MEMBRUM III.

Utrum intentio quantitatem operi imponat, scilicet quod lanium mereatur homo, quantum intenderit, vel non ?

Deinde ratione ejus quod dicit Magister in illo cap. Alii vero qui trifariam distinctionem actuum, faciunt, quaeritur, Utrum intentio quantitatem dat operi, scilicet quod tantum mereatur homo, quantum intendit, vel non ?

Et videtur, quod sic. Matth. xii, 35: Bonus homo de bono thesauro, scilicet cordis sui, profert bona. Ibi Glossa Bedae: " Quantum boni intendis, tantum facis. " Et ibidem: Malus homo de malo thesauro, scilicet cordis sui, profert mala. Glossa Bedae: " Quantum malum intendis, tantum facis. " Ergo videtur, quod, in utroque, scilicet bono et malo, intentio quantitatem dat operi.

Contra:

1. Supra in distinctione XXXVIII di- ctum est et probatum, quod aliquis per errorem intendit peccare per fornicationem venialiter, sicut Graeci, qui dicunt fornicationem non esse peccatum mortale. Secundum hoc ergo fornicator peccaret venialiter: quod falsum est et haereticum, quia contra Scripturam est.

2, Adhuc, Secundum hoc quilibet posset dicere: Non intendi malum cum malum facit, sicut dicitur, Joan. xvi, 2: Venit hora, ut omnis qui interficit vos, arbitretur obsequium se praestare Deo. Et hic error est pessimus.

Solutio. Dicendum, quod ad hoc in praehabitis conveniens solutio data est, scilicet quod duplex est intentio: operis, et intendentis. Secundum intentionem. operis verum est quod hic dicitur, quia illa quantitatem dat merito: secundum enim devotionem fidei et charitatis ex qua aliquis aliquid facit, tantum meretur. Et similiter est in malo: secundum quantitatem contemptus quo Deum contemnit, tantum peccat. Unde antiqui Magistri dixerunt, quod homo elevando calamum potest peccare mortaliter, quando fit in contemptum et in vitium Dei. Tamen Altisidorensis aliquantulum aliter dixit, sed intendens idem dicere. Dixit enim, quod quando dicitur: Quantum intendis, tantum facis I quod quantum et tantum possunt sumi nominaliter, vel adverbialiter. Adverbialiter ut sit sensus, ex quanta fide et ex quanta charitate: quia praepositio cum ablativo transit in vim adverbii, sicut manu te percussi, id est, manualiter te percussi. Nominaliter tunc potest redire ad supradictam distinctionem, scilicet de intentione operis, et de intentione intendentis. Secundum intentionem ergo operis sic verum est: sed secundum interitionem intendentis sic non verum est: quia illa erronea est.

Et sic procedunt duae objectiones factae in contrarium.

Contra omnia tamen ista, scilicet quod fides intentionem dirigat, et charitas informet in bonis, quidam objiciunt sic: dicentes,

1. Quod ratio per seipsam sufficit dirigere intentionem: unde fides non requiritur,

2. Similiter, Charitas inest secundum affectum, non secundum adspectum: adspectus autem est dirigere, et non affectus.

Adhuc quaerunt, Quare spes non ponitur inter dirigentia, cum sit una de tribus theologicis virtutibus?

Solutio. Dicendum, quod sine dubio fides intentionem dirigit, et charitas informat, et quantitatem dat operi.

Et quod objicitur de ratione, dicendum quod ratio non informata fide non sufficienter dirigit: quia finem verum non ostendit quem, fides ostendit. In finem enim beatitudinis dirigit fides, erigit spes, ducit charitas. Et ideo dicitur fides substantia rerum sperandarum , Glossa, id est, fundamentum: quia facit subsistere res sperandas in nobis sicut finem omnium operum nostrorum et meritorum. Et sicut Glossa ibidem dicit, intelligitur de fide quae per dilectionem operatur.

Et quod objicitur de charitate, jam dictum est, quia charitas dirigit in aeternam beatitudinem quasi adhibendo vim motivam et incitativam et tractivam per affectum ad progrediendum. Osee, xi, 4: In funiculis Adam traham eos, in vinculis charitatis. Unde in primo capite istius distinctionis multa adduntur, quod extra fidem nulla virtus sit, et nullum bonum meritorium: quia dicit Augustinus, et ibi inducitur: " Quod in fide non fit, et ad charitatem non refertur, non fit quemadmodum oportet. " Et ideo dicitur in Glossa super illud Psalmi lxxxiii, 4: Passer invenit sibi do-mum, quod qui pullos bonorum operum extra Ecclesiam facit, et in nido Ecclesiae non collocat tamquam in altari, pulli conculcantur, et non sufficiunt ad sacrificium Domini,

Quod autem quaeritur de spe, jam dictum est, quod spes in illa intentione erigit: et isti sunt funiculi charitatis, quibus trahit hominem Deus, et tendere facit in beatitudinem. Et ideo dicit Augustinus In libro Sententiarum Prosperi: " Ubi deest agnitio aeternae veritatis, falsa virtus est, etiam in optimis moribus. " Ad Roman, xiv, 23: Omne quod non est ex fide, peccatum est. Unde dicitur in eodem capitulo istius distinctionis, et est Augustini verbum, quod illi qui sunt extra fidem, multa possunt facere de genere bonorum, sicut Judaei et Sarraceni, sed nihil possunt remunerabile ad vitam aeternam. Possunt eliam facere utilia, propter quae disponuntur et vicinantur ad salutem. Possunt facere signa boni, per quae aedificant proximum. Possunt etiam facere opera misericordiae, quibus juvant proximum. Ei haec non sunt perfecte bona nisi fiant intentione quam fides dirigit, et charitas informat, sicut dictum est.

Quod autem ulterius esset quaerendum, Utrum omne peccatum sit voluntarium? In libro II Sententiarum, distinct. XXIV, quaestione de libero arbitrio et voluntate disputatum est multum: et ibi requiratur .