Albert the Great, Summa Theologiae

1. Prima enim potius videtur convenire entitati, quam veritati. Et cum ens esse sit per creationem, verum autem per informationem, ut dicitur in libro de Causis, quod est notificatio entis, non erit notificatio veritatis.

2. Adhuc, Augustinus in libro II Soliloquiorum : " Verum est, quod ita est ut videtur . " Et colligitur ex suo opposito, quod haec sit vera definitio: quia falsum est, quod aliter videtur quam est. Sed secundum hoc si nulli videatur, nec secundum sensum, nec secundum intellectum, non erit verum: et hoc est falsum: quia quod verum est, sive videatur, sive non, semper verum est,

3. Adhuc, Secundum Isaac et secundum Augustinum, " verum est id quod est. " Id autem quod est, sive videatur, sive non, semper est id quod est.

4. Adhuc, id quod est. secundum id quod est, non est susceptivum praedicati ejus quod non est: verum autem susceptivum est falsi: et sic videtur, quod verum non bene definitur per id quod est. Enuntiatio enim una quae est id quod est, secundum rei mutationem susceptiva est veri et falsi, ut dicit Aristoteles in Praedicamentis. Videtur ergo, quod haec definitio non sit conveniens.

5, Adhuc, Dicitur communiter, quod " veritas est adaequatio rerum et intellectuum. " Et contra hanc objicitur: quia secundum hoc verum non est, quod in intellectu non est.

6. Item, Dicit Avicenna, quod " veritas est indivisio esse et quod est. " Et contra hanc objicitur: quia secundum hanc negationes non sunt verae, quod est falsum. Haec enim vera est, homo non est asinus: et tamen notatur ibi indivisio esse et quod est.

7, Adhuc, Augustinus in libro de Vera religione, dicit, quod " verum est sive veritas qua ostenditur id quod est esse , " Et Hilarius in libro V de Trinitate: " Verum est manifestativum et declarativum esse. " Et haec videtur esse contraria illi quae dicit, quod veritas est id quod est: quia nihil est manifestativum sive declarativum suiipsius.

8. Adhuc, Augustinus in libro de Vera religione dicit, quod " veritas est summa similitudo principii, quae sine ulla dissimilitudine est unde falsitas oritur vel oriri potest. " Sed secundum hoc quae principio carent, ut essentia divina, vel Pater: vel quae omnino principio similia sunt, ut omnes creaturae, veritatem nullam habent, quod est falsum.

9. Adhuc, Ponitur definitio veritatis ab Anselmo in libro de Veritate, quod " veritas est rectitudo sola mente perceptibilis . "

Contra quam ipse disputat ibidem, quod

1. Si rectitudo sumitur proprie, tunc secundum hoc non erit veritas, nisi in quantitate, quod falsum est. Si autem sumitur metaphorice: tunc quae non habent similitudinem, non habent aliquid veritatis. Cum ergo rectitudo sit in his in quibus medium non exit ab extremis, ut dicit Plato, quae non habent principium, medium, et finem, ad rectitudinem non habent similitudinem: et sic nullam habent veritatem. Punctum ergo et unitas et hujusmodi nullam habent veritatem. Si vero dicatur accipi rectitudo pro justitia, secundum quod dicitur recte fieri quod juste fit ut debet, secundum hoc in Deo nulla veritas est: quia Deus nulli aliquid debet.

2. Adhuc, Secundum hoc veritas, justitia, et bonitas, sunt unius definitionis: quia unumquodque istorum est rectitudo sola mente perceptibilis.

3. Adhuc, Quorumdam rectitudo perceptibilis est et sensu et mente, ut corporalium: secundum hoc illa non habent veritatem, quod falsum est.

Solutio. Ad haec et similia dicendum, quod parum valent disputationes tales. Multae enim definitiones assignari possunt veri secundum diversam veri considerationem. Hoc enim potest considerari secundum verum esse rei absolute, vel secundum quod sui declarativum est in intellectu habitu vel actu, secundum quod etiam Aristoteles dicit in primo Physicorum, quod " eadem sunt principia essendi et cognoscendi. " Et si accipitur in re absolute secundum modum vere essendi: tunc est definitio Avicennae quae dicit, " Veritas est indivisio esse et quod est. " Et esse accipitur prout est actus essentiae, quod per modum praedicati est et compositionis: quod est autem, accipitur pro eo in quo est illud

esse sicut In subjecto. Et haec sive sit data definitio de veritate rei, sive de veritate signi, in eamdem reducitur, quae dicit: " Veritas est id quod est: " quia id dicit illud quod est per modum subjecti: quod autem dicit id quod inest per modum essentiae. Est vero nota indivisionis sive compositionis ejus quod inest, cum eo cui inest, secundum quod intellectus dicit hoc esse hoc, et illud esse illud, sive essentialiter, sive accidentaliter: et sive quod est et quo est differant realiter, sive secundum modum intelligendi tantum, ut in divinis.

Si autem definiatur verum prout verum ex principiis esse habitualiter vel actualiter facit cognitionem de seipso: tunc sunt tales definitiones, ut illa, quod " verum est quod ita est ut videtur secundum aptitudinem vel actum. " Et sicut illa Hilarii, quod " verum est declarativum vel manifestativum sui vel esse. " Et In eamdem reducitur illa Philosophi, quod " verum est adaequatio rerum et intellectuum, " et per consequens signi et signati: quia intellectus ponit signum ad rei designationem, et tunc est verum, quando adaequat et implet signum.

Consideratur etiam verum per essentiam respectus qui est inter verum et illud de quo est, sive sit signum, sive sit principium constitutivum esse et rei. Et sic veritas definitur, quod " est adaequatio principii et principiati quae in nulla dissimilitudine est. "

Potest etiam considerari veritas generaliter ad omnia haec. Et sic " est rectitudo sola mente perceptibilis. " Rectitudo enim generalis qua unumquodque est ut debet, sive ad essendum, sive ad cognoscendum, non sensu, sed solo intellectu perceptibilis est, etiamsi sit in sensibus.

Et sic patet quomodo omnes differentiae definitionum accipiantur.

Ad primum ergo dicendum, quod cum dicitur, " Verum est id quod est, " complexio habitualis notatur in sermone quo idem de se, vel alterum quod essentialiter vel accidentaliter sibi inest, praedica- tur, sicut patet paulo ante in reductione istius definitionis factae per eam quae est, " Indivisio esse et quod est. " Et sic patet, quod intentio entitatis non est intentio veritatis.

Ad id quod ulterius objicitur, quod " verum est, quod ita est ut videtur, " dicendum quod intelligitur, ut videtur habitualiter vel actualiter. Dico autem habitualiter quantum est de habitudine rei visae, non de habitudine videntis: hoc enim est sive videatur secundum actum, sive non.

Et si quis objiciat, quod Augustinus disputat contra hanc definitionem. Dicendum, quod disputat non quin vera sit et generalis: sed ne male intellecta falsa esse videatur. Si enim intelligeretur de visione secundum actum, falsa esset, ut objectum est.

Ad aliud dicendum, quod cum dicitur, " Verum est id quod est, " definitio data est de veritate rei et essendi absolute: et quoad haec vera et generalis est.

Ad aliud dicendum, quod " id quod est secundum id quod est, non est susceptivum praedicati ejus quod non est: " quia aliter contradictoria verificarentur de eodem. Et cum additur, quod " enuntiatio una quae est id quod est, secundum rei mutationem susceptiva est veri et falsi, " transit de veritate rei ad veritatem signi: et sic peccat secundum fallaciam figurae dictionis.

Ad aliud cum dicitur, quod " veritas est adaequatio rerum et intellectuum, " dicendum quod vera et generalis est, si adaequatio sumatur ab habitudine rei aequabilis intellectui: eo quod intellectui nihil est aequabile nisi verum. Falsum enim dissonat intellectui, sive sit in re, sive in sermone, sive in signo. Objectio autem procedit ac si sumatur ab actu.

Ad id quod dicitur de definitione Avicennae, dicendum quod vera et generalis est, sicut expositum est.

Ad objectum contra hoc dicendum, quod veritas negationis sicut in causa consistit in veritate affirmationis. Per

hoc enim quod aliquid praedicatur de aliquo, ex consequenti oppositum vel disparatum ab illo, negatur ab eodem: et ideo omnis veritas sive affirmative sive negative consistit in indivisione esse et quod est. Dico autem in indivisione essentiali, vel causali, sive primo et ex consequenti.

Ad id quod ulterius dicitur de definitione Augustini et Hilarii, dicendum quod ab habitudine sumuntur omnes tales definitiones, et sic generales sunt: quia eadem principia quae sunt essendi principia, sunt etiam manifestativa rei per definitionem et cognitionem et per causam, cum sint intrinseca sicut id quod est res, eo modo quo paulo ante exposita est haec definitio, " Verum est id quod est. " :

Ad secundam quae est Augustini in libro de Vera religione, dicendum quod si generalis est illa definitio, similitudo sumitur pro adaequatione veritatis in essendo vel significando vel intelligendo rei principiatae ad principia, quae in essendo vel significando vel intelligendo talem veritatem principiant, et talibus principiis nihil destituitur. Et sic veritas essentiae divinae et Pater principia habent secundum modum intelligendi. Secundum hunc enim modum Pater est Pater, et Pater non est Filius, et essentia divina est essentia divina, et non est creata.

Et si objicitur, quod essentia divina et Pater non habent principium: ergo non habent similitudinem principii cum principiato. Est ibi processus a simpliciter ad secundum quid: non enim oportet si aliquid negatur ab aliquo simpliciter, quod ab eodem negetur secundum quid.

Et quod objicitur de creatura, dicendum quod veritas creaturae principiis suae veritatis aequatur proximis, et nulla ex parte dissimilis est, quia dissimilitudo causa falsitatis est: quamvis non aequetur principio suae creationis secundum omnem potestatem et virtutem principii creantis. Et in argumento est proces- sus ab eo quod est secundum quid ad simpliciter.

Si autem non simpliciter, sed appropriate accipiatur definitio: tunc soli veritati Filii convenit, qui solus essentialiter et notionaliter perfecta similitudine adaequat Patrem. Est enim aequalis in natura, quod etiam convenit Spiritui sancto: et est aequalis in notione, quia est persona de qua alia sicut Pater, quod non convenit Spiritui sancto. Sed tamen Spiritus sanctus non propter hoc minor est Filio, vel dissimilior Patri: quia modus existendi de alio in Spiritu sancto, non dicit minorationem, sed similitudinem vel aequalitatem.

Ad hoc quod objicitur contra definitionem Anselmi, jam patet solutio in explanatione definitionis ejusdem. Rectitudo enim ibi sumitur generaliter, qua res est ut debet, sive in essendo, sive in significando: et haec rectitudo sola mente perceptibilis est, et non sensu.

Et per hoc patet solutio ad tria sequentia argumenta: haec enim rectitudo et in Deo est, et in creatis.

Ad hoc quod objicitur, quod Deus nulli aliquid debet, dicendum quod est debitum obligationis, et est debitum ordinis naturae. Et de debito quidem obligationis Deus nulli aliquid debet: debito autem ordinis naturae unumquodque debet esse sicut est: tale enim debitum non dicit obligationem, sed esse, secundum quod dicit Boetius in libro de Consolatione philosophiae, quod " esse est quod ordinem retinet servatque naturam. "