EXPOSITIO TEXTUS

Post haec (1) autem accipiendum est, quot modis aliud in alio est, etc. Hoc est tertium capitulum (a) hujus tracta. tus, in quo Philosophus determinat de modis essendi IV, ut per hoc ostendat quomodo locatum sit in loco. Et primo facit hoc. Secundo movet dubitationem. Tertio solvit quamdam factam rationem Zenonis. Et quarto concludit corollarium. Secundum ibi: Dubitavit autem aliquis. Tertium ibi: Quod autem Zeno. Quartum ibi : Illud autem manifestum. Primo ponit modos essendi in, dicens, quod uno modo aliquid dicitur in aliquo tanquam pars in toto, ut digitus in manu. Secundo, ut totum est in partibus, et tunc capitur in, valde improprie pro ear, et sic totum est in partibus, quia est ex partibus, vel quia non est sine partibus. Tertio modo aliquid dicitur in alio, sicut Species in Genere, id est,sub Genere secundum praedicationem quidditativam. Quarto, sicut Genus in Specie, id est, in definitione Speciei, vel Genus dicitur in Specie, quia praedicatur de Specie ; sicut dicimus praedicatum incsse subjecto. Quinto, sicut forma accidentalis, vel substantialis est in materia, scilicet per realem in. haerentiam. Sexto, sicut effectus in sua causa efficiente, id est, in potestate efficientis, quia secundum ejus impetum, aut voluntatem fit, aut producitur effectus. Septimo, sicut ordinatum in finem est in suo fine, id est, ordinatur secundum exigentiam finis. Octavo, ut locatum est in loco, ut aqua in vase : et iste modus est maxime proprius ad propositum. Et notandum, quod praeter istos modos essendi in, sunt quidam alii modi ; sicut dicimus aliquod esse in motu, vel quiete, in gaudio, vel tristitia, et ita de aliis. Item notandum, quod diversitas ista modorum essendi in, fuit magis apparens in idiomate Graeco, quam in nostro.

Dubitabit ( 2) autem aliquis. Hic movet dubitationem. Et primo movet. Secundo, solvit per tres conclusiones. Secundum ibi : Primo autem non contingit. Tertium ibi : At vero neque secundum accidens. Item primo movet. Secundo, ponit primam conclusionem ibi: Dupliciter autem. Dubitatio est ista: Utrum aliquid possit esse in seipso, scilicet, aliquo Idiotarum modorum.

Dupliciter autem. Hic solvit dubitationem prius motam, et distinguit quod aliquid (b) potest dici in seipso dupliciter : uno modo secundum se, et alio modo secundum aliud. Tunc est prima conclusio, quod idem potest esse in seipso secundum alterum, ut totum est in seipso ratione partium. Probatur, quia totum (c) habet denominationem a suis partibus : igitur cum partes sint in tota, sequi tur quod quodammodo totum est in seipso, cum denominetur a suis partibus. Et antecedens patet in multis, quia dicimus corpus esse album, eo quod superficies est alba. Similiter homo dicitur sciens, eo quod anima est sciens ; et secundum istam locutionem, quod idem est in seipso ratione partium, dicimus quod dolium vini est in dolio.

Primo (3) autem non contingit. Secunda conclusio est, quod idem non est in seipso secundum se totum, primo. Et primo recolligit qualiter totum diversimode nominatur propter partes. Secundo probat conclusionem inductive : quia inducendo in omnibus modis essendi in prius dictis, non invenies quod aliquid sit in seipso primo. Et probatur ratione : quia si idem secundum se esset in seipso, ut puta vinum in vino, sequeretur quod vinum esset amphora et amphora vinum. Consequens est falsum. Consequentia probatur, quia amphora dicitur ea ratione qua continet vinum ; igitur (a) si vinum contineret seipsum, vinum diceretur amphora.

Atvero(4) neque secundum accidens. Tertia conclusio : Idem non potest esse in seipso secundum accidens, id est, mediante aliquo alio corpore. Probatur, quia tunc sequeretur, quod plura corpora essent simul. Consequens est impossibile. Et consequentia probatur : quia si vinum sit in seipso non secundum se, sed secundum accidens, puta, mediante alio corpore, ut vase, tunc sequitur, quod vas esset propinquius vino, quam vinum esset propinquum sibi ipsi, quod non potest esse sine penetratione.

Quod autem (5) Zeno. Hic solvit quamdam rationem Zenonis, qua arguebat sic: si locus esset aliquid, sequeretur quod ille locus esset in alio loco, et ille in alio, et sic in infinitum. Et Aristoteles dicit, quod non est difficile solvere istam rationem : quia locus non est in aliquo tanquam in loco, sed tantum tanquam pars in suototo, aut sicut passio, vel qualitas in suo subjecto ; et ideo non oportet, quod procedatur in infinitum.

Illud autem (6) manifestum. Hic infert corollarium ; quia ex quo locus est ad modum vasis continentis, et non est aliquid corporis contenti, sequitur quod locus non est materia, nec forma: quia locus est quid extrinsecum corpori locato, et tamen materia, et forma sunt intrinseca.