujus, in annotationibus ad quaest. 6. ubi monstrabimus Scoli sententiam Aristoteli non esse contrariam.

(b) Impossibile est idem moveri a se ipso, etc. Nota,quod haec conclusio debet sic intelligi : Impossibile est, quod aliquid moveatur a se ipso per se, et moveat se ipsum per se ; nam licet grave secundum se totum moveatur, forma tamen est quae per se movet ; sed non movetur per se, sed per accidens ad motum totius, adeo quod forma est, quae per se movet, et totum est, quod per se movetur : at quia ad motum totius moventur et partes, etiam forma movetur ad motum totius. atque ita salvatur sufficiens distinctio inter per se movens, quod ita est movens per se, quod per se non movetur ; et inter per se motum, quod ita movetur per se, quod non movet. Quomodo autem ratio Aristotelis ostendat dari unum primum movens, videbimus in 8 loco supra relato.

(O) Nulla intelligentia movetur nisi assumpto aliquo corpore. Nota, quod hoc dictum Scoti debet intelligi de motu corporeo, sive de locali circumscriptive correspondente loco dimensionali. Angelus enim potest moveri, ut prius dictum est in 6. hujus ; et si hoc est verum, potest moveri a se ipso per se, et primo, quocumque modo sumatur Angelus ; non enim habet partes, propter quas hoc impediatur. Et si quaeras, quomodo ergo movens erit simul cum moto ? dico quod est simul per indistantiam. Sic videlicet, quod ab eo non distat localiter, vel quod inter movens proximum, et ipsum nihil sit medium. Vide Scotum in 2. dist. 2. quaest. 9. et 10.