Albert the Great, Summa Theologiae

1. Subjectio enim vel servitus est, vel simile aliquid servituti: et hoc inductum est ex peccato: sicut patet, Genes, ix, 25, ubi Noe dixit propter peccatum derisionis filii: Maledictus Chanaan, servus servorum erit fratribus suis. Ubi dicit Gregorius in Glossa, quod. " natura omnes homines aequales genuit: et ideo contra naturam est superbire, et hominem homini velle praeesse. " A simili ergo cum Deus omnes Angelos in hoc aequales constituit, quod omnes naturae rationales sunt et deiformis intellectus, superbire est contra naturam Angeli, et similiter, quod Angelus Angelo praesit.

2. Adhuc, II Sententiarum, distinct. III, cap. Et sicut in praedictis, dicit Magister sic: " Omnes Angeli quaedam communia et aequalia habebant. Quod spiritus erant, quod indissolubiles, et immortales erant, commune omnibus erat et aequale. " In aequalibus, autem non est gradus superioritatis et inferioritatis: contra naturam ergo est, si unus alteri supponatur, et unus alii praeferatur.

3. Adhuc, Cum naturae completio sit gratia, et gratiae completio sit gloria: si per naturam unus praelatus esset alteri, et unus subjectus alteri, hoc completius esset post acceptam gratiam, et completissimum in perfecta gloria: erit autem perfectissima gloria post diem judicii, quando tota ruina Angelorum erit ex numero electorum restaurata: sed tunc evacuabitur omnis praelatio. I ad Corinth. xv, 24: Cum evacuaverit omnem principatum, et potestatem, et virtutem. Ubi Glossa Augustini dicit: " Quamdiu durat mundus, Angeli Angelis, homines hominibus, et daemones daemonibus praesunt: sed in futuro omnis evacuabitur praelatio. " Ergo a destructione consequentis, non est de natura angelica, quod unus Angelus praesit, et alter subsit.

Propter hoc quaeritur, Utrum ex gra-

tia hoc habeant, quod unus alteri praeest ?

Et videtur, quod non: quia sicut jam dictum est, si ex gratia esset, in futuro non evacuatur, perfectio enim gratiae non evacuaretur, sed completur per gloriam. I ad Corinth. xiii, 8: Charitas numquam excidit. Contra:

i. Gregorius super Ezechielem xxviii, 12, super illud: Tu signaculum similitudinis, dicit sic: " Dum Lucifer cunctis Angelorum agminibus praelatus fuit, eorum comparatione clarior fuit. " Et paulo post, ibidem, " Tanta species illum pulchriorem reddidit, quanta illum supposita multitudo decoravit. " Ergo per naturam praepositus luit omnibus aliis: gradus ergo praelationis in Angelis sunt per naturam.

2. Adhuc, Gregorius, ibidem, " Consideret homo quid ipse superbiendo do elationis suae culpa passurus sit, dum superbienti illi Deus parcere noluit, quem creando in gloria tanto culmine virtutis elevavit. Consideret quid et in terra elatus mereatur,, si et praelatus Angelus Angelis in caelo prosternitur. " Et ex hoc accipitur, quod in primo statu conditionis naturae angelicae Angelus Angelis praelatus fuit.

3. Adhuc, Videtur quod hoc habeant ex gratia. Gregorius super illud Apostoli, I ad Corinth. xv, 24: Cum evacuaverit, dicit sic: " Hominibus Angeli, Angelis Archangeli, Deus autem omnibus praeest per naturam et gratiam. " Ergo Angelis Archangeli, et hominibus Angeli praesunt per naturam et gratiam.

Ulterius quaeritur, Si malus Angelus praeest malo Angelo ?

Et videtur, quod. non..

1. Ordo enim secundum rationem boni determinatur, et per malitiam a ratione boni cecidit: ergo et a gradu praelationis.

2. Adhuc, Si ita esset, tunc qui plus peccavit, subiiciendus esset in praelatione omnibus aliis, hoc enim exigeret demeritum iniquitatis suae: sed hoc non est verum, adhuc enim. Lucifer dicitur princeps daemonum, et habetur. Matth. xxv, 41: Discedite a me, maledicti, in ignem, aeternum, qui paratus est diabolo et angelis ejus. Ubi alii daemones non dicuntur Angeli ejus ex creatione, sed ex subjectione potestatis. Similiter adhuc dicitur princeps mundi hujus, Joan. xii, 31: Princeps hujus mundi ejicietur foras. Similiter dicitur princeps tenebrarum : quorum nihil posset esse secundum ordinem justitiae divinae, si in malis Angelis essent gradus praelationis.

3. Adhuc, Si secundum ordinem justitiae divinae inter malos essent gradus praelationis, tunc qui plus peccavit, aliis esset tradendus ad torquendum: et e contra est: ergo videtur, quod in malis non sit gradus praelationis. Contra:

1. 11 Sententiarum, distinct. VI, cap. Et sicut inter bonos, dicit sic: " Habent quoque secundum modum scientiae majoris vel minoris, praelationes alias majores vel minores. Quidam enim uni provinciae, alii uni homini, alii uni vitio praesunt. Unde dicitur spiritus superbiae, spiritus luxuriae, et hujusmodi: quia de illo vitio maxime potest homines tentare, a quo denominatur. " 2. Adhuc, Ibidem, " Inde etiam est, quod nomine daemonis divitiae nuncupantur, scilicet mammona. Est enim Mammon nomen daemonis: quo nomine vocantur divitiae secundum Syram linguam. Hoc autem non ideo est, quod diabolus in potestate habeat dare vel auferre divitias cui velit: sed quia eis utitur ad hominum tentationem et deceptionem. "

3. Adhuc, Josue, xi, 19, super illud: Omnes bellando cepit : Glossa adamantina sic dicit: " Non est putandum, quod unus fornicationis spiritus seducat eum qui in Britannia fornicatur, et illum qui in Judaea, vel aliis locis, neque unum esse spiritum irae, qui in diversis locis diversos homines exagitat: sed puto magis spiritum fornicationis unum esse, et innumeros qui in hoc ei officio pareant, et per singulos homines diversos spiritus esse sub uno militantes, qui eos ad hujusmodi peccata sollicitent. Similiter iracundiae principem unum esse arbitror, et innumeros sub ipso, et idem de caeteris peccatis. Ideo non unus principatus dicitur esse ab Apostolo , sed plures, contra quos nobis pugna est. "

Solutio istorum fundanda est super quoddam verbum, quod dicit Magister in libro secundo Sententiarum, distinct. IX, cap. Hic considerandum est, ubi dicit: Ordo Angelorum, dicitur multitudo caelestium spirituum qui inter se in aliquo munere gratiae similantur, sicut et in naturalium datorum participatione conveniunt. "

Ad primum ergo secundum hoc dicendum, quod Angeli in naturalibus non sunt creati aequales: nec gradus praelationis et subjectionis fecit in eis peccatum sicut et in hominibus: sed potius inclinatio datorum naturalium quae sun secundum Augustinum et Magistrum in libro II Sententiarum, distinct. III, simplicitas essentiae, perspicacitas intelligentiae, liberi arbitrii potestas, et discretio personalis, de quibus jam ante multa disputata sunt. Unde si ordo praelationis et subjectionis dicitur praeeminentia in talibus datis naturalibus, in quibus inaequales sunt Angeli, ordo est a natura per dispositionem qua unus disponitur ad gradum superioritatis, et alter ad gradum subjectionis. Si vero dicitur a perfectione gratiae: tunc ordo non est a natura, sed a convenientia doni gratiae, in quo quaedam multitudo Angelorum convenit, Et talis subjectio nihil habet servituti simile: libere enim unus subjicitur alteri: eo quod illuminationes percipit ab ipso, sicut Apostolus, ad Galat, iv, 13, dicit de omnibus fidelibus: Vos in libertatem vocati estis, fratres, tantum, ne libertatem, in occasionem detis carnis. Unde talis subjectio nihil habet simile, cum servitute hominis, quae ex peccato causata est: nec tale praeesse, est contra naturam superbire: quia secundum naturam homini concessum est: est enim gradus naturae quem Iacit ordinatrix providentia: sicut etiam secundum naturam homini concessum est, ut praesit piscibus maris, et volatilibus caeli, et bestiis, universaeque terrae . Et sicut dicit Plato in Timaeo, quod ordini natuturali congruit et rationi, ut sapientiores et meliores praesint, et alii subsint, non subjectione servitutis, sed subjectione providentiae et regiminis. Unde etiam inter Angelos quidam dicuntur dominatores, quorum (ut dicit Gregorius) ordinatione disponuntur actus ministrantium.

Et per hoc patet solutio ad ea quae quaeruntur circa primum, scilicet utrum praelatio sit a natura.

Ad id quod quaeritur, Utrum sit ex gratia? Dicendum, quod complementum talis praelationis est ex gratia, et ex dono gratiae. Et bene concedendum est, quod complementum naturae est gratia, et complementum gratiae gloria.

Ad id autem quod objicitur, quod tunc non esset evacuanda in maxima gloria post diem judicii talis praelatio: dicendum, quod, propter plenitudinem gloriae non evacuatur, sed propter hoc, quod, tunc finitur officium ministerii Angelorum, et officium exercitii tentationis daemonum, et omnia immediate in Deum referuntur, aut sicut ad judicem, aut sicut ad objectum gloriae omnium. Unde et ipse Apostolus ibidem statim subdit: Et erit Deus omnia in omnibus .

Ad id quod ulterius quaerimur de praelatione daemonum: dicendum sicut in auctoritatibus induciis dicitur, quod, quamdiu durat mundus, daemones daemonibus praesunt, propter exercitium tentationis, in quo unus daemon subjicitur alteri: sicut inter tortores alicujus regis unus alteri subjicitur ad obediendum, duplici ratione, scilicet quia hoc pertinet ad ordinem familiae regni: aut ex voluntaria subjectione, quia scilicet unus daemon voluntarie se subjicit alteri, ut secundum mandatum ejus de eodem vitio tentet, de quo superior tentandi accepit potestatem.

Ad primum quod in contrarium objicitur, dicendum, quod ordo in hoc retinet rationem boni, quod praelatio inter malos Angelos a providentia divina ordinatur ad bona, quae eliciuntur ex tentatione daemonum: et ab illo bono per peccatum Angelus non cecidit, sed potius per providentiam Dei ad illud ordinatur, ne malitia ejus penitus indecora remaneat.

Ad aliud dicendum, quod hoc procederet si gradus praelationis daemonum distinguerentur secundum quantitatem meriti peccati eorum: sed hoc non est verum, distinguuntur enim secundum ordinem provident ite secundum quod valent ad exercitium tentationis, in quo qui nequior est aliis, habet imperare.

Ad ultimum dicendum eodem modo: hoc enim etiam procedit ac si gradus distinguantur secundum demeritum iniquitatum: et hoc non est verum, ut. dictum est.