MEMBRUM I.

Quid sit esse in loco, vel locale, vel circumscriptibile ?

Primo ergo quaeritur, Quid sit esse in loco, vel locale, vel circumscriptibile? Dicit autem Magister in libro primo Sententiarum, distinct. XXXVII, quod duobus modis dicitur in Scriptura aliquid locale vel circumscriptibile, scilicet vel quia dimensionem capiens longitudinis, altitudinis, et latitudinis, distantiam facit in loco, ut corpus: vel quia loco definitur aut determinatur: quoniam cum sit alicubi, non ubique invenitur: quod non solum corpori, sed etiam omni spiritui creato congruit.

Videtur autem, quod locale non sit nisi uno modo.

i. Locus enim terminus est extrinsecus continens, et non intrinsecus. Sed extrinsecum terminum corporalem non potest habere spiritus: eo quod inter locatum et locum contactus est: contactus autem, ut dicit Aristoteles in VII Physicorum, non est nisi eorum quorum ultima sunt simul: ultima autem sunt superficies: spiritus creati non est superficies: ergo spiritus creati non est locus, nec localis esse potest.

2, Adhuc, Locus eo quod est continens, ut forma se habet ad locatum, sive ut actum formae habens ad ipsum: nihil corporale ut forma vel ut actum habens formae, se habet ad spiritum creatum: ergo nihil corporale ut locus se habet ad spiritum creatum: et sic spiritus localis non est.

3. Adhuc, Damascenus in libro primo

de Fide orthodoxa , non dicit, quod duobus modis sit locale corporaliter, sed quod aliquid est locale corporale, et aliquid intelligibiliter: dicit enim sic: " Est enim intelligibilis locus ubi intelligitur et incorporea natura, ubi nimirum est et operatur: et non corporaliter continetur, sed intelligitur. " Ex hoc videtur, quod nullus sit corporalis locus spiritus creati. Falsum ergo est quod dicit Magister, quod spiritus aut loco definitur aut determinatur.

4. Adhuc, Commentator super quartum Physicorum Aristotelis, distinguit qualiter aliquid sit in loco, et dicit, quod incorruptibilia ut primum caelum et alii orbes usque ad lunam inclusam non proprie sunt in loco, sed locus. Et assignat causam: quia scilicet locus deputatur ei quod respersum est contrarietate in superficie: quae contrarietas propter continuam actionem et passionem contrariorum ad invicem dissolveretur, nisi deputaretur ei extrinsecus continens, quod continendo salvat locatum ne dissolvatur. Tale autem continens non potest deputari spiritui creato: quia ille est continens id in quo est, et non contentus ab ipso. Ergo spiritus creatus non est locatus, sed magis locus.

5. Adhuc, Aristoteles in VIII Physicorum probat, quod idem est motus ad locum et ad formam, et ab eodem, scilicet a generante: et hoc non potest esse nisi motus et locus sint per se consequentia formam, ut ibidem dicit Commentator: quia tunc quantum a generante datur alicui de forma, tantum datur ei de motu consequente formam et locum. Et est exemplum Avicennae in eo qui generat ignem: primo enim calidum alterat materiam et disponit ad ascensum: et cum plus immittit ei de forma ignis ita ut elicit fumum, fumus plus ascendit, et cum hoc plus dat de forma ignis, sic- ut In flamma plus ascendit et altiorem rem. locum petit: et si plus adhuc immittit ita ut perfecte est ignis, nisi prohibeatur ab aliquo, ascendit in ultimum terminum sphaerae activorum et passivorum, ubi proprius locus est generationis ignis. Propter quod dicit Aristoteles in Topicis, quod species ignis in termino est. Unde Dionysius in Caelesti hierarchia dicit, quod " proprium, ignis est, quod sit incensivus et ascensivus. " Ex his arguo: Cujus formam non sequitur motus et locus, de natura sui et generatione non est locale. Angeli vel spiritus creati naturam non per se sequitur locus et motus. Ergo spiritus creatus proprie est in loco vel localis: et sic non sunt duo modi quibus aliquid locale esse dicatur.

6. Adhuc, Sicut omnis locus continet locatum, sic omne locatum implet suum locum. Sed spiritus creatus non implet locum: quia dicitur in libro primo Sententiarum, distinc XXXVII, cap. Sed ut supra diximus, si multi spiritus essent hic, quod eo non coangustarent locum quo minus de corporalibus contineret. Ergo spiritus creatus cum non impleat locum, non est localis.

7. Adhuc, Aristoteles in IV Physicorum disputans contra Xuthum Philosophum, qui posuit vacuum,, dicit quod eadem est distantia loci et locati, ut cubi et pleni cubi. Ex hoc videtur, quod non est locale nisi quod distenditur secundum distantiam loci: spiritus creatus non distenditur sic: ergo non est localis. Ex his videtur, quod divisio Magistri non valeat: quia non sunt duo modi, sed unus quo aliquid est locale. Si autem omnem modum vult describere quo aliquid refertur ad locum, tunc valde insufficienter procedit: Aristoteles enim dicit in IV Physicorum, quod neque una differentia est puncti et loci puncti: et sic punctum refertur ad locum.

8. Adhuc, Ibidem dicit, quod mathematicis dandus est locus: et illa aliter sunt in loco quam naturalia.

9. Adhuc, Augustinus videtur velle, quod anima in corpore est sicut in loco et in toto tota. Et iste est etiam unus modus quo aliquid est in loco.

10. Adhuc, Aliquid est in loco per se, et aliquid est in loco per accidens. Et horum modorum nullum tangit Magister, et sic videtur insufficiens.

Ulterius hic quaeritur, Si Angelus ex natura sua ad aliquem locum plus referatur quam ad alium ?

Et videtur, quod non: quia spirituale quod de natura sua spirituale est et spiritus, non dependet ad corporale ut contentum et salvatum ab ipso: et sic cum Angelus spiritus sit, et locus corpus, Angelus non dependebit ad aliquem locum in quo vel sit vel fiat: et sic videtur, quod aequaliter se habeat ad omnem locum: et sic videtur, quod in nullo loco sit per continentiam, sed secundum praesentiam referatur ad omnem locum.

In contrarium hujus est,

1. Quod dicitur, Genes, i, 1, super illud: In principio fecit Deus caelum et terram, ubi dicit Glossa Strabi, quod " per caelum intelligitur caelum empyreum, quod statim ut factum est, sanctis Angelis est repletum. " Omne autem quod ad locum refertur per se, maxime refertur ad locum suae generationis: Angelus creatur in caelo empyreo: ergo maxime refertur ut ad locum ad caelum empyreum.

2. Adhuc, Quod movetur per locum per se, refertur ad locum: Angelus non movetur ad locum, nisi dicatur moveri ad caelum empyreum: ergo videtur, quod caelum empyreum maxime sit locus ad quem refertur Angelus.

Ulterius quaeritur, Si secundum esse et fieri Angelus refertur ad locum?

Et videtur, quod sic.

1. Dicit enim Augustinus in libro de Spiritu ei anima, quod " solus spiritus increatus incircumscriptus est: spiritus vero creati loco circumscribuntur. " Ex hoc arguo sic: Quaecumque loco circum- scribuntur, proportionem habent ad locum secundum esse et fieri: Angeli circumscribuntur loco: ergo secundum esse et fieri proportionantur loco: ergo secundum esse et fieri referuntur ad locum.

2. Adhuc, Augustinus in libro de Ecclesiasticis dogmatibus: " Ex eo corporeas dicimus intellectuales naturas, quod loco circumscribuntur. " Et ex hoc sequitur idem quod prius.

3. Adhuc, Bernardus in homilia V super Cantica : " Liquet omnem spiritum creatum corporeo indigere solatio. " Sed quod refertur ad corpus, refertur ad locum. Angelus secundum indigentiam refertur ad corpus. Ergo secundum, indigentiam refertur ad locum.

4. Adhuc, Bernardus, ibidem, " Inferior superiorque spiritus propriis corporibus egent, sed tamen quibus juvent, non etiam juventur. " Et ex hoc sequitur idem quod prius.

5. Adhuc, Bernardus: " Superior spiritus vel Angelus curat in libertate spiritus administrare officium pietatis, sese ministrum exhibens mortalibus, utpote suis in aeternum futuris concivibus et cohaeredibus aeternae jucunditatis, et ad hoc utitur corpore. " Sed quidquid utitur corpore, ad locum refertur illi corpori congruentem. Ergo Angelus ad locum congruentem refertur, et uni loco congruit, et alii non.

6. Adhuc, Glossa super illud: Veritas tua usque ad nubes : " Caeli supra nubes sunt, in quibus caelis sedes Angelorum sunt. " Videtur ergo, quod ad caelum referuntur sicut ad locum congruentem naturae suae.

Solutio. Dicendum ad hoc, quod multipliciter dicitur aliquid esse in loco, scilicet per se, et per consequens, et per accidens.

Per se non est in loco, sicut dicit An-

selmus in Monologio nisi quod sequitur leges loci. Et hoc dupliciter. Locus enim accipitur ut est quantitas mathematica. Et accipitur ut est principium corporis mobilis, et sic accipitur physice. Primo modo eadem est distantia loci et locati: et sic lex loci est, quod partes loci et locati ad unum communem terminum copulantur: et ille communis terminus accipitur intus et extra. Intus communis terminus loci et locati, est centrum loci et locati. Extra terminus communis est superficies interior corporis undique circumstantis et undique contingentis locatum. Et sic distantia loci et locati una est numero, quae secundum esse est in quantitate locati, secundum terminum autem est in superficie interiori locantis corporis, quae undique continet et contingit superficiem exteriorem locati: et sic locus datur mathematicis et non tantum naturalibus: et sic dicit Aristoteles contra Xuthum, quod nihil est vacuum : eo quod non est alia distantia secundum esse loci et locati: hoc enim quia putabat Xuthus, dixit esse vacuum, deceptus in hoc, quod credidit aliam esse distantiam loci, et aliam locati, dicens distantiam loci esse quae est in quantitate capacitatis loci, et aliam quae est in quantitate corporis locati. Secundum autem quod locus est principium physicum corporis mobilis, in loco est per se, quod sequitur leges loci physici, quae sunt contentivum, terminativum, esse circumscriptivum, salvativum ad ipsum, et ad ipsum esse motum naturalem: et hoc modo locus proprius est physici corporis in quo generatur, in quo salvatur, ad quem, dependet secundum esse, et extra quem corrumpitur, ad quem movetur, a quo continetur formali continentia, sicut levia generantur et moventur sursum, et salvantur gravia deorsum, et sic de aliis: secundum enim quod aliqua accipiunt de forma corporis existentis sursum, et de forma corporis existentis deorsum a generante primo plus vel minus, sic accipiunt plus vel minus de motu ipsius, sicut in objiciendo dictum est. Et sic mathematicis non datur locus.

Per consequens est in loco, cui essentialiter aliquid convenit, ad quod sequitur in loco contineri, sicut omne quod delinitur essentialibus finibus, intra quos tota essentia et totum esse suum continetur, et extra quos nihil est de esse et substantia sua, et per quos distinguitur ab omni alio secundum esse et substantiam, quales sunt fines et termini qui signantur in uniuscujusque propria definitione. Ad hoc enim de necessitate sequitur, quod determinatum sit in esse et substantia, et nihil ipsius essentialiter extendatur ad alia: et ad hoc sequitur, quod sit hic et non alibi, et quod sit hic et non ubique, et quod sit in hoc et non in alio. Et hoc vocatur loco definiri, et quod per se, hoc est, non per accidens per legem loci definientis non circumscribentis sit in loco determinato. Lex enim talis loci est, sic claudere rem intra se, quod nihil de esse et substantia locati in ipso sit alibi vel ubique vel in alio. Et quia per leges loci talis refertur ad locum, ideo per se et non per accidens refertur ad locum: per se enim et essentialiter est in ipso, ad quod sequitur de necessitate ipsum in tali loco esse. Et sic omne creatum est in loco et spiritus et corpus, et solus specie indefinitus: et ideo immensus secundum tempus, locum et intellectum, in nullo loco est, sed ubique semper et in omnibus.

Per accidens in loco sunt, quae propter aliquem actum sui et effectum qui apparet in loco, et est circa ea quae per se in loco sunt, dicuntur esse in loco. Hoc modo nihil prohibet Deum esse in loco hoc, et non in alio per eumdem effectum. Et hoc modo nihil prohibet Angelum esse in uno loco, et non in alio: quia ibi intelligitur esse ubi operatur, ut dicit Damascenus,

His ita notatis, facile est respondere objectis.

Ad primum ergo dicendum, quod Magister non tangit modos quibus aliquid est in loco, nisi per se, et per consequens.

Et ad objectum dicendum, quod objectio illa non probat, quod Angelus non est localis loco corporali definiente et claudente locatum, sed quod non est localis, ita quod sequatur leges loci corporalis sive mathematice sive physice dicti.

Ad aliud dicendum, quod locus ut forma vel ut actum habens formae, est locus physicus, qui non refertur ad alia nisi quae sequuntur leges loci physici. Et si inferatur, non est in loco physico, ergo non est in loco, incidit fallacia consequentis.

Ad aliud dicendum, quod propriissimum est dictum Damasceni, quia per principia intellectualia quibus aliquid definitur, de necessitate intelligitur in loco esse claudente se, ita quod nihil sui extra ipsum sit. Et in idem redit dictum Magistri, licet non ita proprie expresserit.

Ad aliud dicendum, quod Commentator distinguit locum et locatum secundum leges loci physici: sic enim caelum secundum se totum non est locatum, sed locus. Sed secundum leges loci mathematici in loco est aliquid dupliciter, scilicet quod continetur et clauditur ab extrinseco, cujus quantitas sive distantia cum ipso sive distantia ipsius ad unum communem terminum copulatur: et sic inferiores sphaerae omnes in loco sunt. Dicitur etiam esse in loco sic, quod differentiam habet in situ vel in ubi secundum locum: et sic etiam suprema sphaera in loco est: quia, sicut dicit Aristoteles in IV Physicorum, secundum formam secundum quam movetur sive secundum formas in quibus descendit et ascendit ad supremum et a supremo, secundum ubi diversitatem facit situs. Nullo istorum modorum potest Angelo esse locus. Quia secundum ubi diversitatem in situ non facit, nec legibus phy- sici loci vel mathematici refertur ad aliquid.

Ad aliud dicendum, quod Aristoteles non loquitur nisi de his quae referuntur ad locum secundum leges loci physici. Et bene conceditur, quod Angelus hoc modo non est localis, nec in loco: sed ex hoc non sequitur, quod nullo modo sit in loco, ut prius dictum est.

Ad aliud dicendum, quod spiritus angelicus maxime sic non implet locum ut obsistat alteri corpori vel alii, quin secum sit in eodem loco: sic enim non implet locum nisi quod distantiam facit in loco: Angelus autem non est in loco nisi definitive et intelligibiliter, ut dictum est.

Per idem patet solutio ad sequens.

Et ad id quod infertur ulterius, dicendum quod non sequitur: quia non uno modo dicitur aliquid locale, sed pluribus, ut dictum est: et consequentia argumenti peccat secundum consequens.

Ad aliud dicendum, quod Magister non intendit dare omnes modos quibus aliquid est in loco, sed tantum illos qui opponuntur ad modum illum quo Deus est in loco, ita quod sequatur ex ipso modo locatum esse hic et non alibi et non ubique, et in hoc et non in omnibus: et hoc satis sufficienter ostendit.

Ad hoc autem quod Augustinus dicit, animam esse in corpore, et in toto totam, et in qualibet parte totam, dicendum quod Augustinus inducit hoc pro simili ad probandum Deum esse ubique: et hoc competit animae in quantum est motor corporis: motor enim in una parte consistens, movet totum, sicut nauta in puppi situs per unam partem adhaerentem navi, scilicet gubernaculum, totam movet navim. Et hoc modo anima comparata ad corpus ut motor, ut dicit Aristoteles in libro de Principiis motuum animalium, sita est in corde, et per cor movet totum corpus. Distributa vero per potentias, prout anima, ut dicit Boetius, est totum potestativum sive virtuale quod

simile est toti integrali, non est in toto tota, sed secundum unam potentiam in uno organo, et secundum aliam in alio. Sed tertiam comparationem habet anima ad corpus secundum quod est endelechia sive perfectio corporis secundum vivere et vitae actus, secundum quod dicit Aristoteles in secundo de Anima, quod anima est principium et causa vitae corporis organici physici potentiam vitae habentis. Sic enim essentialis actus est animae vita quam influit corpori, quem in nihil exercet nisi sit in eo essentialiter, praesentialiter, et potentialiter: et cum sit simplicis substantiae, in nullo est essentialiter, potentialiter, et praesentialiter, nisi tota sit in eo: et sic verum est quod dicit Augustinus, quod est in toto corpore tota, et in qualibet parte tota: sed non localiter est in eo, sed definitive, ut dictum est.

Ad aliud dicendum, quod de modis quibus aliquid est in loco, non intendit Magister, sed de his de quibus dictum est.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod Angelus secundum esse et fieri ad nullum locum penitus dependet, sed super omnem locum corporalem est: et si numquam fuisset locus corporalis, nec esset, nec futurus esset, adhuc a largitate bonitatis divinae Angelus produceretur in esse: secundum vim sibi assistricem, constat quod nullum exigit locum ad hoc quod sit, sed secundum vim ministratricem ad unum locum plus refertur quam ad alium, ad eum scilicet in quo secundum dispensationem divinam congruentius operatur.

Ad objectum dicendum, quod secundum esse, fieri, et naturam,, non refertur ad aliquem locum sicut ad principium fieri et esse, sed secundum opus quod ministrando perficit, plus refertur ad unum locum quam ad alium: sed hoc est secundum congruentiam ejus circa quod operatur, et non secundum congruentiam operantis, qui ex se indiffe- renter operando se habet ad omnem locu m.

Ad id quod objicitur in contrarium, dicendum quod Angelus secundum esse et fieri non dependet ad aliquem locum corporalem, sed ad locum spiritualem qui Deus est, ut dicit Beda , quod " Deus est locus Angelorum, intra quem currunt quocumque mittuntur: et missi ad exteriora, propter hoc ab intimis non recedunt. " Sed quantum ad congruentiam operis secundum vim ministratricem ex dispensatione Dei magis referuntur ad unum locum, quam ad alium, secundum quod congruit operi eorum: sicut circa tribulatos operantes, ut circa Tobiam, congruit locus tribu latorum: secundum vim assistricem operantes, hoc est, secundum contemplationem, congruit locus luminis: quia lumen corporale congruit lumini intellectuali: et sic referuntur ad caelum empyreum, quod totum est luminosum, ut dicit Glossa super Genesim, quod statim ut factum est, Angelis est repletum: quia substantia luminosa lumine intellectuali congruit magis lumini corporali quod est caelum empyreum, quam loco opaco quod est terra vel aliud elementum a se non lucens.

Ad sequens patet solutio per dicta: quia ad caelum empyreum movetur secundum vim assistricem.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod Angelus secundum esse et fieri ad nullum locum refertur, nec secundum esse dependet ad aliquem locum corporalem: et quod ad hunc locum vel illum refertur, hoc est secundum vim et actum virtutis assistricis vel ministratricis, ut dictum est.

Ad aliud dicendum, quod Augustinus dicit circumscriptionem quamcumque definitionem vel terminationem terminorum intra vel extra terminandum: et quodcumque ita circumscribitur, non re-

fertur ad locum sicut ad principium esse vel fieri, sed refertur ad locum sicut suo operi congruentem vel his circa quae operatur.

Ad aliud dicendum, quod est indigere ad esse, et est indigere ad ministerium operationis. Angelus corporeo solatio non indiget ad esse vel ad fieri, sed ad ministrare: et tunc non indiget propter se, sed propter eos quibus ministrat, ut scilicet sensibiliter experiantur, quod angelicae virtutes ministrant circa eos: et sic corporeo solatio non indiget propter se, sed propter aliud.

Ad aliud dicendum, quod corporeo solatio non indiget, sed propter aliud, ut dictum est.

Ad aliud dicendum, quod ut ex praedictis patet, Angelus bene utitur corpore, et est in loco secundum administrationem sibi congruentem, sed non secundum se.

Ad aliud dicendum, quod ad caelum empyreum referuntur sicut ad locum contemplationi congruentem, quae est opus Angeli secundum vim assistricem, ut dictum est.