MEMBRUM III.

Qualiter fides quae per dilectionem operatur, perficit justificationem ?

Tertio quaeritur, Qualiter fides quae per dilectionem operatur, perficit justificationem ?

Et hoc quaeritur gratia ejus quod dicit

Magister, cap. Nam de gratia fidei, ubi dicit, quod fides gratia est et Dei donum, sic: " De gratia fidei Ephesiis scribens Apostolus , similiter fidem non ex homine, sed ex Deo esse tantum asserit, inquiens: Gratia estis salvati per fidem: et hoc non ex vobis, Dei enim donum est,

1. Quaeritur ergo, Quare attribuitur fidei justificatio et charitati? cum a fide et charitate non denominetur, sed a justitia sola.

2. Adhuc, Uniuscujusque virtutis est rectificare suam potentiam et ad rectitudinem deducere: et haec est justificatio illa qua justificatur impius. Justitia enim, ut dicit Anselmus, est rectitudo voluntatis, secundum quod est motor omnium potentiarum animae, recta, et nusquam deflexa ad illicitum. Non ergo debet hoc attribui fidei vel charitati, sed omni virtuti.

3. Adhuc, Cantic, i, 3: Recti diligunt te. Glossa Ambrosii: " Recti sunt qui habent voluntatem conformem voluntati divinae. " Videtur ergo, quod justitia qua justificatur impius, non sit nisi conformitas voluntatum, hominis scilicet et Dei, et non debet attribui alicui speciali virtuti.

Ulterius quaeritur, Si motus liberi arbitrii exigitur ad justificationem impii ?

Et videtur, quod non.

I. Omnis enim motus liberi arbitrii a libero arbitrio est: sed justitia qua justificatur impius, a solo Deo est, et non a libero arbitrio, ut dicit Augustinus: ergo videtur, quod motus liberi arbitrii non exigitur ad justificationem impii.

2. Adhuc, Multi justificantur qui non habent usum liberi arbitrii, sicut parvuli et moriones qui justificantur et sanantur a peccato originali. Non ergo generaliter motus liberi arbitrii exigitur ad justificationem impii,

3. Adhuc, Augustinus in libro I Retractationum: " Homo sponte et libero arbitrio cadere potuit, non etiam resurgere . " Sed si motus liberi arbitrii exigeretur et sufficeret ad impii justificationem, homo per se posset resurgere, quod falsum est: ergo videtur, quod ad justificationem impii non exigitur motus liberi arbitrii, nec sufficit.

Contra objicit Pelagius intendens probare, quod gratiae et virtutes sint motus liberi arbitrii sic:

1. Augustinus super Joannem : " Quid est fides? credere quod non vides. " Credere autem motus est. Ergo fides motus est.

2. Adhuc, Augustinus in libro de Doctrina Christiana: " Charitatem voco motum animi. " Ex hoc objicit: Si charitas quae praecipua virtutum est, et fides sunt motus animi, etiam aliae virtutes sunt motus animi.: motus enim a libero arbitrio est: ergo virtutes a libero arbitrio sunt. Et hoc expresse est contra ea quae prius probata sunt ab Augustino, scilicet quod fides est bona qualitas mentis, qua recte vivitur, qua nemo male utitur, quam Deus operatur in nobis sine nobis.

Solutio. Dicendum quod justificatio impii non est a nobis, nec ab aliquo motu qui est a nobis, sed a Deo solo, qui causa virtutis et gratiae est in nobis, qua scilicet mens hominis sanatur et perficitur ut possit in opera meritoria: et tunc ipse motus elicitur a libero arbitrio, sed informatur gratia et virtute ut habeat virtutem merendi. Et in hoc sensu dicitur ab Augustino, quod " gratia meretur augeri, ut aucta mereatur perfici. "

Ad primum ergo quaesitum dicendum, quod justificatio impii attribuitur fidei et charitati, principaliter, ideo quia fides est fundamentum in aedificio spirituali, charitas vero consummatio. De fide, ad

Hebr. xi, I: Est autem fides sperandarum substantia rerum. Glossa, id est fundamentum quod res sperandas facit subsistere in nobis. Et quod justificet, Act. xv, 9: Nihil discrevit inter nos ei illos, fide purificans corda eorum. De charitate, ad Roman, xiii, 10: Plenitudo legis est dilectio. Et ibidem, v. 8: Qui proximum diligit, legem implevit. Et, I ad Corinth. xiii, 13: Nunc autem manent fides, spes, charitas, tria haec: major autem horum est charitas. Et propter hoc oportet, quod omnia opera etiam aliarum virtutum in fide facta sint, et in charitate formata, si debeant valere ad meritum et ad justificationem.

Ad aliud quod objicitur, dicendum, quod licet aliae virtutes rectificent potentias sibi subjectas ad actus proprios, tamen non. habent virtutem merendi vel justificandi, nisi fundatae in fide et formatae in charitate: et ideo justificatio et meritum plus attribuitur fidei et charitati, quam aliis virtutibus.

Ad aliud dicendum, quod recti esse non possunt nisi per fidem et charitatem: quia fides conformat nos veritati, et charitas bonitati: et in hoc est rectitudo et plena conformitas ad Deum.

Ad aliud quod ulterius quaeritur, dicendum quod motus liberi arbitrii ut causa nihil facit ad justificationem: nec enim est causa efficiens, nec formalis, sed solus Deus efficiens, et gratia operans et virtus formalis causa. Sed motus liberi arbitrii in Deum et in detestationem peccati non exigitur, nisi ut non ponatur obstaculum Spiritui sancto, qui neminem justificat invitum. Et hoc est quod dicitur in Psalmo xxxi, 1: Beati quorum, remissae sunt iniquitates, ei quorum tecla sunt peccata. Et ibidem, v. 2: Beatus vir cui non imputavit Dominus peccatum, nec est in spiritu ejus dolus. Dolus enim esset si dissentiret.

Ad aliud dicendum, quod in his qui non habent usum liberi arbitrii, justificatio est per virtutem sacramenti, et per virtutem sanguinis Christi: et a peccato quod non a voluntate sed a natura corrupta contractum est. De quo dicitur, ad Ephes, ii, 3: Eramus natura filii irae. Et in Psalmo l, 7: Ecce enim in iniquitatibus conceptas sum, et in peccatis concepit me mater mea. Et quia illud aliena culpa contractum est, sicut culpa primorum parentum, ita etiam aliena justitia sufficit ad justificandum ab ipso, sicut justitia Christi in regenerationis sacramento. Sed in omnibus qui habent liberum arbitrium exigitur motus liberi arbitrii in detestationem peccati, et in devotionem ad Deum justificantem: quia sine his, ut dictum est, obex poneretur Spiritui sancto.

Ad objecta Pelagii quae sumit ex verbis Augustini, dicendum, quod illa verba Augustini non dicunt virtutem esse motum, nec fidem, nec charitatem: sed loquitur ibi de virtutibus secundum quod sunt in motu et actu, et sic perfectae sunt ad meritum. Et ideo Pelagius deceptus erravit, ponens perfectionem sanctitatis et justificationis in homine, quae in solo Deo est ut in causa, ut dictum est: licet in homine sit aliquid quo disponitur ad justificationem ex congruo, non ex condigno.

Ad ultimum dicendum, quod jam solutum est, quod Augustinus loquitur de fide et charitate prout sunt in actu, et non prout sunt qualitates sive habitus in anima a Deo creatae.