MEMBRUM II. Utrum Deus sciat per medium vel non ?

Secundo quaeritur, Quid scit Deus scientia divina, sive per quid scit Deus ? Et hoc est quaerere, Utrum scit per medium, vel non ?

Et videtur, quod non per medium, sed per seipsum.

1. Dionysius in libro de Divinis nominibus: " Deus scit omnia tamquam in seipso existentia, et in se praesubsistentia, et non ex existentibus accipit scientiam eorum. "

2. Adhuc, Idem, ibidem, " Cognoscendo se, cognoscit omnia. " Ex quo accipitur, quod non per medium, sed seipso cognoscit.

3. Adhuc, Objicit Philosophus in undecimo primae philosophiae, quod " si divinus intellectus scientiam acciperet per aliud ut per medium, sequeretur quod vilesceret ejus intellectus: esset enim potentialis, et perficeretur specie quorumdam vilium quae melius est nescire. " Ergo videtur, quod non per medium scit, sed per seipsum scit omnia quae scit.

4. Adhuc, Aristoteles in primo Posteriorum dicit, quod " de principiis nobiliorem habemus habitum, quam sit scientia: principia enim seipsis scimus, scientia autem per medium. " Ex quo accipitur, quod acceptio sine medio nobilior est quam acceptio per medium: et quod nobilius est, Deo est attribuendum: ergo dicendum, quod Deus non per medium scit, sed per seipsum.

5. Adhuc, Omne medium quod sciendi medium est, a scibili accipit scientiam.: Deus, ut dicit Dionysius, a scibili nihil accipit: ergo per medium non scit.

In contrarium quidam objiciunt quod plus est operari quam scire: et Deus operatur per creaturam: ergo etiam potest dici scire per creaturam.

Ulterius quaeritur, Utrum scit per causam ?

Videtur, quod sic.

i. Dionysius in libro de Divinis nominibus : " Si secundum, unam causam Deus omnibus existentibus esse impertitur, secundum eamdem causam singularem agnoscet omnia tamquam ex se existentia et in se praesubsistentia, et non ex existentibus accipiet scientiam ipsorum . " Ex hoc accipitur, quod per causam Deus scit et omnia cognoscit.

2. Adhuc, Dionysius, ibidem, " Secundum unicam causam scit omnia, ut in ipso existentia et in ipso subsistentia. "

3. Adhuc, In genere scientiae nobilior est scientia per causam, quam illa quae non est per causam, sed per signum: quod nobilius est Deo attribuendum est: ergo si detur Deo scientia, danda est ei per causam.

In contrarium hujus videtur esse: quia

1. Deus scit mala, quorum ipse non est causa.

2. Adhuc, Scit non entia: et quae non sunt entia, non habent causam: ergo non omnis cognitio ejus est per causam.

Ulterius quaeritur, Si sciat per unum, vel per multa ?

Et videtur, quod per multa.

1. Dicit enim Augustinus in libro LXXXIII Quaestionum, quod " alia ratione facit equum, et alia hominem . " Sed eadem ratione scit, qua facit. Ergo alia ratione scit equum, et alia hominem: et sic per multa scit, et non per unum.

2. Adhuc, Constat, quod ens secundum omnem differentiam in notitia divina est: ergo est ibi unum per ideam unius, et multum per ideam multitudinis. Sicut ergo scit unum per unum, ita scit multa per multa.

3. Adhuc, Non videtur esse possibile, quod multa ut multa cognoscantur uno: omne enim quod scitur, ratione sua propria scitur: una autem propria ratio non potest esse multorum.

4. Adhuc, Multa cognita ut unum convolutum et confusum non sciuntur ut multa, sed ut unum. Aut ergo Deus scit multa ut multa, aut non. Si scit multa ut multa, non potest ea scire uno, sed multis. Si autem non scit multa ut multa, sequitur quod non habet certam et discretam scientiam de entibus, et quod non scit res prout res sunt: et sic scientia ejus est imperfecta, quod valde est inconveniens, cum scriptum sit, ad Hebr, iv, 13: Omnia nuda et aperta sunt oculis ejus.

Ulterius quaeritur, Si scit per exemplar ?

Videtur, quod sic: quia per Augustinum in libro LXXXIII Quaestionum, dicimus quod scit per ideam : idea autem exemplar est.

In contrarium est,

1. Quod dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus, quod omnem notitiam et scientiam praehabet et praeconcipit non secundum ideam . Ergo videtur, quod non cognoscat per exemplar.

2. Adhuc, Scit bona et mala. Sicut autem dicit Augustinus in libro III de Libero arbitrio, " mala exemplar in mente divina non habent. " Non ergo semper scit per exemplar.

Solutio. Dicendum, quod Deus non scit per medium, aliud a se, sed seipso, prout ipse ratio est qua constituuntur omnia tam in esse substantiali quam in esse accidentali: scit omnia, sicut artifex arte sua (quae est ratio et regula constituens artificiata) omnia scit artificialia.

Et ideo concedenda sunt quinque argumenta primitus inducta: illa enim procedunt.

Ad id quod objicitur in contrarium, satis responderunt antiqui, quod aliud est de opere, et aliud de scientia. Operari enim dicit motum ab opifice in rem operatam: et ideo ex parte operati potest esse exigentia causae mediae, ut cum dicitur, Deus operatur per creaturam, vel per ministrum, Deus intelligitur prima causa operis, minister autem per habitudinem praepositionis per, intelligitur quasi media causa ex parte operati, et non ex parte operantis. Unde cum dicitur, Deus operatur per creaturam hanc rem vel illam, antiqui dicebant esse duplicem praepositionem, distinguendo eam ex hoc quod haec determinatio, per creaturam, potest determinare verbum, operatur, in comparatione ad nominativum verbo supponentem: et sic falsa est. Sensus enim est, Deus per creaturam operatur hanc rem, ac si operationem et virtutem operationis accipiat a creatura, quod falsum est. Potest etiam determinare verbum, operatur, in comparatione ad accusativum in quem transit operatio: et sic vera est sub hoc sensu, Deus operatur hanc rem per creaturam: sic enim non significa- tur nisi quod res operata aliquid sui operabilitatis habet a creatura: et hoc est verum. In verbo autem sciendi non est sic: scientia, enim actum dicit in scientem, et non in rem scitam.. Unde si diceretur Deus scire per medium a se diversum, significaretur quod ab illo medio acciperet scientiam, quod falsum est,

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod scit per se causam. Dicit enim Aristoteles in primo Physicorum, quod eadem sunt principia essendi et sciendi. Unde cognoscens vel sciens se secundum quod est principium essendi omnibus, scit omnia, et sic se per causam scit omnia. Sed tamen cum dicitur, scit se, non notatur medium quod sit causa scientiae: sed scit per se hoc quod sibi praesens est: et sic scientia est per intuitum, et non per comparationem et ordinationem causae ad causatum. Et sic scientia Dei non potest esse per causam. Scientia enim Dei simplex mentis est intuitus: scientia autem per causam, ut dicit Dionysius, discursa disciplina est et coordinatio syllogistica causae ad causatum.

Et secundum hoc respondendum est, quod non est nobilior scientia per causam, nisi in. his quae habent causam: in his autem quae non habent causam nec medium, nobilior cognitio est acceptio principiorum sine medio.

Ad id quod objicitur in contrarium, dicendum quod mala non habent causam in se, sed in suo opposito habitu, sicut dicit Aristoteles in V Ethicorum, quod " rectum est judex sui et obliqui. " Recto enim et ipsum cognoscimus et obliquum.

Ad aliud dicendum, quod non entia aliquo modo entia sunt in potentia causae, et prout sic sunt, sic per se scit ea Deus.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicen- dum quod uno scit multa. Unum enim est respectu multiplex: et sic ex parte eorum ad quae refertur, efficitur multiplex ratione et ratio inuitorum: quae rationes quamvis multae sunt ex parte scitorum et operatorum, et sic ab Augustino dicuntur rationes multae: tamen unum sunt ex parte scientis, et sunt hoc quod ipse est. Et hujus Dionysius ponit duo exempla . Unum est de unitate, quae dupliciter accipi potest, scilicet secundum id quod est, et secundum quod stans sub forma discretionis iteratione sui constituit omnem numerum. Et si ponamus, quod unitas habeat intellectum suiipsius, sequitur quod unitas intelligens se in virtute iterationis intelligit et scit omnem numerum. Secundum exemplum, est de centro in circulo, quod principium est omnium linearum exeuntium de centro ad circumferentiam. Et si ponamus, quod habeat intellectum, et intelligat se secundum quod perfectum et sufficiens principium est omnium linearum, sequitur quod intelligendo se, intelligit omnes lineas. Et sic unum universorum principium secundum causam efficientem, formalem, et finalem, cognoscendo se ut principium. sufficiens et perfectum cui nihil deest, cognoscit omnia.

Ad aliud dicendum, quod unum ut unum non est ratio multorum, sed unum multiplex in virtute et ad multa potens, potest esse ratio multorum et idea.

Ad aliud dicendum, quod Deus cognoscit multa et distincte ut uno: sed hoc unum ex relatione ad multa, exemplar efficitur multorum, quorum omnium inconfusam habet scientiam per relationes rationum ad multa.

Ad id quod ulterius quaeritur, Utrum cognoscat per exemplar?

Dicendum, quod sic. Idea enim quae est in mente sua, et ipse est, et exemplar est. Unde Augustinus in libro LXXXIII Quaestionum: " Ideas vel rationes ubi

esse arbitrandum est, nisi in mente creatoris ? Non enim extra positum quidquid intuebatur, ut secundum id constitueret quod constituebat. Unde ipse est exemplar quo scit, et operatur secundum quod ipse est ars omnium scitorum et operabilium . "

Ad id quod in contrarium objicitur de Dionysio, dicendum quod Dionysius ideam vocat exemplar extrinsecus sive formam, et per tale exemplar non scit Deus.

Ad aliud dicendum, quod sicut paulo ante dictum est. malum quamvis non habeat exemplar quo constituatur et sciatur, habet tamen exemplar in suo opposito a quo deficit per privationem, sicut obliquum scitur privatione recti, et caecum privatione visus.