Albert the Great, Summa Theologiae

1. Gregorius in Homilia saepius inducta dicit: " Qui summa annuntiant, Archangeli vocantur.. Graeca enim lingua Angeli nuntii, Archangeli summi nuntii vocantur. "

Sed contra hoc objicitur: Summa nuntiare et communia, non sunt actus differentes specie, sed numero tantum: ergo videtur, quod penes hos actus non accipiuntur ordines diversi specie: et sic Archangelorum et Angelorum esset unus ordo, quod falsum est.

2. Adhuc, Gregorius in Homilia, infra, " Sunt nonnulli qui divinae largitatis munere refecti, secretorum caelestium summa et capere praevalent et nuntiare. Quo ergo illi nisi inter Archangelorum numerum deputantur? " Et ex hoc sequitur idem quod prius. Summa enim nuntiare et communia unus secundum speciem est actus: ergo penes hoc non accipiuntur ordines diversi.

3. Adhuc Bernardus in sermone 19 super Cantica: " Porro Archangelos (ut eis aliquid differentius ab his qui simpliciter Angeli sunt, tribuamus) mirabiliter credo delectat, quod ipsis quoque aeter- nae sapientiae consiliis familiarius admittuntur: eademque per ipsos suis quaeque locis atque temporibus summo moderamine dispensatur, " Ex hoc accipitur, quod non penes nuntiare magna et communia, sed penes admitti ad secretiora consilia distinguuntur Archangeli ab Angelis: quod est contra Gregorium.

4. Adhuc, Bernardus in libro V de Consideratione ad Eugenium: " Putemus esse Archangelos, qui conscii ministeriorum divinorum, non nisi ob praecipuas et maximas causas mittuntur. " Sed de prima hierarchia Angeli magis sunt conscii ministeriorum divinorum, quam alii: ergo magis debent vocari Archangeli: et sic Archangeli debent esse de prima hierarchia, quod falsum est.

Solutio. Dicendum, quod diversi ordines sunt Archangelorum et Angelorum, ut dicunt Dionysius, et omnes sancti. Archangelorum enim ordo medius est inter Principes, et Angelos: et hoc ipso nomine ostendit. Arxos enim princeps est, et aggelos nuntius: et ideo in proprietatibus convenit cum utrisque, sicut patebit in sequenti articulo quaestionis.

Ad primum ergo dicendum, quod verbum Gregorii verum est: sed summa dicuntur ibi ea quae sunt supra naturam, sicut est opus incarnationis, ad quod missus est Archangelus Gabriel . Et sicut etiam est opus conceptus vetula? ex antiquitate emortuae: sicut tres Angeli missi sunt ad Abraham . Et sicut sunt omnia quorum causae ab aeterno absconditae sunt in Deo, et non insertae naturae. Haec enim solo consilio Dei perficiuntur: haec enim procedunt ex abysso sapientiae divinae, et non nisi, per eos nuntiantur, qui ad consilium divinum admittuntur.

Et licet nuntiare magna et nuntiare parva sint ejusdem, generis et speciei, non tamen specialissimae, tamen illuminatio theophaniae accepta ad unum et ad alterum non est ejusdem speciei, et ideo constituens est in diverso gradu et ordine et haec et illa.

Per hoc idem patet solutio omnino ad sequens: quia super idem fundantur illa duo.

Ad aliud dicendum, quod, dictum Bernardi omnino concedendum est, et ipse non est contrarius Gregorio: quia ea quae vocat Gregorius summa, eo quod supra naturam sunt: illa vocat beatus Bernardus a consilio divino procedentia, eo quod causae eorum non sunt rebus creatis insertae, sed in abysso sapientiae et scientiae Dei et consilii absconditae, sicut dicitur, ad Ephes, iii, 9: Illuminare omnes, quae sit dispensatio sacramenti absconditi a saeculis in Deo.

Ad ultimum dicendum, quod illi qui sunt de prima hierarchia, magis conscii sunt illuminationum quae pertinent ad beatitudinem: quia eas prima manifestatione percipiunt, ut dicit Dionysius. Sed illuminationum quae pertinent ad nuntiandum hominibus, non sunt magis conscii: quia, sicut dicit Gregorius, superiora agmina usum exterioris officii non habent. Nuntiatio autem sive missio ad nuntiandum est usus exterioris officii, quod fit circa Ecclesiam: et ideo ordo talis nuntiorum ad ultimam pertinet hierarchiam, et non ad primam: per ultimam enim, illuminatur, purgatur, et perficitur Ecclesia.

ARTICULI PRIMI