ARTICULUS I.

DE PRAEDESTINATIONE ET REPROBATIONE A. - CONCLUSIONES Quantum ad primum, sit Prima conclusio : Quod praedestinatio essentialiter pertinet ad scientiam vel intellectum. Istam probat sanctus Thomas, 1 p., q. 23, art. 1 : " Conveniens, inquit, est Deum homines praedestinare. Omnia enim divinae providentiae subjacent. Ad providentiam autem pertinet res in finem ordinare. Finis autem ad quem res creatae ordinantur, est duplex. Unus, qui excedit proportionem naturae creatae et facultatem; et hic finis est vita aeterna, quae in Dei visione consistit, quae est supra naturam cujuslibet creaturae. Est autem alius finis naturae proportionatus, quem scilicet res creata potest contingere secundum virtutem suae naturae. Ad illud autem ad quod non potest aliquid ex virtute suae naturae pervenire, oportet quod ab alio transmittatur, sicut sagitta a sagittante mittitur ad signum. Unde, proprie, rationalis creatura, quae est capax vitae aeternae, perducitur in ipsam quasi a Deo transmissa. Cujus quidem transmissionis (a) ratio in Deo praeexsistit, sicut et in eo est ratio ordinis omnium in finem. Ratio autem alicujus fiendi in mente actoris exsistens, est quaedam praeexsistentia rei fiendae in ipso. Unde ratio praedictae transmissionis (6) creaturae rationalis in finem vitae aeternae, praedestinatio nominatur; nam destinare est mittere. Et sic patet quod praedestinatio, quantum ad objecta, est quaedam pars providentiae. "

Haec ille. Idem ponit, de Veritate, q. 6, art. 1, ubi ait : a Destinatio, inquit, unde nomen praedestinationis assumitur, importat directionem alicujus in finem; unde aliquis dicitur nuncium destinare, qui eum dirigit ad aliquid faciendum. Et quia illud quod proponimus, ad executionem dirigimus, sicut ad finem ; ideo illud quod proponimus, dicimur destinare, secundum illud 2. Machab. (cap. 6, v. 20), de Elea-zaro, quod destinavit in corde suo non admittere illicita propter vitae amorem. Sed haec praepositio prae, quae adjungitur, addit ordinem ad futurum. Unde, cum destinare non sit nisi ejus quod est, praetet) transmissionis.

transmutationis Pr. (6) transmissionis.

transmutationis Pr. destinare potest esse ejus quod non est. Et quantum ad haec duo, praedestinatio sub providentia collocatur, ut pars ejus. Ad providentiam enim pertinet directio in finem; providentia autem a Tullio ponitur respectu futuri; et a quodam diffinitur, quod providentia est praesens notio, futurum pertractans eventum. "

Haec ille.

Et paucis interpositis, ait : " Sicut providentia consistit in actu rationis, sicut et prudentia cujus est pars, eo quod solius rationis est dirigere vel ordinare; ita et praedestinatio in actu rationis consistit dirigentis vel ordinantis in finem. "

Haec ille. Secunda conclusio est quod praedestinatio addit super providentiam. Istam conclusionem probat sanctus Thomas, 1. Sen-tent., dist. 40, q. 1, art. 2, dicens : " Praedestinatio includit in suo intellectu providentiam, et aliquid addit. Addit autem ad minus tria. Unum, ex parte praedestinatorum; quia, cum providentia Dei sit respectu omnium, et speciali quodam modo sit respectu habentium voluntatem, praedestinatio includit in se providentiam, secundum illum specialem modum quo est hominum et aliorum habentium voluntatem. Secundum addit ex parte ipsius finis et eorum quae adhibentur ut promoventia ad finem. Cum enim providentia respiciat ordinem uniuscu-jusque ad quemlibet finem, praedestinatio est tantum respectu eorum quae sunt elevata super facultatem naturae, ut gloriae, quae est in perfecta Dei fruitione, et gratiae promoventis in ipsam; dicit enim Damascenus quod praedestinatio est eorum quae non sunt in nobis. Teitium addit ex parte ipsius praedestinantis; ex parte cujus videtur duo addere. Primo, quia providentia est quaedam ars gubernationis rerum, quae, secundum rationem sui nominis, potest salvari in speculatione tantum; sed praedestinatio importat providentiam, secundum quod est ordinata ad executionem operationis per voluntatem; et ideo diffinitur per propositum et praeparationem. Secundo addit praescientiam exitus, ex parte ejus quod providetur. Unde bene potest aliquid ab ordine providentiae, quantum ad id quod intentum est, exire; cum velit omnes homines salvos fieri, licet non omnes salventur; non autem ab ordine praedestinationis. Dicit enim praedestinatio intentionem divinam de salute istius (a), cum praescientia ejus qui salvabitur; et ideo dicitur quod est praescientia et praeparatio. "

Haec ille. Sciendum tamen quod, sicut dicetur in alio articulo, illa quae dicit in Scripto, videtur corrigere in Quaestionibus de Veritate. In Scripto enim dicit, ut allegatum est hic, quod providentia potest salvari in speculatione, et quod non importat ordinem ad TENTURUM executionem operis; in Quaestionibus autem illis, videtur oppositum dicere. Unde, in Scripto, dieit quod praedestinatio addit tria super providentia; in Quaestionibus autem , dicit quod solum addit duo. Quod patet. Nam, de Veritate, ubi prius (q. 6, art. 1), dicit : " Praedestinatio, quantum ad duo, differt a providentia. Providentia enim dicit universaliter ordinationem in finem, et ideo se extendit ad omnia quae a Deo in finem aliquem ordinantur, sive rationalia, sive irrationalia, sive bona, sive mala; praedestinatio autem respicit illum finem qui est principalis rationalis creaturos, utpote gloriam; et ideo praedestinatio non est nisi rationalium, et respectu eorum quae spectant ad salutem. Differt etiam et alio modo. In quacumque enim (a) ordinatione ad finem, est duo considerare, scilicet ipsum ordinem (6), et exitum vel eventum ordinis; non enim omnia quae ad finem ordinantur, finem consequuntur. Providentia ergo ordinem in finem respicit tantum; unde per Dei providentiam omnes homines ab beatitudinem ordinantur. Sed praedestinatio etiam respicit exitum vel eventum ordinis; unde non est nisi eorum qui gloriam consequuntur. "

Haec ille.

Et, paucis interpositis, subdit : " Ad directionem in finem praeexigitur voluntas finis. Nullus enim aliquid in finem ordinat, quod non vult; unde et perfecta prudentiae ratio, vel electio, non potest esse nisi in eo qui habet virtutem moralem, secundum Philosophum, 6. Ethicorum (cap. 12,-13); per virtutem enim moralem affectus alicujus in fine stabilitur ad quem prudentia ordinat. Finis autem in quem praedestinatio dirigit vel ordinat, non est universaliter consideratus, sed secundum comparationem ejus ad illum qui finem consequitur, quem oportet esse distinctum, apud dirigentem, ab illis qui finem illum non consequuntur; et ideo praedestinatio praesupponit dilectionem, per quam Deus vult salutem alicujus. Unde sicut prudens non ordinat in finem, nisi in quantum est temperatus, vel justus; ita Deus non dicitur praedestinare, nisi in quantum est diligens. Praeexigitur etiam electio, per quam ille qui in finem infallibiliter dirigitur, ab aliis separetur, qui non hoc modo in finem diriguntur. Haec autem separatio non est propter diversitatem aliquam inventam in his qui separantur, quae posset ad amorem incitare; quia antequam nati essent, aut aliquid boni egissent aut mali, dictum est : Jacob dilexi, Esau autem odio habui, ut dicitur, Romam 9 (v. 11, 12, 13). Et ideo praedestinatio praesupponit electionem; electio vero dilectionem. Ad praedestinationem vero duo sequuntur, scilicet : consecutio finis, quod est glorificatio ; et collatio auxilii ad consequendum finem quod eat appositio gratiae, quod ad vocationem perdi) enim. - etiam Pr. tinet. Unde et praedestinationi duo effectus assignantur, scilicet gratia et gloria. "

Haec ille. Tertia conclusio est quod praedestinatio realiter est in praedestinante, et non in praedestinato, licet aliquid ponat in praedestinato. Hanc probat sanctus Thomas, 1 p., q. 23, art. 2, dicens : " Praedestinatio, inquit, non est aliquid in praedestinatis, sed tantum in praedestinante : quia praedestinatio est quaedam pars providentiae; providentia autem non est in rebus provisis, sed est quaedam ratio in intellectu provisoris. Sed executio providentiae, quae gubernatio dicitur, passive quidem est in gubernatis, active autem in gubernante. Unde manifestum est quod praedestinatio est quaedam ratio ordinis aliquorum in salutem aeternam, in mente divina exsistens; executio autem hujus ordinis, est passive quidem in praedestinatis, active autem in Deo. Est autem executio praedestinationis, vocatio et magnificatio, secundum illud Apostoli, ad Rom., 8 (v. 30) : Quos praedestinavit, hoS et vocavit, et magnificavit. "

Haec ille. Et ad l , ibidem, ait : te Actiones in exteriorem materiam transeuntes, inferunt ex se passionem, ut calefactio et secatio; non autem actiones in agente manentes, ut sunt intelligere et velle; et talis actio est praedestinatio. Unde praedestinatio non ponit aliquid in praedestinatis; sed executio ejus, quae transit in res exteriores, ponit in eis aliquem effectum, i)

Haec ille. Eamdem ponit sententiam, 1. Sentent., ubi supra (dist. 40, q. 1), art. 1, ad l : " Philosophus, inquit, 9. Metaphysicx (t. clG), tradit quod actionum quaedam transeunt in exteriorem materiam, circa quam aliquem effectum operantur; ut patet in actionibus naturalibus, sicut ignis calefacit lignum, et in artificialibus, sicut aedificator facit domum ex materia. Et in talibus, actio est recepta in eo quod fit, per modum passionis, secundum quod motus est in moto ut in subjecto. Et ideo, in talibus est invenire actionem in re agente, et passionem in re patiente. Quaedam vero sunt, quae in exteriorem materiam non transeunt, ut effectum aliquem circa ipsam producant; ut patet in visione, quae, cum sit actio videntis, nullum effectum in re visa efficit. Et tales actiones, quae proprie operationes dicuntur, in ipsis operantibus tantum sunt. Unde non potest fieri conversio passionis ad actionem, accepta re exteriori secundum quod in se est, sed solum secundum quod est in operante; etsi enim oculus videat lapidem, lapis tamen non videtur, nisi secundum quod est in oculo per sui similitudinem. Secundum hoc ergo dico quod creatio est actio quae effectum exteriorem relinquit; unde oportet creationem passive sumptam, aliquid in re creata esse, sicut calefactionem in calefacto. Praedestinatio vero, cum ,. - QUAESTIO I. i-i S nominet operationem voluntatis et intellectus, existentem solum in operante ipso, sicut visio in vidente, et speculatio in speculante, si passive accipiatur, non erit aliquid in praedestinato secundum quod in se consideratur, sed solum secundum quod in praedestinante (a) est secundum suam similitudinem, per quam ibi cognoscitur, sicut et scitum in sciente. Ex quo patet quod praedestinatum non nominatur per aliquam passionem in ipso exsistentem, sed per operationem ipsius praedestinantis, sicut et res denominatur visaper actionem videntis. "

Haec ille. Quarta conclusio est quod Uber vitae dillert secundum rationem a praedestinatione, licet sit praedestinatio secundum rem. Istam probat sanctus Thomas, 1 p., q. 24, art. 1, dicens : " Liber vitae, inquit, dicitur in Deo metaphorice, secundum similitudinem a rebus humanis acceptam. Est enim apud homines (6) consuetum, quod illiqui ad aliquid eliguntur, conscribuntur in libro, utpote milites, vel consiliarii, qui olim dicebantur patres conscripti. Omnes autem praedestinati, eliguntur a Deo, ad habendum vitam aeternam. Ipsa igitur praedestinatorum conscriptio, dicitur liber vitae. Dicitur autem metaphorice aliquid conscriptum in intellectu alicujus, quod firmiter in memoria tenet, secundum illud Proverb., 3 (v. 1) : Non obliviscaris legis mese, et praecepta mea cor tuum custodiat; et post pauca (v. 3) : Describe ea in tabulis cordis tui. Nam et in libris materialibus, aliquid conscribitur, ad succurrendum memoriae. Unde ipsa Dei notitia, qua firmiter retinet se aliquos praedestinasse ad vitam aeternam, dicitur liber vitae; nam, sicut scriptura libri est signum eorum quae fienda sunt, ita Dei notitia est quoddam signum, apud eum, eorum qui perducendi sunt ad vitam. "

Haec ille. Et in responsione ad 4" , dicit : " Secundum rationem, inquit, differt liber vitae a praedestinatione. Importat enim notitiam praedestinationis, sicut apparet ex Glossa. Super illud psalmi (68, v. 29): Deleantur de libro viventium, dicit Glossa : Liber iste est Dei notitia, qua praedestinavit ad vitam quos praescivit. "

Haec ille. Idem ponit, de Veritate, q. 7, art. 4; et 1. Sen-tent., ubi supra (dist. 40), q. 1, art. 2, ad 5"".

Item, 3. Senteni., dist. 31, q. 1, art. 2, q" 2. Quinta conclusio est quod reprobatio est praescientia iniquitatis, cum voluntate permittendi casum in culpam, et inferendi damnationem pro culpa. Istam ponit, i p., q. 23, art. 3 : " Ad providente praedestinante.

praedestinato Pr. (6) homines.

omnes Pr. tiara, inquit, pertinet permittere aliquem defectum in rebus quae providentiae subduntur. Unde, cum per divinam providentiam homines ordinentur in vitam aeternam, pertinet etiam ad divinam providentiam, quod permittat aliquos ab isto fine deficere; et hos dicitur reprobare. Sic igitur, sicut praedestinatio est pars providentiae, respectu illorum qui divinitus ordinantur in aeternam salutem; ita reprobatio est pars providentia , respectu illorum qui ab hoc fine excidunt. Unde reprobatio non nominat praescientiam tantum ; sed aliquid secundum rationem addit, sicut et providentia. Sicut enim praedestinatio includit voluntatem conferendi gratiam, ita reprobatio includit voluntatem permittendi aliquem cadere in culpam, et inferendi damnationem pro culpa. "

Haec ille. Idem ponit, 1. Sentent., ubi supra (dist. 40), q. 4, art. 1.

Item, de Veritate, q. 6, art. 1, ad ultimum. Sexta conclusio est quod reprobatio aliter se habet ad malum reprobati, quam praedestinatio ad bonum praedestinati. Istam probat sanctus Thomas, 1 p., q. 23, art. 3, ad 2 : " Aliter, inquit, se habet reprobatio in causando, quam praedestinatio : quia praedestinatio est causa ejus quod exspectatur in futura vita, in praedestinatis, scilicet gloriae, et ejus quod percipitur in praesenti, scilicet gratiae; reprobatio vero non est causa ejus quod est in praesenti, scilicet culpae, sed est causa derelictionis a Deo; est tamen causa ejus quod redditur in futuro, scilicet poenae aeternae; sed culpa provenit ex libero arbitrio ejus qui reprobatur et a gratia deseritur. "

Haec ille. Item, 1. Sentent., ubi supra (dist. 40), q. 4, art. 1 : I Sicut, inquit, divina providentia, respectu ipsius boni quod est consecutio gratiae et gloriae, cum praescientia eventus, dicitur praedestinatio; ita divina providentia, respectu mali oppositi, cum praescientia defectus, dicitur reprobatio. Et quia bonum subjacet providentiae ut causatum et ordinatum, ideo dicitur quod praedestinatio est causa gratiae et gloriae ad quam ordinatur. Sed quia malum non subjacet providentiae ut intentum vel causatum, sed solummodo ut ordinatum et praescitum , ideo reprobatio est tantum praescientia culpae, et non causa; sed paenae, per quam culpa ordinatur, est et praescientia et causa. "

Haec ille. Et, ad 2" : " Reprobatio, inquit, non addit aliquid ex parte reprobati supra praescientiam, quia nihil causatur in ipso per quod malus fiat; et ideo appropriat sibi nomen commune. Addit tamen aliquid ex parte Dei reprobantis, scilicet voluntatem ordinis paenae ad culpam. Unde, etiam in abstracto, non ita appropriat sibi nomen commune, sicut in LIBRI I. SEN TENTURUM concreto. Unde magis dicitur reprobatus praescitus, quam praescientia reprobatio. "

Haec ille. Septima conclusio est quod notitia quam Deus habet de reprobatione malorum, non dicitur liber mortis, sicut notitia quam habet de praedestinatione beatorum, dicitur liber vilae. Istam conclusionem probat, de Veritate, q. 7, art. 8 : " De eo, inquit, quod in libro scriptum habetur, habet aliquis aliquam notitiam prae aliis privilegiatam. Unde, in respectu illorum scitorum a Deo, liber dici debet, de quibus aliquam notitiam prae aliis habet. Est autem in Deo duplex cognitio, scilicet simplicis notitiae scientia, et scientia approbationis. Scientia simplicis notitiae, communis est omnibus, et bonis et malis; scientia autem approbationis, est bonorum tantum. Et ideo bona habent aliquam privilegiatam cognitionem in Deo prae aliis, ratione cujus conscribi dicuntur; non autem mala. Et ideo non dicitur liber mortis, sicut dicitur liber vitae. "

Haec ille. Idem ponit, 1 p., q. 24, art. 1, ad 3"", dicens : a Non est assuetum eos scribi qui reprobantur; unde reprobationi non respondet liber mortis, sicut praedestinationi liber vitae. " Idem ponit, 3. Sentent. (dist. 31), q. 1, art. 2 (q 2 ), licet videatur a praedictis dissonare : a. Liber vitae, inquit, dicitur notitia Dei. Quia autem liber proprie est illorum quorum notitiam facit per figuras et similitudines exsistentes in libro, ideo illorum solum notitia dici potest liber, quae cognoscit Deus per aliquam similitudinem. Mala autem non cognoscit Deus per similitudines malorum exsistentes in eo, sed cognoscuntur per modum privationis. Similiter etiam seipsum non cognoscit per similitudines sui ipsius, sed per hoc quod per essentiam sibi praesens est. Unde, neque notitia quam habet Deus de seipso, neque notitia quam habet de malis, potest dici liber, nisi de malis poenae, in quantum sunt justa et bona, secundum quod dicitur liber mortis. Vita autem inter bona computatur. Unde oportet quod liber vitae intelligatur, respectu vita , quae in creaturis invenitur. Et quamvis Deus habeat notitiam de vita natura , gratiae et gloriae (unde respectu cujuslibet dictarum vitarum posset dici notitia Dei, liber vitae); tamen perfecta ratio vitae non invenitur nisi in vita gloriae, quae permixtionem mortis non patitur; et ideo liber vilae, secundum propriam significationem et sui acceptionem, est notitia Dei quam habet de vita gloriae uniuscuj usque. Sic differt liber vitae a scientia Dei, quae est de temporalibus et aeternis; a praescientia, quae est de bonis et malis; et etiam a praedestinatione, quae praedestinatio proprie de futuris est, et providentiae directionem in fine importat, cum sit propositum miserendi. Sed liber vitae simplicem notitiam de vita importat, et non determinat aliquod tempus. Unde et scripti in libro vitae dicuntur qui vitam habent, et qui habituri sunt. "

Haec ille. B. - OBIECTIONES g 1.

Contra primam et tkrtiam CONCLUSIONES Argumenta Aureoli. - Sed contra primam et tertiam conclusiones arguit Aureolus, distinctione praesenti (q. 1, art. 1), multipliciter. Primo sic. Talis ordo creaturae rationalis in finem vitae aeternae, aut accipitur aliquid exsistens in divino intellectu objective, aut accipitur pro actu voluntatis, cujus est ordinare in finem, ut non sit aliud praedestinatio quam velle divinum, sive propositum conducendi aliquas creaturas rationales in finem vitae aeternae. Sed manifestum est quod non potest dari primum : quia talis ordo sic conceptus, exsistens objective in intellectu, non est destinare, nec causalitatem importat, sicut praedestinatio videtur importare ; unde, dato quod ille ordo esset in intellectu angelico vel humano, homo vel angelus non diceretur praedestinare. Nec etiam potest dici secundum : quia tale velle, et tale propositum, videtur aspicere in futurum ; in Deo autem non est aliquis actus voluntatis cum tendentia in futurum, cum abstrahat ab omni futuritione. Ergo non potest poni quod praedestinatio sit talis ordo creaturae rationalis in finem vitae aeternae. Secundo. Ille ordo exsistens in mente divina, vel est ipsamet divina essentia, vel ens aliquod rationis, exsistens in intellectu divino. Sed non potest poni quod sit ipsamet divina essentia; quia divina essentia non est ordo creaturae rationalis in Deum, sed magis finis illius ordinis. Nec potest dici quod sit ens rationis : tum quia, in prospectu mentis divinae, non est aliud quam divina essentia ; tum quia praedestinatio formaliter non videtur esse ens diminutum, cum sit causa gratiae et gloriae, secundum Sanctos; gratia autem et gloria non possunt causari ab ente rationis. Ergo praedestinatio non potest esse talis ordo a mente divina conceptus. Tertio. Praedesti natio quae ponitur in Deo, non est passio, sed potius praedestinatio actio. Sed ordo praeconceptus, non est actio ; cum sit idem cum ordine illo qui ponitur in re. Unde praedestinare active, est destinare, vel ordinare, non autem ipse ordo, sed potius formare ordinem. Ordo autem formatus, et formatio ordinis, non sunt idem. Igitur idem quod prius. Quarto. Si ordo creaturae rationalis in finem vitae aeternae a mente divina conceptus, esset praedestinatio, sequeretur quod in ipso esset praedestinatio actio, et praedestinatio passio. Praedestinare enim non est aliud quam illum ordinem dictare; quare ordo dictatus, aut passiva dictatio ordinis, erit praedestinatio passiva; unde participatio hujus ordinis, vel ordo iste in creatura rationali exsistens, dicitur passiva praedestinatio; non enim est ordo iste conceptus a Deo, sine creaturis quae ordinantur, immo creaturae ponuntur in mente divina sub tali ordine; et ita est objective in Deo praedestinatio passio. Non igitur verum est quod talis ordo conceptus, sit praedestinatio actio.

Haec ille. Sj 2.

Contra dicta in secunda conclusione Argumenta Aureoli.

Quaedam alia argumenta facit, qua?, reduci possunt contra praedicta, licet non arguat contra sanctum Thomam. Arguit enim Primo sic. Formalius est in praedestinatione illud quod exprimit amplius destinationem hominis in salutem; cum praedestinare sit destinare in salutem. Sed manifestum est quod voluntatis est destinare, et non scientiae. Ergo praedestinatio formalius est propositum, aut velle salutem alicujus, quam sit notitia practica illius salutis. Non ergo verum est quod praedestinatio sit formaliter praescientia practica (a), cum inclusione propositi salvandi; sed potius, e converso, est formaliter proponere et velle, cum inclusione divinae scientiae. Secundo. Scire practice ordinationem Petri in salutem aeternam, non est Petrum praedestinare; sed potius, determinare Petrum in illam salutem, et velle Petrum assequi ipsam, est Petrum praedestinare. Ergo nulla scientia practica, erit praedestinatio; sed potius, volitio erit praedestinatio. Tertio. Nulla scientia, quae non praecedit rem, nec est ipsius ut futura, potest esse practica. Non enim visio rei exsistentis, est causa exsistentiae illius rei; quia non aspicit eam ut factibilem, sed ut factam. Sed praecientia Dei non est reruni, sub ratione qua futurae sunt; sed est rei, sub illa determinatione quam actualitas et potentia in actu dant ipsi rei. Non enim praescientia dat determinationem illi rei; sed determinationem quam dat actualitas, Deus indistanter intelligit. Ergo praescientia Dei non potest esse practica respectu alicujus praesciti. Quarto. Si aliqua scientia ordinationis hominis in salutem intelligitur esse practica in Deo : aut illa est scientia qua novit Deus salutem talis hominis esse futuram, non sibi, sed isti; aut erit illa scientia qua indistanter novit determinationem salutis hominis quam actualitas salvationis dat sibi, quae proprie scientia appellatur. Sed non potest dici quod haec ultima sit practica, ut statim probatum est. Nec potest dici de prima : quia talis scientia, dictans practice in futurum quod Petrus salvabitur, daret huic propositioni determinatam veritatem; et sic esset immutabile; nec posset oppositum evenire.

Haec ille. Ista autem argumenta possunt adduci contra dicta in secunda conclusione, scilicet : quod providentia est quredam ars gubernationis, quae posset esse speculativa ; sed praedestinatio includit providentiam quasi practice. Multa argumenta similiter facit, probando quod nulla volitio intrinseca Deo, consequens praescientiam respectu salutis Petri, potest esse desiderium vel propositum futuri, sed omnis talis volitio est complacentia tendens in non futurum ; quod videtur contra praedicta. Sed tamen non est; quia non dicimus quod aliqua divina volitio tendat in aliquod objectum ut sibi futurum, sed forte ut futurum aliis. Et quia ejus argumenta non probant nisi hoc, ideo non recito ea, quia pro nobis sunt. C. - SOLUTIONES g 1.

Ad argumenta contra primam ET TERTIAM CONCLUSIONES Ad argumenta Aureoli. - Ad prima argumenta, respondetur. Ad primum quidem, dicitur quod non dicimus quod ordo aliquis sit praedestinatio, sed ratio ordinis est praedestinatio. Et cum quaeritur de hoc, an sit objective in intellectu, etc.;

dico quod ratio illius ordinis est ipse divinus intellectus, et divina essentia; et est objective in intellectu, ut cognitum in cognoscente. Et ad improbationem, dico quod ratio illius ordinis importat causalitatem, eo modo quo divina scientia vel idea? rerum sunt earum factiva? adjuncta voluntate. Unde sanctus Thomas, 1 p., q. 19, art. 4, ad 4 , dicit quod a unius et ejusdem effectus, in nobis causa est scientia ut dirigens, quia concipitur ut forma operationis; et voluntas ut imperans; quia forma, ut est in intellectu tantum, non determinatur ad hoc quod sit vel non sit in effectu, nisi per voluntatem. Unde intellectus speculativus nihil dicit de operando. Sed potentia est causa ut exequens, quia nominat immediatum principium operationis. Sed haec omnia in Deo unum sunt ". - Haec ille. - Et ideo, illud quod dicitur de ordine in intellectu angeli, non est ad propositum; quia scientia angeli non est causa rerum, sed divina scientia est causa scitorum. Ad secundum dico quod ratio illius ordinis est divina essentia. Et cum improbatur quod divina essentia est finis illius ordinis;

dico quod ille ordo ut est in re, ordinatur ad seipsum ut est in Deo; ita quod ille ordo ut est in Deo, est finis, ut autem est extra Deum, ordinatur ad finem; eo modo loquendi quo dicit sanctus Thomas, de Veritate, q. 4, art. 8, quod creaturae ut in Verbo, producunt se in propria natura. TENTURUM Ad tertium dico quod praedestinatio nominat actionem intellectus excogitantis vel dictantis ordinem rerum in finem, et formam ordinis in intellectu dictatam et excogitatam per illum actum. Et ideo aliquando dicit sanctus Thomas quod praedestinatio est ordinatio alicujus in finem, vel directio in finem, in Deo exsistens, ut patet expresse, de Veritate, q. 6, art.l,ad 8 , etart. 2, in principali responsione. Primo etiam Sententiarum, dicit (dist. 40, q. 1, art. 1) quod praedestinatio est actio manens in agente. Quandoque autem dicit quod est ratio ordinis rerum in finem, ut in 1 p., ubi supra (q. 23, art. 1). Et sic patet quod praedestinatio quandoque dicit actionem; quandoque non dicit actionem, neque passionem , sed formam constitutam secundum modum intelligendi per actionem intellectus, vel potius quae terminat actum intellectus divini excogitantis ordinem. Ad quartum dico quod praedestinatio -actio non infert praedestinationem passionem, nec in Deo, nec extra Deum ; nisi grammaticaliter loquendo , eo modo quo intelligi est pati, et intelligere agere. Sciendum etiam quod arguens nunquam arguit directe ad propositum. Non enim dicit sanctus Thomas, quod ordo qui est in creatura, ut conceptus a Deo, sit praedestinatio, sed ratio illius ordinis; et ideo, cum arguitur quod ille ordo qui est in creatura non sit praedestinatio, nihil est ad propositum. Falsum etiam dicit quod ordo ille qui est in creatura sit praedestinatio passio, ut patuit in probatione tertiae conclusionis. [j 2.

Ad argumenta contra dicta in secunda CONCLUSIONE Ad argumenta Aureoli.

Ad primum aliorum argumentorum, negatur minor. Sicut enim dicit sanctus Thomas, de Veritate, q. 6, art. 1, " solius rationis est dirigere, vel ordinare; et ideo praedestinatio in actu rationis consistit dirigentis, vel ordinantis in finem; sed tamen ad directionem in finem, praeexigitur voluntas. " Et, ad 8 , dicit quod (( ordinationis principium proximum est ratio, sed remotum est voluntas ; et ideo praedestinatio principalius attribuitur rationi quam voluntati ". Item, art. 2, dicit quod " praedestinatio est quaedam directio in finem, quam facit ratio a voluntate mota s. Et sic patet quod praedestinatio, ut in proposito accipitur, scilicet pro directione, principaliter et pr-oxime pertinet ad rationem. Ad secundum dico quod praedestinatio non solum dicit scientiam practicam, sed etiam actum voluntatis respectu finis, et ordinationem in finem; quia dicit providentiam ordinatam ad operis executionem, ut prius patuit. Unde sanctus Thomas, de Veritate, q. 6, art. 1, ad 4 , dicit: " Praedestinatio, inquit, quamvis ponatur in genere scientiae, tamen aliquid addit supra scientiam, et supra praescientiam, scilicet ordinationem in finem ; sicut et providentia, vel prudentia, super cognitionem. Unde, sicut non omnis sciens quid agendum est, dicitur prudens; ita nec omnis praesciens, est praedestinans.))

Haec ille.

Quaestione etiam 5 , art. 1, ad 2 , dicit quod " providentia plus habet de ratione voluntatis quam scientia practica absolute (a) : scientia enim practica absolute, communiter se habet ad cognitionem finis et eorum quae sunt ad finem. Unde providentia supponit voluntatem finis ". Ibidem etiam dicit, ad 8 , quod " ratio divina in Deo non dicitur providentia, nisi adjuncto ordine ad finem, ad quem praesupponitur voluntas finis. Unde, licet providentia essentialiter, ad cognitionem pertineat, tamen voluntatem aliquo modo includit ".

Haec ille.

Ex istis igitur patet quod argumentum solum concludit quod scire practice ordinationem Petri in salutem, non adjuncta voluntate salutis Petri, nec ordinatione illius scientis ad salutem Petri, non est praedestinare Petrum ; quod conceditur. Sed hoc non est contra nos. Sed non probat quod illud scire, praedictis adjunctis, non sit praedestinatio. Ad tertium, negatur major. Sufficit enim quod notitia, vel scientia illa, feratur in futuritionem illius rei, licet illa res nunquam sit futura vel praeterita tali cognitioni. Exemplum autem de visione rei exsistentis, non valet. Illa enim non fertur nisi in rem praesentam, et nullo modo in futuritionem ejus, nec in rem ut est in causis suis. Non aspicit enim nisi tempus in quo res est, et non illud in quo futura est. Et ideo non potest esse cognitio practica coloris. Ad quartum dicitur quod divina scientia est practica respectu lapidis ut aspicit lapidem futurum, non sibi, sed aliis. Nec tamen sequitur quod ut sic, det veritatem determinatam isti propositioni, Lapis erit. Sed illa scientia, ut aspicit lapidem in se et ut presentem, verificat propositionem de pnesenti, dum praesens est; et consequenter, illam de futuro, non ut futuritive significat, sed ut dat intelligere sibi correspondens alicui notitiae praesentialiter exhibitum et divino aspectui substans. Et hic terminatur primus articulus.