ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum sit Prima conclusio : Generans in divinis habet potentiam generandi, et spirans habet potentiam spirandi. Istam probat sanctus Thomas, 1 p., q. 41, art. 4. " Sicut, inquit, in divinis ponuntur actus notionales, ita necesse est ibi ponere potentiam respectu hujusmodi actuum, cum potentia nihil aliud significet quam principium alicujus actus. Unde, cum Patrem intelligamus ut principium generationis, et Patrem et Filium, ut principium spirationis, necesse est quod Patri attribuamus potentiam generandi, et Patri et Filio potentiam spirandi; quia potentia generandi significat illud quo generans generat; omne autem generans generat aliquo; unde in omni generante oportet ponere potentiam generandi, et in omni spirante potentiam spirandi. "

Haec ille. Item, de Potentia Dei, q. 2, art.l: " Quia, inquit, dedivinis loquimur secundum modum nostrum quem intellectus capit ex rebus inferioribus, exquibus scientiam sumit, ideo, sicut in rebus inferioribus, cuicumque attribuitur actio, attribuitur aliquod actionis principium, quod potentia nominatur, ita et in divinis; quamvis in Deo non sit polentiae differentia et actionis, sicut est in rebus creatis. Et propter hoc, generatione in Deo posita, quae per modum actionis significatur, oportet ibi concedere potentiam generandi vel potentiam generativam. "

Haec ille. Item, 1. Senteni., dist. 7, q. 1, ait. 1 : " In creaturis, inquit, producitur aliquid per potentiam naturalem; et hoc producitur in similitudinem naturae ipsius producentis, sicut cum homo generat hominem. Producitur etiam aliquid per potentiam rationalem ; et hoc producitur in similitudinem producentis, non (plantum ad speciem naturae, sed (plantum ad speciem (a) in ratione exsistentem, cum omne agens agat sibi simile aliquo modo; sicut domus producitur ab artifice, et recipit similitudinem speciei quam artifex habet in mente. Secundum hos duos modos aliquid producitur a Deo. Procedit enim aliquid a Deo in similitudinem naturo?, recipiens totam naturam, non eamdem specie tantum, sed numero ; et sic procedit a Patre per actum generationis Filius; unde in Deo est potentia ad generandum similis potentiae naturali producenti. Procedit etiam aliquid a Deo in similitudinem idea? exsistentis in mente divina, quod non recipit naturam divinam, sicut creatura?; unde potentia producendi creaturas est potentia rationalis in Deo; et secundum istam potentiam attenditur omnipotentia Dei. Persona enim divina, quae procedit per potentiam naturalem, non est aliquidconnunieratumomni-bus. Unde potentia generandi non continetur sub omnipotentia, sicut potentia creandi. "

Haec ille. Secunda conclusio est: Potentia generandi dicit principaliter ei in recto divinam naturam. Hanc probat sanctus Thomas, 1 p., q. 41, ait. 5, ubi sic ait : " Quidam, inquit, dixerunt quod potentia generandi significat relationem in divinis. Sed hoc esse non potest. Nam illud proprie dicitur potentia, in quocumque agente, quo agens agit. Omne autem producens aliquid, per suam actionem producit sibi simile quantum ad formam qua agit; sicut homo genitus est similis homini generanti in natura humana, cujus virtute pater potest generare hominem. Illud ergo est potentia generativa in aliquo generante, in quo generatum assimilatur generanti. Filius autem Dei assimilatur Patri gignenti in natura divina. Unde natura divina in Patre est potentia generandi in ipso. Unde et Hilarius dicit, 5. de Trinitate (cap. 37): Nativitas Dei nun potest eam, ex qua profecta (a) est, Jion tenere nataram. Nihil enim aliud quam Deus subsistit, quod non aliunde quam de Deo subsistit. Sic igitur dicendum est quod potentia generandi principaliter signifieat divinam naturam, ut Magister dicit in septima distinctione primi Sententianon, non autem relationem tantum ; nec etiam essentiam (6) in quantum est idem relationi, ut significet ex aequo utrumque. Licet enim paternitas significetur ut forma Patris, est tamen proprietas personalis se habens ad personam Patris ut forma individualis ad aliquod individuum creatum. Forma autem individualis in rebus creatis constituit personam generantem, non autem est quo generans generat; alioquin Socrates generaret Socratem. Unde nec paternitas potest intelligi ut quo Pater generet, sed constituens personam Patris generantis, alioquin Pater generaret Patrem; sed illud (pio Pater generat est natura divina, in qua sibi Filius similatur, et secundum hoc dicit Damascenus (de Fide ortli., lib. 1, cap. 8) quod generatio est opus natiirx non sicut generantis, sed sicut quo generans generat. Et ideo potentia generandi significat in recto divinam naturam, d

Haec ille. Idem ponit, de Potentia Dei, q. 2, ait. 2; et 1. Scatent., ubi supra (dist. 7, q. 1, ait. 2). Tertia conclusio est : Potentia generandi dicit relationem, puta paternitatem, in obliquo. Istam conclusionem probat sanctus Thomas, de Potentia Dei, q. 2, ari. 2 : " Quidam, inquit, dixerunt quod potentia generandi significat lanium essentiam. Sed illud conveniens non videtur. Actio enim quae fit virtute natura? communis per aliquod sub natura communi contentum, aliquem modum accipit ex propriis principiis; sicut actio quae debetur natura? animalis fit in homine secundum quod competit speciei humana?.: unde et homo perfectius habet actum virtutis imaginativae quam alia animalia, secundum quod competit ejus rationabilitati; similiter etiam actio hominis invenitur in hoc et in illo bomine secundum quod competit principiis individualibus hujus vel illius; ex quo contingit quod unus homo clarius alio intelligit. Et ideo dicendum quod si natura divina, quae est communis, sit principium alicujus operationis quae solum Patri competit, oportet quod sit principium secundum quod competit proprietati personali Patris. Et propter hoc in ratione potentiae includitur quodammodo paternitas quantum ad illud quod est generationis principium. Et propter hoc cum aliis dicendum est quod potentia generandi simul essentiam et notionem significat. "

Haec ille. Et ibidem ad 5" : " In qualibet generatione, principium generans principaliter non est aliqua forma individualis, sed forma quae pertinet ad naturam speciei; et ideo non oportet quod generatum assimiletur generanti quoad conditiones individuales, sed quantum ad naturam speciei. Paternitas autem non est in Patre per modum formae speciei, sicut humanitas in homine; sic enim in eo est divina natura; sed est in eo, ut ita dicam, ut principium individuale; est enim proprietas personalis. Et ideo non oportet quod sit principium generationis principaliter, sed quodammodo, et cointellectum, ratione supradicta. " Item, 1 p., ubi supra (q. 41, art. 5) : " Potentia generandi significat in recto divinam naturam, sed in obliquo relationem. " Item, 1. Senient., ubi supra (dist. 7, q. 1, art. 2): " Quidam dixerunt quod potentia generandi simpliciter est ad aliquid, non tantum ex parte actus, sed. etiam ex parte ipsius potentiae; potentia enim dicit relationem principii. Sed hoc nihil est; quia potentia non est relativum secundum suum esse, sed solum secundum dici; immo potentia, secundum illud quod est, significat etiam illud quod est principium, et non tantum relationem principii; sic enim quadrimus de potentia generandi. Principium autem cujuslibet operationis, ut supra dictum est, est divina essentia. Sed ab essentia divina egreditur aliquis actus, secundum quod est sapientia; et aliquis, secundum quod est bonitas; et sic de aliis attributis. Similiter dico quod, cum paternitas sit ipsa essentia divina, essentia, secundum quod paternitas, est principium hujus actus qui est generare, non sicut agens, sed sicut illud quo agitur. Unde principium generationis est essentiale sub ratione relationis. Unde est quasi medium inter essentiale, et personale. Exparte enim illa qua potentia, quae est medium inter essentiam et operationem, radicatur in essentia, est quid absolutum; ex parte autem qua conjungitur operationi, est relativum. " Et ibidem, ad 3" : " Natura communis in uno-quoque operatur secundum conditionem ipsius; unde anima sensibilis habet in diversis animalibus diversas operationes, et etiam (a) in diversis organis sentiendi. Et hoc est ideo quia natura communis detergi etiam. - Ora. Pr. minatur et contrahitur in unoquoque secundum proprietates inventas in illo. Divina autem natura non contrahitur nec determinatur secundum proprietates suppositorum, cum natura divina in Patre sit proprietas Patris, et in Filio proprietas Filii. Ideo autem non contrahitur, quia proprietas non est aliud ab ipsa ut adveniat sibi quasi dispositio contrahens. Ideo etiam non determinatur nec distinguitur, quia relatio non distinguit secundum illud quod est, et secundum hoc tantum comparatur ad essentiam cum qua est idem re; sed secundum quod ad alterum est; et sic respicit personam et distinguit eam. Et ideo essentia in Patre est principium operationis secundum proprietatem Patris, et in Filio secundum proprietatem Filii; unde ejusdem operationis principium est natura communis et forma propria ipsius Patris. Et ideo potentia generandi medium est inter absolutum et relativum. Et hoc voluerunt quidam, dicentes potentiam generandi esse quid absolutum si consideretur potentia remota, et indisposita et ad aliquid si consideretur potentia disposita; quamvis improprie sint locuti, quia proprietas non disponit essentiam sed suppositum. "

Haec ille. Sciendum tamen quod in Summa videtur corrigere quod dixerat in Scripto. In Scripto enim dicit, ut statim allegatum est, quod principium quo Pater generat est essentia divina ut est paternitas; dicit etiam quod ejusdem operationis principium est essentia divina et paternitas. Hujus autem oppositum dicit in Summa, ponendo quod nec paternitas est principium generationis, nec essentia, ut est idem paternitati, et quod essentia et paternitas non sunt ex aequo principium generandi, licet de intellectu talis principii vel potentiae sit essentia in recto, et relatio in obliquo. Potentia enim generandi est essentia Patris. Et sicut hoc quod dico, essentia Patris, duo includit, scilicet essentiam, et paternitatem, ita hoc quod dico, potentia generandi. Et in hoc terminatur primus articulus.