ARTICULUS III.

DE VERITATE HUJUS : DEUS GENUIT DEUM A. - CONCLUSIO Quantum ad tertium articulum, sit Ista conclusio : Quod haec est vera: Deus genuit Deum ; et non solum vera, immo propria. Hanc declarat sanctus Thomas, prima parte, q. 39, art. 4, ubi ait : " Quidam dixerunt quod hoc nomen, Deus, et similia, proprie, secundum suani naturam , supponunt pro essentia; sed ex adjuncto notionali trahuntur ad supponendum pro persona. Et haec opinio processisse videtur ex consideratione divinae simplicitatis, quae requirit quod in Deo idem sit habens et quod habetur; et sic, habens Deitatem, quod significat hoc nomen, Deus, est idem quod Deitas. Sed in proprietatibus locutionum non tantum attendenda est res (a) significata per nomen, sed etiam modus significandi. Et ideo, quia hoc nomen, Deus, designat divinam essentiam, ut in habente ipsam, sicut hoc nomen, homo, humanitatem in supposito; alii melius dixerunt, quod scilicet hoc nomen, Deus, ex modo significandi habet ut proprie possit supponere pro persona, sicut et hoc nomen, homo. Quandoque igitur hoc nomen, Deus, supponit pro essentia, ut cum dicitur : Deus creat; quia hoc praedicatum convenit subjecto ratione formae significata;, quae est Deitas. Quandoque vero supponit personam : vel unam tantum, ut cum dicitur: Deus generat; vel duas, ut cum dicitur : Deus spirat; vel tres, ut cum dicitur : Regi seculorum immortali invisibili Deo, etc. 1. Timot. cap. 1, (v. 17), et ultimo. "

Haec ille.

Vult ergo dicere quod in ista : Deus generat Deum, subjectum supponit determinate pro persona Patris, secludendo essentiam, ratione additi personalis. Et quia sic supponendo, propositio est vera et propria, sequitur quod proprie loquendo illa sit vera. Eamdem conclusionem tenet primo Sententiarum, dist. 4, q. 1. art. 1. B. - OBIECTIONES Sed hanc conclusionem dicit Aureolus (1. Sen-tent., dist. 4, q. 1, art. 3) deficere in sua probatione tripliciter. Primo quidem in hoc quod dicit quod hoc nomen, Deus, non supponit pro persona, cum dicitur f Deus creat. Actiones namque sunt suppositorum. Sed creare est agere. Ergo cum dicitur, Deus creat, stat ibi ly Deus pro suppositis et personis. Secundo, ad idem. Non magis abstrahit creatio, quam abstrahat intellectio beatorum. Sed probatum, inquit, est quod intellectio (a) beatorum non potest praecise terminari ad essentiam, tanquam ad illud quod videtur; sed (6) necessario terminatur ad personam, pro eo quod est res habens propriam verila-tatem, essentia vero non habet. Ergo multo minus creatio poterit praecise profluere ab essentia ; sed fluet de necessitate a tribus personis, quamvis per rationem formalem. Deficit iterum, secundum eum, dicta probatio in eo quod ait hoc nomen, Deus, supponere pro tribus personis, cum dicitur : Regi sacculorum etc. Illi enim soli debetur honor qui creat. Sed iste est Deus, prout subsistit in Iribus personis. Ergo Deus qui creat supponit pro tribus, et non pro natura tantum. Cujus oppositum tu primo loco dixisti, ita quod secundum dictum videtur primo repugnare. Tertio. Deficit, inquit, dicta probatio in hoc quod dicit Deum nunc supponere pro essentia, nunc pro persona. Semper enim supponit pro persona. Si enim aliquando non supponeret pro persona, sed tantum pro natura, hoc esset maxime quando de Deo praedicaretur essentia, vel aliquod essentiale; sed etiam tunc supponit pro persona. Dicendo enim : Deus est essentia; vel : Deus creat, aut intelligit; vel similia, sensus est quod habens deitatem est essentia divina, et quod personae quae sunt Deus sunt ipsamet essentialia. Ergo Deus semper supponit pro persona vel personis. Et si dicatur quod non, cum dicitur : tres personae sunt unus Deus, non sunt una persona, sed tantum una essentia; dicendum, inquit, quod tunc etiam supponit non tantum pro divinitate, immo pro habente divinitatem. Est enim sensus : tres personae sunt unus Deus, id est unum sunt in habendo divinitatem, licet sint tres habentes. Nec est idem sensus, tres personae sunt una deitas, et, tres personae sunt unus Deus. Ibi enim praedicatur absolute divinitas, hic autem habens divinitatem. C. - SOLUTIONES Ad primum. Ad ea quae primo inducit respondetur quod false imponit sancto Thomae quod ipse dixerit in ista, Deus creat, subjectum supponere pro essentia, ita quod nullo modo pro persona. Sanctus Thomas enim, primo Sententiarum, dist. 29, q. 1, art. 4, ad 2 ", ponit quod actus creandi convenit divinae naturae et ejus suppositis. Non enim oportebat arguentem laborare ad probandum quod creatio non potest praecise terminari ad essentiam sine personis, cum sanctus Thomas, prima parte, q. 45, art. 7, ad tertium, dicat et gratis concedat quod creare est commune loti Trinitati. Et sic patet solutio Ad secundum. Ad illud quod secundo loco proponit, ubi vult probare contradictionem in dictis sancti Thomae, dicendum, juxta praemissa, quod in ista, Deus creat, subjectum stat pro essentia, et pro re habente divinitatem, et hoc distincte; sed pro personis stat indistincte, immo pro tota Trinitate. Et ideo non est contradictio dicere quod in hac, Deus creat, subjectum supponit distincte pro personis, et dicere quod in hac, Regi sacculorum etc, ly Deo stat pro tribus personis. Ad tertium. Ad illud quod tertio proponit dicitur similiter quod procedit ex malo intellectu dictorum sancti Thomae. Non enim intendit sanctus Thomas quod hoc nomen, Deus, quandoque supponat pro essentia, quin supponat pro persona ibidem distincte vel indistincte. Sed ad hunc sensum dicit quod aliquando supponit pro persona, aliquando pro essentia, quia scilicet quandoque supponit distincte pro isto et non pro illo, quandoque econtra, quandoque vero supponit pro persona sic quod non pro essentia, ut cum dicitur, Deus generat; nunquam tamen stat pro essentia, quin implicite vel explicite stet pro persona. Et quod ista sit mens sancti Thomae patet. Nam si quandoque staret pro essentia, et non pro persona, maxime videretur esse in ista, Pater et Filius sunt unus Deus, vel in ista, Trinitas est unus Deus; sed tamen, secundum mentem sancti Thomae, in utraque istarum ly Deus stat implicite pro personis. Quod patet. Nam, prima parte, q. 36, art. 4, dicit idem esse judicium de istis, Pater et Filius sunt unus Deus, et, Pater et Filius sunt unum principium Spiritus sancti. Sicut enim Pater et Filius sunt unus Deus, propter unitatem formae significata; per hoc nomen, Deus; ita sunt unum principium Spiritus sancti, propter unitatem proprietatis importatae in nomine principii. Et tamen, eodem articulo post pauca, scilicet respondendo ad quartum et quintum, dicit quod in secunda propositione ly principium supponit confuse pro duabus personis indistincte. Ergo eodem modo haberet dicere de prima propositione, scilicet Pater et Filius sunt unus Deus, quod ly Deus supponit pro duabus personis indistincte, et habet suppositionem confusam. Item, tertio Sententiarum, dist. 1, q. 2, art. 4, in responsione ad sextum, dicit quod in ista, Trinitas est unus solus verus Deus, ly Deus supponit rem naturae divinae indistincte. Rem autem naturae vocat suppositum, eodem lib. 3, dist. 6, q. i, art. 1. Cum igitur in istis propositionibus quae dictae sunt, scilicet, Trinitas est unus solus verus Deus, et, Pater et Filius sunt unus Deus, ly Deus supponit pro essentia et pro re illius naturae, sequitur quod secundum eum nunquam supponit pro essentia, quin implicite vel explicite supponat pro persona ; cum hujusmodi oppositum maxime videretur sensisse in dictis propositionibus ; quod tamen non fecit. Ad argumentum in pede quaestionis factum dicitur quod " licet hoc nomen, Deus, significet essentiam, tamen quantum est de se supponit habentem essentiam et rem naturae, etiam non intellectis personis quas fides dicit. Unde potest supponere pro persona, etiamsi ab alio non restringatur. Et quia supponit personam indistincte, ideo potest stare pro persona in locutione pro qua reddit propositionem veram. Unde in hac locutione, Deus generat Deum, Deus in subjecto stat pro Patre, in apposito pro Filio. " Istam solutionem ponit sanctus Thomas, primo Sententiarum, ubi supra (dist. 4, q. i,) art. 2, ad 2" . In Summa autem, scilicet prima parte, q. 39, art. 4, ad secundum, dicit quod ista ratio solum procedit contra illos qui dicebant quod hoc nomen, Deus, non habet naturalem suppositionem pro persona. Nos autem qui oppositum ponimus, non oportet ponere quid restringat eum ad standum pro persona. Et haec de quaestione praedicta.