ARTICULUS I. Utrum ordo sit in divinis ?

Primo ergo quaeritur, Utrum ordo sit in divinis ?

Et videtur, quod non.

1. Si enim accipiantur modi omnes quibus attenditur ordo, sive secundum tempus, sive secundum locum, sive secundum numerum, sive secundum intellectum, sive secundum dignitatem, semper ordo ponit inaequalitatem in his quae ordinata sunt in eodem naturae ordine: quod patet per inductionem. In tempore enim ponit successionem eorum quae sunt secundum prius et posterius. In loco ponit separationem, In natura ponit inconvertibilitatem: quoniam, natura superior non convertitur cum inferiori, nec est par ei in potestate. In intellectu ponit causam et causatum, quae sunt Inaequalia secundum potestatem. In dignitate ponit praepositionem et suppositionem, quae inaequalia sunt. Cum ergo summa aequalitas sit in divinis, videtur quod nullus ordo possit esse in divinis,

2. Adhuc, Si est ordo in divinis: tunc ordo ille aut dicit essentiam, aut notionem, aut personam. Non essentiam: quia ordo non est nisi distinctorum: essentia autem indistincta est omnino. Nec personam: ordo enim personarum est: persona autem personarum non est: sicut non sunt ordinata ordo, sed ordo est ordinatorum. Nec potest dicere notionem: notio enim, dicit proprietatem distinctam: ordo autem non dicit quid distinctum, sed distinctorum reductionem ad unum.

3. Adhuc, Augustinus in libro XIX de Civitate Dei: " Ordo est parium dispariumque sua cuique tribuens loca dispositio . " Si ergo in divinis non est aliqua dispositio quae distribuat loca paribus et imparibus, non erit ibi aliquis ordo, per locum a definitione. Sed non est in divinis talis dispositio. Ergo nullus est ibi ordo.

4. Si dicatur, quod in divinis est ordo naturae, et non ordo simpliciter. Contra: Ubicumque est ordo naturae, intelligitur distinctio naturae: sed in divinis natura omnino indistincta est ergo nullus est ibi ordo naturae.

5. Adhuc, Si dicatur, quod ibi est ordo naturae secundum principium quo alter est ex altero. Contra: Ad principium secundum naturam sequitur prius esse secundum naturam: si ergo Pater est principium Filii in ordine naturae, sequitur quod Pater prior sit Filio secundum naturam, quod est haeresis Ariana.

6, Adhuc, Cum natura in divinis idem sit quod substantia et essentia, si est ibi ordo naturae, videtur quod ibi sit ordo essentiae et substantiae: quod omnino absurdum est.

7. Adhuc, Ex aequo et indifferenter et coaequaeve est natura in tribus personis: ergo non secundum ordinem aliquem: et sic in divinis non est ordo naturae.

8. Adhuc, Si est ibi ordo naturae: aut est ibi secundum ordinem ordinantem, aut secundum ordinem ordinatum. Non primo modo: quia quo alter est ex altero, secundum quod attenditur ille ordo, ut dicit Augustinus, est secundum notionem, et non secundum naturam. Nec secundo modo: quia natura in divinis nec ordinatur a persona, nec ordinatur ad seipsam: eo quod ordo differentium est, et natura non differt a seipsa, nec differt a persona.

Ulterius quaeritur, Cum ordo sit personarum, et ordo naturae, in qua ratione differenti sit naturae, et personarum?

Si quis propter haec diceret, quod in divinis non est ordo.

1. In contrarium erit quod dicit Augustinus in libro III contra Maximinum, quod " in divinis est ordo naturae, quo alter sit ex altero, non quo alter prior altero . "

2. Adhuc, Quaecumque secundum originem sic se habent ad invicem, quod unum est in ratione principii originalis, et alterum in ratione medii originalis, et tertium in ratione termini terminantis fluxum originis, In illis est ordo originis: Pater, Filius, Spiritus sanctus sic se habent ad invicem: ergo in divinis est ordo originis. Prima patet per se: quia subjectum causa est praedicati. Secunda probatur ex hoc, quod Pater est principium totius divinitatis, Filius ex Patre principium Spiritus sancti, Spiritus sanctus autem ut terminus communicatae divinitatis, eo quod ab ipse non fluit alter.

3. Adhuc, In quacumque natura plures sunt, hos melius est esse ordinatos quam sine ordine. Cum ergo melius in omnibus attribuendum sit Deo, et in divina natura plures sint personae, necesse est, quod sint sub ordine: per consequentiam quam in libro II Perihermenias ponit Aristoteles, secundum quam necesse esse sequitur ad impossibile non esse. Dicit enim Anselmus, quod " quodlibet inconveniens de Deo, impossibile est. " Unde cum sit inconveniens plures esse sine ordine, impossibile est plures non esse sub ordine: et sic necesse est plures esse sub ordine.

Ulterius quaeritur, Si in divinis concedatur ordo esse, unde contingit hoc, quod in illo ordine non est prius et posterius, cum hoc videtur proprium ordinis, et generaliter consequens ad ipsum ?

Solutio. Dicendum, sicut dicit Augustinus, quod in divinis est ordo naturae, qui dicitur ordo originis, sive secundum relationem originis, quo alter est ex altero, qui cum ordinatis habet distinctionem, sed non habet differentiae gradum, nisi differentia large sumatur pro proprietate distinguente et modum distinctionis importante in auctoritate et sub auctoritate ejus qui procedit, ad eum a quo procedit, sicut probat ultima Inducta ratio, quae movit Augustinus ad hoc ut diceret, quod In divinis est ordo naturae.

Ad primum ergo dicendum, quod nullo istorum modorum est ordo in di- vinis: et propter hoc non dicitur ordo simpliciter, sed naturae sive originis, ut per hoc quod dico, naturae, extrahatur ordo extra rationem propriam et primam, ita quod non sit ordo simpliciter, sed naturae sive originis. Sicut extrahitur aliquid extra rationem suam ex adjecto opposito, et relinquitur secundum aliquid et non simpliciter. Unde est ibi ordo aliquis, et non ordo simpliciter.

An aliud dicendum, quod ordo non dicit essentiam, nec personam, sed dicit notionem in communi, qua alter est ex altero, et dicit eam confuse, sicut diximus in praecedenti quaestione de principio, et sub alio modo significandi. Notio enim dicit sub modo significandi distinctionem: ordo autem sub modo significandi reductionem distinctorum ad unum quod est principium communicationis naturae, secundum quod ab uno natura communicatur alteri in quo est, per generationem vel spirationem.

Ad aliud dicendum est, quod Augustinus definit ordinem prout est dispositio inclinans ad locum. Et bene concedendum est, quod talis ordo non est in divinis: sed ex hoc non sequitur, quod nullus ordo sit in divinis: quia negata parte multipliciter dicti, negatur totum.

Ad aliud dicendum, quod natura in divinis dicitur duobus modis. Dicitur enim id quod est natura: et dicitur natura unde est natura, hoc est vis ex qua pullulat pallulans, ut dicit Aristoteles in V primae philosophiae. Primo modo dicitur natura absolute, et est penitus indistincta in divinis: et hoc modo non est ordo naturae in divinis. Secundo modo natura supponit pro persona, consignificando notionem determinantem modum pullulationis, quo natura communicatur personae pullulanti a persona ex qua fit pullulatio: et sic est in divinis ordo naturae, Talis enim pullulatio naturae est, et talis natura distinguitur et distinguit, et est ratio distinctionis. Sicut enim in antehabitis dictum est, cum dicitur potentia generandi, si gerundivum

sumatur a verbo personali activo, tunc est potentia ut quis generet, et haec notionalis est, et non est nisi Patris. Si autem sumatur a verbo impersonali, tunc potentia generandi est ut generatio sit, et sic potentia generandi est essentialis et communis Patri et Filio, et est Patris ut generet, et Filii ut generetur, sicut dicitur in primo libro Sententiarum, distinctione quinta, et etiam quarta. Ita dicimus de potentia pullulandi, et per consequens de natura. Natura enim pullulandi si est natura ut pullulet, in Patre et Filio est, et dicit personam Patris et Filii, et confuse significat notionem paternitatis et spirationis. Si autem natura pullulandi dicitur ut pullulatio sit a verbo impersonali, tunc dicit personam Patris et Filii et Spiritus sancti, et sub uno communi nomine consignificat notionem paternitatis, filiationis, et spirationis tam activae quam passivae, et dicit eas sub modo significandi secundum reductionem eorum ad unum qui est principium emanationis divinae.

Ad aliud dicendum, quod principium secundum naturam, non sequitur prius esse secundum numerum., nisi in his in quibus principium secundum numerum est causa per motum, et principiatum secundum numerum est causatum per mutationem. Sic autem principium secundum naturam non est in divinis, sed tantum secundum esse ab alio, sive a quo alius sine motu et mutatione in eadem re quae non est prior et posterior.

Ad aliud dicendum, quod in argumento illo est fallacia accidentis. Licet enim natura et substantia sint idem in re, tamen secundum modum significandi non sunt idem: et ideo natura prout dicit pullulationem sive principium pullulationis, propter notionem quam significat, receptiva est ordinis distinctorum, quod non convenit substantiae sive essentiae.

Ad aliud dicendum est, quod hoc argumentum procedit de eo quod est natura, sed non de natura: unde natura principium est pullulationis. Et si vult dicere, ex aequo, id est, ex eadem proprietate: tunc non est verum, In Patre enim est proprietate illa qua alius est ab eo: in Filio autem proprietate qua ipse est ab alio. Coaequaevae tamen sunt in utroque et ab aeterno. Haec autem coaequaevitas ordinem naturae non excludit, ut saepius dictum est.

Ad aliud dicendum, quod neutro modo est ibi ordo naturae, secundum quod natura dicit rationem ordinis: principium enim talis pullulationis ratio ordinis est in divinis.

Ad aliud quod ulterius quaeritur, dicendum quod ordo in personis est sicut in ordinatis, in natura autem sicut in ratione ordinis: et sic differenter est in natura et in personis.

Et quae adducuntur in contrarium, procedunt.

Ad ultimum dicendum, quod in divinis non potest esse prius et posterius: quia omne quod est in divinis, aeternum est: et ideo in uno totum simul et perfecte possessum, et in tali nihil est prius et posterius. Et causa hujus est, quia ex principio et principiato non potest intelligi sequi prius et posterius, nisi motu principium sit principium, et mutatione principiatum sit principiatum: et si motus ab utroque auferatur, et relinquatur principium et principiatum, erit ordo habitudinis principii ad principiatum, et e converso, sine priori et posteriori. Exemplum in sole et radio, ubi sol principium est radii sine sui mutatione, et radius principiatus, et absque exitu de potentia ad actum: et sol et radius sunt simul, non successive.