ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum, sit Prima conclusio : Quini Infinitus, vel innascibilitas, nihil ponit quod sit ile proprii) intellectu ejus, licet aliquid ponat sicui priesiipposi-1 ii ni sibi. Hanc ponit sanctus Thomas, 1. Senteni., dist. 28, q. 1, art. 1, ad l , ubi sic dicit : " Aliqua dictio dicitur ponere aliquid dupliciter : vel ita quod illud quod ponit sit de intellectu ejus sicut aliquid essentiis ipsius, ut homo ponit animal; vel quia praesupponit illud in quo fundatur, quamvis non sit de essentia ejus, sicut omne accidens ponit substantiam. Dico ergo quod hoc nomen, ingenitus, non ponit aliquid quod constituat intellectum ipsius; quia hoc non posset esse, nisi aliquam (a) rationem principii poneret, vel in communi, vel in speciali; quia nihil aliud notionale potest Palii convenire; et quocumque modo dicatur, non ponet in numerum innascibilitas cum paternitate; quia commune non ponit in numerum cum proprio, sed tantum ponit aliquid quod praesupponit, in quo fundatur; et ex hoc est quod quidam dixerunt quod ingenitus aliquid ponit, et quidam quod nihil. Sed quamvis nihil ponat quod sit de intellectu ejus, non tamen sequitur quin possit esse notio; quia illud cujus ratio consistit in remotione, optime per negationem certificatur, sicut caecitas et hujusmodi (6); et hujusmodi est ratio primi, vel ejus quod est non de principio esse, quia primum (y) est ante quod nihil est. "

Haec ille. - Sicut enim ipse dicit ibidem (in corpore articuli): " Pater est principium totius divinitatis; unde et Dionysius (de Divinis nominibus, cap. 2) dicit quod in Patre est fontana divinitatis. Unde, si in divinis esset ordo qui poneret prius et posterius, Pater esset primum principium. Sed quia ibi non est talis ordo, loco ejus quod est primum, dicimus principium non de principio. Unde Pater dupliciter innotescere potest : vel in quantum est non de principio, et sic innotescit per notionem innascibilitatis; vel in quantum est principium ; et sic, quia principium dicitur secundum emanationem quae ab ipso est, secundum duplicem modum emanationis in divinis, duabus notionibus innotescit : scilicet paternitate, in quantum est principium Filii per generationem ; et communi spiratione, in quantum est principium Spiritus Sancti per spirationem. Et sic patet quod in universo sunt tres notiones Patris, s

Haec ille.

Idem ponit, 1 p., q. 33, art. 4.

Secunda conclusio est quod innascibilitas, quam signifieat lioc nomen, ingenitus, prout est proprietas Patris, sumitur privative, non pure negative. Hanc ponit sanctus Thomas, ubi supra. Unde, 1 p., q. 33, art. 4, ad 2 , sic ait : " Ingenitum quandoque sumitur negative tantum; et secundum hoc dicit Hieronymus Spiritum Sanctum esse ingenitum, id est, non genitum. Alio modo, privative; non tamen aliquam importat imperfectionem (a). Multipliciter enim dicitur privatio. Uno modo, quando aliquid non habet quod natum est haberi ab alio, etiamsi illud non sit natum habere illud; sicut si lapis dicatur res mortua, quia caret vita, scilicet quam quaedam res natae sunt habere. Alio modo dicitur privatio, quando aliquid non habet quod natum est haberi ab aliquo sui generis; sicut si talpa dicatur caeca. Tertio modo, quando ipsum non habet quod natum est habere; et hoc modo privatio imperfectionem importat. Sic autem ingenitum non dicitur privative de Patre, sed secundo modo, scilicet prout aliquod suppositum divinum est genitum. Sed secundum hanc rationem etiam de Spiritu Sancto potest dici ingenitum. Unde ad hoc quod sit proprium soli Patri, oportet ulterius in nomine ingeniti intelligere quod conveniat alicui personae divinae quae sit principium alterius personae divinae; ut sic intelligatur importare negationem in genere principii personaliter dicti in divinis. Vel, ut intelligatur in nomine ingeniti, quod omnino non sit ab alio, et non solum quod non sit ab alio per generationem. Sic enim nec Spiritui Sancto conveniet esse ingenitum, qui est ab alio per processionem, ut persona subsistens; neque etiam essentiae divinae, de qua potest dici quod est in Filio vel Spiritu Sancto a Patre, s

Haec ille.

Idem ponit in Scripto, ubi supra (dist. 28, q. 1, art. 1), ad 2" . Tertia conclusio est quod illa privatio fundatur In ratione principii, secundum quod est notio Patris. Hanc ponit ibidem in Scripto, ubi sic ait : " Ingenitus non importat negationem absolutam, sed aliquo modo privationem. Omnis enim negatio quae est in aliquo subjecto determinato, potest dici privatio; unde, in 4. Metaphysicas (t. c. 27), dicitur quod privatio est negatio in subjecto. Unde dico quod negatio quam importat ingenitus, intelligitur ut fundata in ratione principii, secundum quod est notio Patris; et hoc modo non convenit essentias nec Spiritui Sancto, quibus non competit esse principium per originem alicujus personae; nec iterum Filio, cui competit affirmatio opposita. " - Haec ille. Quarta conclusio est quod innascibilitas non est proprietas personalis, vel constitutiva Patris. Istam ponit sanctus Thomas, in Scripto, ubi supra (dist. 28, q. 1), art. 2, ubi sic dicit : " Sicut est in inferioribus, quod quidquid consequitur ad esse perfectum, non est constitutivum illius rei; ita etiam in divinis, quidquid secundum intellectum praesupponit aliquid quo persona constituitur, non potest esse constitutivum personae. Et inde est quod communis spiratio non potest esse proprietas personalis ; quia supponit in Patre et Filio generationem activam et passivam, quibus illac personae constituuntur. Similiter innascibilitas, cum ponat negationem quae fundatur super rationem principii, praesupponit secundum intellectum rationem principii super quam fundatur, scilicet paternitatem; et ideo non potest constituere personam Patris, nec potest esse proprietas personalis. " -

Haec ille.

Idem ponit, 1 p., q. 40, art. 3, ubi dicit quod, cc remotis per intellectum proprietatibus non personalibus, remanet intellectus hypostasum et personarum; sicut, remoto per intellectum a Patre quod sit ingenitus vel spirans, remanet hypostasis vel (a) persona Patris. "

Haec ille.

Idem ponit, i. Sentent., dist. 20, q. 2, art. 3, ad 6 . Quinta conclusio est quod innascibilitas est vere et proprie notio Patris. Hanc probat sanetus Thomas, ubi statim dixi (in corpore articuli), ubi sic ait : " Distinctio notionis et relationis et proprietatis, potest tripliciter assignari. Primo, quantum ad rationem significationis; et sic sciendum est quod paternitas dicitur relatio, secundum quod ad Filium refertur; dicitur autem proprietas, in quantum soli Patri convenit; dicitur notio, in quantum est formale principium innotescendi Patrem. Secundo, quantum ad ordinem intelligendi (6); quia, cum nihil possit esse principium innotescendi aliquid, nisi sit sibi proprium, intellectum notionis praecedit intellectus proprietatis; et quia proprietas non convenit nisi rei distincte ab aliis, et distinctio in divinis non est nisi per oppositionem relationis, intellectum proprietatis in divinis praecedit intellectus relationis. Tertio, quantum ad numerum ; quia notiones sunt hae, scilicet paternitas, filiatio, processio, innascibilitas, communis spiratio. Harum autem quatuor sunt proprietates, quae uni personae tantum conveniunt, scilicet: paternitas, innascibilitas, quae conveniunt tantum Patri; filiatio, quae convenit tantum Filio; processio, quae convenit tantum Spiritui Sancto. Communis autem spiratio non potest dici proprietas simpliciter, quia convenit duabus personis; sed secundum quid, secundum quod aliquid dicitur esse proprium ad aliquid; est enim proprium Patris et Filii respectu Spiritus Sancti. Harum etiam notionum tantum quatuor sunt relationes, scilicet paternitas et filiatio, processio et communis spiratio. Innascibilitas vero non proprie dicitur relatio, nisi per reductionem, secundum quod negatio reducitur ad genus affirmationis, ut non homo ad genus hominis. Harum autem notionum, vel proprietatum, vel relationum, tres tantum sunt personales, id est, constituentes personas; unde habent quasi actum differentiae constitutivae, scilicet: paternitas, filiatio, processio. Aliae duae sunt notiones, sed non personales. Harum autem quinque notionum sufficientia sic patet. Ad hoc enim quod aliquid dicatur notio personae tria requiruntur : primo, quod ad originem pertineat, quia relationibus originis personae distinguuntur; secundo, quod pertineat ad dignitatem, quia persona est hypostasis proprietate distincta ad dignitatem pertinente; tertio, quod dicat aliquid speciale, quia commune non est sufficiens principium innotescendi. Dico ergo quod pertinens ad originem potest significari vel affirmative vel negative. Si affirmative : aut dicitur secundum rationem principii, ut a quo alius; vel secundum rationem ejus quod est a principio, ut qui ab alio. Utrumque istorum dicit originem in communi; unde neutrum potest esse notio. Oportet ergo quod determinetur secundum specialem modum originis, qui non est nisi duplex, scilicet per modum naturae, et per modum amoris. Et secundum utrumque habemus duas relationes, unam quae designat rationem principii, et aliam quae designat rationem ejus quod est a principio. Et sic sunt quatuor notiones, scilicet: paternitas et filiatio, quantum ad modum originis naturae; processio et communis spiratio, quantum ad modum originis amoris. Si significatur negative, vel negatur ratio principii, vel ralio ejus quod est a principio. Si negatur ratio principii, non est ad dignitatem pertinens; et ideo non potest esse notio Spiritus Sancti, non posse esse principium alicujus divinoe personae. Si negatur ratio ejus quod est a principio, aut in generali, aut in speciali. Si in speciali , non potest esse notio; quia quanto affirmatio est magis specialis, tanto negatio opposita est magis communis; sicut non homo est communius quam non animal, quia omne non animal est non homo, sed non convertitur. Si in generali, tunc erit negatio specialis, et ad dignitatem pertinens; unde notionem Patris faciet, quae est innascibilitas, quae significat non esse ab alio, secundum quod est proprietas Patris. "

Haec ille. Sexta conclusio est quod, licet Innascibilitas sit notio Patris, non tamen inspirabilitas. Hanc probat sanctus Thomas, 1. Sentent. , dist. 28, q. 1, art. 1, ad 4 , dicens : " In hoc quod dicitur ingenitus, removetur a Patre esse ab alio simpliciter, et non solum secundum aliquem determinatum modum. Quare autem nominetur per negationem specialis processionis, scilicet generationis, potest assignari triplex causa. Prima est, quia processio Spiritus Sancti ordine naturae supponit generationem Filii; et ideo, quia negato priori removetur posterius, ad remotionem generationis a principio fontali, sequitur remotio processionis per modum amoris. Secunda est : quia, cum dicitur ingenitus, secundum quod est notio Patris, tollitur omnis modus consequendi generationem. Hoc enim convenit Patri in quantum est generationis principium, ut nullo modo generationem consequatur. Generationem autem consequitur aliquid secundum intelle etum tripliciter : vel sicut genitum, ut Filius; vel sicut per generationem acceptum, ut divina essentia; vel sicut a genito procedens, ut Spiritus Sanctus. Unde nulli eorum convenit ingenitus secundum modum praedictum. Tertia ratio est : quia negatio ingeniti fundatur super rationem principii. Quamvis autem Pater sit principium utriusque processionis divinae, tamen sola ratio per quam est principium generationis, est proprietas personalis, constituens personam Patris, scilicet paternitas. Et ideo, per negationem generationis, eadem persona convenientius et magis proprie notilicatur. "

H;ec ille. Idem ponit,1 p.,q.33,art. 4, ad 5"" : " Proprietas Patris, prout est non ab alio, potius significatur per remotionem nativitatis Filii, quam per remotionem processionis Spiritus Sancti. Tum quia processio Spiritus Sancti non habet nomen speciale. Tum quia ordine naturae praesupponit generationem Filii. Unde, remoto a (a) Patre quod non sit genitus, cum tamen sit principium generationis, sequitur consequenter quod non sit procedens processione Spiritus Sancti; quia Spiritus Sanctus non est generationis principium, sed a genito procedens. "

Haec ille.