MEMBRUM III.

Utrum Angeli boni et mali sunt immissores visionum, vel incentores tantum ?

Tertio quaeritur, Utrum Angeli boni et mali sunt immisso res talium visionum, vel incentores tantum, ut dicit Beda?

Et quia hoc jam determinatum est: non restat quaerendum, nisi de modo incensionis.

Inveniuntur autem a Sanctis multi modi assignati, quibus illuminatur intellectus, et accenditur affectus.

1. Aliquando per remotionem impedimenti: sicut dicit Glossa super illud Psalmi cxviii, 73: Da milii intellectum ut discam mandata tua. Sic ipse solus Deus scilicet dat intellectum: etsi aliquando ministro Angelo, sicut Daniel, x, 14, ubi nos habemus sic: Gabriel, fac intelligere istam visionem: alia translatio habet: Veni ut docerem te, etc. Deus tamen per seipsum (qui lux est) illuminat pias mentes: etsi aliquando utitur Angeli ministerio: ita enim dicitur Angelus intellectum dare homini, ut quisquam dicitur dare lumen domui, cum per fenestram facit eam luce non sua penetrari, et sic illustrat eam. Videtur ergo, quod per remotionem impedimenti Angelus et illustrat et accendit hominem ad veritatem et devotionem.

2. Adhuc, Augustinus in libro LXXXIII Quaestionum dicit, quod " quando malignus spiritus obstruit meatus intelligentiae, per quos pandere lumen rationis radius aeternae lucis solet, fit ratione corruptionis contractae in anima et obtenebrationis. " Cum igitur ex obstructione meatus intelligentiae impediatur anima, ne erigat se ad bonas cogitationes, et bonus Angelus fortior sit in promovendo quam malus in impediendo, videtur quod contra haec duo impedimenta dupliciter expedit animam, scilicet illuminando ad intuitum spiritualium bonorum, ex quibus intuitis per intellectum ad bonas cogitationes excitatur anima, et arcendo malos Angelos, ne talia impedimenta procurare possint.

3. Adhuc, In libro XII super Genesim ad litteram dicitur, quod revelationes aliquando fiunt hominibus ab Angelis in somnis. Et subditur: " Vigilantibus etiam occulto quodam instinctu ingestas esse cogitationes quibus divinarent novimus, sicut Caiphas pontifex prophetavit, cum prophetandi voluntatem non haberet, nec prophetare intenderet . " Ex hoc accipitur, quod in somnis ordinando phantasmata aliquando illuminatur etiam lumine prophetiae intellectus.

4. Adhuc, Numer, xxiv, 3 et 4: Dixit homo, cujus obturatas est oculus dixit auditor sermonum Dei, qui visionem Omnipotentis intuitus est, qui cadit, et sic aperiuntur oculi ejus. Et intendit dicere, quod cadens in somnum, apertos accepit oculos ministerio Angelorum ad lumen prophetiae.

5. Adhuc, Si similitudo a corporalibus sumitur secundum doctrinam Dionysii in Caelesti hierarchia , tunc multiplicationem luminis semper sequitur incensio ignis: quod secundum Euclidem in libro de Visu, maxime fit in speculis puris et concavis, in quibus reflexio radiorum lu-

minis statim elicit flammam ignis et calorem incensivum et maximi ardoris. Ergo a simili, multiplicato lumine veritatis in intellectum per Angelum bonum, de necessitate videtur accendi affectus ad pietatem et devotionem intellectorum: sicut dicitur, Jerem, xx, 9: Factus est, scilicet sermo Domini, in corde meo velut ignis exaestuans, claususque in ossibus meis, hoc est, in fortissimis viribus animae et purissimis: et defeci, ferre non sustinens. Et, Thren, i, 13: De excelso misit ignem in ossibus meis, ei erudivit me.

Solutio. Concedendum, quod omnibus his modis Angeli boni accendunt affectus fidelium, scilicet aliquando per remotionem impedimenti, sicut dicit Augustinus in libro LXXXIII Quaestionum . Aliquando, patefaciendo meatus veritatis ad intellectum, ut lumen aeternae veritatis libere ad intellectum venire possit: sicut dicit Glossa super illud Psalmi cxviii, 73, adducta: Da mihi intellectum. Dicit enim Costabenluce in libro de Differentia spiritus et animae, quod ad cellulam quae dicitur logistica sive rationalis, in qua operatur vis intellectiva in spiritu animali, meatus sunt duo. Unus ab anteriori, a sensu communi et imaginativa virtute, deferens formas ad cellam logisticam. Alter a posteriori, formas a memoriali virtute et recordativa sive reminiscentia, ad eamdem cellam formas deferens. Et istae duae viae aliquando dupliciter obstruuntur. Obstruuntur enim aliquando nigredine et spissitudine spiritus animalis et obnubilatione: aliquando quadam caruncula?

quae ibi est, obstruente meatum. Et hujus signum dicit esse, quod cum homo est in magna cogitatione et subtili, agonizat flectendo caput ante, et retro, et ad dextrum, et ad sinistrum: per quod naturae intendit removere obstaculum, ut formae intelligibiles lucide et libere possint transire ad intellectum. Et cum, sicut in praehabitis dictum est, Angeli tam boni quam mali operentur in phantasmatibus et dormiendo et vigilando, ordinando, disponendo, illuminando, obnubilando: sic operatio bonorum Angelorum confert ad illuminationem intellectus.

Aliquando etiam species intelligibiles, sicut dicit Augustinus in libro XII super Genesim ad litteram, unitione mirabili et mixtione sui ad animam ipsi intellectui per lumen divinum ingerendo. Et de hoc quidam satis conveniens dederunt exemplum. Quando enim duo specula opponuntur sibi invicem directa oppositione, species quae sunt in uno, resultant in alio. Sic Angelo conjuncto intellectui hominis, species quas habet in lumine divino, cui conjunctus est, resultant in intellectu hominis actu luminis divini, cujus virtute species illae sunt apud hominem, quas cum limpide intuetur intellectus, inflammatur et incandescit calore charitatis affectus.

Et per hoc patet solutio ad fotum: omnes enim modi adducti, boni sunt. Et licet solus Deus dat intellectum, qui est donum Spiritus sancti, tamen ad receptionem ejus in anima multipliciter utitur ministerio Angelorum, ut dictum est.

DE TENTATIONE ET OBSESSIONE DAEMONUM.

Deinde quaeritur de hoc quod dicitur in libro II Sententiarum, distinct. IV cap. ultimo: Aliis quoque qui a Sanctis juste e pudice viventibus vincuntur, potestas alios tentandi videtur adimi.