ARTICULUS II.

Unde theophania descendat in Angelos, utrum scilicet a solo Deo, vel etiam ab homine Christo, vel etiam a beata Virgine ?

Secundo quaeritur, Unde descendat in Angelos, utrum scilicet a solo Deo, vel etiam ab homine Christo, vel etiam a beata Virgine ?

Quod ab homine Christo descendant illuminationes in Angelos, et non a solo Deo, probatur sic:

1. Dionysius in libro de Divinis nominibus: " Sanctissimae et provectissimae virtutes existentes, et sicut in vestibulis supersubstantialis trinitatis collocatae, ab ipsa et in ipsa et esse et deiformiter esse habent: et post illas subjectae et extre- mae, sicut ad Angelos . " Ex hoc accipitur, quod in mansionibus domus Dei, in qua mansiones multae sunt , semper inferior ad esse deiforme formatur a superiore. Cum ergo dicatur, ad Coloss, iii, 1, quod Dominus noster Jesus Christus sit in dextera Dei sedens super omnes Angelos, videtur quod ad esse deiforme formantur a theophaniis descendentibus ab homine Christo: et sic non a solo Deo recipiunt theophanias, sed etiam ab humanitate Christi.

2. Adhuc, Dionysius in Caelesti hierarchia sic dicit: " Quasdam quaestiones Angeli faciunt apud ipsum jesum quaerentes, et pro nobis suae divinae actionis scientiam discentes, et eas ipsum Jesum immediate docentem, et praelargiens eis manifestantem suam humanam benignitatem. Ego enim, inquit, disputo justitiam et judicium salutaris . " Et tangit hoc quod, Isa. lxiii, 1: Quis est iste, qui venit de Edom, tinctis vestibus de Bosra ? Et respondet Dominus: Ego qui loquor justitiam, et propugnator sum ad salvandum, ibi enim et alia translatio habet: " Ego qui disputo justitiam et judicium salutaris. " Ex hoc accipitur, quod Angeli a Christo homine quaestiones faciunt, et quaerunt de quaesitis illuminationes. Illuminationes ergo sive theophaniae a Christo homine descendunt in Angelos.

3. Adhuc, Glossa super idem verbum Isaiae, lxiii, 1, sic dicit: " Quidam Angeli non. plene cognoscentes mysterium incarnationis, passionis, et resurrectionis, videntes ad caelum ascendere Dominum cum multitudine Angelorum et sanctorum hominum propria virtute, non a Christo, sed ab Angelis comitantibus quaerant incarnationis et passionis et resurrectionis et ascensionis mysterium. Unde et quomodo et sibi et aliis aperiat regna caelorum requirunt, dicentes Ange-

lis comitantibus eum, et non Christo: Quis est iste, qui venit de Edom ? Et in Psalmo xxiii, 8, 10: Quis est iste rex gloriae ? et exspectant a Christo illuminationem. " Et ex hoc sequitur idem quod prius.

4. Adhuc, Hieronymus dicit: " Quidam Angeli donec perficeretur mysterium incarnationis, ad plenum non cognoverunt. Et constat, quod illi a Christo jam incarnato illuminationem acceperunt. "

5. Adhuc, Apocal, xxi, 23: Civitas non eget sole, neque luna, ut luceant in ea, Dicit Glossa: " Claritas Dei illuminauit eam, et lucerna ejus Agnus, id est, humanitas ad illuminationem illorum. " Ergo ab humanitate Christi descendunt illuminationes in homines qui sunt in patria.

6. Adhuc, I Petri, i, 12: In quem desiderant Angeli prospicere. Glossa, " Tanta est ejus qui passus est pro nobis gloria posterior, ut etiam angelicae virtutes in caelo, cum sint aeterna felicitate perfectae, non solum immortalis deitatis magnificentiam, sed etiam assumptae humanitatis ejus claritatem semper adspicere gaudeant. " Sed ad hoc adspiciunt, a quo illuminantur. Ergo ab humanitate Christi illuminantur.

Sed contra hoc videtur esse, quod dicitur in Psalmo viii, 6: Minuisti eum paulo minus ab Angelis. Quod tractans Apostolus, ad Hebr, ii, 9: Eum, qui modico quam Angeli minoratus est, videmus Jesum, propter passionem mortis, gloria et honore coronatum. Ex hoc accipitur, quod Christus per passibilem naturam non illuminat Angelos.

Ulterius quaeritur, Si a beata Virgine accipiant illuminationes. ? Et videtur, quod sic: quia 1. Si propter quaestiones quas faciunt

Christo, illuminari dicuntur, ut dicit Dionysius: tunc propter similes quaestiones quas faciunt beatae Virgini, dicuntur illuminari a beata Virgine. Similes autem faciunt beatae Virgini. Cantic, viii, 5, ubi dicitur: Quae est ista quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum ? Haec enim secundum Origenem, quaestio est sodalium sponsi, qui sunt Angeli, de ea quae prae caeteris sponsa est, eo quod de corpore ejus accepit quod in unitatem personae copulavit. Et si quaestio est desiderium illuminationis, constat quod ab ipsa Angeli exspectant illuminationem. 2. Adhuc, Hieronymus in sermone, Cogitis me, o Paula, dicit, quod " beata Virgo exaltata est super omnes choros Angelorum: " quod de nullo aliorum sanctorum credendum est. Si ergo a. superiori descendit illuminatio in inferiores, a beata Virgine descendet illuminatio in Angelos.

Contra hoc tamen quidam objiciunt sic, quod beata Virgo simplex creatura est : a simplici autem creatura non potest esse illuminatio ad beatitudinem pertinens: cum ergo illuminationes Angelorum ad beatitudinem pertineant, videtur quod Angeli non illuminantur a beata Virgine.

Solutio. Dicendum, quod quilibet inferior illuminatur a quolibet superiori, sive a Deo, sive homine Christo, sive beata Virgine, sive Angelo. Auctoritates ergo, quod ab homine Christo illuminationes descendant in Angelum, concedendae sunt.

Ad illud quod objicitur in contrarium, dicendum quod minoratio qua minoratus est Christus, est secundum quid, scilicet secundum passionem mortis, ut dicit Apostolus. Et ex hoc per viam meriti aucta est claritas ejus, sicut et Apostolus dicit, ad Hebr, ii, 9, quod propter passionem mortis videmus Jesum gloria eihonore coronatum. Unde per hoc potentior est factus ad illuminandum.

Ad id quod objicitur de beata Virgine, concedendum est: in multis enim illuminavit Angelos, Apostolos, et Evangelistas per doctrinam ante assumptionem: post assumptionem autem in supremo situ poli, cum positus sit thronus ejus juxta thronum summi regis, sicut dicitur, III Reg. ii, 19, lumen ejus fulget super omnem multitudinem beatorum tam Angelorum, quam hominum sanctorum.

Ad illud quod contra objicitur, dicendum est secundum. Magistrum Hugonem de sancto Victore, cujus haec sunt verba: " Sicut duo sunt, lumen scilicet, et quod suscipit lumen corpus, et ex his duobus unum efficitur lucens, et ipsum lucens imago quodammodo est et similitudo luminis: ita Deus noster lumen est, et verum lumen, et ipsum lumen rationales animi mundi et puri concipiunt, et ex eo lucentes fiunt, et non sunt ipsi imago luminis in eo quod sunt, sed in eo quod lucent ex lumine, sicut ipsum lumen lucent, et sunt ipsa lucentia theophaniis luminis in quibus videtur. " Unde quod in beata Virgine lucet, Deus est, et ideo lumen, ejus est ad beatitudinem gloriae sicut et lumen Dei. Non oportet autem hic quaerere, quomodo unus Angelus illuminatur ab alio? hoc enim habitum est in tractatu de hierarchiis . Nec oportet hic quaerere, Si aliquam illuminationem Angeli acceperint ab Ecclesia? hoc enim satis determinatum est in tractatu de cognitione Angelorum, in quaestione ubi quaesitum est, Utrum cognitionem mysterii incarnationis habuerunt a creatione, vel non ? et ''si profecerunt aliquid in tali cognitione a praedicatione Apostolorum et ab Ecclesia? Et ideo patent ista, ex dictis.