ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, ante conclusiones praemitto primo, quod per attributum non intelligo solum vocem vel conceptum, quem intellectus Deo solum attribuat componendo vel dividendo; quia talia attributa, dequibus loquimur, in Deo aeternaliter exsistunt, vox autem vel conceptus ex tempore sunt. Item, quia attributa divina non distinguuntur essentialiter, voces autem et conceptus distinguuntur essentialiter, ei sint plures. Sed per attributa intelligit sanctus Doctor significata talium nominum, vocum, vel conceptuum; quae nomina de Deo dicuntur; quorum nominum significata melius est reperiri in aliquo quam sua opposita. Exemplum hujus est sapientia. Significatum enim hujus reperitur in Deo, quia Deus est sapiens; item ubicumque et in quocumque, melius est inesse sapientiam quam insipientiam , vel quod non esse ibi sapientiam; et ideo sapientia est attributum divinum. Et similiter bonitas, justitia, intellectus, voluntas, scientia et hujusmodi. Et dicuntur attributa, quia significata talium nominum se habent ad divinam essentiam per modum intelligendi, sicut perfectiones secundariae praedicatae de ipsa. Unde Commentator vocat talia dispositiones, 12. Metaphysica?, commento 39; quia intellectus talia attribuit Deo, sicut praedicatum subjecto. Nec oportet omnia (a) talia esse communia Deo et creaturis, secundum mentem sancti Thomae; quia aeternitas, immensitati, et hujusmodi, secundum eum, sunt attributa, et tamen non conveniunt proprie creaturis. Quod autem sanctus Doctor isto modo capiat attributa, patet.

Tum quia, 1. Contra Gentiles, cap. 31, dicit: " Sic enim, inquit, omnes perfectiones in rebus aliis inventas Deo attribui dicimus, sicut effectus in suis causis aequivocis inveniuntur. " Et post pauca iterum dicit : cc Omnium perfectiones, ijuae rebus aliis secundum diversas formas conveniunt, Deo secundum unam virtutem ejus attribui est necesse. "

Haec ille.

Ex quo patet quod per attributa non intelligit nomina, nec conceptus intellectus, sed perfectiones praedictas. Idem dicit, de Potentia Dei, q. 7, art. 5.

Tum quia, 1. Sentent., dist. 2, q. 1, art. 2, quaerit : Utrum in divina essentia sit pluralitas attributorum. Et eamdem quaestionem movet, 1 p., q. 4, art. 2, sub hac forma : Utrum in Deo sint perfectiones omnium rerum. Ex quo patet quod idem intendebat per attributa et perfectiones rerum. Et 1. Contra Gentiles, cap. 31, movet eam sub hac forma : Utrum divina perfectio pluribus nominibus significata divinae simplicitati repugnet. Istis praemissis, ponitur Prima conclusio : quod sapientia, bonitas, et omnia hujusmodi attributa sunt omnino unum re in Deo, et nullatenus extra intellectum distincta. Probatur sic ista conclusio auctoritate Commentatoris, in 12. Metaphysicae, commento 39, ubi loquens de Deo dicit: " Est igitur unus Deus sapiens. Et contingit loquentibus in lege Maurorum, ponentibus has dispositiones additas essentiae, ut sit unus per unam intentionem (a) additam essentiae et dispositionibus. Et utrique (6) dispositioni dubitatur accidere compositio; et omne compositum est novum, nisi dicant aliqua componi per se ; et si aliqua essent quae componerentur per se, tunc exirent de potentia in actum per se, et moverentur sine motore per se."

Haec Commentator.

Ex quo patet, secundum eum, attributa non distingui realiter. Et statim post ostendit in Deo talia attributa non distingui, nisi in intellectu, seu per intellectum. " Et sic intelligendum est, cum diximus ipsum esse unum, et habentem vitam, scilicet idem subjecto, et duo secundum modum ; non quia significant idem omnibus modis, sicut significant nomina synonyma, neque sicut significant nomina, neque sicut principale et sumptum (t); quia sumptum significat illud quod signifi) intentionem. - dispositionem Pr. (6) utrique.

illi Pr. ficat principale et magis. Vita enim significat aliquid non in subjecto; vivum (a) autem significat aliquid in subjecto, scilicet formam in materia, et habitum in subjecto. Hae igitur sunt dispositiones significationum nominum in eis quae sunt forma in materia. In eis autem (6) quae sunt forma non in materia, dispositio et dispositum reducuntur ad unum in esse, et duo consideratione. Ista enim essentia, cum fuerit accepta secundum quod est posita, et fuerit disposita aliqua dispositione, tunc dispositio et dispositum unum erit in praedicatione, et duo in intentione ; quia praedicatum differt a subjecto; sed tamen non sicut praedicatum differt a subjecto in propositionibus cathegorias substantialibus. Dispositio enim et dispositum idem est, sicut in rebus abstractis; sed in potentia duo, quando intellectus diviserit alterum ab altero. Intellectus enim natus (y) est dividere adunata (8) in esse in ea ex quibus componuntur, quamvis non dividantur in esse; sicut dividit materiam a forma, et formam a composito ex materia et forma. Haec igitur est dispositio intellectus in rebus compositis ex materia et forma, cum disponit compositum per formam, aut cum disponit habentem formam per formam. Intelligit enim utraque adunata aliquo modo, et differentia aliquo modo (e); verbi gratia : quia cum disponit hominem per rationabilitatem, intelligit quod rationabilitas et subjectum rationabilitatis sunt idem in adunatione, et intelligit quod deferens in eis aliud est a delato. Cum (i;) autem fuerit considerata dispositio et dispositum in eis quae non (ti) sunt in materia, tunc reducuntur ad unam intentionem omnibus modis, et nullus modus erit quo distinguatur praedicatum a subjecto et disposito extra intellectum, scilicet in essentia rei. Sed cum intellectus componit aliquam propositionem ex dispositione et disposito in talibus rebus, tunc non (8) intelligit ex eis nomina synonyma, ita quod propositio sit secundum nomen, non secundum intentionem; sed intelligit ea differentia secundum assimilationem, scilicet quod in talibus (i) accipit duo, quorum proportio ad invicem est sicut proportio praedicati ad subjectum; et ex eis componit propositionem aliquam, et nullam differentiam intelligit esse inter ea omnino, nisi secundum acceptionem, scilicet quia idem accipit esse dispositum et dispositionem. Intellectus enim potest intelligere idem his duobus modis, secundum similitudinem ad propositionem cathegoricam in (x) rebus compota) iiiiiMni. - imum Pr. . - QUAESTIO IV. sitis, sicut intelligit multa secundum similitudinem; et si intellectus non accepisset in istis dispositionem et dispositum, non posset intelligere naturas eorum, neque declarare eas; et est inter ea magna differentia, quae differunt in intellectu et in esse, et quae differunt in intellectu tantum. Multiplicitas igitur in Deo non est nisi in intellectu differentia, non in esse.))

Haec Commentator in forma.

Ex quo patet quomodo, secundum eum, vita et sapientia non differunt a Deo de quo praedicantur, nisi in intellectu; et nullus est alius modus quo differant extra intellectum . Item Avicenna, 8. libro Metaphysicae suae, capitulo ultimo, dicit : " Cum igitur intellexit proprietates primi principii secundum hunc modum, profecto non inveniuntur de eis aliqua quae faciant debere esse in ejus essentia partes nec multiplicitatem aliquo modo. " Item Algazel, in sua Metaphysica, lib. 3, cap. 1, sic ait : " In ipso necesse esse nullo modo pluralitas est; supple absolutorum. Oportet tamen omnino designare necesse esse aliquibus designationibus; et necesse est distinguere designationes quae inducunt pluralitatem in ipsum, ab his quae non inducunt pluralitatem, sic quod non attribuantur ei nisi hae solae quae nullam faciunt multitudinem. "

Haec ille.

Ex quibus clare patet quod tam Averrois, quam Avicennae, quam Algazelis, intentio fuit quod in primo principio nulla est multitudo absolutorum extra intellectum, licet intellectus ipsum concipiat diversis conceptionibus, ac per consequens designet ipsum diversis nominibus. Ista eadem conclusio est de mente Magistri, ut patet, 1. Sententiarum, dist. 8, qui ultimo capitulo ait : " Hujus autem essentiae simplicitas tanta est, quod non est in ea aliquid quod non sit ipsa; sed idem est babens et quod habetur. "

Ex quo patet quod ista attributa, quae Averroes vocat dispositiones, et Avicenna proprietates, et Algazel designationes, non differunt, nec sunt multa quaedam, nec plura accidentaliter in Deo, sed solum in nostro intellectu. Secunda conclusio est quod divina attributa distinguuntur i atione. Ut autem intelligatur conclusio, praemitto quid nominis rationis. Sciendum enim quod secundum Linconiensem, 1. Posteriorum, cap. 2, Aristoteles vocat diffinitionem multis nominibus. ((Diciturenim apud eum tam syllogismus quam diffinitio ratio, eo quod ratio prius dicta est virtus cadendi super occulta; haec autem virtus discurrit in cognitionem occulti super aliquod notum, per quod venit in notitiam ignoti; ea autem super quae discurrit sunt syllogismus et diffinitio, per quorum alterum venit in notitiam complexi ignoti, et per reliquum in notitiam I incomplexi. Haec igitur duo, quia sunt qoasi via super quae currit ratio dicta secundum prius, vocantur nomine rationis secundum posterius. Dicitur etiam diffinitio terminus, eo quod diffinitio exprimit totam rem , ita quod nihil minus aut nihil amplius. Quod autem minus est re, non attingit terminos rei; et quod amplius est re, excedit terminos rei; sed quod praecise commensuratur rei adaequate, dicitur diffinitio. Similiter dicitur diffinitio, quia statuit fines rei, ultra quos non extenditur res, nec citra quos sistit. Similiter vocatur hac appellatione quod quid est, eo quod explicat de quovis quid sit ipsum. Diffinitio autem formalis ostendit quid erat esse, eo quod forma est vera essentia ipsius rei, et dat esse proprie; materia autem dat proprie potentiam essendi. "

Haec ille. Idem ponit sanctus Thomas, 1. Contra Gentiles, cap. 53, ubi dicit : " Intellectus per speciem rei formatus, intelligendo format in seipso quamdam intentionem rei intellecte, quam significat diffinitio. "

Item, 1. Sententiarum, dist. 2, q. 1, art. 3 : " Ratio, inquit, prout hic sumitur, nihil aliud est quam illud quod intellectus apprehendit de significatione alicujus nominis; et in his quae habent diffinitionem, est ipsa rei diffinitio, sicut Philosophus dicit, A. Metaphysices (t. c. 11) : Ratio quam significat nomen est diffinitio. Sed quaedam dicuntur habere rationem sic dietam, quae non diffiniuntur, sicut quantitas, qualitas, et hujusmodi, quae non diffiniuntur, quia sunt genera generalissima. Et tamen ratio qualitatis est illud quod significatur nomine qualitatis; et hoc est illud unde qualitas habet quod sit qualitas. Unde non refert ulrum illa quae dicuntur habere rationem, habeant diffinitionem aut non. Et sic patet quod ratio sapientiae, quae de Deo dicitur, est illud quod concipitur de significatione hujus nominis, sapientia, quamvis sapientia divina non possit diffiniri. Nec tamen hoc nomen, ratio, significat ipsam conceptionem ; quia hoc significatur per nomen sapientiae, vel per aliud nomen rei. "

Haec ille.

Idem ponit, 1 p., q. 27, art. 1 : ((Quicumque intelligit, ex hoc ipso quod intelligit (i), procedit aliquid intra ipsum, quod est conceptio rei intellectae, ex ejus notitia procedens; quam quidem conceptionem vox significat, et dicitur verbum cordis, significatum verbo vocis. " Istis suppositis et praeintellectis, probatur ista conclusio sic. In creaturis a quibus cognitionem accipimus, ista attributa sub diversis conceptionibus et rationibus a viatore cognoscuntur, ita quod non nisi sub illis diversis conceptionibus et rationibus possunt cognosci; nec illa attributa, prout sunt in Deo, potest viator Cognoscere, nisi in illis et per illas creaturarum rationes et conceptiones. Ergo divina attributa distinguuntur ratione. Tenet consedi in eo. - Ad Pr. quentia. Quia ad hoc quod aliqua distinguantur ratione, et mereantur dici sic distincta, sufficit quod eadem res diversis conceptibus cognoscatur, non solum numero, sed etiam formaliter differentibus. Quod patet, quia nomina substantiva plurificantur secundum pluralitatem formae per nomen significatae, ut dictum est alias. Unde, sicut ex unitate rationis aliquid dicitur unum ratione, immo aliqua, quantumcumque realiter multa, si tamen conveniant in una ratione, dicuntur unum ratione; ita ex diversitate rationum quibus una res potest concipi, dicitur aliquid, quantumcumque sit unum realiter, esse multa secundum rationem; et illa res concepta sub una ratione, differt ratione a seipsa concepta sub alia ratione. Et sic patet consequentia. Major et minor manifestae sunt. Quantum enim ad majorem, patet quod alia est ratio qua concipimus bonitatem, et alia qua concipimus sapientiam. Quod -contingit ex hoc quod intellectus noster istas perfectiones reperit in creaturis dispersas et realiter distinctas, ex quo consurgit quod quando una istarum perfectionum assimilat sibi nostrum intellectum, causando in eo sui speciem, alia non assimilat eum sibi, sed sunt diversae assimilationes, et species, et conceptiones. Istam enim causam assignat sanctus Thomas, 1. Sententiarum, dist. 2, q. 1, art. 2; et, de Potentia Dei, q. 7, per totum. Minor autem hujus argumenti probatur. Quia Deus pro statu viae non potest cognosci in se, hoc est per propriam speciem et adaequatam, sicut probat sanctus Doctor, 1 p., q. 12, art. 2, tribus rationibus, quarum una est : quia (c divina essentia est quid incircumscriptum, continens in se supereminenter quidquid potest significari vel intelligi ab intellectu creato; et hoc nullo modo per aliquam speciem creatam repraesentari potest. "

Haec ille.

Et sicut arguit quod nulla species ad hoc sufficit, ita dicit etiam, 1. Sententiarum, dist. 2, q. 1, art. 3, quod nulla conceptio intellectus creati repraesentat totam perfectionem divinae essentiae, etiam si ille intellectus videret Deum. Deus ergo in via, quia non videtur per speciem adaequatam, nec per essentiam suam tenentem locum speciei adaequatae, cognoscitur per species creaturarum, et in conceptionibus, et rationibus creaturarum, ut dictum fuit in illa quaestione : Utrum Deum esse sit per se notum. Ex quo potest formari talis secunda ratio pro conclusione. Quandocumque aliqua res superat omnem conceptionem nostri intellectus, necessarium est de illa re haberi diversas conceptiones. Sed perfectio divina excedit nostrum intellectum; habet enim in se unitissime omnem perfectionem communicatam omnibus creaturis; omnes autem perfectiones intellectus noster concipere non potest unica conceptione. Ergo necesse est quod propter sui imperfectionem, et excessum perfectionis exsistentis in Deo, formet diversas conceptiones ; ex quo sequitur quod Deus per illas distinguatur, quasi distinctim tangatur. Tertio sic. Conceptus intellectus repraesentat rem de qua formatur. Sed impossibile est quod una conceptio intellectus creati repraesentet totam perfectionem divinae essentiae. Ergo conceptiones formatas de divina perfectione necesse est esse plures, propter excessum divinae perfectionis, et defectum intellectus nostri. Quarto sic. Sicut se habet quaelibet creatura ad recipiendum similitudinem divinae perfectionis secundum esse reale, sic se habet intellectus ad recipiendum illius similitudinem secundum esse intentionale. Sed propter Anitatem et limitationem creaturae est quod perfectiones quae sunt in Deo unum secundum esse et secundum rem, recipiuntur in creaturis sparsim et divisim; nec possunt in creatura esse adeo unitae sicut in Deo. Ergo ita est quod nec divina perfectio poterit imprimi nostro intellectui secundum esse intentionale, scilicet quantum ad speciem quae repraesentet totam divinam perfectionem, vel quantum ad conceptionem etiam quam intellectus format mediante illa specie. Immo, sicut perfectiones quae in Deo sunt unitissimae, sunt plures et divisae in creatura ; ita, licet Deus se unico verbo plene concipiat, nullus tamen creatus intellectus unica conceptione creata omnem perfectionem potest concipere; tunc enim illa creata conceptio esset unius rationis cum divina essentia. Unde, 3. Contra Gentiles, cap. 49, dicit sanctus Doctor, quod " similitudo speciei intelligibilis, per quam aliquid intelligitur secundum suam substantiam, scilicet perfecte, oportet quod sit ejusdem speciei, vel magis species ejus; sicut forma domus quae est in mente artificis, est ejusdem speciei cum forma domus quae est in materia, vel potius species ejus ".

Haec ille.

Idem ponit, de Potentia Dei, q. 7, art. 6. Ait enim, loquens de rationibus attributorum : et Omnes, inquit, istae multae rationes et diversae habent aliquid respondens in ipso Deo, cujus omnes istae conceptiones intellectus sunt similitudines. Constat enim quod unius formae non potest esse nisi unica similitudo secundum speciem, quae sit ejusdem rationis cum ea; possunt tamen esse diversae similitudines imperfectae, quarum quaelibet a formae repraesentatione deficiat. "

Haec ille.

Et articulo praecedenti, scilicet 5, hoc dicit : (C Si autem, inquit, hujusmodi species intelligibilis nostri intellectus divinam essentiam adaequaret in assimilando , ipsam comprehenderet, et ipsa conceptio intellectus esset perfecta Dei ratio, sicut animal gressibile bipes est perfecta ratio hominis. "

Haec ille.

Item, 4. Sententiarum, dist. 49, q. 2, art. 1, dicit quod " ad hoc quod visus videat albedinem, oportet quod in eo reperiatur similitudo albedinis secundum rationem sua: speciei, quamvis non secundum eumdem modum essendi; quia alterius modi esse habet forma in sensu, et in - QUAESTIO IV. re extra animam. Et similiter, ad hoc quod intellectus intelligat aliquam quidditatem, oportet quod flat in eo similitudo ejusdem rationis secundum speciem, quamvis forte non sit idem modus exsistendi utrobique. "

Haec ille.

Ex quibus palet quod, si intellectus noster totam Dei perfectionem caperet vel conciperet, oporteret quod species intelligibilis, quae esset principium illius intellectionis, vel conceptio quam ex illa intellectione haberet, esset ejusdem rationis cum divina essentia ; quod est erroneum in viatore. Tertia conclusio est quod non solum attributa sunt in Deo, sed etiam rationes attributorum. Probatur sic ista conclusio. In ipsa re quae Deus est, est aliquid correspondens rationibus et conceptionibus attributorum. Ergo illae rationes sunt in Deo. Tenet consequentia. Quia isto modo ratio sapientiae dicitur esse in aliqua re extra animam, non quia sit in ea subjective, sicut accidens in subjecto ; illo modo enim sunt in intellectu; sed quia in re est aliquid quod respondet illi rationi, per similitudinem faciens ejus veritatem. Et ideo tales rationes dicuntur esse subjective in intellectu, sed in re sicut in fundamento suae veritatis. Ex hoc enim res dicitur fundamentum rationis quae est in intellectu, quia conformatur illi rationi, et est talis in essendo qualis illa in repraesentando. Antecedens probatur : quia rationes illorum attributorum sunt similitudines perfectionum repertarum in creaturis; unde, sicut res create per suas perfectiones aliqualiter, licet deficienter, Deo assimilantur, ita et intellectus noster harum perfectionum speciebus informatus; sicut dicitur, de Potentia Dei, q. 7, art. 5. Articulo etiam sequenti, dicit quod " conceptiones hujusmodi perfectionum in creatis inventarum, sunt similitudines imperfecte divinae essentiae, et non ejusdem rationis cum ipsa; et ideo nihil prohibet quin ipsa una eadem omnibus praedictis conceptionibus respondeat, quasi per eas imperfecte repraesentata. Et sic omnes istic rationes sunt in intellectu nostro sicut in subjecto, sed in Deo sunt ut in radice verificante has conceptiones; nam non essent verae conceptiones intellectus quas habet de re aliqua, nisi per viam similitudinis illis conceptibus res illa responderet. "

Haec ille, ibidem.

Istam conclusionem ponit, 1. Sententiarum, ubi supra; et de Potentia Dei, ubi dictum est. Quarta conclusio est quod istarum rationum pluralitatis causa est Dei plena perfectio, et nostri intellectus limitatio. Istam conclusionem ponit, 1. Senteni., ubi supra, scilicet dist. 2, q. i , art. 3, et probat eamdem ibidem. Et primo quod haec multiplicitas proveniat ex parte Dei, non quidem sic quod in Deo sit quaecumque pluralitas rei nisi personarum, sed quia " res, quae Deus est, superat nostrum intellectum. Intellectus enim noster non potest una conceptione diversos modos perfectionis accipere : tum quia ex creaturis cognitionem accipit, in quibus sunt diversi modi perfectionum secundum diversas formas; tum quia hoc quod est in Deo unum et simplex, plurifi-catur in intellectu nostro, etiam si immediate a Deo reciperet; sicut multiplicatur processio bonitatis in aliis creaturis. Unde, cum Deus secundum unam et eamdem rem sit omnibus modis perfectus, una conceptione non potest integre apprehendere perfectionem ejus, et per consequens nec nominare; et ideo oportet quod diversas conceptiones habeat de eo, quae sunt diversae rationes, et diversa nomina imponat significantia rationes illas. Unde nomina illa non sunt synonyma, in quantum significant rationes diversas. Si autem intellectus noster Deum per se videret, illi rei posset imponere nomen unum; quod erit in patria. Et ideo dicitur Zachariae, ultimo(v. 9): In die illa erit Dominus unus, et nomen ejus unum. Illud autem nomen ejus unum non significaret tantum sapientiam aut bonitatem, sed significata omnium istorum includeret. Si tamen intellectus videns Deum per essentiam, imponeret nomen rei quam videret, mediante conceptione quam habet, oporteret adhuc quod imponeret plura nomina; quia impossibile est quod conceptio intellectus creati repraesentet totam perfectionem divinae essentiae. Unde divina re visa, diversas conceptiones formaret, et diversa nomina imponeret, sicut et Chrysostomus (in expositione psalmi 148) dicit, quod angeli laudant Deum, quidam ut bonitatem, quidam ut majestatem, et sic de aliis, in signum quod non vident ipsum visione comprehendente. Sed conceptio perfecte repraesentans eum, est Verbum increatum ; et ideo est unum tantum. Sic igitur patet quod pluralitas rationum provenit ex hoc quod Deus intellectum nostrum excedit. Quod autem excedat intellectum nostrum, est ex parte ipsius Dei, propter plenitudinem perfectionis ejus, et ex parte intellectus nostri qui deficienter se habet ad eam comprehendendam. Unde patet quod pluralitas istarum rationum non tantum est ex parte intellectus nostri (x), sed etiam ex parte ipsius Dei, in quantum propter suam perfectionem superat unaniquamque conceptionem intellectus nostri. "

Haec ille in forma. Similiter(6), de Potentia Dei, q. 7, art. 6, dicit : a Diversitatis, inquit, vel multiplicitatis rationum et nominum causa est ex parte intellectus nostri, qui non polest pertingere ad illam Dei essentiam videndam secundum quod in se est, sed videt eam per (a) a verbo qui deficienter usque ad sed etiam exclusive. - Ora. Pr. (6) similiter. - sed Pr. multas similitudines ejus deficientes, in creaturis quasi in speculo resultantes. Unde si ipsam essentiam videret, non indigeret pluribus nominibus, nec indigeret pluribus conceptionibus. Et propter hoc, Verbum Dei, quod est perfecta conceptio ipsius, non est nisi unum; et propter hoc dicitur Zachariae ultimo : In illa die etc, quando ipsa Dei essentia videbitur, et non colligetur Dei perfectio ex creaturis. "

Haec ille.

Idem ponit, 1 p., q. 13, art. 4. Item, Contra Gentiles, lib. 1, cap. 31. Quinta conclusio est quod, secundum doctrinam sancti Doctoris, multae formalitates sunt in Deo secundum unum sensum, et secundum alium non est nisi una formalitas in Deo. Sanctus enim Doctor, exponendo illud Hilarii, 6. de Trinitate, allegatum a Magistro in ultimo capitulo hujus distinctionis, scilicet : Nec ipse qui Spiritus est, ex disparibus formis (a) est, sic ait : " Deus dicitur spiritus essentialiter; unde formalitas, sive quidditas sua, non est ex aliquibus disparibus, id est dissimiliter se habentibus ad formalitatem, sicut humanitas ex anima et corpore, per quam homo formalis est. "

Haec ille.

Ex quo patet quod, secundum eum, idem est formalitas quod quidditas. Cum igitur ad unum sensum in Deo sint multae quidditates, secundum eum, et ad alium non, sequitur quod idem dicendum est de formalitatibus, quod uno modo sunt plures dicendae in Deo, et alio modo non. Assumptum patet. Quia, 1. Senteni., dist. 25, q. 1, art. 4, ad 2"" argumentum, dicit quod per quidditatem potest intelligi natura absoluta; et sic in divinis non est nisi una quidditas. Potest etiam intelligi per quidditatem ratio vel intentio cujuscumque substantiae, vel accidentis, vel relationis ; et sic, " quamvis in divinis sit una quidditas absoluta, tamen sunt-plures rationes relationum realium, et ita plures quidditates quodammodo ; quamvis hoc non proprie possit concedi, quia quidditas, essentia, et diffinitio est simpliciter tantum substantiarum, prout probat Philosophus, 7. Metaphysicae. "

Haec ille. - Ex quo patet quod quidditas potest accipi interdum pro ratione alicujus, et quod ubicumque sunt plures rationes, eunt plures quidditates illo modo. Hoc idem dicit, de Veritate, q. 3, art. 2 : " Ex hoc, inquit sanctus Doctor, quod intellectus est factus in actu per speciem, operari potest formando quidditates rerum, et componendo et dividendo; unde ipsa quidditas formata in intellectu est quoddam operatum ipsius, per quod tamen intellectus venit in cognitionem rei exterioris; et sic est quasi secundum quo intelligitur. " - Haec ille.

Ex quo patet quod conceptio, et ratio, et verbum operatum ab intellectu, secundum eum, dicitur quidditas. Cum igitur attributa habeant diversas rationes, sequitur quod habent diversas quidditates, et consequenter diversas formalitates. Iste tamen formalitates sunt in intellectu nostro subjective; sed in Deo sicut in fundamento et radice suae veritatis. In intellectu nostro sunt actualiter distincte, et actualiter plures; sed in Deo sunt unum et indistincte, tam in actu quam in potentia reali; seu actualiter plures et distinete in intellectu, sed virtualiter sunt plures in objecto: et idem est, dummodo caveatur error. Ex quibus omnibus patet quod istarum rationum vel formalitatum pluralitas in nullo praejudicat divinae simplicitati.

Item, quod attributorum multitudo secundum rationem in nullo etiam ei derogat; quia omnia sunt unum in Deo, licet ratio unius non sit ratio vel formalitas alterius. Et in hoc primus terminatur articulus.