ARTICULUS II.

MOVENTUR DUBITATIONES A. - OBIECTIONES g 1.

Contra primam partem septimae CONCLUSIONIS Argumenta Aureoli.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusiones. Et quidem contra primam partem conclusionis septimae arguit Aureolus (dist. 41, q. 1, art. 1), in qua dicitur quod generalis causa quare Deus aliquos praedestinat, et alios reprobat, est ut appareat misericordia in electis, et justitia in reprobis. Primo sic. Illud non debet poni propter relucentiam divinae misericordiae vel justitiae, sine quo ista et illa manifestatur et lucet. Sed, dato quod nullus esset damnatus, adhuc misericordia et justitia divina sufficienter relucerent. Nam in gloria electorum utrumque relucet : misericordia quidem, quia scriptum est : Secundum suam misericordiam, salvos non fecit, ad Titum, 3 (v. 5); justitia vero, quia, 2. ad Timoth., 4 (v. 8), dicit Apostolus quod reposita est sibi corona justitiae, quam reddet illi Dominus in illa die, justus judex. Igitur relucentia illarum non videtur esse causa quod aliqui sint reprobati, et alii electi. Secundo. Nullum per se intentum, potest esse causa quod aliquid fiat in universo, quod tamen per accidens intenditur tantum; omne enim quod fit propter illud quod est per se intentum, oportet quod intendatur per se, et non per accidens. Sed quod (a) Dei misericordia, et justitia, et caeterae divinae perfectiones elucescant (6), est intentum per se; reprobatio autem malorum, est intenta per accidens. Malum enim non intenditur per se; et de malo culpae, utique manifestum est; malum autem paenae supponit malum culpae praecedere; et idcirco ntrumque per accidens est intentum. Ergo relucentia divinae justitia; non est causa quod aliquis reprobetur. Terito. Sicut non sunt facienda a nobis mala, ut eveniant boria, secundum Apostolum, ad Rom., "3 (v. 8); sic nec a Deo. Sed manifestum est quod reprobatio malorum, si esset absque omni causa, malum esset. Ergo Deus non reprobat, propter hoc solum ut appareat sua justitia. Quarto. Aut intendis, per illud dictum, quod reprobatio, in quantum respicit malitiam, sit a Deo, propter relucentiam suae justitiae ; aut in quantum respicit poenam aeternam, supposita malitia et peccato. Sed non potest dari primum. Tum quia Deus intenderet per se peccatum. Tum quia actor esset et causa peccati; et per consequens, non deberet peccatoribus imputari. Nec potest dari secundum. Licet enim, supposito peccato, elucescat justitia punitiva, nihilominus supponitur peccatum, et ita causa reprobationis principaliter erit peccatum, et non relucentia divinae justitia;; cujus oppositum isti dicunt. Quinto. Justitia punitiva in hoc differt ab aliis speciebus justitia;, quod non potest esse per se intenta. Nullus enim per se poenam intendit, qui justus sit, sed tantum ex suppositione, prueexsi-stente punibili culpa ; secus autem de justitia distributiva. Ergo nulla necessitas est quod aliquid fuit in universo, ut justitia punitiva elucescat. Sed manifestum est quod justitia Dei, quae manifestatur in reprobatis, est punitiva et vindicativa. Ergo reprobationis (a) non potest esse finalis causa (6) et ulti-mata, manifestatio talis justitia;; immo illa supponit aliam, scilicet (-f) peccatum praecessisse (S) et culpam.

Haec ille. Sj 2.

Contra secundam partem septimae conclusionis Argumenta Aureoli.

Secundo arguit (Ibid.) contra secundam partem, quae ponit quod non est alia causa in speciali, quare iste sit reprobatus, et ille praedestinatus, nisi simplex Dei voluntas, et quod hoc est pro libito ejus. Primo sic. Omnis qui pro libito voluntatis aliquem affligit et punit, et in peccatum labi permittit, solum ad hoc ut puniat et affligat, crudelis est et injustus; delectatur enim per se in poenis. Sed, si pro libito voluntatis Deus aliquem reprobaret, sequitur quod delectaretur per se in poena, et pro suo libito vellet affligere et punire, et ad hunc finem permitteret de hominibus quod peccarent, ut saturaretur poenis eorum. Igitur Deus erit crudelis et injustus. Et cum hoc absonum sit, magis absonum fit dicere quod aliquem reprobaret pro libito voluntatis. Secundo ad idem. Licet in carentibus sensu et experientia mali, possit artifex disponere pro libito voluntatis, absque nota crudelitatis et injustitiae : utpote aedificator potest ponere lapides, inferius illum, et superius illum, et loco magis honorabili vel minus, absque nota injuriae; et similiter figulus ex eadem massa potest facere vas in honorem, et vas in contumeliam, absque hoc quod isti injurietur; et similiter Deus, absque injuria, potest ponere unam parlem materiae sub forma ignis, et aliam sub forma terrae ; nihilominus, in habentibus experientiam mali et boni, honoris et contumelia;, illud fieri non potest, absque injuria; debitum enim naturae est, ut fiat sub perfectione quae est apta nata sibi inesse; et ideo non est absque injuria facere hominem in sempiterna tristitia et miseria, absque demerito ejus, pro solo libito voluntatis. Sed sic esset in proposito, secundum istum modum dicendi. Ergo non est verum quod Deus sic reprobet et eligat, pro libito voluntatis.

Et si dicatur quod Apostolus utitur exemplo de figulo;

non valet utique : quia loquitur de massa corrupta (a) per peccatum originale, quo supposito, nulli injuriatur, si, eo non redempto ab originali, alium misericorditer purget et redimat; nec propter hoc sequitur quod reprobet absque culpa, pro libito voluntatis, sicut fingunt positores praedicti. Tertio. Licet in gratuitis possit tribuere plus vel minus cui vult retributor justitiae,absque ullo praejudicio justitia .; non tamen est verum quod possit cui vult poenam infligere, absque culpa, sine injuria; et sic intelligitur verbum Patrisfamilias: An non licet mihi quod volo facere? etc, plus scilicet vel minus cui vul nero tribuendo, non autem cui voluero poenam in Algendo. Sed in reprobatione, paena infligitur. Ergo non potest esse absque injuria, quod fiat reprobatio absque causa, pro solo libito voluntatis.

Haec ille. B. - SOLUTIONES )5 1.

Ad argumenta contra primam partem septimae conclusionis Ad argumenta Aureoli.

Ad primum contra primam partem septimae conclusionis, negatur major; nisi addatur quod sine illo, aeque bene et tot modis, divina misericordia et justitia reluceret. Et concessa majore cum illo addito, negatur minor. Si enim nullus damnaretur, non reluceret in unita) corrupta.

Oin. Pr. verso justitia punitiva aeternaliter, sicut modo relucet; licet in salvandis reluceret justitia praemiati va. Ad secundum negatur minor. Non enim reprobatio est mala, aut per accidens intenta; immo per se. Praesciens enim Deus quorumdam peccata, quae ab ipso nullo modo sunt intenta, proposuit eos non liberare in prasenti, immo deserere, et in futuro punire; quod est reprobare. Ad tertium dico quod, secundum sanctum Tho-mam, de Veritate, q. 5, art. 4, ad lO : a Facere malum propter bonum, in homine reprehensibile est; nec Deo potest attribui. Sed ordinare malum in bonum, hoc non contrariatur bonitati. Et ideo permittere malum, propter aliquod bonum inde eliciendum, Deo attribuitur."

Haec ille.

Dico ergo quod Deus, reprobando aliquos ut sua justitia reluceat, non facit malum ut eveniat bonum; sed proponit permittere mala, ut aliqua bona inde eliciantur. Reprobare enim non est facere malum; nec reprobatio est mala, immo summe bona. Secundum enim quod dicit sanctus Thomas, de Veritate, ubi supra, ad 4 : " Quilibet prudens sustinet aliquod parvum malum, ne impediatur magnum bonum; quodlibet autem particulare bonum, est parvum, respectu boni (a) alicujus naturae universalis. " Similiter, 1 p., q. 22, art. 2, ad 2 , dicit : " Aliter est de eo qui habet curam alicujus particularis, et de provisore universali. Provisor enim particularis excludit defectum ab eo quod ejus curae subditur, quantum potest; sed provisor universalis permittit aliquem defectum in aliquo particulari accidere, ne impediatur bonum totius. Unde corruptiones et defectus dicuntur esse contra naturam particularem; sed tamen sunt de intentione universalis, in quantum defectus unius cedit in bonum alterius, vel etiam totius universi. "

Haec ille.

Ex quo patet quod reprobare aliquos, sine alia causa quam illa quae ponitur in conclusione, non est malum; sed pertinet ad optimum provisorem. Cum enim bonum universi sit, post divinam bonitatem, optimum bonum; ideo, cum bonum ejus, quod consistit in multiplicitate et varietate graduum bonitatis, impediretur si nullus permitteretur cadere in peccatum, aut si nullus aeternaliter puniretur, ideo bonum est talia permittere, propter bonum universi, quamvis cedat in malum aliquorum particularium universi, quorum bonis praeponderat bonum universi. Unde sanctus Thomas, de Veritate, ubi supra (q. 5), art. 5, ad 3" , dicit : " Deus plus amat quod est magis bonum ; et ideo magis vult praesentiam magis boni, quam absentiam minus mali, quia et absentia mali quoddam bonum est; et ideo, ad hoc quod aliqua bona majora eliciantur, permittit aliquos etiam in mala culpae cadere, quae maxime secundum genus sunt odibilia, quamvis unum eorum sit magis odibile alio. "

Haec ille. Ad quartum dico quod reprobatio, in quantum respicit punitionem, est propter relucentiam justitiae, "t in quantum respicit malitiam. Licet enim utrumque respiciat, sicut et divina providentia ; tamen aliter et aliter. Ut enim dicit sanctus Thomas, ubi supra (de Veritate, q. 5), art. 4 : " Dupliciter aliquid subest providentiae : uno modo, sicut illud ad quod aliud ordinatur; alio modo, sicut illud ad quod aliquid ordinatur. In ordine autem eorum quae sunt ad finem, omnia intermedia sunt finis, et ad finem, ut dicitur, 2. Physicor-um (t. c. 29), et 5. Metaphysicae (t. c. 2). Et ideo, quidquid est in recto ordine providentiae, cadit sub providentia, non solum sicut ordinatum ad aliud, sed sicut illud ad quod aliud ordinatur; sed illud quod exit a recto ordine, cadit sub providentia, solum secundum quod ordinatur ad aliud, non secundum quod aliud (et) ordinatur ad ipsum. Sicut actus virtutis generativae, qua homo generat hominem perfectum in natura, est ordinatus a Deo ad aliquid aliud, scilicet ad formam humanam, et ad illum ordinatur aliquid, scilicet vis generativa ; sed actus deficiens, quo interdum monstra generantur in natura, ordinatur quidem a Deo ad aliquam utilitatem, sed ad hoc nihil aliud ordinatur; incidit enim ex defectu alicujus causae; et respectu primi, est providentia approbationis ; respectu secundi, est providentia concessionis ; quos duos modos providentiae Damascenus ponit, lib. 2 (de Fide orth., cap. 29). "

Haec ille.

Dico igitur quod, cum reprobatio sit pars providentiae, ut dicit ibidem, 1 p., q. 23, art. 3, ipsa respicit malitiam primo modo, et poenam secundo modo; et respiciendo utrumque, est propter relucentiam justitiae. Illa autem quae iste objicit, frivola sunt. Non enim sequitur quod, si reprobatio respicit malitiam propter relucentiam justitiae, quod Deus sit causa malitiae, vel actor peccati : quia, secundum quod dicitur, de Veritate, ubi supra, ad 1"" : non omne quod providetur a Deo, fit a Deo aliquo modo, nisi intelligatur de providentia approbationis; malum autem non cadit sub providentia approbationis, sed concessionis tantum. Ad quintum, negatur minor. Dico enim quod quaelibet species justitiae est propter se appetenda, sive punitiva, sive distributiva, vel commutativa. Et cum arguitur quod nullus appetit poenam propter se, etc.;

dico quod paena non est idem quod justitia punitiva; et ideo probatio nihil valet. Dico tamen quod, secundum sanctum Thomam, 4. Sen-tent., dist. 50, q. 2, art. 4, q 3, ad i : a Laetari de malo alterius, in quantum hujusmodi, pertinet ad odium; non autem laetari de malo alterius, ratione alicujus adjuncti. " Et ideo Deus, licet non (a) aliud. - Om. Vr. delectetur in poenis, in quantum hujusmodi, tamen delectatur in eis, in quantum sunt per suam justitiam ordinatae.

Haec ille.

Patet ergo quod poena alterius non propter se appetenda est, sed propter ordinem justitiae in ea relucentem; ipsa autem justitia punitiva, est propter se appetenda. S 2.

An ARGUMENTA CONTRA SECUNDAM PARTEM SEPTIMAE CONCLUSIONIS Ad argumenta Aureoli.

Ad primum contra secundam partem conclusionis, dicitur negando minorem. Non enim sequitur quod, si Deus pro libito voluntatis aliquem reprobat, quod ipse per se delectetur in pcena, nec quod velit saturari poenis damnatorum; non enim intendit poenam per se, aut afflictionem miserorum, sed ordinationem justitiae, qua culpa ordinatur in poenam, et poena in relucentiam divinae justitiae, et illa relucentia in divinam bonitatem. Unde istud argumentum faciliter solvitur ex praedictis, etc. Ad secundum dico quod, tam in habentibus experientiam boni et mali, honoris et contumelia?, quam in non habentibus, artifex illorum potest, sine nota crudelitatis aut injuriae, negare artificiato illud quod limites artificiati excedit, et illi tribuere quod artificiato debetur secundum suam naturam, vel secundum suas dispositiones. Et ideo, quia gratia et gloria excedunt limites naturae humanae vel angelicae, naturae autem peccanti debetur paena, ideo Deus aeternaliter praesciens quorumdam peccata, quorum ipse causa non erat futurus, sed peccantium iniqua.voluntas, potuit, sine quacumque nota crudelitatis aut injustitia;, proponere se non daturam eis gloriam, qua finaliter a peccato liberarentur, sed poenam, qua culpae eorum ordinarentur; et hoc fecit, eos reprobando. Et ideo illa quae arguens ibi narrat, falsa sunt : primum scilicet, quod aliquod debitum naturae reprobatorum illis subtrahatur, si intelligit de donis gratuitis; non enim debetur naturae. Si autem intelligat de aliis perfectionibus, puta felicitate quam humana natura potest naturaliter adipisci; dico quod Deus non subtrahit eam alicui, sine suo demerito. Secundum falsum quod ibi supponit, est quod scilicet Deus, pro libito voluntatis , sine causa ex parte reprobati, ponat eum in summa tristitia et paena. Hoc enim non dicimus nos, sicut ipse imponit. Nam, licet reprobatio sit causa effectiva derelictionis a Deo in praesenti, et pcenae in futuro, tamen illius paenae culpa creaturae est causa meritoria, sicut et derelictionis a Deo in praesenti; et ideo non sequitur quod, si Teprobationis nulla sit causa alia a Dei voluntate, quod Deus, pro solo libito facultatis, absque demerito hominis, ponat eum in aeterna miseria. Dictum enim est prius, quod, licet nulla causa reprobationis habeat causam ex parte reprobati, tamen effectus reprobationis habet causam ex parte reprobati, scilicet culpam, quae non est effectus reprobationis, sed est causa effectus reprobationis meritoria, cujus reprobatio est effectiva.

Ad illud quod dicit de exemplo dato de figulo, dico quod Apostolus utitur illo exemplo, ad sensum ad quem sanctus Thomas loquitur, et non cum illa praesuppositione originalis peccati. Licet enim, supposita massa originali peccato corrupta , nulla fiat injuria, si unus homo liberatur, et alius non, sicut dicit arguens; tamen, illa massa non supposita, adhuc unum pro libito reprobaret, et alium non. Quaero enim a sic dicente : Unde est quod unam animam ponat in tali massa infecta, sicut fecit de anima Judae, et aliam non ponat, sicut fecit de anima Christi"? Et certe non poterit rationem reddere, nisi divinae libitum voluntatis. Dicat igitur similiter de hominibus, quod ex sola divina voluntate est quod iste sit vas misericordia?., alius autem vas irae, id est reprobatum, non autem (a) vas culpae; hoc enim non est a Deo volitum, sed permissum. Ad tertium dicitur quod falsum supponit, scilicet quod nos dicamus Deum infligere alicui poenam sine illius demerito; non enim reprobare est poenam dare, sed est proponere debitam poenam reddere, ut expositum est ad secundum. Non tamen fiat vis in hoc quod dico reprobationem, vel praedestinationem, esse propositum, aut actum voluntatis; hoc enim non est verum, nisi (6) sit praedicatio per concomitantiam, vel consequentiam (t), ut supra dictum fuit. Ad argumentum in pede quaestionis factum, responsum est in fine probationis septimae conclusionis. Et haec dicta de praesenti quaestione, sufficiant.