ANNOTATIONES

(a) Hoc est terlium capitulum,elc. Nota,quod Aristoteles in hoc capitulo quaerit, utrum idem possit esse in seipso ; movetque hoc du bium, ut appareat, an necesse sit ponere locum, necne : si enim in seipsa res esse potest, locus quidem superflueret. Huic autem satisfacturus quaestioni, octo essendi -modos,quibus aliquid in alio esse dicitur praemittit ; quos breviter, et docte explicat hic Doctor Subtilis.

(b) Aliquid potest dici esse in seipso dupliciter, etc. Nota, tripliciter aliquid esse tale, videlicet secundum se, id est, immediate, secundum aliud, scilicet secundum partem, et secundum accidens. Exemplum primi, ut superficies secundum se est alba, quia immediate est alba. Exemplum secundi, ut Petrus dicitur crispus, quia in parte, scilicet in capillis est crispus. Exem plum tertii, sicuti anima movetur per accidens, quia est in homine, qui per se move mur : esse enim per. accidens tale, id est, quod est in.eo, quod secundum se est tale.

Similiter aliquid est in aliquo tripliciter ; secundum se, secundum aliud, et secundum accidens. Secundum se, ut quod est proxime in loco ut corpus, cui secundum se competit esse in loco. Secundum aliud, quod secundum aliquam sui partem est in alio, ut arbor est in fluvio, quia radices sunt in eo. Secundum accidens est id in aliquo, quod est in eo, quod secundum se est in illo ; ut nauta est in mari, quia est in navi, quae secundum se est in mari.

Proportionabiliter id dicitur esse secundum se primo in seipso, quod secundum se totum est in seipso ; et hoc est impossibile. Alio modo secundum aliud, scilicet secundum partem, ut si totum consideres ratione unius partis, et illa pars sit in alia ; tunc etiam totum dicitur esse in illa parte, in qua est alia, ut amphora vini est in seipsa, considerato enim hoc toto, scilicet, amphora vini, quia vinum, quod est una pars, est in amphora, etiam totum dicitur esse in amphora, et in seipso : et hoc pacto concedit Aristoteles aliquid posse in seipso esse. Tertio modo aliquid dici potest esse in se ipso per accidens, id est ratione alterius ; et hoc pacto nihil est in se ipso, quia sequeretur quod duo corpora essent in eodem loco penetrative, quod est absurdum. Probatur sequela : detur, verbi gratia, quod amphora vini sit in se secundum accidens : ergo est in se secundum accidens, quia est in alio, quod secundum se est in amphora: nihil autem est, quod secundum se sit in amphora nisi vinum, dato quod vinum sit in amphora : et tunc sic, quando duo corpora sic se habent, quod unum est in loco, quia est in illo, quod per se in loco est, tunc quod est per se, est magis proximum loco; amphora autem est in se (ex hypothe si) quia est in vino, quod secundum se est in amphora : ergo magis proximum est vinum amphorae, quam ipsa sibi ; sed ipsa non occupat nisi unum locum, neque est major seipsa : ergo vinum, quod magis proximum est amphorae, unum corpus cum ea faciet, et unum locum occupabit, quod est impossibile.

(c) Totum habet denominationem a suis partibus, etc. Nota, quod duplicia sunt denominantia aliquod subjectum ; quaedam denominant sibi certam partem in subjecto, ita ut solum illi possint inesse, sicut simitas determinat sibi nasum. Alia non determinant sibi certam partem, sed indifferenter possunt inesse pluribus ; et talia sunt in duplici differentia. Alia enim sunt, quae etsi inhaereant solum aliquibus partibus, virtute eorum relinquitur aliquid in aliis partibus: quamvis enim infirmitas possit esse in omnibus partibus animalis, tamen si insit in aliquibus partibus aliquis dolor, dolere relinquitur in aliis partibus. Alia vero sunt, quae si insunt in aliquibus partibus, virtute eorum non derelinquitur aliquid in aliis ; sicut sunt alb do, nigredo, et similia. Ex istis patet, quod denominatio partis infert denominationem totius in his, quae determinant sibi certam partem, et in his, quae si insunt uni parti eorum, derelinquitur aliquid in aliis ; sed in aliis non infert. Unde bene sequitur, nasus Petri est simus ; ergo Petrus est simus. Item, sequitur, caput Joannis est crispum : ergo Joannes est crispus. Similiter thorax Francisci est infirmus ; ergo Franciscus est infirmus. Sed non sequitur, manus illius est alba ; ergo ipse est albus, ad hoc enim quod ista accidentia denominent, oportet quod insint majori, et principaliori secundum quamlibet suam partem.

(d) Si vinum contineret seipsum, vinum diceretur amphora. Nota quod si amphora vini ex consuetudine. vulgarium stet pro vino tantum, licet ex significatione vocabulorum deberet stare pro continente vinum ; tunc illa potest concedi, amphora vini, id est, contentum, est in amphora vini, id est, in continente. Nam consuetus modus loquendi est, quod ille bibit amphoram vini, esto quod tales propositiones ex impositione vocabulorum sint tales, ita tamen soliti sumus uti, et ita est secundus modus amphibologiae. Sed ista propositio, amphora est in seipsa primo, et secundum se, simpliciter est neganda, eo quod relativum substantiae identitatis praecise supponit pro eo, pro quo suum antecedens.