ANNOTATIONES

(a) Sursum et deorsum, dextrum et sinistrum, etc. Nota, quod istae differentiae loci sunt differentiae corporum 5 corpus autem accipitur dupliciter, scilicet Mathematice, et Physice. Corpus Mathematicum solum dicit corpus quantum, ut abstrahit a materia, et motu,non considerando an sit grave, vel leve: quocirca hujusmodi corpora non habent ex natura sursum et deorsum, sed idem omnino corpus modo est summ, quando est supra caput nostrum : modo deorsum, modo sinistrorsura,sicut nos movemur. Unde cum ego ambulo, columnam quam modo habeo dexteram, postea habeo sinistram, et hoc est, quod ait Aristoteles, text. 5. Nobis enim non semper idem, sed secundum positionem,ui convertimur, fiunt, id est, secundum dispositionem nostram. Ex quo sequitur, quod si nullum esset animal in mundo, inanimata non essent hoc modo sursum, et deorsum, nec in aliis differentiis positionis. Corpus vero Physicum, quia natura sua grave est, aut leve, habet ex natura sursum, et deorsum. Et hoc est, quod ait Aristoteles, Non quodcumque contingit,sed cohabentia gravitatem, et terrea, etc. id est, sursum et deorsum non est locus, ut accidit se habere respectu hominis, sed quo moventur levia, est locus sursum, et quo gravia deorsum. Hoc patet in Mathematicis : nam si triangulum in pariete depingas, unus angulus dicitur sursum, et alius deorsum, vel dextrorsum, vel sinistrorsum solum respectu hominis : quia natura trianguli non vindicat sibi potius locum sursum, quam deorsum; si autem triangulus esset ferreus in quantum grave, appeteret locum deorsum, et si esset igneus,appeteret locum sursum. ( ) Sicut transmutatio naturalis facit scire materiam, etc. Nota, quod Aristoteles^ text. 3. probat hac ratione locum esse. Experimur quod in eodem vase, in quo nunc est aqua, egressa aqua, succedit aer; ergo idem erat locus distinctus et ab aqua, et ab aere, qui prius continebat aquam,et deinde continet aerem, quae ratio notanda est : nam sicut lib. 1. argumentabatur ex diversarum formarum in eodem subjecto successione materiam esse, quia scilicet ubi nunc est forma ignis, fuit prius forma ligni, quod est indicium subesse illic materiam receptaculum utriusque formae : simili modo arguit de loco, et hoc est quod dicit Scotus in hac septima loci proprietate. Quodsi quis inficiari contendat, hanc rationem non procedere ex experientia, quia, cum aersii invisibilis,non experimur in vase aqua vacuo succedere aerem ; respondetur, quod in phiala plena aqua habente in fundo minuta foramina,experimur quod quamdiu ocelusum fuerit orificium superius, aqua non cadit solum, quia non potest intrare aer ad replendam phialam, ne detur vacuum: sed quamprimum discooperlum fuerit orificium, intrante aere, cadit aqua. ( ) Alio modo accipitur locus pro patria, etc. Nola, quod, cum locus sit superficies corporis continentis intra se aliud corpus, fit ut quemadmodum corpus uno modo accipitur Mathematice, ut praecise dicit quantitatem ; et alio modo Physice, ut dicit compositum alicujus cei tae naturae ; ita locus uno modo accipitur simpliciter pro superficie ambiente aliud corpus trinae dimensionis, abstrahendo a quacumque qualitate naturali conservativa locati. Alio modo accipitur pro loco naturali, nempe ut supponit pro superficie continente, connotando formam, et prophetalem naturalem conservativam locati : verbi gratia, superficies aeris me circumdantis, sive locus sit mihi salubris, sive nocivus, sive in illosim naturaliter, sive violenter, eo solo quod ambit quantitatem meam, est mihi locus : cum hoc tamen requireretur ad locum naturalem, ut meapte natura essem in illo propter qualitates loci mihi convenientes, sive in quantum sum grave, sive in quantum animal. Concavum enim Lunae dupliciter est locus ignis : nam qua ratione ipsum adaequate ambit, est simpliciter locus, et quia naturaliter conservat, est locus naturalis, idemque dicendum est de centro mundi respectu terrae, neque elementis solum, verum et mixtis, in quantum mixta sunl,conveniunl loca propria : vinum enim conservatur in vase ligneo, potius quam in vitreo, et in cavernis terrae potius, quam super aere, et locus propriae patriae est cujuscumque suapte natura salubris, atque adeo corpus naturale suapte natura movetur ad proprium locum, quia in ipso est vis conservativa locati. Observa tamen, quod locus naturalis non habet vim attractivam, et motivam in genere causae efficientis, sicut magnes attrahit ferrum alterando ipsum, sed solum in genere causae finalis, ut enim animal movetur ad pastum:

ita grave naturali impetu movetur deorsum.

( ) Nunc ad rationes, etc. Nota, quod Scotus in responsionibus istis loquitur semper de loco pro fundamento, seu pro materiali. Unde observa, quod locus potest accipi dupliciter : Uno modo fundamentaliter, et sic non est aliud, quam superficies circumscribens locatum. Alio modo formaliter, et sic est relatio actualis, vel aptitudinalis realiter existens in superficie circumscribenle locatum. Haec autem distinctio declarari potest considerando tres entitates ex parte superficiei circumscribentis. Prima est ipsa superficies absolute considerata, quae ut sic non dicitur locans, sed magis locativa, et sic est ibi aptitudinalis relatio, quae potest dici localivitas, et fundatur in entitate ipsius superficiei, et terminatur ad ipsum locatum, et distinguitur ab ipsa superficie locante solum ex natura rei, et formaliter, sicut aliae relationes aptiludinales: sed quando corpus actualiter ponitur in ipsa superficie locante, tunc ipsa dicitur actualiter locans, et circumscribens locatum: et ideo ibi est una relatio actualis, quae dicitur locatio et circumscriptio activa, qua ipsa superficies dicitur formaliter, et actualiter locans, et circumscribens locatum et fundatur in tali superficie locante, et terminatur ad corpus locatum,et realiter distinguitur ab utroque. Similiter ex parte locali sunt considerandae aliae tresentitates, scilicet entita; corporis locati, locabilitas passiva, et locatio passiva, a qua ipsum corpus dicitur actualiter locatum. Unde prima entitas, dicitur locus fundamentaliter. Secunda, locus formalis aptitudinalis. Tertia,locus formalis actualis. Quarta,locatum fundamentaliter . Quinta, locatum formale aptitudinale. Sexta, locatum formale actuale. Ex bis sequitur, quod locus pro formali, vel pro per se significato, non est aliud quam ubi activum ; fundamentaliter vero est species Quantitatis eadem realiter cum ipsa superficie. Sed haec fusius infra explicabunlur.