ARTICULUS II.

MOVENTUR DUBIA A. - OBIECTIONES S1.

Contra primam conclusionem Quantum ad secundum articulum, arguitur contra praedictas conclusiones. I. Argumenta Aureoli.

Et quidem contra mimam arguit Aureolus (I Sentent., ''dist. 2, q. 2, i-rt. 5). Primo sic. Omnis propositio in cujus subjecto includitur praedicatum, est in primo modo dicendi per se, ut patet primo Posteriorum (t. c. 9). Sed non omnis propositio per se nota, est in primo modo dicendi per se; quod apparet, quia, cum in Mathematica passio praedicatur de ratione subjecti, illa propositio est per se nota ; verbi gratia : linea cadens super lineam constituit duos angulos rectos vel aequales duobus rectis; vel, parallelae non concurrunt; vel, omne totum est majus sua parte; omnes istae sunt per se notae. Sed certum est quod constituere duos angulos rectos, non est de ratione lineae cadentis super lineam rectam, nec non concurrere est de ratione parallelae, nec majoritas de ratione totius aut minoritas de ratione partis; immo propriae passiones; unde hujusmodi omnes propositiones sunt in secundo modo dicendi per se, in quibus praedicatum non includitur in subjecto, sed magis econtra. Non ergo est verum, quod propositio per se nota sit illa cujus praedicatum includitur in subjecto. Seeundo sic. Motum esse est per se notum, et naturam esse est per se notum, ut dicitur secundo Physicorum (t. c. 6); et ibidem dicit Commentator, quod qui quaerit declarare illud quod est manifestum de se, est mos ejus qui non potest distinguere inter manifestum per se et manifestum per aliud ; et iste modus hominum nunquam potest philosophari; tale autem est motus, et natura. Sed constat quod in hac propositione : motus est, aut, natura est, praedicatum (i) non includitur in subjecto, cum nulla ereatura sit suum esse. Ergo illa assignatio non fuit vera. Tertio sic. Haec propositio est per se nota : nix est alba; qui enim dubitat utrum nix sit alba, sensu indiget, ut dicit Philosophus. Sed constat quod in hac, praedicatum non includitur in subjecto; immo forsitan est propositio demonstrabilis a priori. Ergo non fuit propositio per se nota ita diffinienda. Quarto sic. Haec est per se nota, coelum est, terra est, et sic de omnibus propositionibus quas intellectus capit ex sensu. Sed in talibus praedicatum non includitur in subjecto. Ergo idem quod prius. I. - 10 II. Argumenta Gregorii. - Arguit etiam Gregorius (I Sentent., dist. 2, q. unica, art. 1), probando quod non omnis propositio, cujus praedicatum includitur in ratione subjecti, sit per se nota. Primo. Quia, vel hoc intelligitur de diffinitione dicente quid rei, vel de dicente quid nominis. Sed non primo modo. Quia neutra harum est per se nota: intellectus est substantia, intellectus est qualitas, cum de utraque magna sit quaestio apud sapientes; et tamen alterius praedicatum includitur in ratione dicente quid rei subjecti. Similiter ista : rosa est flos, non est per se nota, immo nec necessaria; nec ista : albedo est color, est per se nota, alias esset nota caeco a nativitate; et tamen utrumque praedicatum includitur in ratione subjecti; et ita de multis aliis potest argui. Similiter sequitur quod quaelibet propositio in qua praedicaretur genus vel differentia de sua specie esset per se nota; et eadem ratione quaelibet in qua diffinitio praedicaretur de diffinito; ef sic propriae differentiae et diffinitiones rerum essent absque argumentatione notae de seipsis (a), quod est manifeste falsum, cum multum difficile sit proprias diffinitiones investigare.

De diffinitione etiam dicente quid nominis, idem probatur. Quia omnis propositio per se nota est vera. Non quaelibet autem cujus praedicatum includitur in tali diffinitione subjecti est vera, sicut patet de ista : vacuum est locus; est enim falsa, cum nullus locus sit vacuum vel vacuus; et ta"men locus ponitur in diffinitione dicente quid nominis vacui; diffinitur enim quod est locus privatus corpore. Et ita de pluribus talibus potest argui, quarum subjecta etiam supponere possunt pro veris rebus, et tamen praedicationes tales non sunt necessariae, sed contingentes, sicut et ipsae res contingenter existunt, et per consequens non sunt per se notae. Secundo arguit probando quod non cujuslibet propositionis per se notae praedicatum includitur in ratione subjecti. Nam quaelibet istarum est per se nota: homo est asinus vel non est asinus; si aliqua sunt eidem aequalia, sunt aequalia inter se; si aequalibus aequalia addantur, tota fient aequalia; et multa alia, de quibus constat quod praedicata non sunt de ratione subjecti. Tertio sic. Propositio quaelibet per se nota est illa quae, vel sibi aequivalens, cuilibet potenti uti ratione potest naturaliter esse nota absque indigentia notitiae alicujus extrinseci. Sed non omnis propositio, cujus praedicatum est in ratione subjecti, est hujusmodi. Igitur descriptio illa non valet. Major patet ex dictis Philosophi, primo Posteriorum (t. c. 5), dicentis quod dignitas, et propositio maxima, est propositio immediata, quam necesse est quemlibet docentem, id est potentem uti ratione, habere antequam de aliquo doceatur; tales autem propositiones, absque doctrina, cuilibet naturaliter in mentem veniunt, ut dicit Commentator, tertio de Anima, commento. 30, et absque antecedenti cognitione, ut idem dicit in de Somno et Vigilia. Sed minor probatur. Quia multoe sunt propositiones, quarum praedicata includuntur in subjectis, quae non sunt cujuslibet potenti liti ratione notae, ut patet in hoc argumento. Sj 2.

Contra secundam conclusionem Argumenta Aureoli.

Contra secundam conclusionem similiter arguit sic Aureolus (ubi supra). Nulla propositio est eadem nisi sit sub eisdem conceptibus ; voces namque solae non faciunt propositionem per se notam ; sed rationes conceptuum, quia conceptus mutuo se includunt. Sed stantibus eisdem conceptibus, in quocumque intellectu ponantur, propositio est per se nota. Aut enim ex ipsis conceptibus apparet veritas complexionis, et sic ubicumque ponantur illi termini, complexio apparebit; aut non apparet ex conceptibus, sed ex aliquo alio, et tunc non erit propositio per se nota. Ergo propositio per se nota, ubicumque ponatur, vel in quocumque intellectu sit, erit per se nota. Secundo sic. Intellectus concipiens aliquam propositionem quae est per se nota, aut fert suum intuitum super conceplus, ex quibus oritur notitia illius propositionis; aut super alios. Si super eosdem conceptus, sequitur quod erit sibi propositio per se nota; nam posita causa ponitur effectus; illi autem conceptus erant causa notitiae. Si vero super alios conceptus, jam non est eadem propositio, cum solae voces propositiones non faciant, sed magis conceptus significati per voces. Relinquitur ergo quod stante identitate propositionis, cuiUbet intellectui erit per se nota. g 3. - Contra tertiam conclusionem I. Argumenta Aureoli.

Contra tertiam conclusionem arguitur primo sic. Illa propositio non est per se nota in se (a) cujus subjectum et praedicatum non includunt se mutuo, secundum te. Sed illius propositionis quam format viator de Deo, Deus est, subjectum et praedicatum non se includunt mutuo; ista namque inclusio esset, vel quia vox includeretur in voce, et hoc non est, sicut patet, vel quia conceptus quem habet viator de esse includeretur in conceptu quem habet de Deo, cujus oppositum experimur; esset enim (6) per se nota. Ergo illa propositio quam format viator dicendo : Deus est, sicut non est nota viatori per se, ita nec est per se nota in se. - Nec valet si dicatur quod beatus habet alios conceptus et illi mutuo se includunt; non H7 valet, inquam, quia tunc beatus habet aliam propositionem de eadem re tantum. Non est autem inconveniens quod de eadem re sint formabiles diversae propositiones, quarum una sit per se nota, et alia non; sed quod eadem propositio sit per se nota in se et non per se nota formanti eam, est impossibile. Secundo sic. Illam eamdem propositionem, quam format viator de Deo, Deus est (a), sub istis conceptibus, actus purus est, vel, prima causa est, illam eamdem potest formare beatus. Sed clarum est quod illa non est sibi per se (6) nota; immo probat eam ex puroet determinato conceptu divinitatis, sicarguendo: Deus est actus purus, igitur actus purus est; sicut si argueretur : triangulus habet tres angulos; triangulus est prima figura ; ergo prima figura est habens tres angulos. Ergo illa propositio quam format viator, non est per se nota beato, sed alia; et e converso, illa quae est per se nota beato, non est illa quae viatori non est per se nota. Et infert Aureolus quod sanctus Thomas et sequaces ejus, videntur fuisse decepti in hoc quod de una et eadem re possunt formari duae propositiones; et tamen, sub eisdem vocibus, prima est per se nota, et non secunda; et sic habentes aspectum ad identitatem vocum, dixerunt quod eadem propositio est per se nota in se, non autem quoad nos; quod utique stare non potest, ut visum est.

Haec ille in forma. II. Argumenta Gregorii.

Arguit contra eamdem Gregorius (I Sentent., dist. 2, q. unica, art. 2), probando quod nec illa propositio, Deus est, quam format beatus, sit per se nola, licet sit ei evidens. Arguit igitur sic. Primo. Non cuilibet potenti uti ratione, potest, absque alterius extrinseci notitia, esse naturaliter notum Deum esse. Igitur Deum esse, non est per se notum. Antecedens patet ; non enim naturaliter homini potest esse notum, Deum esse, nisi ex notitia creaturarum, si tamen hoc etiam sit naturaliter possibile tali modo nosse. Tenet consequentia; quia cujuslibet propositionis per se notae enunciabile est per se notum. Secundo. Non cuilibet potenti uti ratione, illa propositio quam format beatus, vel alia sibi aequivalens in significando, potest, absque alterius extrinseci notitia, esse naturaliter nota. Ergo illa non est per se nota. Tenet consequentia, ex diffinitione propositionis per se notae. Antecedens probatur; quia nec illa, nec aliqua sibi aequivalens, potest naturaliter homini viatori esse nota sine notitia alicujus extrinseci. Tertio. Quia propositiones per se notae naturaliter veniunt in mentem hominis, ut supra dictum fuit. Illa autem propositio, quam habet, beatus, non naturaliter, sed supernaturaliter, et gratuite causatur in mente ejus, etc. B. - SOLUTIONES Sj 1.

Ad argumenta contra primam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Aureoli.

Ad argumenta contra primam conclusionem dicitur dupliciter.

Primo, quia non cadunt directe contra mentem sancti Thomae. Licet enim sanctus Thomas dicat quod propositio per se nota, sit illa cujus praedicatum includitur in ratione subjecti vel est eidem subjecto, non tamen dicit quod solum talis sit per se nota; quod argumenta facta improbare contendunt.

Dicitur secundo, quod sustinendo quod illa fuerit mens sancti Thomae, quam iste lacerat, adhuc argumenta non valent. Idcirco ad ea per ordinem respondetur. Ad primum quidem dicitur quod quintupliciter contingit praedicatum includi in ratione subjecti. Primo, quia praedicatum est difiinitio subjecti; ut, homo est animal rationale. Secundo, quia praedicatum est pars rationis subjecti, vel superius quocumque modo ad subjectum; ut, homo est animal, homo est rationalis. Tertio, quia diffinitum praedicatur de sua diffinitione; ut dicendo: animal rationale est homo. Quarto, quia aliquid, se habens per modum diffinitionis vel descriptionis, aut aequivalens diffinitioni aut descriptioni, praedicatur de diffinito, aut descripto, aut qualitercumque notificato ; sicut dicendo : totum est majus sua parte; licet enim, in hac, totale praedicatum non sit diffinitio vel pars diffinitionis subjecti, tarmen illud totale praedicatum dicitur isto modo includi in ratione subjecti, quia aequivalet diffinitioni, vel descriptioni hujus quod dico totum. Quinto, quando est e converso huic quarto modo, ut si diceretur : omne majus sua parte est totum, etc. Tunc istis suppositis, dico primo, quod major primi argumenti est falsa. Nam propositio in qua praedicatur diffinitum de sua diffinitione, est in secundo modo dicendi per se, secundum quod ponit sanctus Thomas in tractatu de Demonstratione, et tamen, in tali propositione, praedicatum est de ratione subjecti, tertio modo distinctionis positae. Dicitur secundo, quod minor est falsa, quia nunquam propositio aliqua. in qua passio praedicatur de diffinitione subjecti, est per se nota; talis enim potest demonstrari per diffinitionem passionis. Unde sanctus Thomas, super secundo Posteriorum (cap. 1, lect. 1), sic dicit : " Oportet, inquit, concludere passionem de subjecto, per diffinitionem passionis, et ulterius diffinitionem passionis concludere de subjecto, per diffinitionem subjecti. Unde in primo Posteriorum (t. c. 2), dicitur quod oportet praecognoscere quid est, non solum de subjecto, sed de passione. Et hoc patet per exemplum. Si velimus demonstrare de triangulo, quod habet tres angulos aequales duobus rectis, accipiamus primo, pro medio, quod est figura TENTURUM habens angulum extrinsecum aequalem duobus intrinsecis sibi oppositis, quod est quasi diffinitio passionis; quod iterum oportet demonstrare per diffinitionem subjecti, ut dicamus : omnis figura rectilinea tribus lineis rectis contenta, habet angulum exteriorem aequalem duobus interioribus sibi oppositis. Et idem patet, si velimus demonstrare quod vox acuta et gravis consonent. Accipiemus diffinitionem passionis, scilicet quod habent proportionem numeralem; sed rursus, ad hoc demonstrandum, oportet accipere diffinitionem gravis et acuti; nam vox gravis est quae in multo tempore nata est movere sensum; acuta autem, quae modico tempore; modici autem ad multum est proportio numeralis. "

Haec ille. Ex quibus patet ad omnia quae in primo argumento narrantur. Dico enim quod in ista, parallelae non concurrunt, praedicatum quodammodo est de ratione subjecti; et in caeteris propositionibus ibidem positis; et hoc, dicendo praedicatum includi in subjecto, quarto modo distinctionis praesuppositae : quia scilicet praedicatum est qualiscumque descriptio subjecti ; vel tertio modo : quia praedicatum est superius ad subjecti descriptionem ; nam hoc quod dico, non concurrere ad invicem, superius est ad, distare ab invicem aequaliter, quod est descriptio parallelarum; similiter hoc quod dico, majus parte, superius est ad hoc quod dico, constitutum ex partibus, vel continens partes, quod est quasi descriptio totius; similiter hoc quod dico, minus toto, superius est ad diffinitionem partis vel ejus descriptionem. Haec autem propositio, linea cadens super lineam, etc, est demonstrabilis ex notioribus, modo supra posito. Ideo nihil contra nos; non enim isto modo quo loquimur est per se nota. Ad secundum negatur antecedens. Ut enim dicium est in probatione tertiae conclusionis, de nulla creatura potest dici quod eam esse sit per se notum. Commentator autem et Aristoteles (2. Physio,i.c. 6), dicunt istas propositiones, motus est, natura est, esse per se notas, quia non indigent demonstratione, sed cognoscuntur sensu aut experientia. Ad tertium negatur antecedens. Ista enim non est per se nota, nix est alba; quia in se non habet unde sufficienter cognoscatur cognitis rationibus terminorum ; sed aliquo extrinseco indiget, scilicet sensu ; quod est contra rationem propositionis per se notae. Ad quartum dicitur sicut ad secundum. II. Ad argumenta Gregorii. - Ad primum Gregorii dico quod illa propositio qua dicitur quod omnis propositio cujus praedicatum clauditur in ratione subjecti est per se nota, intelligitur Iam de ratione dicente quid rei, quam quid nominis. Et cum probatur quod non sit vera de diffinitione dicente (a) quid rei,

dico, ad primam probationem, quod aliqua istarum est p er se nota, intellectus possibilis (a) dicente. - Om. Pr. est substantia, intellectus possibilis est accidens, licet nulla earum sit per se nota omnibus, sed solum scientibus rationes terminorum; si enim ratio dicens quid rei intellectus possibilis esset nota cuilibet pro certo, non esset dubium an intellectus possibilis esset substantia. De ista : rosa est flos, dicitur quod est omnibus scientibus quid rosae per se nota; et similiter ista : albedo est color. Et cum dicitur, nulla istarum est necessaria, falsum est. Sive enim rosa sit actu, sive non, senip. r lamen rosa est flos, et semper albedo est color. Sed arguens forte fallitur, credens quod ad veritatem omnis categoricae affirmativae requiratur consistentia subjecti, hoc est, quod de subjecto verum sit dicere quod actu est; quod est falsum, licet hoc teneant terministae. Cum enim dicit quod si ista esset per se nota : albedo est color, illa posset esse caeco per se nota a nativitate, negatur consequentia; quia caecus non potest habere naturaliter rationem dicentem (S)quidrei albedinis; et ideo talis propositio : albedo est color, est per se nota secundum se, non tamen caeco. Ad secundani probationem dicitur quod consequentia quam facit non valet. Non enim sequitur : omnis propositio in qua praedicatur genus vel diffinitio vel differentia de specie est per se nota; igitur diffinitiones reruni omnium essent nobis notae, et propria genera, et propriae differentiae. Et causa quare consequentia non valet, dicta est in secunda conclusione : quia aliud est dicere, hoc est secundum se per se notum, et, hoc est per se notum nobis. Dico enim quod non oportet, quod est notum natura, esse notum nobis, nec quod est per se notum secundum naturam, esse per se notum nobis.

Cum autem intendit probare quod dicta propositio non potest intelligi de diffinitione dicente quid nominis;

dico, ad ejus probationem , concedendo quod omnis propositio cujus praedicatum includitur in quid nominis subjecti, est vera. Ad instantiam de ista : vacuum est locus non repletus corpore, etc, dico quod illa est vera, sumendo subjectum et praedicatum secundum suppositionem simplicem; nec oportet quod subjectum actu sit, aut praedicatum, nec quod habeat aliquam singularem veram : quia in tali suppositione subjectum stat pro quidditate ut abstrahit a singularibus. Nec valet probatio ibi facta per conversionem : nullus locus est vacuum, igitur falsum est quod vacuum sit locus; quia est fallacia aequivocationis, arguendo a suppositione simplici ad personalem vel econtra. Cum etiam ibi dicit, quod propositio aliqua affirmativa, cujus subjectum pro re contingenti supponit, est contingens, negatur. De re enim contingenti potest propositio necessaria formari, affirmativa, de tertio adjacente, licet non de secundo: quia, in tali, "est" non dicit actualem existentiam, sed compositionem animae, primo Perihermenias (t. c. 5). Ad secundum dicitur quod , cum dicitur : homo - QUAESTIO II. est asinus vel non asinus, praedicatum est isto modo de ratione subjecti, quia affirmatio et negatio sub disjunctione, sequuntur ens in quantum hujusmodi, quod est de ratione cujuslibet intelligibilis; ideo dicuntur esse illo modo de ratione hominis, quo passio superioris diceretur esse de ratione inferioris; sicut, susceptibile disciplinae, de ratione hominis. Et similiter de ista : si ab aequalibus demas, etc, dicitur quod ista est hypothetica; nos autem loquimur de categoricis, sicut et Philosophus. Sed si reducatur in categoricam, dicendo: omnia aequalia remanent aequalia demptis ab eis partibus aequalibus, vel alio modo convenientiori, tunc dicitur quod praedicatum illius est de ratione subjecti, illo modo, quia praedicatum est quaedam subjecti descriptio; illa enim dicuntur aequalia quae habent aequales partes, et tantum potest auferri ab uno ut ab alio, vel hujusmodi. Ad lertium negatur major. Ad probationem dicitur quod Philosophus loquitur de propositione per se nota quas est principium primum scientiae; talis autem est non solum per se nota in se; immo per se nota cuilibet, cum sit ex terminis omnibus notis quantum ad quid nominis eorum ; non autem loquitur de propositione per se nota in se solum. Et ideo Boetius fecit divisionem de duplici conceptioneanimi, ut supra fuerat allegatum. -j 2.

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM Ad argumenta. Aureoli. - Ad primum contra secundam conclusionem dico quod illud et alia media tangunt unicum medium. Petunt enim hanc difficultatem ; scilicet : utrum ex identitate vocum alicujus propositionis, debeat censeri eadem propositio, licet conceptus aliquorum eam proferentium sint divelli. Isto autem dubio expedito, patet quid sit dicendum ad rationes. Dico igitur quod in propositione vocali, vel scripta, tria sunt consideranda, secundum quod tangit sancius Thomas, quarto Quodlibet, q. 9, art. 2, scilicet : vox ipsa propositionis et sui termini; secundo, conceptus mentis quem significat immediate; et tertio, res ipsa quam significat mediante conceptu. Et non solum dicit hoc esse considerandum in voce complexa; immo etiam in incomplexa, scilicet nomine. Tunc dico " quod unitas vocis significativa: aut diversitas non dependet ex unitate vel diversitate rei significatae; alioquin non esset aliquod nomen aequivocum ; secundum hoc enim, si sunt diversae res, essent diversa nomina et non idem nomen. Dependet autem unitas vel diversitas vocis significativae, sive complexae, sive incomplexae, ex unitate vel diversitate vocis et intellectus ".

Haec ille. Nunc dico quod cum propositio sit vox significativa, si sint eaedem voces, et iidem conceptus intellectus, erit eadem propositio formaliter et materialiter; si autem sit idem conceplus, sed aliae voces, sicut est in synonymis, in quibus vox est diversa, et significatum idem omnino, tunc erit eadem propositio formaliter, sed non materialiter; si autem cum diversitate intellectuum sit identitas vocis, erit eadem propositio materialiter, sed non formaliter; ipse enim conceptus, quem significat propositio, vel nomen, est formale in voce significativa : quia conceptus est ipsi voci ratio formalis significandi rem ; ex hoc enim vox est significativa rei, quia significat conceptum, qui est similitudo rei; et vox quid materiale. Cum ergo dicimus: eadem propositio est per se nota secundum se, quae non est per se nota nobis, non loquimur de identitate formali et materiali, sed de identitate materiali; scilicet quantum ad vocem, et praeter hoc, quantum ad rem significatam. Intendimus enim quod eadem propositio secundum vocem, et easdem res a parte rei omnino significans, est secundum se per se nota, sed non nobis, ita quod illa est per se nota uni et non alteri; isti tamen non habent eosdem conceptus de illa. Tunc ad primum dico quod , nisi sint idem conceptus, non erit eadem propositio quoad formale; poterit tamen esse eadem quoad materiale, et quoad rem significatam. Ad secundum dico quod intellectus concipiens propositionem sibi non per se notam, sed alteri, non fertur super conceptus ex quibus per se oritur notitia illius propositionis, sed super alios conceptus. Et si dicatur contra hoc, quia ex quo ista propositio : Deus est, habet duos intellectus, et secundum unum est per se nota, et secundum alium non, videtur quod non plus debeat dici per se nota ratione istius conceptus quam non per se nota ratione alterius; ergo vel erit secundum se per se nota, et secundum se non per se nota, vel neutrum,

dico quod ista, Deus est, habet duos conceptus, ut dictum est; nam alium habet viator, alium beatus. Sed conceptus quem habet beatus de ista, vel propositio mentalis quam significat per illam vocalem, componitur ex propriis rationibus terminorum, cum ille cognoscat rem importatam per subjectum et praedicatum in se; et ideo, quia secundum illos conceptus est per se nota, ideo ipsa dicitur esse secundum se per se nota. Conceptus autem quem habet viator de illa non est proprius conceptus rerum significatarum, nec habet proprias rationes terminorum, cum res, de quibus enuntiat, non.cognoscat in se, nec per propriam et adaequatam speciem, sed in alio, et per conceptus ab aliis rebus habitos; non enim viator habet propriam rationem divinitatis, nec propriam rationem esse subsistentis. Et ideo, licet ista propositio : Deus est, sub conceptibus viatoris non sit per se nota, tamen non ideo dicendum est eam secundum se esse non per se notam. g 3.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Aureoli.

Ad primum contra tertiam conclusionem, negatur minor. Et dicitur quod responsio ibi posita, est bona. Et cum dicitur quod licet conceptus quos habet beatus de illa mutuo se includant, non est eadem propositio, etc.; dictum est prius. Ad secundum dico quod si capiatur eadem propositio, quantum ad rem significatam, et quantum ad voces, et quantum ad conceptus, conceditur quod illa non est uni per se nota, et alteri non per se nota, si quilibet eorum eam formet tam secundum voces quam secundum conceptus. Sed dico quod ipsa eadem secundum vocem, et rem significatam tantum , est uni per se nota, et non alteri qui habet alios conceptus de illa, scilicet non proprios, quae non sunt conceptiones rerum in se, sed in aliis, modo quo fuit dictum in alia responsione (a). II. Ad argumenta Gregorii.

Ad primum negatur consequentia. Et ad probationem dico quod non cujuslibet propositionis per se notae enunciabile est cuilibet per se notum, nisi sit per se nota simpliciter et quoad eum. Ad secundum negatur similiter consequentia. Procedit enim de propositionibus per se notis quoad omnes; cujusmodi non est ista, Deus est. Ad tertium dico quod non omnis propositio per se nota venit naturaliter in mentem, sed solum illa quae est omnibus per se nota et non solum est per se nota in se. Modo restat solvere ad rationes in pede quaestionis factas. Et quidem illa quae probat quod Deum esse non est per se notum, concedatur ad hunc sensum quod^ non est per se notum nobis; quia aliud non probat.

Ad primam vero quae probat oppositum, dico quod naturale est nobis cognoscere Deum sub quadam confusione, in quantum ipse est beatitudo, quia illam quilibet naturaliter appetit, et naturaliter cognoscit. Non autem est naturale nobis cognoscere Deum sub propria ratione, non solum quam habet beatus, immo nec sub illa quam habet viator fidelis per fidem, aut philosophus per demonstrationem. Istam responsionem dat sanctus Thomas in Summa (1. p., q. 2, art. 1, ad l" ). Sed de Veritate, q. 10, art. 12, ad l ", solvit aliter, dicens quod pro tanto dicit Damascenus quod cognitio Dei est naturaliter nobis inserta, in quantum naturaliter cuilibet aliquid insitum est unde possit pervenire (6) ad cognoscendum Deum. Et haec de quaestione sufficiant. (a) responsione. - quaestione Pr. (6) pervenire. - perveniri Pr.