ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum, sit Prima conclusio: Quod essentia divina et proprietas relativa , sunt idem secundum rem. Istam conclusionem probat sic sanctus Thomas, 1. Sentent., dist. 33, q. 1, art. 1 : " Cum, inquit, in relatione sint duo, scilicet relationis respectus, quo ad alterum refertur, in quo consistit ratio relationis; et iterum ipsum esse relationis, quod habet secundum quod in aliquo rei fundatur, vel in quantitate, vel in essentia, vel in aliquo hujusmodi; Gil-bertus Porretanus consideravit relationes divinitatis secundum respectum, in quo consistit ratio relationis, ex quo non habet quod aliquam rem inhaerentem ponat, unde et inveniuntur aliquae relationes, nihil realiter in re ponentes; et propter hoc dixit eas assistentes, et exterius affixas, lllae enim proprie relationes dicuntur exterius affixae vel assistentes, quae cum proprie non habeant fundamentum in re, tantummodo ex habitudine alterius ad rem de qua dicuntur, adveniunt; sicut dextrum in columna, quod dicitur de ipsa per hoc quod homo eam habet ad sinistram; et hujusmodi etiam sunt relationes, quibus Deus ad creaturam refertur. Sed relationes distinguentes personas, non possunt esse hujusmodi, cum fundentur super aliquid quod est vere in re, scilicet in communicatione naturae; et ideo sunt relationes reales, habentes esse fundatum in natura rei. Sed haec est natura divinae simplicitatis, ut in ipsa non nisi unum esse possit esse, nec in eadem differat esse et quod est. Illud ergo esse paternitatis non potest esse aliud quam esse divinae essentiae; et cum esse essentiae sit essentia ipsa, et esse paternitatis sit ipsa paternitas, relinquitur de necessitate quod ipsa paternitas, secundum rem, est divina essentia; unde non facit compositionem cum ea. " Eamdem probationem ponit, 1 p., q. 28, art. 2, sic dicens : " In quolibet novem generum accidentis, est considerare duo. Quorum unum est esse, quod competit unicuique eorum, secundum quod est accidens; et hoc communiter est omnibus inesse subjecto; accidentis enim esse, est inesse. Aliud quod II. - yUAESTlO I. potest considerari in unoquoque, est propria ratio uniuscujusque illorum generum. Et in aliis quidem generibus, utpote quantitate et qualitate, etiam propria ratio generis accipitur secundum comparationem ad subjectum ; nam quantitas dicitur mensura substantiae, qualitas dispositio substantiae. Sed propria ratio relationis, non accipitur secundum comparationem ad illud in quo est, sed secundum comparationem ad aliquid extra. Si igitur consideremus, etiam in rebus creatis, relationes secundum illud quod relationes sunt, sic inveniuntur esse assistentes, non intrinsecus affixae, quasi significantes respectum quodammodo contingentem ipsam rem relatam, prout ab ea tendit in alterum. Si vero consideretur relatio secundum quod est accidens, sic est inhaerens subjecto, et habens esse accidentale in ipso. Sed Porretanus consideravit relationem primo modo tantum. Quidquid autem in rebus creatis habet esse accidentale, secundum quod transfertur in Deum, habet esse substantiale; nihil enim est in Deo ut accidens in subjecto; sed quidquid est in Deo, est ejus essentia. Sic igitur, ex ea parte qua relatio in rebus creatis habet esse accidentale in subjecto, relatio, realiter exsistens in Deo, habet esse divinae essentiae, idem ei exsistens. In hoc vero quod ad aliquid dicitur, non significatur aliqua habitudo ad essentiam, sed magis ad suum oppositum. Et sic manifestum est quod relatio in Deo exsistens, est idem essentiae secundum rem. "

Haec ille. Eamdem probationem ponit, de Potentia Dei, q. 8, art. 2; et 4. Contra Gentiles, cap. 14. Secunda conclusio : Quod proprietas relativa, est idem realiter quod persona. Istam probat sanctus Thomas, 1. Senlent., ubi supra, art. 2, sic : " Aut proprietas personalis est aliquid in re, aut nihil. Si est aliquid in re, et non sit persona, oportet ibi esse compositionem. Si autem nihil est in re, sic non erit distinctio personarum secundum rem.

Item : omnis forma est principium ejus cujus est forma, secundum aliquod esse sui. Si igitur paternitas, qua formaliter Pater est Pater, sit aliud ab ipso Patre, erit aliquid principium Patris et prius eo; quod est inconveniens. Ergo paternitas non est aliud a Patre; et eadem ratione, nec aliqua proprietas a persona. "

Et 1 p., q. 40, art. 1, sic arguit : " In divinis non differt quod est et quo est, ut habetur a Boetio, in libro de Hebdomadibus. Sed Pater, paternitate est Pater. Ergo Pater est idem quod paternitas; et eadem ratione, aliae proprietates sunt idem cum personis. "

Item, relatio, in divinis, est divina essentia; essentia autem est idem quod persona, ut supra dictum est, scilicet, q. 29, art. 2. Tertia conclusio est quod divina essentia et relatio, vel proprietas relativa, dHferunl ratione. Probatur conclusio ista, secundum sanctum Tho-mam, 1. Senteni., ubi supra, art. 1 : a Paternitas, inquit, secundum rem est ipsa divina essentia; unde non facit compositionem cum ea. Sed quia manet ibi verus respectus pertinens ad naturam relationis, qui non pertinet ad rationem essentiae, ex illo respectu relatio potest distinguere, quamvis essentia non distinguat, de cujus intellectu non est iste respectus oppositionem causans. Et ita dicendum est quod proprietates et essentia sunt idem secundum rem, sed differunt ratione. In aliis autem relationibus realibus quae sunt in creaturis, est aliud esse relationis et substantiae quae refertur; et ideo dicuntur inesse; et secundum quod insunt, compositionem faciunt cum suis subjectis, scilicet accidentis ad subjectum; quod non convenit divinis relationibus. J

Haec ille. Et ibidem, ad 3 , ostendit quomodo distinctio rationis debeat intelligi : t Ratio, inquit, dupliciter sumitur : quandoque enim ratio dicitur illud quod est in ratiocinante, scilicet ipse actus rationis, vel potentia quae est ratio; quandoque autem ratio est nomen intentionis, sive secundum quod significat diffinitionem rei, prout ratio est diffinitio, sive prout ratio dicitur argumentatio. Dico igitur quod cum dicitur quod est alia ratio paternitatis et essentia in divinis, non accipitur secundum quod est in ratiocinante tantum, sed secundum quod est nomen intentionis, et significat diffinitionem rei. Quamvis enim in divinis non possit esse diffinitio, nec genus, nec differentia, nec compositio; tamen, si intelligatur ibi aliquid diffiniri, alia erit diffinitio paternitatis, et alia diffinitio essentiae. In omnibus autem intentionibus hoc verum est, quod intentiones ipsae non sunt in rebus, sed in anima tantum ; sed liabent aliquid in re correspondens, scilicet naturam cui intellectus attribuit hujusmodi intentiones; sicut intentio generis non est in asino, sed natura animalis, cui per intellectum haec intentio attribuitur. Ita etiam ipsa ratio quam in divinis aliam et aliam dicimus, non est in re, sed aliquid respondens ei, in quo fundatur, scilicet veritas illius cui attribuitur talis intentio; est enim in Deo unde possint diversae rationes sibi convenire. Et ideo non sequitur quod Deus sit illae rationes, sed quod tamen sit habens eas. Hoc enim quod dicitur, quod in Deo idem est habens et quod habetur, intelligitur de illis quae habentur per modum rerum, non autem de illis quae habentur per modum intentionum ; sicut non possumus dicere quod Deus sit nomen, quamvis nomen habeat, sed quod Deus est bonitas, quia honitatem habet. Similiter est paternitas, quia paternitatem habet; sed non sequitur quod sit ratio, quia rationem habet. "

Haec ille. 11. - 22 Et similiter, ibidem, ad 2" : a Paternitas et essentia (a) sunt idem secundum esse; et ideo, sicut in Filio est esse essentia. , ita et in Filio est esse paternitatis, quia in divinis non est nisi unum esse. Sed paternitas habet aliquid in quo non unitur cum essentia, scilicet rationem paternitatis, quae est alia a ratione essentiae; unde, secundum illam rationem, respectus potest esse in Patre et non in Filio, scilicet distinguere Patrem a Filio. " Item, 1. Senteni., dist. 2, q. 1, art. 5, dicit : cc Proprietas, inquit, personalis, scilicet relatio distinguens, est idem re quod divina essentia, sed differens ratione. Ratio autem relationis est ut referatur ad alterum. Potest ergo dupliciter considerari relatio in divinis : vel per comparationem ad essentiam, et sic est ratio tantum; vel per comparationem ad illud ad quod refertur, et sic per propriam rationem relationis, relatio realiter (6) distinguitur (y) ab illo. " -

Ilaec ille. Eamdem conclusionem ponit, 1 p., q. 28, art. 2 : (c Relatio, inquit, realiter exsistens in Deo, est idem essentia? secundum rem, et non differt nisi secundum intelligentia: lationem, prout in relatione respectus importatur ad suum oppositum, qui tamen nun importatur nomine essentiae. Palet etiam quod in Deo non est aliud esse relationis et esse essentiae, sed unum et idem. "

Haec ille. Eamdem ponit, de Potentia Dei, ubi supra (q. 8, ait. 2). Quarta conclusio esl quod proprietas personalis differt secuudum rationem a persona, ii I paternitas a Palle. Istam ponit sancius Thomas, 1 p., q. 40, art. 1 ; et q. 32, art. 2, prolixe.

Item, 1. Senlent., dist. 33, q. 1, art. 2 : " Quidam, inquit, dixerunt, sicut Praepositivus, quod proprietates sunt ipsae persona; secundum rem, nec distinguuntur a personis, etiam secundum rationem, nec aliquo modo. Sed hoc slare non potest, propter duo : primo, quia invenimus in una persona plures proprietates et relationes, secundum quod ad aliam et aliam personam refertur; secundo, quia aliquid attribuitur proprietati , quod non attribuitur personae, et econtra; sicut personae attribuitur distingui, proprietati autem distinguere. Et ideo oportet quod differant, secundum modum significandi, proprietates a personis. Nec diversus modus significandi veritatem haberet, sed vanitatem, nisi esset alia ratio proprietatis et personae, cui corresponderet aliquid in re. Et ideo dicimus quod proprietates et personae sunt idem re, sed differunt ratione; sicut de proprietatibus et essentia I dictum est. Sed in hoc differt: quia ratio proprietatis et essentiae differunt sicut ratio diversorum generum; sed ratio proprietatis et personae differunt sicut rationes abslracti et concreti in eodem genere acceptorum. In concreto autem est duo considerare in rebus creatis, scilicet compositionem et perfectionem ; quia quod significatur concretive, significatur ut per se exsistens, ut homo vel albus. Similiter, de ratione abstracti sunt duo, scilicet simplicitas et imperfectio (a); quia quod significatur in abstracto, significatur per modum formae, cujus non est operari vel subsistere in se (6), sed in alio. Unde patet quod, sicut est etiam in aliis nominibus quae de Deo dicuntur, neutra ratio secundum totum divinis competit; ex quo probatur, in libro de Causis, quod nihil proprie (y) de Deo dicitur : quia, nec abstractum propter imperfectionem, nec concretum propter compositionem. Sed quantum ad aliquid, utrumque vere dicitur : et concretum propter perfectionem, et abstractum propter simplicitatem. "

Haec ille. Quinta conclusio est quod proprietas relativa, est vero et secundum rem in essentia et in persona. Istam ponit sanctus Thomas, ibidem, art. 3 : cc Proprietates, inquit, sunt in essentia et personis, sed diversimode : quia in essentia sunt per identitatem rei, et non sicut in supposito; sed in personis sunt sicut in supposito, sed (S) diversimode, secundum quod aliquid dicitur suppositum alicujus dupliciter, scilicet : vel natura per quam constituitur, sicut humanitas est in Socrate, et hoc modo proprietates personales sunt in personis; vel sicut illud quod advenit post esse constitutum, sicut albedo est in Socrate; et ita, secundum intellectum, proprietates non personales, ut innascibilitas, communis spiratio, sunt in personis; non tamen ita quod suppositum sit aliquid aliud ab eo quod inest, secundum rem , sed secundum rationem concreti et abstracti. "

Haec ille. Ibidem etiam probat quod proprietates sint in personis, per illud quod dicitur in praefatione : In personis proprietas, etc.

Item : cc Quod denominatur ab aliqua forma, oportet quod habeat illam in se. Sed personae denominantur a proprietatibus; dicitur enim paternitate Pater. Ergo paternitas est in Patre. "

Quomodo autem proprietas sit in essentia, dicit (ibid., ad 4 ") : cc Nullus modorum illorum quos Philosophus enumerat, sufficitad explanandum quomodo in divinis aliquid in aliquo esse dicatur; et praecipue modus ille quo proprietates in essentia esse dicuntur : quia non invenitur in creaturis aliqua diversorum generum in identitatem rei convenire, sicut relatio et substantia in divinis, ratione cujus unum in altero esse dicitur, scilicet paternitas in essentia, sicut in praeexsistente secundum intellectum. Sed modus ille quo proprietates non personales sunt in personis, simile habet aliquid illi modo quo forma est in materia, scilicet forma accidentalis in subjecto; et (a) modus ille quo proprietates personales sunt in personis, habet aliquid simile illi modo quo differentiae sunt in specie, vel natura communis in inferiori, quamvis in his omnibus major dissimilitudo quam similitudo inveniatur.))

Haec ille. Item, 1 p., q. 40, art. 1, dicit : " Necesse est ponere proprietates in divinis, ut ostendimus, scilicet, q. 32, art. 2; quae quidem significantur in abstracto, ut quaedam formae personarum. Unde, cum de ratione formae sit quod sit in eo cujus est forma, oportet dicere proprietates esse in personis, et eas tamen esse personas; sicut essentiam esse in Deo dicimus, quae tamen est Deus. "

Haec ille.

Et ibidem, ad 2 : a Proprietates, inquit, dicuntur esse in essentia per modum identitatis; in personis autem esse dicuntur per identitatem, secundum rem et (6) quantum ad modum significandi, sicut forma in supposito. Et ideo proprietates determinant et distinguunt personas, non autem essentiam. "

Haec ille. Eodem modo dicit in Scripto, ubi supra, art. 3, ad 2 , quod, licet relationes sint in essentia, non tamen essentia refertur ad aliquam peronam, quia non est in ea relatio sicut in supposito; solum autem illud in quo est relatio, isto modo refertur per illam. Et hic primus articulus terminatur.