Albert the Great, Summa Theologiae

1. Unde Augustinus in libro XIII de Civitate Dei : " Quod visibiliter et tractabiliter apparentes Angeli, non quia indigebant, sed quia volebant et poterant, ut hominibus congruerent sui ministerii quadam humanitate, fecerunt. Neque enim in phantasmate Angelos edisse credendum est, quando eos homines hospitio susceperunt, sicut dicitur, Genes. xviii, 1 et seq., quod Abraham recepit tres Angelos. Et, Genes, xix, 1 et seq., quod Loth recepit Angelos. " Ex hoc accipitur, quod vere comederunt Angeli: sed ad veram comestionem exigitur masticatio et linguae revolutio et in corpus cibi gluttitio: ergo videtur, quod omnia haec organa, os scilicet, et linguam, dentes, aesophagum, et stomachum acceperunt Angeli: quia sine his organis isti actus vere fieri non possunt.

2. Adhuc, Constat, quod etiam eadem ratione vere loquebantur: sed vera locutio non fit nisi interpretativa potentia movente linguam et formante voces articulatas: ergo assumpserunt et interpretativam potentiam quae est rationalis animae, et linguam, et os, et dentes, et alia ad quae flectitur lingua quando format voces: et sic assumpserunt animam rationalem, non tantum corpus hominis vel simile corpori hominis: quia aliter hos actus non vere sed phantastice fecissent.

3. Adhuc, Ex praedictis constat, quod Angeli ex aere densato et solidato corpus assumunt, in quo operantur circa nos: aer autem densatus et solidatus in corpus figuratum et solidum non movetur per spatium, nisi commetiendo se spatio et in tempore determinato: Angelus ergo in corpore moto non in voluntatis potestate habet motum ut in nunc vel in tempore transeat spatium sicut vult, sed exigit tempus determinatum: ergo spatium transire potest, ita quod in minori transire non possit.

4. Adhuc, Aristoteles in secundo de Anima dicit, quod vivere dicitur multi-

pliciter, scilicet nutriri, augeri, moveri secundum locum, sentire, et intelligere. Sed in omnibus inferius semper inferi suum superius. Si ergo Angelus comedit in corpore corporaliter, et si localiter movebatur in corpore, cum motus localis non sit nisi animalis sensibilem animam habentis: hoc enim solum, ut dicit Avicenna, participat motum processivum, si est perfectum: vel motum contractionis et dilatationis si est imperfectum. Imperfectum autem dico, quod est quasi medium inter plantam et animal, ut spongia, et quaedam alia. Si ergo Angelus vere movebatur localiter et motu processivo corporaliter, sequitur quod in eodem corpore vere et corporaliter vixit, et sensit secundum omnia organa sensuum: et sic non assumpsit tantum corpus, sed totum animal secundum sensum et motum.

Adhuc ulterius quaeritur, Quid factum sit de cibo quem comedit ? Indignum enim est dicere de Angelo, quod digesserit vel egesserit eos: dubium est ergo quid, de eis sit factum ?

Et videtur, quod phantastice comederit et non vere.

Et hoc videtur accipi ex verbis Angeli, Tobiae, xii, 18 et 19, ubi dixit Raphael: Etenim cum essem vobiscum, per voluntatem Dei eram... Videbar quidem vobiscum manducare et bibere: sed ego cibo invisibili, et potu, qui ab hominibus videri non potest, utor.

Solutio. Accipiendum est verbum Augustini in libro XIII de Civitate Dei, cap. 22, ubi dicit: " Angeli potestate comederunt, non necessitate, " Et ponit exemplum duplicis comestionis: quia aliter terra sitiens absorbet aquam pluviae propter indigentiam suae siccitatis, et aliter consumit eamdem radius solis virtute potestatis caelestis. Et ita vult, quod omnes istos actus quos Angeli fe- cerunt in corpore, propter nos ad demonstrationem suae potestatis fecerunt, et non ad indigentiam animalis necessitatis, sicut paulo ante dictum est, quod quidquid potest potentia inferior, eminentius potest hoc idem potentia superior, ut dicunt Dionysius et Boetius. Unde Angeli haec opera non phantastice, sed vere fecerunt veritate demonstrationis potentiae, licet hoc non fecerunt animali necessitate. Unde comedendo vere in se comestivam potentiam demonstraverunt, et loquendo vere in se potestativam interpretationem ostenderunt, et deambulando demonstraverunt potestatem movendi secundum locum sibi inesse, et non ad necessitatem indigentiae. Unde etiam illa organa sive similitudines illorum, organorum in corporibus assumptis leguntur assumpsisse, ex quorum actibus et operibus nobiles potestates demonstrantur. Sicut caput in quo demonstrantur potestates discretivae per nervos ante a cerebro descendentes, et potestates motivae per nervos a posteriori parte capitis descendentes: et ideo dicuntur oculosi sive pleni oculi, ut dicit Dionysius in libro de Caelesti hierarchia , deividi, potestatem divinam habentes in videndo Deo et divinis. Et cum auribus leguntur, quasi facile audituri eorum quae a Deo praecipiuntur: et cum manibus humanis, quasi potentes ad intellectuales operationes: dicit enim Aristoteles in libro XII de Animalibus, ''quod manus est instrumentum intellectus practici. Et leguntur alati, per pennas et alas nihil demonstrantes indigentiae: sed, sicut dicit Dionysius, quod altivoli sunt in divinas contemplationes: et sic est de aliis organis mobilium operationum. Et non leguntur assumpsisse hepar vel stomachum vel intestina vel etiam exteriora membra turpium operationum, ex quorum actibus non demonstratur nobilis potestas, sed indigentia animalis necessitatis. Quamvis Augusti-

nus dicat , quod daemones effigies talium membrorum in corporibus assumptis in signum suae pravitatis et turpitudinis leguntur assumpsisse: sicut dicunt de incubis et succubis, qui non corporaliter tales turpitudines exercuerunt, sed quod spiritualiter ad talia instigent, et hoc per turpes effigies corporum ostendunt.

Ex his notatis est facile respondere objectis.

Ad primum ergo dicendum, quod corpora receperunt in organis nobiles potestates demonstrantibus per proprias operationes. Unde figuram oris habuerunt et eorum quae in ore sunt potestativam comestionem demonstrantium, et non phantastice comederunt, sed vere, et potestativa veritate comestionis, non indigentiae.

Ad aliud dicendum, quod vere loquebantur potestativae locutionis demonstratione, sed ad hoc non indigebant quod assumerent animam vel partem animae hominis: cum (sicut dictum est) natura superiores sunt quam anima, et possunt hoc eminenter per seipsos spiritualiter quod anima potest animaliter et indigenter et materialiter. Unde, Numer, xxii, 28, Glossa dicit, quod ad locutionem formandam per os asinae, non oportuit, quod lingua asinae fieret lingua humana, vel anima asinae mutaretur in rationalem animam: cum hoc possit facere Angelus etiam sine lingua, vel per contrariam linguam, quod anima hominis per linguam hominis operatur.

Ad aliud dicendum, quod hoc esset verum quod objicitur, si Angelus motor determinatae virtutis proportionem haberet ad corpus motum, sicut motor naturalis., ut dicit Aristoteles, quod si caelum plures stellas haberet quam habet, a motore suo moveri non posset, Sed in ante habitis dictum est, quod Angelus vincit potentiam mobilis et medii per quod est motus: et ideo si assumat corpus aereum densatum, non propter hoc retardatur motus ejus.

Ad aliud dicendum, quod in omnibus inferius infert suum superius, in quibus superius ut natura superior actu et intellectu est in inferiori: et sic non est in vita et sensu et motu locali in quibus ista sunt animaliter et indigentem Ubi autem sunt ad potestatis demonstrationem, non oportet: eo quod in illis superius non est in inferiori, et in illis inferius demonstrativum est nobilis potestatis, quam non demonstrat superius nisi potentialiter et imperfecte. Cujus causa est, quia sicut innuit Aristoteles in II Priorum, inferius non est in suo superiori nisi potentia, superius autem in inferiori actu et intellectu.

Ad id quod ulterius quaeritur, jam patet solutio. In potestativa enim comestione consumitur cibus, et (sicut antiqui dixerunt) redigitur in praejacentem materiam elementalem, sicut radio solis consumitur humor aquae: sed in indigentia comestionis rejicitur et digeritur et egeritur. Et quod dicit Angelus: Videbar quidem vobiscum manducare et bibere , intendit, quod videbatur comedere et bibere ad indigentiam: cum tamen non comedit ad indigentiam, sed ad potestatis demonstrationem.