ARTICULUS III.

Utrum animae ante corpora fuerint in comparibus stellis, et descendentes ab illis incorporentur, et iterum post separationem a corporibus redeant ad compares stellas, sicut dixit Socrates ?

Tertio quaeritur, Utrum animae ante corpora fuerint in comparibus stellis, et descendentes ab illis incorporentur, et iterum post separationem a corporibus redeant ad compares stellas, sicut dixit Socrates ?

Ad id objicitur sic:

1. Augustinus super Genesim in Glossa dicit, quod " anima Adae facta est ante corpus. " Tunc autem non potuit esse in corpore: et non videtur posse fuisse nisi in corpore, vel virtutibus caelestibus: ergo videtur, quod anima ante corpus fuerit in compare stella.

Adhuc, Augustinus in libro VII super Genesim ad litteram: " Humanae opinioni tolerabilius mihi videtur Deum in illis primis operibus, quae simul omnia creavit, animam humanam creasse, quam suo tempore membris ex limo formati corporis inspiraret . " Ex hoc arguitur ut prius, quod scilicet cum ad nullam creaturam, tantam haberet similitudinem sicut ad Angelos, antequam anima

esset in corpore, in caelis fuit inter Angelos: et sic de caelis descendit ad coruus.

3. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Credatur ergo, si nulla Scripturarum auctoritas seu veritatis ratio contradicit, hominem ita factum sexta die, ut corporis quidem humani ratio causalis in elementis mundi, anima vero jam ipsa crearetur. " Et ex hoc arguitur idem quod prius: quia ante corpus non potuit habere locum magis congruum, quam caelum: et sic videtur, quod a caelo ad corpus descenderit omnis anima humana.

4. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Melius creditur animam prius creatam, naturaliter velle incorporari, sicut naturale est nobis velle vivere: male autem vivere non est jam naturae, sed perversae voluntatis . ''" Et ex hoc sequitur idem quod prius.

5. Adhuc, Hoc multis rationibus probat Gregorius Nyssenus in libro de Homine, loquens contra Eunomium quemdam philosophum, qui dicebat animam esse substantiam corpoream in corpore creatam.

Et est prima ratio haec: " Omne quod habet generationem corporalem et temporalem, corporale est et mortale. " Si ergo anima in corpore creationem habet, mortalis erit: quod est inconveniens: ergo ante corpus facta est.

Secunda ratio sic dicit: " Concordant autem cum his et quae sunt Moysi, qui sensibilium generationem subscribens, non inter sensibilium generationem et eam quae est intelligibilium expressit. " Et est sensus, quod Moyses dixit primo substitui materiam corporalium et in ea non expressit creationem Angeli vel animae rationalis, ut Angelus et anima rationalis ante omnem materiam intelligantur esse creata.

Tertia ratio sua est, in qui? sic dicit: " Si autem quis ex eo quod post plasmationem corporis immissa est anima, aestimaverit post corpus generatam eam esse, excidet a veritate. Aut enim eam mortalem dicet, ut Aristoteles, qui dixit eam in corpore generatam esse. Aut dicet ut Stoici, qui incorpoream substantiam et ante corpus creatam esse dixerunt, ut non mortalis animae intelligentiam nobis repraesentet. "

Quarta ratio est ibidem, ubi sic dicit: " Creationis hoc praecipuum est, opus ex non entibus facere. Si igitur ad invicem generatione animae fiunt, ratione providentiae fiunt, et corruptibiles sunt quemadmodum alia, quae ex successione generis fiunt. Si autem ex non entibus animae deducuntur ad esse, creatio quidem fit: et tunc non est verum dictum Moysi: Requievit Deum ab omni opere suo . Utrumque autem horum inconveniens est, scilicet et quod anima sit mortalis, et quod non verum dicat Moyses. " Ergo relinquitur animas ante corpus simul esse creatas. Et quia posset objici Gregorio illud verbum Joannis, v, 17: Pater meus usque modo operatur, et ego operor. Solvit ibidem, et dicit, quod, non intelligitur de opere creationis, sed de opere gubernationis et propagationis.

6. Adhuc, Idem sentit Damascenus in libro II de Fide orthodoxa, ubi inducens Gregorium Nazianzenum, quem vocat theologum, dicit sic: " Ergo autem consentio Gregorio theologo. Dicebat enim primo intellectualem substantiam creari, et ita, hoc est consequenter, sensibilem . " Cum ergo anima sit substantia intellectualis, et corpus substantia sensibilis, anima est ante corpus creata: et cum congruum locum non habuisset nisi in caelis, videtur ante corpus fuisse in caelis.

7. Ulterius, Quaeritur de dietis Platonis, qui hoc expresse videtur dicere m secunda parte Timaei, ubi sic dicit inducens Deum deorum loquentem ad planetas, et dicentem sic: " Hujus universi generis, hoc est, mortalium, sementem ego faciam (et dicit commentum Chalcidii, sementem, hoc est animam) vobisque tradam: vosque caetera exsequi par est, hoc est, justum est, ita ut immortalem caelestemque naturam mortali textu corporis, scilicet extrinsecus ambiatis, jubeatisque nasci: cibum provideatis, et incrementa detis: ac post dissolutionem id seminis quod credideratis, facta sectione animae et corporis recipiatis. " Ex hoc accipitur, quod, animae ante corpora factae sunt, et traditae intelligentiis quae praesideat stellis ad incorporandum: et post mortem iterum deducuntur ad compares stellas.

8. Adhuc, Plato, ibidem, " Si quidem passiones ac perturbationes fraenarent ac subjugarent, justum his levemque vitam fore. " Sensus est, quod si animae rationales subjungant sibi passiones, tunc justum est, quod assumantur ad locum ubi semper levem vitam ducant, passionibus non subjectam. Si autem passionibus vincerentur, justum esset, quod tunc transferrentur ad confragosam vitam, et contubernium comparis stellae amitterent et transferrentur in alia corpora, canum scilicet, leonum, et similium animalium, in quibus talibus passionibus semper subjacerent.

9. Ulterius, Quaeritur de verbis Macrobii, et quorumdam aliorum Platonicorum. Dicit enim Macrobius in libro suo primo, sic: " Zodiacum circulum lacteus circulus obliquae circumflexionis in occursum ambiendo complectitur, quem duo tropica signa, Capricornus scilicet, et Cancer intersecant. Has solum Jonaphin vocaverunt: quia in utroque obviantes solstitio ulterius solis in- hibetur accessus: et fit ei regressus ad zonae viam., cujus terminos numquam relinquit. Per has partes de caelo in terram in axe, et de terris in caelum remeare credunt animas hominum. Ideo hominum dicunt esse unam, altera vero deorum vocatur. Hominum Cancer, quia per hunc in inferiora descensus est: Capricornus deorum, quia per illum animae in propriae immortalitatis sedem et in deorum mansionem revertuntur. "

10. Adhuc, Macrobius, ibidem, " Hoc ergo primo pondere de zodiaco et lacteo ad subjectas usque sphaeras anima delapsa, dum et per illas labitur, non solum, ut diximus, luminosi hujus visibilis corporis avertitur accessu, sed etiam singulos motus, (pos in exercitio est habitura, producit, logisticon, hoc est, ratiocinativam, et intelligentiam theoricam in Saturni sphaera accipiens: in Jovis vero sphaera accipit vim agendi, quod practicum sive intellectus practicus dicitur. "

11. Adhuc, Macrobius, ibidem , " Animae beatae ab omni cujuscumque contagione hujus corporis liberae, caelum possident. Quae vero per appetitum corporis hujus, quam in terris vitam vocamus, ab illa specula altissima et perpetua luce fulgenti, desiderio latenti descendere cogitaverunt, pondere ipso terrenae cogitationis paulatim in inferiora dilabuntur. " Ibidem subjungit: " In singulis enim sphaeris quae caelo subjectae sunt, aetherei obvolutione vestitur, ut per eas gradatim societati hujus indumenti testei concilietur. " Ex omnibus his accipitur, quod animae ante corpora in caelo fuerunt, et inde descenderunt.

12. Per rationem etiam quidam nituntur hoc probare sic: Nulla forma substantialis activa est vel passiva, ut dicit Philosophus: omnis enim actio vel passio a contrarietate formarum est, substantia autem non habet contrarium. Anima igitur aut producitur a natura, vel non. Si a Datura: aut producit eam actio formae substantialis, aut accidentalis. Non forma substantialis: quia illa nec agit, nec patitur, cum non habeat contrarium. Nec ab accidentali: quia accidens substantiam facere non potest, sed potius e converso: ergo videtur, quod anima rationalis non potest produci a natura et in corpore.

13. Adhuc, Sicut se habent formae existentes in potentia ad potentiam Illam, sic se habent formae quae non sunt in potentia ad existere in actu. Sed formae quae sunt in potentia, omnes simul creatae sunt in seminalibus rationibus, ut dicit Augustinus in libro VII super Genesim ad litteram: In materia ergo formae quae non sunt in materia, omnes simul creatae sunt in actu: et sic animae rationales omnes simul creatae sunt.

Sed quia iste error magnorum est, et semper fuit inter Philosophos et haereticos Manichaeos, ideo disputandum est in contrarium antequam ista solvantur.

Sunt autem rationes in contrarium Avicennae sic:

Si anima est ante corpus: aut est unum, aut est multa. Si est unum: tunc ex illo uno animantur omnia corpora viva quae vivunt anima rationali. Et hoc non potest esse nisi in altero duorum modorum, scilicet quod aut una anima sit in omnibus corporibus hominum: et hoc esse non potest, quia secundum perfecta differunt perfectiones et numero et genere et specie: perfecta autem hominum, corpora differunt numero ad minus: ergo et animae differunt numero. Aut oporteret, quod una anima esset universalis, et illius universalis essent partes particulares animee, et in qualibet generatione pars quaedam illius animae universalis descenderet ad generatum corpus vivificandum: quod valde absurdum est, cum anima simplex est substantia, et tales partes non habeat.

Si vero dicatur, quod sit ante corpus, et ut multa, objicit Avicenna, quod non sunt nisi quinque causae multitudinis: et sic necesse est, quod aliqua illarum causarum fecerit multas animas. Multitudo enim est aut a causa intrinseca, vel extrinseca: aut a causa substantiali, aut a causa accidentali. Si a causa substantiali: cum, sicut dicit Damascenus et Aristoteles in IV Physicorum, divisio sit causa numeri, numerus autem causa differentiae, oportet quod illa multitudo causetur a divisione formali, vel materiali. Non a divisione formali: quia si multae sunt animae ante corpora, omnes illae conveniunt in forma et de linitione: ergo divisione formali non dividuntur, nec differentiam accipiunt, sed convenientiam et unitatem. Si autem divisione materiali dicantur differre: hoc stare non potest: quia in antehabitis probatum est per disputationem Augustini in libro VI super Genesim ad litteram , quod anima nec est ex materia spirituali, nec ex materia corporali.

Si vero dicatur, quod multitudo est ex corpore cujus est anima: sequitur, quod extra corpora illa animae nullam habent multitudinem: et hoc est contra positionem illorum. Si vero dicatur, quod per respectum ad corpus anima differt ab anima: aut erit per respectum ad corpus quod est actu, aut per respectum ad corpus in potentia tantum. Si per respectum ad corpus quod est actu: tunc oporteret, quod cum multitudine animarum esset multitudo corporum actu: et sic animae non essent ante corpora, sicut dicit positio ista: vel quod haberent ante ista corpora alia corpora. Et hoc quidam dixit haereticus Manes. Sed refellitur statim: quia impossibile est, quod unius rationis et esse perfectio aptetur corporibus diversis secundum speciem.. Et hujusmodi rationem assignat Aristoteles In primo de Anima, loquens contra Pythagoram, qui dixit

transferri animam de corpore in corpus, dicens quod anima se habet ad corpus organicum sicut ars cum ratione factiva se habet ad organa illius artis. Unde sicut tibicen non potest operari operationes suae artis, nisi tibia et fistula: et si induat artem textoricae sive aedificativae, nihil, faciet ad artem, non enim facit harmoniam serra et securi: ita anima quae ex diversis potentiis unum potestativum totum est, nihil operabitur ad vitam, suam pertinens, nisi per organa, a natura sibi determinata et formata. Anima igitur in corpore nihil operabitur ad vitam hominis pertinens: et idem est dicere animam hominis transire in corpus alterius animalis, quod tectonica cum instrumentis suis tibicines indui ad fistulandum: quod derisorium est: sequitur enim ex hoc, quod numquam aliqua anima propriam vitae operationem operabitur in aliquo corpore: et sic ad nihil est anima, quod absurdum est.

Si autem ex causa extrinseca est divisio: tunc oportet, quod sit ex loco et tempore: sed hoc esse non potest: quia ab eo quod est extrinsecum rei, nec est unitas, nec multitudo in re. Unde etiam locus et tempus divisa sunt signa divisionis eorum quae ante divisa sunt secundum rationem in esse et subjecto.

Adhuc respondet Manes haereticus, quod ante corpora animae differunt sapientia et gratia quam habent. Sed hoc jam improbatum est, ubi disputabatur contra illam haeresim, quae dixit ante corpora animas fuisse, et meruisse electionem, qua postea electae sunt: eo quod dicit Apostolus, ad Roman, ix, 11 et seq.: Cum nondum nati essent, aut aliquid boni egissent aut mali,,., non ex operibus? sed ex vocante dictum est ei: Quia major serviet minori, sicut scriptum est: Jacob dilexi, Esau autem odio habui.

Adhuc., Avicenna objicit sic: Singularitas uniuscujusque singularis est ex collectione accidentium quae in alio inveniri non possunt. Haec collectio ac- cidentium, non invenitur nisi in anima existente in corpore, vel quae fuerit prius in corpore, sicut in anima separata post mortem. Ergo ante corpus nulla fuit anima singularis: nec fuit sub multitudine: ergo nulla anima fuit ante corpus.

Adhuc sic objicit: Nihil est vanum in natura: sed anima finaliter est ad hoc, quod in corpore organico sit causa et principium hujus vitae: sed ante corpus existens, non est causa talis vitae: ergo si est ante corpus, frustra et vane est, quod non est in natura.

Si quis autem objiciat Avicennae, quod eadem ratio est de anima manente post corpus. Respondet Avicenna, quod hoc non est verum: quia anima incipit esse in corpore, et tamen non habet esse a corpore, et ex illo esse concipit proprietates non communicatas corpori, quas retinet cum separatur a corpore, et quibus differt ab alia anima.

Solutio, Dicendum, quod in illis quatuor auctoritatibus Augustini, quae inductae sunt in principio hujus articuli, non intendit Augustinus dicere, quod animae fuerint ante corpus, nisi hoc modo quo actus et ratio est ante illud cujus est ratio et actus: et hoc est secundum naturam, et non secundum esse. Et ideo quod arguitur ex eis, non valet.

Et quando dicitur, quod quievit ab omni opere die septimo, sicut jam saepius dictum est: hoc non intelligitur nisi quantum ad genera et species, quae postea nova non creavit, nec disposuit, nec ornavit: sed quod nihil postea creaverit, hoc falsum est: quia animas creat omni die ex nihilo: et propter hoc non sequitur quod arguitur, scilicet quod fuerunt animae in comparibus stellis: et si aliquo modo sint ante per naturam, adhuc non sequitur, quod in comparibus stellis praefuerint: anima enim non refertur ad corpus organicum ut motor tantum, sed etiam ut actus corporis physici organici: et propter hoc nullum

corpus, nec stella, nec aliud, congruit ei in quo sit, nisi corpus organicum.

Ad primam rationem Gregorii dicendum, quod salva pace sua, non procedit. Non enim sequitur, si anima generationem habet in corpore, quod ideo sit corporalis et mortalis: sed hoc sequeretur, si generationem haberet in corpore, et a corpore. Sicut autem praeinductum est in ratione Avicennae, licet anima esse accipiat in corpore, non tamen a corpore, sed a principio universi esse, quod, ut dicit Avicenna, in omnibus facit debere esse, et non quocumque modo agente et producente actum, sed agente ad imaginem et similitudinem suam:

propter quod anima creata est non ex materia, sed, in materia corporis: nusquam tamen immersa sibi sicut forma naturalis, sed elevata super ipsum sicut super mobile, ut in antehabitis dictum est.

Ad secundam rationem, dicendum, quod quatuor sunt coaequaeva secundum Augustinum, scilicet materia quatuor elementorum, caelum,, angelica natura, et tempus: quorum nullum ante aliud creatum est secundum rem et esse. Unde in hoc non potest dici, quod angelica natura prior sit creata, quam alia secundum esse, nisi natura et ratione, ut dictum est. Sicut etiam dicitur, Eccli, i, 4: Prior omnium creata est sapientia: quod Glossa exponit de sapientia angelica. Propter quod non sequitur etiam, si esset prior creata, quod fuerit in comparibus stellis: caeleste enim corpus sibi per naturam non competit.

Ad tertiam rationem ejusdem dicendum, quod non valet: non enim dicit animam mortalem qui dicit in corpore creatam, nisi dicat etiam ex corpore creatam: corruptibilitatem enim non habet res ex eo quod alicui inest, cum possit incorruptibiliter inesse sicut motor mobili. Sed omne quod corrumpitur, corruptionem habet ex principiis ex quibus est si naturaliter corrumpitur. Nec potest dici, quod corruptione cor- poris corrumpatur: quia, sicut jam habitum est, esse non accipit ab illis quae sunt principia corporis, sed in illis. Quod dicit de Stoicis, dicendum, quod verum est, quod opinio Stoicorum fuit, quod omnes animae fuerint actu simul creatae ei in corpore, et quod saepius corrumperentur per saecula sibi succedentia, et in corporibus illis acciperent perfectionem virtutis moralis et intellectualis, sicut expresse dicit Socrates in libro Phedonis, et in libro Mennonis. Sed iste est error et contra philosophiam, et contra, theologiam, et a nullo tenendus.

Ad quartam rationem ejusdem dicendum, quod una anima non propagatur ex alia: nec aliquis hoc dixit: ex hoc enim sequeretur, quod anima esset mortalis et corruptibilis: sed Deus creat animam. Nec propter hoc est falsum dictum Moysi.: quia, sicut paulo ante dictum est in hoc eodem articulo, non intelligitur, quod nihil postea creaverit, sed quod nova genera rerum postea nec creavit, nec disposuit, nec ornavit.

Ad aliud dicendum, quod Damascenus et etiam Gregorius non intelligunt ante in tempore creatam esse intellectualem creaturam, sed natura et dignitate: et in cujus lumine, ut dicit Augustinus, caetera creanda illustrarentur: sicut ipse dicit, quod, sex dies sunt, et mane et vespere in eis, sex illustrationes supra res creandas et creatas, eo modo quo in tractatu sex dierum dictum est. Quod tamen non potest intelligi de anima rationali: illa enim non est creata juxta contemplationem Verbi immediate, sed potius ad imaginem Dei: et ut sit motor et ratio et actus corporis organici.

Ad dictum Platonis dicendum, quod erroneum est simpliciter, et contra philosophiam, et contra theologiam. Si tamen excusari, debeat aliquo modo: tunc dicendum, quod sementis non est anima, sed potius virtutes caelestes in materiam generabilium diffusae, praeparantes corpus ad generationem ut infundatur ani-

ma, et disponentes per inclinationem ad dilectionem pietatis et justitiae, sicut faciunt Angeli per ministerium custodiae, ut postea melito pietatis et justitiae resoluta anima a corpore, ad aethereas sedes recipiatur. Ex tali enim influentia intelligentiarum creatur eupraxia, secundum Aristotelem in libro de Fortuna eupraxia. Ad aliud dicendum, quod Plato et Socrates posuerunt transcorporationem, ut dicit Gregorius Nyssenus, metaphorice, non litteraliter intelligendam. Et hoc ideo, quia quando anima subjacet passioni irae, tunc ipsamet metaphorice dicitur leo, et sic anima transit ad leoninam naturam: passiones enim movent animam et figurant spiritualiter et ad suos effectus: et sic dicitur anima transcorporata: et hoc modo Plato intellexit transcorporationem, ut dicit Gregorius Nyssenus. Et sic etiam Socrates dicebat eas exagitari post mortem quae in talibus finiunt vitam.

Ad dicta Macrobii dicendum, quod, fabulosa, sunt, et integumenta eorum quae dixerunt Gentiles idololatrae, qui dixerunt, quod propter hoc quod sol redit a Cancro et descendit ab aquilone in meridiem, inde descendere animas, quorum sol, qui secundum eos principium est generationis, ductor est: Capricornum autem, quia ab illo ascendit sol ad aquilonem, qui (sicut dicebant) dux est omnium generatorum et corruptorum, dixerunt esse principium revectionis ad superos. Quod fabulosum, est et contrarium philosophiae et theologiae. Et quod dicunt de lacteo circulo, per quem ascendunt et descendunt, non est dictum nisi propter hoc quod ille circulus candet quasi lacte perfusus sit. Et quia anima illustratur sensibilium cognitione et intelligibilium, propter hoc integumento poetico dederunt ei galaxiam, sive viam lacteam, pro ascensu et descensu: ideo etiam lactis alimoniam dari nato primam, ut candor caelestis in animo suo conceptus, candore lactis nutriretur et convalesceret.

Ad aliud dicendum, quod non intellexit Macrobius, nec etiam Plato, quod anima rationalis vires acciperet in stellis: quia potentiae animae a substantia et esse animae fluunt. Unde a quo substantiam accipit et esse, ab illo accipit et vires. Sed volebant dicere, quod in corpore dispositiones ad tales actus potentiarum juvantur a proprietatibus planetarum et stellarum sic: Quod enim frigidum et siccum, quae qualitates sunt Saturni, confortant memoriam in bene tenendo, ideo dixerunt, quod memoriam accipit in sphaera Saturni: et quia lumen Saturni superius est et informat omnia lumina inferiora: dicit enim Ptolemaeus in Quadripartito, quod omnes aliae stellae applicantur et junguntur Saturno, et ipse nulli, et similiter lumen rationis sive intellectus omnibus luminibus sensibilibus applicatur et ordinat ea, et non e converso, eo quod logisticon, hoc est rationale lumen accipit a Saturno. Iterum quia Jupiter humidus est et calidus et luminosus valde: quae sunt principia quae resolvunt organa ad actiones quibus utitur intellectus practicus sive thimicus, ideo dixerunt, quod in sphaera Jovis accipit thimicon, hoc est, intellectum practicum: et in sphaera Solis splendorem sensuum: et sic adaptabant in aliis.

Ad aliud dictum Macrobii dicendum, quod fabulosum est et erroneum. Animae enim pondere affectuum nullo modo descendunt in corpora, sed potius creatae cum potentiis suis determinantur ad corpus secundum naturam.

Ad id quod per rationem objicitur, dicendum quod anima rationalis per creationem producitur a Deo, et non a natura: sed producitur in corpore ad esse, ut per hoc demonstretur, quod est actus corporis et perfectio. Et bene concedendum, est, quod nec a substantiali, nec accidentali forma producitur, sed immediate a Deo: et si principia naturalia, in formis substantialibus et accidentalibus aliquid, ad hoc operantur, hoc erit disponendo in corpore cui est infun- denda anima, et non ad esse vel substantiam animae.

Ad aliud dicendum, quod hoc penitus nihil valet: quia formae existentes in potentia materiae, et simul formae existentes in actu secundum naturam, non habent in quo sint nisi in illo existente cujus sunt actus: et illa quorum sunt actus, non sunt simul, sed succes-

sive: propter quod etiam successive animae creantur.

Rationes autem Avicennae procedunt et bonae sunt et secundum philosophiam et theologiam: et solutio ejus quod posset objici Avicennae, optima ponitur ab eo. Unde totum quod dicit, verum est et procedit, et per ipsum improbatur error introductus.