ARTICULUS II.

MOVENTUR DUBIA A. - OBJECTIONES g 1.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta Gerardi de Carmelo.

Quantum ad secundum articulum movenda sunt dubia contra conclusiones. Contra secundam arguit Gerardus de Carmelo in Summa sua sic. Primo. Species de genere substantiae praedicatur in primo modo dicendi per se de individuo, ut homo de hoc homine;quod non esset si individuum includeret accidentia; substantia enim non praedicatur de accidente etiam sumpto concretive in primo modo dicendi per se. Ergo hic homo non includit in sua significatione accidentia. Secundo dicit istum modum dicendi esse insufficientem. Quia, licet conclusio quoquo modo declaret quod hic homo non est humanitas considerata in specie, non tamen declarat quare hic homo non est haec humanitas; quia haec humanitas non minus (a) sui.

suam Pr. videtur includere hanc materiam et hos characteres quam hic homo. Et tamen hoc esset necessarium declarare; quia conclusio probanda non est de habitudine alicujus communis ad individuum, sed de habitudine individui vel singularis concreti ad suum abstractum. Deus enim est substantia singularis, et similiter sua essentia sive quidditas. II. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem arguit etiam Aureolus (dist. 4, q. 2, art. 2). Primo. Diffinitio enim includit in se praedicata essentialia, quae praedicantur in primo modo per se, ut dicit Philosophus, 7. Metaphysices. Sed abstracto repugnat praedicari per se primo modo; non enim est ista per se : Socrates est humanitas, vel, Socrates est rationabilitas aut animalitas. Ergo abstractum, sub ratione qua abstractum, non importat principia diffinientia ; cujus oppositum conclusio ponit. Secundo arguit sic. Principia diffinientia respondentur ad quaestionem factam per quid de diffinito; sunt enim partes quod quid est, ut dicitur 7. Metaphysicae (t. c. 40). Sed nomen abstractum non respondetur ad interrogationem factam per quid. Interrogato enim quid est Socrates, non respondetur animalitas. Ergo idem quod prius. Tertio ad idem. Diffinitio et diffinitum idem important, 7. Metaphysicae (t. c. 33). Sed concretum est quoddam diffinitum et non abstractum. Non ergo principia diffinientia importantur per abstractum, puta per humanitatem; sed magis per hominem et alia concreta. Quarto. Nullum ens per accidens habet diffinitionem. Sed homo in concreto diffinitur. Ergo nullum accidens includit implicite aut explicite; cujus oppositum ponit conclusio. Quinto. Diffinitio et diffinitum idem significant. Sed diffinitio nullum accidens includit, ut patet 7. MetapJiysicse. Non ergo concretum includit aliquod accidens. Sexto. Intra (a) conceptum specificum nonclauditur aliquod accidens individuale. Sed horno importat conceptum specificum. Non igitur hic homo ad humanitatem addit accidens individuale. Septimo sic. Si concretum, puta homo vel Socrates, addit accidentia ad abstractum : aut includit illa intrinsece, tanquam ingredientia ejus constitutionem; aut includit illa extrinsece, tanquam connotata. Si detur primum, tunc homo vel Socrates erit ens per accidens in nullo praedicamento exsistens. Si detur secundum, tunc illa connotatio non impediet praedicationem humanitatis de homine, nec de Socrate. Quod patet. Tum quia voluntas et intellectus in divinis alia et alia connotant, ut dicit Magister. Deus enim intelligit mala, quae tamen non vult; et tamen intellectus divinus est voluntas divina. Sic (a) intra. - infra Pr. a simili, si homo et humanitas non differunt in essentiali significato; sed quia homo accidentia connotat, non ex hoc tolletur mutua praedicatio. Tum quia praedicatio non impeditur per aliquid non faciens diversitatem inter subjectum et praedicatum, sub illa ratione qua unum enunciatur de alio. Sed connotatum, si non ingrediatur intrinsece rationem hominis, non tollit identitatem, nec facit diversitatem hominis ad humanitatem, nec econtra. Igitur non apparet ex hoc quin de se invicem possint mutuo praedicari. Octavo. Si homo non praedicatur de humanitate aut econtra, hoc erit quia humanitas non dicit totum hominem, sed homo addit aliquid ad ipsam. Hoc autem impedire non potest; proeo quod nihil addit. Nam substantiam non addit, nec accidens. Quia si accidens, tunc diceret ens per accidens; et non esset per se in praedicamento. Si autem substantiam, tunc in homine essent duae specificae naturae, puta humanitas, et illa quam adderet homo. Relinquitur igitur quod nihil addit; et per consequens quod humanitas vere praedicetur de homine. Nono arguit sic, 3. Sententiarum. Nam humanitas in Christo habet omnia accidentia quae haberet si deponeretur; et tamen deposita esset suppositum, assumpta vero non est suppositum. Unde, secundum istum modum dicendi, non apparet quod Verbum assumpserit tantum naturam, si natura dicit rationem specificam sine accidentibus. Si dicatur quod non assumpsit naturam cum esse actualis exsistentia , hoc non valet; nam esse exsistentiae indifferens est ad perseitatem et non perseitatem. Nam esse exsistentiae et essentia idem sunt secundum rem ; et ideo sicut essentia quaedam est in alio, et quaedam per se, ita et exsistentia; unde substantia exsistit per se, accidens vero habet esse in alio. Non igitur esse exsistentiae est illud quod facit rem habere perseitatem tertii modi; alioquin omne habens esse haberet esse per se et ultra. Igitur suppositum non addit ultra essentiam esse exsistentiae; quia suppositum dicit ens solitarium habens perseitatem tertii modi. Decimo arguit idem. Nam si suppositum sic adderet ad naturam, tunc illud esset ens per accidens; et per consequens non esset prima substantia, nec esset in genere substantiae, nec diffinitio de eo. Unde illa non esset per se : Socrates est animal rationale mortale, sicut nec illa : Socrates albus est animal rationale. j; 2.

Contra tertiam conclusionem I. Argumenta Gerardi de Carmelo. - Contra tertiam conclusionem arguit sic Gerardus de Carmelo, ubi supra. Primo. Quia ista opinio inconvenienter allegat Philosophum, 7. Metaphysica: (t. c. 41). Non enim est mens Philosophi quod ea quae in se babent aliquod accidens non sint idem cum sua quidditate; sed est intentio ejus quod dicta per se sint idem cum sua quidditate, ut maxime patet in substantiis. Unde dicit, ibidem, quod singulum non videtur esse aliud a sui substantia, et quod quid erat esse dicitur de singulari substantia. Et infra, dicit quod nihil prohibet esse quidem statim quid erat esse, si quidem substantia erat quid erat esse. In dictis vero secundum accidens non est idem. Sed dicta secundum accidens vocat aggregata ex subjecto et accidente, quae in quinto dixerat esse entia per accidens et unum per accidens, non autem substantias quae in se habent aliquod accidens. Ipsae enim sunt per se entia, si accipiantur seorsum ab intellectu sine accidente. Cum vero fingitur et accipitur aggregatum ex subjecto et accidente, tunc solum est ens per accidens et dictum per accidens, prout Philosophus loquitur ibidem. Et quod haec sit intentio Philosophi patet ex textu expresse, et ex Commentatore, et omnibus expositoribus. II. Argumenta Scoti.

Secundo arguit etiam Scotus, in Questionibus super 7. Metaphysicis, ubi intendit probare quod in omnibus habentibus simpliciter quod quid est, idem est quod quid est cum eo cujus est. Arguit igitur sic. Primo. Quia, si quod quid est esset aliud ab eo cujus est, tunc non esset verum quod dicit Philosophus, scilicet quod singulum non est aliud a sui substantia. Hoc enim dicit Philosophus, 7. Metaphysicae (t. c. 41). Secundo arguit. Quia, si sic, tunc nihil esset formaliter scitum vel ens. Consequens est falsum. Tenet consequentia. Quia unumquodque est scitum vel ens per intrinsecum sibi; et hoc est quod quid est. Tertio arguit. Quia, si sic, idem esset seipsum et non esset. Probatio : quia bonum est bonum per naturam boni; sed si natura vel quod quid est boni sit separatum, jam non est illud. Quarto arguit. Quia, si sic, esset processus in infinitum. Quia quaeritur, de illo separato quod quid est, utrum habeat quod quid est vel non. Et tenet argumentum, si ponatur alia res. Istas autem quatuor rationes dicit esse Philosophi. Quinto arguit. Quia veritas in intellectu componente causatur ex veritate in re et identitate ; et prior est naturaliter illa identitas quam ista veritas. Si ergo haec est vera : Homo est homo, prior est identitas in re. Sed idem significat homo et quod quid est suum. Ergo homo et suum quod quid est idem sunt. g 3.

Contra quartam conclusionem Argumenta Aureoli.

Contra quartam conclusionem arguit sic Aureolus, primo Sententiarum

(dist. 4, q. 2, ait. 2), probando quod suppositum non plus includat esse in substantiis inmaterialibus aut aliis quam natura, nec conci etum plus quam abstractum. Primo sic. Illud quod potest concipi sub non esse, non includit in sui ratione esse. Sed concretum commune vel singulare est hujusmodi. Formans enim hanc propositionem : Homo non est, attribuit concreto non esse; et similiter formans istam : Hic angelus non est. Ergo falsum est quod suppositum angelicum includat esse plus quam natura specifica. Secundo sic. Illud quod est indifferens ad esse et non esse non includit esse. Sed possumus loqui et disputare de rosa et aliis concretis, et similiter de quolibet supposito, angelico vel materiali, ignorando utrum sint; et per consequens sub indifferentia ad esse et non esse. Ergo nec concretum, nec suppositum, angelicum aut materiale, claudit in suo conceptu esse. B. - SOLUTIONES jj 1.

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Gerardi de Carmelo.

Ad primum contra secundam conclusionem dicitur concedendo majorem; sed minor negatur. Cujus causa est : quia natura designata cum praecisione et exclusione accidentium, quo modo significatur per hoc nomen, humanitas, non est genus nec species. Unde sanctus Thomas, in tractatu de Esse et Essentia (cap. 4), sic ait : " Impossibile est quod ratio universalis, scilicet generis vel speciei, conveniat essentia? secundum quod per modum partis significatur, ut nomine humanitatis vel animalitatis. Et ideo dicit Avicenna quod rationalitas non est differentia, sed differentiae principium ; et eadem ratione humanitas non est species, nec animalitas genus. Similiter etiam non potest dici quod ratio generis vel speciei conveniat essentia? secundum quod est res quaedam exsistens extra singularia, ut Platonici ponebant ; quia sic genus et species non praedicarentur de individuo; non enim potest dici quod Socrates sit hoc quod ab eo separatum est; nec iterum illud separatum proficeret ad cognitionem singularis hujusmodi. Et ideo relinquitur quod ratio generis vel speciei conveniat essentiae, secundum quod significatur per modum totius, ut nomine hominis vel animalis, prout implicite et indistincte continet totum quod est in individuo. "

Haec ille. Ex quo patet quod, licet individuum materiale, puta Socrates, includat accidentia, nihilominus tamen species de illo praedicatur; quia species includit similiter accidentia implicite. Secundum enim quod dicit sanctus Thomas, 9. Quolibeto, q. 2, art. 1, ad primum : " Homo dicit habens humanitatem, vel subsistens in humanitate, sine praecisione quorumcumque aliorum supervenientium essentialibus principiis speciei; quia per hoc quod dico, babens humanitatem, non praescinditur quin habeat colorem, et quantitatem, et alia hujusmodi. "

Haec ille.

Hoc autem est implicite et potentialiter accidentia continere; et est similis modus continendi quo genus continet implicite differentias quae sibi quodammodo accidunt. Unde sanctus Thomas, in tractatu supra nominato (dfli?n(e et Essentia, cap. 3), dicit: ((Sicut illud quod est genus, prout praedicatur (a) de specie, implicat (6) in sua significatione, quamvis indefinite, totum quod determinate est in specie; ita etiam illud quod est species, secundum quod praedicatur de individuo, oportet quod significet totum illud quod est essentialiter in (y) individuo, licet (8) indistincte. Et hoc modo essentia speciei significatur nomine bominis; unde homo de Socrate praedicatur. "

Haec ille. Ad secundum dicitur quod hic modus non est insufficiens, nec solum declarat quomodo se habent hic homo et humanitas, immo quomodo se habent hic homo et haec humanitas, si dicta sancti Thomae per longum videantur. Declarat enim quomodo Socrates est non humanitas ; et similiter patet in dietis ejus, quod Socrates non est haec humanitas sua. Quod enim haec fuerit mens sancti Thoinae, patet. Quia, secundum eum, aliud requiritur ad hoc quod humanitas sit haec et individua, et aliud ad hoc quod aliquid sit suppositum, quo modo Socrates est suppositum. Unde, Qtiolibeto 9, ubi supra, dicit: (( Ipsam naturam humanam in Christo nihil prohibet dicere esse quoddam individuum, aut singulare, vel particulare; et similiter quaelibet pars humanae naturae, ut manus, pedes, et ossa, quorum quodlibet est quoddam individuum, non tamen quod de toto praedicetur; quia nullum eorum est individuum per se subsistens. " Ibidem etiam dicit quod humana natura, licet sit haec et individua, non tamen est suppositum; quia non subsistit, sed est in alio. Dico ergo quod cum Socrates habeat humanitatem individuatam, et ulterius aliqua alia quae nec sunt de ratione humanitatis, nec faciunt ad individuatio-iiera ejus, sequitur (e) quod Socrates non est haec sua humanitas, sicut nec humanitas communis. Haec enim humanitas est individuum, non tamen est suppositum ; quia non dicit totum quod est in Socrate. Licet Michaelis natura sit haec et individua per seipsam, non tamen est hic Michael; immo differt aliqualiter; ut prius quarta conclusio declaravit. II. Ad argumenta Aureoli.

Ad primum (e) sequitur. - Orti. Pr, - QUAE8T10 II. Aureoli dicitur quod principia diffinientia possunt dupliciter significari : vel per modum partis, vel per modum totius. Primo significata non praedicantur de habente, quod significatur per modum totius; et illo modo praedicata essentialia vel principia diffinientia importantur per nomen abstractum, cujusmodi est humanitas. Possunt nihilominus significari in concreto per modum totius, sicut per hoc nomen, homo ; et isto modo praedicantur de Socrate. Et hoc superius exstitit declaratum. Ad secundum et ad tertium patet solutio per idem. Conceditur enim ad secundum quod principia diffinientia respondentur ad quaestionem factam per quid, cum designantur per modum totius, non designata per modum partis. Et ad tertium dicitur quod, licet abstractum non diffiniatur, hoc non concludit quin idem importetur per diffinitionem quod per abstractum, sed aliter et aliter; sicut a simili, humanitas non dicitur species, sed homo. Quomodo autem humanitas sit pars formalis individui, ostendit sanctus Thomas, dicens in praefato tractatu (de Ente et Essentia, cap. 3): a Quia, inquit, designatio speciei respectu generis est per formam, designatio autem individui respectu speciei est per materiam; ideo oportet ut nomen significans id unde natura generis sumitur (a), cum praecisione formae determinatae speciem perficientis, significet partem materialem totius, sicut corpus est pars materialis hominis. Nomen autem significans illud unde natura sumitur speciei, cum praecisione materiae designatae, significat partem formalem ; et (6) ideo humanitas significatur ut forma quaedam. Et dicitur quod est forma totius, non quidem quasi superaddita paitibus essentialibus, formae et materiae, sicut forma domus superadditur partibus ejus integralibus; sed magis est forma quae est totum, scilicet formam complectens et materiam ; tamen cum praecisione eorum per quae materia nata est . designari. "

Haec ille.

" Et quia, inquit ibidem, pars non praedicatur de toto, inde est quod humanitas nec de homine nec de Socrate praedicatur. " Sicut enim ipse ibidem ponit : " Sicut res constituta ex aliquibus non recipit praedicationem earum rerum ex quibus constituitur, ita nec intellectus recipi t predicationem eorum intellectuum ex quibus constituitur. " Ipso enim attestante, 2. Quolibeto, q. 2, art. 2, " quod natura dicitur constituere suppositum, etiam in compositis ex materia etforma, non ideo dicitur quod natura sit una res, et suppositum sit alia (6) A verbo et ideo usque ad h"c ille, sic habet Pr. et ideo humanitas significatur ut forma quaedam addita partibus essetUialibus, scilicet formae et materiae, sicut forma domus superadditur partibus ejus integralibus, sed magis est forma quae est totius, scilicet formam complectens et materiam , tamen cum praecisione eorum per quae materia nata est designari.

Hsec ille.

res (hoc enim esset secundum opinionem ponentium quod natura speciei sit forma tantum, quae constituit suppositum sicut totum); sed quia, secundum modum significandi, natura significatur ut pars, suppositum vero sicut totum, natura ut constituens, suppositum ut constitutum. "

Haec ille. Ex quo manifeste patet quod non fuit mens ejus quod suppositum , puta Socrates vel homo, sit quoddam totum integrale vel essentiale intrinsece compositum ex humanitate, sicut ex una parte integrali vel essentiali, et ex accidentibus designantibus materiam, sicut ex alia parte sui integrali vel essentiali ; sed potius quod ipsamet res, quae est humanitas ut non est signata sed praecisa ab omni quod non est de ratione ejus, est suppositum vel Socrates, ut est signata et subsistens. Quia tamen illa res modo opposito significatur in abstracto et in concreto, praesertim suppositali, ut nomine Socratis; ideo unum illorum alterius praedicationem non recipit : quia Socrates significat illam naturam cum multorum aliorum inclusione ; humanitas autem cum eorum praecisione. Et hunc sensum innuit ip6e in praefato Quolibeto, quaestione secunda, articulo primo, ad primum. " Aliquando, inquit, ex his quae simul junguntur relinquitur aliqua res tertia ; sicut ex anima et corpore constituitur humanitas qua homo est homo; unde homo componitur ex anima et carne. Aliquando autem ex his quae simul junguntur non resultat aliqua tertia res, sed resultat quaedam ratio composita; sicut ratio hominis albi resolvitur in rationem hominis et in rationem albi. Et in talibus aliquid componitur ex seipso et ex alio; sicut album componitur ex eo quod est album et ex albedine. "

Haec ille.

Ita in proposito. Suppositum, puta Socrates, dicitur componi ex natura humana et ex accidentibus, non quod sit tertia res ex substantia et accidente resultans, sed quia in sua significatione includit naturam et accidentia illam determinantia. Et ita Socrates est vera substantia accidentibus conjuncta, utrumque in sua significatione includens. Et ideo differt ab humanitate; quia includit aliam rem ab ea, non tanquam partem intrinsecam, sed tanquam determinativam suarum essentialium partium, puta materiae et consequenter formae. Istam patet esse mentem Avicennae, 5. Metaphysica, cap. 1. " Humanitas, inquit, non est humanitas alicujus, nisi propter accidentia quae sunt in ipsa; quoniam nunquam invenitur sine accidentibus. Et tunc non accipitur secundum hoc quod est humanitas tantum. Postquam autem humanitas Platonis non est sua, nisi propter accidentia, tunc haec accidentia habent actiones in individuo Platonis, eo quod ipsum compositum est ex humanitate et accidentibus quae comitantur tanquam partibus ejus. "

Haec ille.

Item, capitulo secundo, ostendens differentiam inter universale et totum, sic ait : " Natura totius non fiet LIBRI I. SEN TENTURUM pars suarum partium ullo modo. Natura vero universalis pars est naturae suorum particularium; quoniam hae partes, aut sunt species quae constituuntur a natura duorum universalium, scilicet generis et differentiae; aut sunt individua quae constituuntur ex natura omnium universalium et ex natura accidentium, quae vestiunt ea cum materia. "

Haec Avicenna.

Ista autem intelligo modo praedicto, scilicet quod Socrates componitur ex humanitate et accidentibus, non quasi tertium ex illis intrinsece constitutum, sed illo modo quo aliquid componitur ex se et ex alio. Ad quartum dicitur quod nec Socrates nec homo est ens per accidens. Ens enim per accidens, quod nec diffinitur nec intrat praedicamentum, dicitur illud quod intrinsece constituitur ex duobus quorum unum accidit alteri, vel ambo alicui tertio, ut compositum ex musica et anima, vel compositum ex Grammatica et Logica. Sed non dicitur ens per accidens illud quod in sua significatione includit duas naturas, vel aliqua duo quorum unum accidit alteri. Primo modo Socrates non includit accidentia, nec similiter homo; sed secundo modo. Unde, sicut Christus non dicit ens per accidens, et tamen includit in sua significatione naturam divinam et humanam, secundum sanctos, (cujus causa est quia non includit eas velut partes sui); ita nec hic homo dicit ens per accidens, licet includat accidentia tanquam designantia sui partes essentiales. Unde Commentator, septimo Metaphysicx, commento 41 : a Non est remotum ut aliquid in praedicamento qualitatis accipiatur in diffinitione ejus quod est in praedicamento substantiae. " Ad quintum dicitur quod diffinitio et diffinitum idem significant explicite et in actu ; sed nihil obstat diffinitum aliquid significare implicite, quod sua diffinitio nec implicite nec explicite significat. Sed abstractum bene significat omnino idem quod diffinitio concreti. Unde sanctus Thomas, super illud Boetii, de Hebdomadibus: Diversum est esse et quod est, sic ait (lect. 2) : " Considerandum, inquit, quod circa (a) quodlibet abstractum hoc habet veritatem quod non habet in se aliquid extraneum, quod scilicet sit praeter essentiam suam, sicut humanitas et albedo, et quaecumque hoc modo dicuntur. Cujus ratio est, quia humanitas est (6) ut quo aliquid est homo, et albedo ut quo aliquid est album. Non est autem homo per aliquid, formaliter loquendo, nisi per illud quod ad rationem hominis pertinet; et similiter, non est aliquid album, formaliter loquendo, nisi per illud quod pertinet ad rationem albi. Et ideo, hujusmodi abstracta nihil alienum in se habere possunt. Aliter autem se habet in his quae significantur in concreto; nam homo significatur ut quod habet humanitatem, et album ut quod habet albedinem. Ex hoc autem quod homo habet humanitatem , et album habet albedinem, non prohibentur habere aliquid aliud quod non pertinet ad rationem horum, nisi solum quod est oppositum his. Et ideo homo et album possunt aliud habere quam humanitatem vel albedinem. Et haec est ratio quare albedo et humanitas significantur per modum partis, et non praedicantur de concretis, sicut nec aliqua pars de suo toto. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod concreta implicite significant aliquid quod non significat diffinitio, in quantum scilicet significant diffinitionem sine alicujus extranei praecisione non oppositi; hoc enim est significare in potentia et implicite. Ad sextum dicitur eodem modo sicut ad quintum. Ad septimum dicitur quod Socrates importat de principali significato non solum ea quae sunt de ratione hominis, immo ea per quae est hic homo, quae sunt extra rationem hominis, et accidentia tali essentiae vel naturae. Unde sanctus Thomas, in tractatu de Esse et Essentia (cap. 2), sic ait: " Sciendum quod materia non quolibet modo accepta est individuationis principium, sed solum materia signata; et dico materiam signatam, quae sub determinatis dimensionibus consideratur. Haec autem materia in diffinitione hominis, in quantum est homo, non ponitur; sed poneretur in diffinitione Socratis, si Socrates diffinitionem haberet. In diffinitione autem hominis non ponitur materia signata; non enim in diffinitione ponitur hoc os, et haec caro, sed os et caro absolute, quae sunt materia hominis non signata. Sic ergo patet quod essentia hominis et essentia Socratis non differunt, nisi penes signatum et non signatum. "

Haec ille.^

Idem ponit, secundo Quolibeto, quaestione secunda, articulo secundo, ad 1"", ubi supra recitatum fuit, scilicet quod sicut rationale accidit animali sed essentiale est homini, sic determinatio corporis et animae accidat homini, et est praeter rationem ejus, sed convenit per se huic homini, de cujus ratione esset, si diffiniretur, quod esset ex hac materia et hoc corpore.

Item, primo Sententiarum, distinctione trigesimaquarta, quaestione prima, articulo primo, dicit quod " in creatis aliud est esse quam hypostasis vel suppositum, quia addit supra naturam determinationem materiae, vel aliquid quod loco materiae se habet, per quod natura individuetiir et determinetur ad hoc singulare ".

Haec ille. Ex quibus patet quod concretum singulare, puta Socrates,, in sua principali significatione includit accidentia ; concretum autem commune, puta homo, includit illa implicite modo praedicto, et non in actu, sicut suppositum individuale. Nec tamen sequitur quod sit ens per accidens; quia non includit ea ut intrinseca suae natura, sed ut determinativa suarum partium essentialium, ita quod significat ea quasi connotando, in quantum significat suppositum pro materia subjecta, et praeter hoc significat accidentia; et significat subjectum in recto, et accidentia in obliquo. Socrates enim dicit naturam designatam talibus individualibus, in eis subsistentem. Nec valent argumenta contra hoc per arguentem inducta.

Non quidem primum; quia non est simile de divina voluntate et intellectu. Quia quidquid sit de connotatione illorum, tamen in proposito est talis modus connotandi, quod suppositum materiale, in quantum hujusmodi, exigit aliquam rem ad sui exsistentiam, quam non exigit natura. Secus autem est de intellectu et voluntate in divinis.

Nec similiter valet secundum ; quia minor falsa est. Accidentia enim faciunt diversitatem inter suppositum et naturam; quia, licet non plus sint partes hujus quam illius, tamen illa excluduntur a significatione naturae, et includuntur in significatione suppositi. Et propter istum diversum, immo oppositum modum significandi, non admittitur praedicatio mutua suppositi et naturae. Ad octavum dicitur quod causa quare homo non praedicatur de humanitate, nec econtra, saepe dicta est. Quia scilicet humanitas significat opposito modo illud quod significat homo : humanitas quidem per modum partis, homo autem per modum totius; humanitas cum praecisione accidentium ipsi naturae, homo autem sine praecisione, immo cum inclusione aptitudinali vel implicita; ita quod, licet inclusio vel praecisio non sit de ratione alicujus illorum, tamen sequitur modum quo significatur hoc vel illud, ut superius diffuse declaratur. Dicitur engo ad formam argumenti, quod homo addit ad humanitatem accidentia, non quidem actu vel explicite, sed potentialiter et implicite, tali modo qui impedit praedicationem unius de alio, et non includit ens per accidens in abstracto vel concreto. Ad nonum dicitur quod argumentum procedit ex falso intellectu. Nam, licet sanctus Thomas dicat quod in materialibus suppositum addit supra naturam accidentia, non tamen dicit quod solum hoc addat. Secundum enim quod ipse dicit, prima parte, quaestione vigesima nona, articulo secundo, suppositum semper subsistit. Ista enim quatuor: suppositum, res naturae, subsistentia, hypostasis, idem sunt secundum rem, licet differant ratione. Dicit enim sic : " Secundum Philosophum, quinto Metaphysicae (t. c. 15), substantia dicitur dupliciter. Uno modo dicitur substantia ipsa quidditas rei quam significat diffinitio, secundum quod dicimus quod diffinitio significat substantiam rei; quam quidem substantiam Graeci ouciav vocant, quam nos essentiam dicere possumus. Alio modo dicitur substantia subjectum, vel suppositum quod subsistit in genere substantiae. Et hoc quidem, communiter accipiendo, nominari potest nomine significante intentionem ; et sic dicitur suppositum. Nominatur etiam tribus nominibus rerum, cfuae sunt : res naturae, subsistentia, et hypostasis; sed secundum triplicem considerationem substantiae sic dictae. Secundum enim quod per se exsistit et non in alio, vocatur subsistentia; illa enim subsistere dicimus quae non in alio, sed in seipsis exsistunt. Secundum vero quod supponitur alicui naturae communi, sic dicitur res naturae; sicut homo est res naturae humanae. Secundum vero quod supponitur accidentibus, dicitur hypostasis vel substantia. "

Haec ille.

Et articulo praecedenti, scilicet primo, in responsione ad quintum, sic ait : " Anima est pars humanae speciei; et ideo, licet sit separata, quia tamen retinet naturam unibilitatis, non potest dici substantia individua quae est hypostasis vel substantia prima, sicut nec manus, nec quaecumque alia pars hominis. "

Haec ille. Ex quibus patet quod, secundum mentem ejus, suppositum in rebus materialibus addit accidentia supra naturam; sed generaliter de ratione suppositi est quod subsistat, et quod sit non unibile alteri per modum partis. Et ideo, licet humana natura in Christo habeat omnia illa accidentia individualia quae addit suppositum supra naturam in materialibus, non tamen haec omnia quae addit ratio suppositi super rationem essentiae vel naturae; ipsa enim nec subsistit, nec est inunibilis alteri ut pars formalis. Unde sanctus Thomas, tertia parte, quaestione secunda, articulo tertio, ad secundum, sic ait : " Hypostasis significat substantiam particularem, non quocumque modo, sed prout est in suo complemento; secundum vero quod venit in unionem alicujus magis completi, non dicitur hypostasis, sicut manus vel pes. Et similiter natura humana in Christo, quamvis sit substantia particularis, quia tamen venit in unionem cujusdam completi, scilicet totius Christi prout est Deus et homo, non potest dici hypostasis vel suppositum ; sed illud completum, ad quod concurrit, dicitur esse hypostasis vel suppositum. "

Haec ille. Sed arguitur contra istam responsionem. Primo quia videtur innuere quod de ratione suppositi sit non esse in alio, et non esse unibile; et sic negatio (a) erit de ratione suppositi. Consequens videtur falsum apud multos.

Tum quia formalis ratio entis positivi non debet esse negatio. Sed suppositum dicitur positive sicut et natura.

Tum secundo, quia suppositum non est minus ens quam natura; igitur non plus includit negationem.

Tum tertio, quia natura non dicitur distingui a supposito per esse in alio; igitur nec suppositum a natura per non esse in alio.

Tum quarto, quia nullum suppositum creatum videtur plus constitui per relationem negativam quam per positivam ; cum utrumque sit proprium supposito divino.

Tum quinto, quia negatio nulli repugnat riisi cui convenit opposita affirmatio formaliter vel virtualiter. Sed natura non habet aliam affirmationem ultra suppositum. Igitur nulla negatio ei repugnat plus quam supposito.

Tum sexto, quia sequitur quod conceptus habentis, et ejus quod est, et totius ac complementi, et primae substantiae, esset formaliter negativus.

Tum septimo, quia tunc significatum pronominis, quod est subsistentia, secundum suum formale esset negatio; et ita negatio esset ratio demonstrandi rem per pronomina ego, tu, ille.

- Tum octavo, quia negatio illa quam dicis sequitur ad rationem suppositi ; ideo enim non unitur alteri, quia habet esse in se. Et sic videtur quod ratio suppositi nullo modo includat negationem. Secundo arguitur contra dictam solutionem. Quia videtur innuere quod esse sit de ratione suppositi; subsistere enim est esse. Sed hoc consequens videtur falsum, propter rationes factas in argumento nono, reprobando responsionem ibi datam. Tertio arguitur contra eam. Quia videtur innuere quod natura humana in Christo non habeat aliud esse quam esse divinae essentias; et ideo non est suppositum. Istud autem videtur falsum multipliciter.

Tum primo, quia tunc Dei Filius non assumpsisset totam realitatem hominis, scilicet esse creatum natura humanae.

Tum secundo, quia hoc est subtrahere a Christo potiorem perfectionem essentialem hominis, scilicet esse actualis exsistentias.

Tum tertio, quia prius natura humana fuit perlecta omnibus suis perfectionibus tam essentialibus quam accidentalibus, inter quas est ipsum esse, quam fuerit assumpta a Verbo.

Tum quarto, quia natura accidentalis semper habet proprium esse, non solum quando per se est, ut in Sacramento altaris, immo quando est in alio; igitur et natura substantialis, cum sit perfectior.

Tum quinto, quia quantitas per idem formaliter exsistit in Sacramento altaris, per quod exsistebat quando erat in substantia panis; ergo econtra natura humana per idem exsistit in Christo, per quod exsisteret si esset per se non unita. Ad primum dicitur quod negationem esse de ratione suppositi potestdupliciter intelligi. Uno modo, quod sit quid intrinsecum supposito, tanquam pars ejus. Alio modo, quia importatur per nomen ejus, tanquam circumloquens, differentiam individuorum substantiae ad individua accidentis, cum propriam differentiam ignoremus. Primo modo procedunt argumenta ; sed solutio, non primo, sed secundo modo intelligitur. Nec hoc est inconveniens plus quam hoc scilicet quod secunda intentio ponitur in diffinitione per se quae dicit nomen rei. Unde, sanctus Thomas, prima parte, q. 29, art. 1, ad tertium, sic ait : " Differentiae substantiales non sunt nobis notae, vel etiam nominatae non sunt. Et ideo oportet interdum uti differentiis accidentalibus loco substantialium ; puta si quis diceret : ignis est corpus simplex, calidum et siccum. Accidentia enim propria sunt effectus formarum substantialium, et manifestant eas. Et similiter nomina intentionum possunt accipi ad diffiniendum res, secundum quod accipiuntur pro aliquibus nominibus rerum, quae non sunt posita. Et sic nomen individuum ponitur in diffinitione personas, ad designandum modum subsistendi qui competit substantiis particularibus. "

Haec ille.

Sicut autem ipse dicit de nominibus intentionum, sic in proposito dicendum videtur de nominibus negationum. Ad secundum istorum dicitur quod non plus esse est de ratione suppositi quam naturae. Unde sanctus Thomas, Quolibeto secundo, quaestione secunda, articulo secundo, sic arguit: " Esse, sicut non ponitur in diffinitione naturae, ita non poneretur in diffinitione suppositi vel singularis, si suppositum vel singulare diffiniretur. Ergo suppositum per esse non differt a natura. " Ecce suum argumentum.

Et ibidem, ad secundum : " Dicendum, inquit, quod non omne quod accidit alicui praeter rationem speciei est determinativum essentiae ipsius, ut oporteat illud poni in ratione ejus, sicut dictum est. Et ideo, licet ipsum esse non sit de ratione suppositi, quia tamen pertinet ad suppositum, et non est de ratione naturae, manifestum est quod suppositum et natura non sunt omnino idem in illis, in quibus res non sunt suum esse. "

Haec ille.

Ex quibus apparet quod argumentum non procedit contra conclusionem. "

Si autem quaeratur quomodo suppositum differt a natura in talibus ubi nihil accidit praeter rationem essentiae nisi ipsum esse (in talibus enim idem videtur significare suppositum et natura, abstractum et concretum, ex quo suppositum non aliud significat quam natura, nec abstractum dicit aliud quam concretum); respondetur quod pro tanto suppositum differt a natura in talibus, quia abstractum excludit a sui significatione omne quod non est de ratione specifica; concretum autem illud includit non actu, sed potentia, non explicite, sed implicite. Unum enim illorum significatur ut babens, et aliud ut habitum; unum per modum partis, aliud per modum totius.

Et si dicatur quod ille diversus modus significandi est in divinis inter intellectum et intelligens, inter vitam et vivens, Deum et deitatem, ubi tamen non est differentia realis inter naturam et suppositum, concretum et abstractum ; respondeo quod in divinis diveisitas modi significandi talium, scilicet abstracti et concreti, non sumitur penes diversas rationes sive res, sicut in creatis, ubi concretum dat formam materiae concretam, id est compactam et unitam. Unde talia in divinis impro-prie dicuntur, sicut alias exstitit declaratum. Ad tertium dicitur quod, licet ista materia in casu illo pertineat ad tertium Sententiarum, tamen pro nunc dicitur quod natura humana in Christo non habet aliquod esse exsistentiae creatum ; sed exsistit per divinum esse. Hoc enim expresse ponit sanctus Thomas, 3. Sententiarum, dist. 6, q. 2, art. 2, ubi sic dicit: " Impossibile estquod aliquid unum habeat duo esse substantialia; quia unum fundatur super ens. Unde si sint plura esse secundum quae aliquid dicitur ens simpliciter, impossibile est quod dicatur unum. Sed non est inconveniens quod esse unius rei subsistentis habeat respectum ad multa; sicut esse Petri est unum, habens tamen respectum ad diversa principia constituentia ipsum. Et similiter suo modo esse Christi habet duos respectus: unum ad naturam divinam, alium ad humanam."

Item, tertia parte, q. 17, art. 2, expresse ponit hoc idem, quod scilicet humanitas non habet aliud esse exsistentia? in Christo quam esse quo divina essentia formaliter exsistit.

Item, 9. QuoUbeto, q. 2, art. 2, sic ait : " Esse proprie et vere non attribuitur nisi rei subsistenti. Huic autem attribuitur duplex esse : unum scilicet esse quod resultat ex his ex quibus ejus unitas integratur, quod est esse substantiale. Aliud est esse supposito attributum praeter ea quae integrant ipsum, quod est esse superadditum, scilicet accidentale; ut esse album attribuitur Socrati, cum dicitur : Socrates est albus. Quia ergo in Christo ponimus tantum unam rem subsistentem, ad cujus integritatem concurrit etiam ipsa humanitas, quia unum suppositum est utriusque naturae; ideo oportet dicere quod esse substantiale, quod proprie attribuitur supposito, est tantum unum; habet autem unitatem ex ipso supposito et non ex naturis. Si tamen ponatur divinitas ab humanitate separari, tunc humanitas suum esse habebit aliud ab esse divino. Non enim impediebat quin proprium (a) esse haberet, nisi hoc quod non erat per se subsistens; sicut si arca esset quoddam individuum naturale, ipsa tota non haberet nisi unum esse, quaelibet tamen partium ab arca separata proprium esse habebit. Et sic patet quod in Christo est unum esse substantiale, secundum quod esse proprie est suppositi, quamvis sit multiplex esse accidentale. "

Haec ille. Tunc ad objecta in oppositum dicitur, ad primum quidem, quod Christus assumpsit omnia quae pertinent ad rationem hominis, non autem esse creatum, quale habet Petrus; sicut nec assumpsit suppositum humanum, quale est Petrus. Nec ipse est suppositum humanum , sed communicat (6) suum esse humanitati.

Ad secundum dicitur quod non plus subtrahitur aliqua perfectio hominis ipsi Christo ex hoc quod non assumpsit esse creatum, quam ex hoc quod non assumpsit suppositum creatum. Nec ex hoc sua humanitas est imperfectior quam humanitas Petri; quia, licet non habeat esse proprium, tamen habet esse perfectius quam si suppositaretur in proprio supposito.

Ad tertium dicitur quod humanitas Christi prius ordine natura; fuit perfecta omni perfectione componibili cum assumptione quam fuerit assumpta; sed sicut suppositum non est assumpti-bile, ila nec natura sub proprio esse actualis exsir steiitiae substantiali. Unde sanctus Thomas, tertio Sententiarum, dist. 6, q. 1, art. 2, dicit quod " illud quod habet esse completum in quo subsistit non potest alteri uniri nisi tribus modis, scilicet: per modum accidentis, sicut tunica homini; vel per modum aggregationis, ut lapis lapidi; vel aliquo accidente, sicut homo unitur Deo per amorem ".

Ad quartum dicitur quod similitudo non valet; nam esse substantiale non pluriflcatur in eodem supposito, sicut esse accidentale. Et ideo, licet sit aliud esse albedinis quam suppositi in quo est, non tamen naturae constituentis suppositum, et ipsius suppositi. Unde sanctus Thomas, tertia parte, quaestione decima septima, articulo secundo : " Si aliqua, inquit, forma vel natura est, quae non pertineat ad esse personale hypostasis subsistentis, illud esse non dicitur esse illius persona: simpliciter, sed secundum quid; sicut esse album est esse Socratis, non in quantum Socrates est, sed in quantum albus est. Et hujusmodi esse nihil prohibet multiplicari in una hypostasi vel pei-sona. Aliud est enim esse quo Socrates est, et aliud quo Socrates est musicus. Sed illud esse quod pertinet ad ipsam hypostasim vel personam, impossibile est in una hypostasi vel persona multiplicari; quia impossibile est ut unius rei sit nisi unicum esse. Si igitur humana natura adveniret Filio Dei non hypostatice vel personaliter, sed accidentaliter, sicut quidam posuerunt, oporteret in Christo ponere duo esse : unum quidem secundum quod est Deus, aliud secundum quod est homo. Sicut Socrates ponitur aliud esse secundum quod est homo, et aliud secundum quod est albus; quia esse album non pertinet ad ipsum esse personale Socratis. Esse autem capitatum, et esse corporeum, et esse animatum, totum pertinet ad unam personam Socratis; et ideo ex omnibus istis non fit nisi unum esse in Socrate. Et si contingeret quod post constitutionem personae Socratis, adveniret Socrati manus, vel pes, vel oculus, sicut accidit in caeco nato, ex his non accresceret Socrati aliud esse, sed solum relatio quaedam ad hujusmodi (a); quia scilicet diceretur esse non solum secundum illa quae habebat prius, sed etiam secundum ea quae postmodum sibi adveniunt. Cum igitur natura humana conjungatur Filio Dei hypostatice et non accidentaliter, consequens est quod secundum humanam naturam non adveniat sibi novum esse, sed solum nova habitudo esse personalis praeexsistentis ad naturam humanam ; ut scilicet illa persona jam dicatur subsistere non solum secundum naturam divinam, sed etiam humanam. J

Haec ille.

Ad quintum patet eodem modo sicut ad quartum.

Et sic patet quod instantiae contra solutionem argumenti noni non procedunt. (a) esse. - Ad Pr. LIBRI I. SEN TENTURUM Ad decimum principale dicitur sicut dictum est ad quartum. Socrates enim est substantia prima et ens secundum se et non per accidens, licet in sui significatione includat aliqua quae accidunt naturae secundum materiam signatam. Cujus causa est assignata superius : quia talia accidentia, puta signationem materiae, non significat principaliter et in recto, nec tanquam pertinentia ad sui naturam, sed tanquam pertinentia ad sui individuationem. Nec etiam prima substantia dicitur maxime substantia, prout substantia opponitur accidenti, sed prout substantia dicit suppositum subsistens accidentibus, immo omnibus substantiis secundis substans. Ut etiam dicit sanctus Thomas, tertia parte, quaestione secunda, articulo tertio, ad tertium : " In rebus creatis res aliqua singularis non ponitur in genere vel specie ratione ejus quod pertinet ad individuationem, sed ratione naturae, quae secundum formam determinatur. " Sciendum etiam quod accidentia sunt -duplicia : quaedam quae nihil faciunt ad constitutionem esse suppositalis, vel saltem sunt posteriora ordine naturo?; cujusmodi est albedo, et etiam risibilitas, respectu Socratis. Alia sunt quae faciunt ad esse supposita^, immo habent aliquam causalitatem, saltem in genere causae materialis, respectu talis esse, in quantum disponunt materiam et reddunt eam materiam propriam huic formae; cujusmodi sunt dimensiones quae signant materiam, et dividunt eam, et eam reddunt aptam ad recipiendum formam cum suis dispositionibus; si enim materia non esset extensa per quantitatem, ipsa non esset habilis ad recipiendum formam, nec ad individuandum illud. Ei^go quod includit accidentia primo modo dicta, dicitur ens per accidens; non autem illud quod includit accidentia secundo modo dicta. Et talia accidentia consignificat hoc nomen, Socrates. Unde sanctus Thomas, tertia parte, quaestione decimaseptima, articulo primo, dicit: " Hoc nomen, homo, importat habentem humanitatem indistincte, sicut hoc nomen, Deus, indistincte importat habentem divinitatem. Hoc tamen nomen, Petrus, vel, Jesus, importat distincte habentem humanitatem, scilicet subdeterminatis individualibus proprietatibus; sicut hoc nomen, Filius Dei, importat habentem divinitatem sub determinata proprietate personali. "

Haec ille.

Et ista responsio est alia ab illa quae posita fuit in responsione ad quartum. g 2.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Gerardi de Carmelo. -Ad primum contra tertiam conclusionem dicitur quod, licet Aristoteles, septimo Metaphysicae (t. c. 11 et 21), et Commentator, ibidem, dicat quod primae substantiae sunt idem cum suis quidditatibus, tamen Aristoteles, eodem libro (t. c. 41), dicit quod ea quae habent formam in materia, et illa quae sunt essentialia per accidens, non sunt idem cum sua quidditate. Unde verba Aristotelis sunt ista : Omnia autem qux sunt in materia, aut sunt congregata ex materia, non sunt idem quod eorum essentia.

Item Commentator, tertio de Anima, commento nono, sic ait : " Hoc individuum est aliquid, et intentio et forma per quam hoc individuum est ens, scilicet quidditas et forma ejus, est aliud : verbi gratia, quod haec aqua est aliquid, et intentio et forma per quam haec aqua est ens, aliud est ab aqua. Et hoc accidit similiter in multis rebus, scilicet omnibus compositis ex materia et forma, sed non in omnibus entibus, ad excipiendum res abstractas, et universaliter res simplices non compositas. Et causa propter quam hae duae intentiones non inveniuntur in omnibus entibus, est quod quidditas et essentia in rebus simplicibus est idem. "

Haec ille. Item, commento quinto : " Jam, inquit, determinatum est in prima philosophia quod nulla forma liberata est a potentia simpliciter, nisi prima forma quae nihil intelligit extra se, sed essentia ejus est quidditas ejus; aliae autem diversificantur in essentia et quidditate quoquomodo. "

Haec ille.

Illud simpliciter dicit, octavo Metaphysicae, commento decimosexto, ubi dicit : " Omnia quae carent materia intelligibili et sensibili, unumquodque est idem cum illo quod dat suum esse, scilicet quod quidditas et essentia sunt idem in eis. "

Et subdit : " Et ideo illa quae non habent materiam non habent aliam causam a se, in hoc quod sunt unum, et in hoc quod sunt ens. Econtrario eis quae sunt in materiis ; per formas enim fiunt composita ex materia et forma unum et ens. "

Haec ille. Item, 12. Metaphysicae, commento 49, sic ait : " Quod est per primam essentiam non habet materiam ; quia est perfectio. Quia prima essentia, quae significat esse rei, oportet ut non habeat materiam; quoniam si haberet materiam, haberet aliam essentiam, et sic in infinitum. "

Haec ille. Ex quibus apparet quod non solum in rebus materialibus, immo in quolibet, citra primam formam, quae est Deus, differt res et quidditas ejus aliquo modo. Dicta autem Aristotelis et Commentatoris in oppositum, non concludunt aliud nisi quod in dictis secundum se quidditas non est alia res ab illo cujus est; quod conceditur, ad illum intellectum qui explicatur in solutione hujus argumenti. Ideo nos-(a) dicimus quod quid est differre ab eo cujus est in caeteris citra primum, quia quod quid est, in quolibet talium, non dicit totum quod est in re cujus est; non quia suppositum sit (6) alia res totaliter a suo quod quid est. II. Ad argumenta Scoti.

Ad primum Scoti dicitur eodem modo. Sicut enim dicit sanctus Thomas, in quaestionibus de Verbo, q. 3, ad 14, quod quid est non est aliud ab eo cujus est, quantum ad ea quae per se insunt; sed non oportet quod sit omnino idem; et hoc, si aliqua sint ibi per accidens. Ad secundum negatur consequentia. Res enim scitur, cognitis illis quae per se insunt ei; et quoad talia, non ponimus differre quod quid est ab eo cujus est, in dictis secundum se. Ad tertium negatur consequentia. Licet enim quod quid est differat ab eo cujus est, modo praedicto, non tamen impeditur (a) praedicatio unius de altero in concreto, ut, Socrates est animal rationale et mortale; sequitur tamen quod res non est omnino eadem illi quod de ipsa dicitur in quid et per se. Iste modus distinctionis est modicus, et non talis qualis est inter Socratem et animam suam, sed qualis est inter Socratem et Socratem album : talis enim distinctio non habet, extra, distincta realiter proprie, sed est inter eamdem rem signatam dupliciter, scilicet cum praecisione, et sine praecisione, immo cum inclusione accidentium ab ea realiter distinctorum non intrantium ejus realitatem. Ad qualium negatur consequentia. Quod quid est enim non habet quod quid est, nec essentiam, quia non includit aliquid extrinsecum, et significatur per modum partis, et ejus quo aliquid est, et ideo talia non differunt a suo quod quid est; et hoc fuit latius declaratum in solutione septimi contra secundam conclusionem. Ad quintum dicitur quod concludit solum quod ipsum quod quid est est idem ei cujus est, quoad ea quae per se insunt rei, non autem quod nullo modo differant quoad exstrinsece connotata, nec quod res non includat aliquid praeter suum quod quid est, nec quod nomen suppositi non includat aliam rem quam nomen naturae. (j 3.

Ad argumenta contra quartam CONCLUSIONEM Ad argumenta Aureoli.

Ad argumenta contra quartam conclusionem dictum est in solutione 11. Dico enim quod nec suppositum materiale nec immateriale creatum includit esse in sui ratione explicite, sed implicite, in quantum significatur ut habens, et ut totum; esse autem habetur a supposito creato, et non est ipsum suppositum creatum, nec ejus natura. Argumenta autem ista procedunt, ac si suppositum explicite includat esse. Ex istis autem patet quid dicendum ad quaestionem et argumenta ejus, etc. (a) impeditur, - Om. Pr.