ARTICULUS II.

AN DEMONSTRATIVE PROBARI POSSIT QUOD INTELLIGERE PROPRIE SIT IN DEO A. - CONCLUSIONES Quantum ad secundum articulum, sit Prima conclusio : Quod Deus est intellectivus. Probatur ista conclusio ex tertia conclusione primi articuli : Omnis substantia immateriatis, est intellectiva. Deus est substantia immateriatis, immo infi-nitae immaterialitatis et spiritualitatis. Ergo est intellectivus. Istam probationem facit sanctus Thomas 1 p., q. 14, art. 1 ; et 1. Sentent., dist. 35, q. 1, art. 1; et de Veritate, q. 2, art. 1; et 1. Contra Gentiles, cap. 44. Secundo arguit idem sic: ((Deo nulla perfectio deest, quae in aliquo genere entium inveniatur; nec ex hoc aliqua compositio in eo consequitur, sicut ex superioribus patet, scilicet cap. 18 et 28. Inter perfectiones autem rerum, potissima est quod aliquid sit intellectivum ; nam per hoc ipsum est quodammodo omnia, habens in se omnium perfectiones. Igitur Deus est intelligens. " Tertio sic : " Omne quod est imperfectum, derivatur ab aliquo perfecto; nam perfecta naturaliter sunt priora imperfectis, sicut actus potentia. Sed formae in rebus particularibus exsistentes, sunl imperfectae, quia particulariter, et non secundum communitatem suae rationis. Oportet igitur quod deriventur ab aliquibus formis perfectis, et non particulatis. Tales autem formae non possunt esse nisi intellectae, cum non inveniatur aliqua forma in sua universalitate, nisi in intellectu ; et per consequens oportet eas esse intelligentes, si sint (a) subsistentes; sic enim solum possunt esse operantes. Deum igitur, qui est actus primus subsistens, a quo omnia alia derivantur, oportet esse intelligentem, b Secunda conclusio est quod intellectus, in Deo, non se habet ad intelligere, ut potentia ad actum. Hanc ponit sanctus Thomas, 2. Contra Gentiles, cap. 10 : " Potentia dicitur in Deo per respectum ad facta, secundum rei veritatem, non secundum respectum ad actionem, nisi (6) secundum modum intelligendi, prout intellectus noster diversis conceptibus utrumque considerat, scilicet divinam potentiam et ejus actionem. Unde, si aliquae actiones Deo conveniant, quae non in aliquod factum transeant, sed maneant in agente, respectu harum non dicetur in Deo potentia, nisi secundum modum intelligendi, non secundum rei veritatem. Hujusmodi autem (a) actiones sunt intelligere et velle. Potentia igitur Dei, proprie loquendo, non respicit hujusmodi actiones, sed solos effectus. Intellectus igitur et voluntas in Deo, non sunt ut potentias, sed solum ut actiones, i

Haec ille. Tertia conclusio est quod intelligere Dei est sua essentia. Istam probat sanctus Thomas, 1. Contra Gentiles, cap. 45, sic : " Intelligere est actus intelligentis, in ipso exsistens, non in aliquod extrinsecum transiens, sicut calefactio transit in calefactum. Non enim aliquid patitur intelligibile, ex hoc quod intelligitur; sed intelligens perficitur, ex hoc quod intelligit (6). Quidquid autem est in Deo, est divina essentia, et divinum esse, et ipse Deus; nani Deus est ipsa essentia, et suum esse. Igitur intelligere Dei est divina essentia. " Secundo sic : " Actus secundus est perfectior quam actus primus, sicut consideratio quam scientia. Scientia autem, vel intellectus Dei, est ipsa ejus essentia; cum nulla perfectio conveniat ei participative, sed per essentiam, ut ex superioribus patet. Si igitur sua consideratio non sit sua essentia, aliquid erit sua essentia nobilius et perfectius; et sic non erit in fine perfectionis et bonitatis; unde non erit primum. " Tertio sic : " Intelligere est actus intelligentis. Si igitur Deus intelligens, non sit suum intelligere, oportet quod comparetur ad illud, sicut potentia ad actum. Et ita potentia erit in Deo et actus; quod est impossibile, ut supra probatum est, scilicet cap. 16. " Istas tres rationes ponit in dicto capite 45. Et easdem in virtute ponit, 1 p., q. 14, art. 4, praesertim tertiam; et 1. Sentent., ubi supra (dist. 35, art. 1). Quarta conclusio est quod Deus non intelligit alia specie intelligibili quam sua essentia. Istam probat, 1. Contra Gentiles, cap. 46 : (( Species, inquit, intelligibilis, est formale principium operationis intellectualis; sicut forma cujuslibet agentis, est principium suae operationis propriae. Divina autem operatio intellectualis, est ejus essentia, ut ostensum est. Esset igitur aliquid aliud divinae essentiae principium et causa, si alia intelligibili specie quam sua essentia, intellectus divinus intelligeret. " Secundo sic : a Species intelligibilis, est similitudo alicujus intellecti. Si igitur in intellectu divino 11. - 24 sit aliqua species intelligibilis, praeter essentiam ipsius, erit similitudo alicujus intellecti; aut igitur divinae essentiae, aut alterius rei. Divinae quidem essentiae non potest esse; quia sic divina essentia non esset intelligibilis per seipsam, sed illa species faceret eam intelligibilem. Nec etiam potest esse in intellectu alia species, praeter essentiam illius, quae sit alterius rei similitudo. Illa enim similitudo imprimeretur ei, vel a se, vel ab alio (x). Non autem a seipso : quia sic idem esset agens et patiens; essetque aliquod agens, quod non suam, sed alterius similitudinem induceret in patiente; et sic non omne agens sibi simile ageret. Nec ab alio; esset enim aliquod agens prius eo. Ergo impossibile est quod in ipso sit aliqua species intelligibilis, praeter ejus essentiam. " Tertio sic : (c Species intelligibilis, in intellectu praeter ejus essentiam exsistens, esse accidentale habet; ratione cujus, scientia nostra inter accidentia computatur. In Deo autem, non potest esse aliquod accidens, ut supra ostensum est. Igitur non est in ejus intellectu aliqua species, praeter divinam essentiam. "

Has ponit ibidem. Item, 1 p., q. 14, art. 2, probat eamdem conclusionem, isto medio, quod " cum Deus nihil poten-tialitatis habeat, sed sit actus purus, oportet quod neque careat specie intelligibili, sicut intellectus noster, cum intelligit in potentia; neque quod species intelligibilis, sit aliud a substantia divini intellectus; sed ipsa species intelligibilis, est ipse intellectus divinus j). B. - OBIECTIONES CONTRA SECUNDAM CONCLUSIONEM Argumenta Aureoli.

Sed contra secundam conclusionem arguit Aureolus (dist. 35, q. 1, art. 3), probando quod, nec secundum verum modum intelligendi , in Deo sit ponenda ratio intellectus. Primo. Quia nullam rationem debet intellectus noster Deo attribuere, quae sonet (6) imperfectionem. Non enim est solum perfectissimum ens reale, immo perfectissimum intelligibile, et perfectissimo modo ; est enim id quo majus excogitari non potest, re aut ratione. Sed ratio intellectus est imperfecta, cum sit potentialis. Igitur non debet resolvi divinum intelligere in intellectum et intelligere; immo erit ibi intelligere absque intellectu. Secundo. Nulla qualitas creata, est magis pure intelligere, quam sit Deus; alioquin aliqua perfectio simpliciter, esset intimior creatura quam Deo; quod est omnino impossibile. Sed illa qualitas, quae dicitur actualis intellectio, ita pure est-intelligere, quod est irresolubilis in rationem intellectus et intellectionis. Ergo multo minus Deus. Unde, sicut illa qualitas, si esset subsistens, esset purum intelligere sine intellectu, ita intelligendum de Deo est. Tertio. Intellectus non potest alicui attribuere rationem sui oppositi sine falsitate; non enim potest resolvere albedinem in rationem albedinis et nigredinis. Sed actus purus et ratio potentiae opponuntur. Ergo impossibile est quod intellectus noster resolvat sine falsitate divinum intelligere, quod est realiter actus purus, in rationem intellectus potentiae, et in rationem actus intelligendi. Quarto. Non minus repugnat Deo quod ponatur in eo ratio potentiae intellectivae, quam ratio materiae : quia intellectus est materia in genere intelligibilium , nec aliquam naturam habet in actu, nisi quod possibilis est vocatus, ut dicit Philosophus, 3. de Anima (t. c. 18), et Commentator, ibidem. Sed in tantum Deus est actus purus, quod non potest intellectus sine falsitate considerare in eo rationem materiae. Ergo, pari ratione, in tantum est purum intelligere. C. - SOLUTIONES AD ARGUMENTA CONTRA SECUNDAM CONCLUSIONEM Ad argumenta Aureoli.

Ad omnia ista, dicitur quod bene probant quod divinus intellectus non se habet ad suum intelligere, sicut potentia ad suum actum ; et quod intellectus qui hoc intelligit, falsus est. Sed non probant quin Deus sine falsitate possit intelligi ut intellectus et ut intelligere. Unde in Deo est aliquid correspondens utrique rationi, scilicet rationi intellectus, et rationi intellectionis. Verumtamen ratio intellectus duo includit in creatis, scilicet: potentialitatem, et illa non convenit Deo; item, rationem actus primi, quae est perfectio naturae fixa et quiete manens, et quantum ad hoc convenit Deo. Similiter, ratio intellectionis, in creatis, includit imperfectionem, scilicet dependentiam ab actu primo, et quemdam fluxum; et quantum adhoc, non competit Deo. Includit etiam rationem actus ultimi, qui non est ulterius complebilis per alium actum; et ita competit Deo. Et secundum hoc, rationes vadunt viis suis. Ad argumentum factum in principio quaestionis, respondet sanctus Thomas, 1 p., q. 14, art. 2, ad 2 "", quod " moveri et pati sumuntur aequivoce, secundum quod intelligere dicitur moveri, vel pati. Non enim intelligere est motus qui est actus imperfecti , qui est ab alio in aliud; sed actus perfecti, exsistens in ipso agente. Taliter autem accipiendo motum, concedit Augustinus, 8. Super Gen. ad litteram (cap. 20), quod spiritus creator movetur, non per tempus, nec per locum. Accipit enim motum large, pro omni operatione, prout intelligere et velle dicuntur quidam motus, ut exponit sanctus Thomas, 1 p., q. 9, art. 1, ad l . Pati autem non est de ratione intellectionis, nisi illius quae procedit de potentia in actum. Unde sanctus Thomas, 1 p., q. 56, art. 1, ad 3 , dicit quod " pati convenit intellectui, secundum quod est in potentia; unde non habet locum in intellectu angelico, maxime quantum ad hoc quod intelligit seipsum ".

Haec ille.

Et multo minus in Deo, cum non solum essentia divina sit forma intelligibilis in actu, sicut essentia angeli; immo est ipse intellectus divinus; quod non convenit essentiae angelicae, quae non est intellectus suus. Dico igitur quod tunc intelligere est moveri et pati, quando intellectus procedit de potentia in actum; non autem ubi intellectus et intelligere est actus purus, sicut est in Deo. Et haec de quaestione dicta sufficiant.