MEMBRUM III.

Quomodo et qualiter primus homo habuerit notitiam suiipsius ?

Tertio quaeritur, Quomodo et qualiter habuerit cognitionem suiipsius?

i. De quo Magister dicit sic: " Porro sui cognitionem idem homo talem accepisse videtur, ut et quid deberet superiori, et quid aequali, et quid inferiori non ignoraret. Conditionem quoque suam et ordinem, scilicet qualis factus esset, et qualiter incedere deberet, quid agere, quid cavere, intellexit. "

Et contra hoc objicitur: quia totum hoc homo etiam in statu peccati per legem naturalem cognoscit de seipso, et per disciplinam: ergo videtur, quod. Adam in primo statu non accepit plus quam homo modo habeat in statu peccati: quod valde inconveniens esse videtur, cum jam habitum sit, quod perfectus creatus fuerit in scientia.

2. Adhuc, Ibidem addit Magister, quod si talem cognitionem suiipsius non accepisset, non esset reus praevaricationis. Et hoc falsum esse videtur: quia adhuc si istud non accepisset, cognitionem creatoris habebat et creaturarum propter se factarum: et si praevaricatus fuisset contra hanc scientiam, peccasset, et praevaricationis reus fuisset.

Adhuc ulterius quaeritur, Si fuit praescius sui casus ?

Et videtur, quod sic.

1. Nihil enim utilium Deus ab ipso abscondit: sed praescire casum utile est ad cavendum: ergo videtur, quod praescientiam casus Deus ab eo non abscondit.

2. Adhuc, Sicut jam dictum est, ordinem suum cognovit: et sic cum oppositorum eadem sit disciplina, casum ab ordine illo per peccatum videtur cognovisse.

3. Adhuc, Petro revelavit futurum casum suum, Matth. xxvi, 34: Amen dico tibi quia in hac nocte, antequam gallus cantet, ter me negabis. Et valuit Petro hoc quod ad recordationem illius revelationis egressus feras Petrus flevit amare . Ergo videtur, quod etiam valuisset Adae.

Contra:

Si praescivisset casum, ex praescientia tristitiam incurrisset et afflictionem, et sic paenam sensisset ante peccatum, quod est inconveniens, et contra Dei justitiam: quia dicit Hieronymus: " Quidquid patimur, peccata nostra meruerunt, " Et Gregorius: " Nulla nocebit adversitas, si nulla dominetur iniquitas. "

Solutio. Dicendum, quod Adam sui cognitionem habuit, et a Deo accepit, et scivit quid superiori, hoc est, Deo: quid inferiori, hoc est, creaturis propter se creatis: et quid aequali, hoc est, uxori deberet, et quo ordine justitiae se haberet ad unumquodque istorum, et per conse- quens scivit, quod super omnia Deo inhaerere debuit propter amorem, et propter amorem inferioris nullo modo averti ab amore superioris, sed omnia referre ad amorem superioris: hoc enim est inferioribus uti, et superioribus frui, ut dicit Augustinus in libro de Doctrina Christiana, et ponitur a Magistro in libro I Sententiarum , distinct. I. Sed sui casus praescius esse non debuit, nec praescire debuit si stetisset quid ei futurum fuisset. Et ad hoc ponit Magister rationem, quod ei Deus potius facienda mandavit, quam futura revelavit. Et haec ratio sumitur ex fine creationis hominis. Dictum est enim in libro II Sententiarum , distinct. II, quod homo creatus est ut Deum colendo Deo serviat, Deum amet, et amando fruatur: et sic totum bonum hominis sit, et quod serviat Deo, et quod amet Deum: et ad hoc nihil valuisset praescientia sui casus futuri, et ideo Illam non habuit. Ad regimen enim totius vitae in omni ordine et scientia et arte sufficit scire finem in quem, dirigatur per opus, et per quae et quo ordine deveniatur ad finem illum: et hanc scientiam habuit Adam et suiipsius.

Ad primum ergo dicendum, quod homo de seipso per cognitionem acceptam in creatione non cognovit plura quantum ad scita per seipsum, quam postea cognovit per legem naturalem: quia haec ipsa cognitio quam accepit de seipso, lex naturalis fuit, quam Deus omni homini impressit rationali. Et hoc est quod dicit, Psal, iv, 7: Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine. Et propter hoc dicit Basilius super principium Proverbiorum, quod naturalis lex scripta est in naturali judicatorio, hoc est, in ratione. Et super Illud Malachiae, ii, 15: Uxorem adolescentiae tuae noli despicere, dicit quod uxor adolescentiae nostrae lex naturalis est, scripta in ratione, quae dimittenda non est, sed sequenda. Sed in hoc cognovit melius Adam et limpidius:

quia hoc cognovit per lumen sibi a Deo inspiratum immediate, in quo omnia limpidius resultant et lucidius quam in lumine quod nos accipimus per experimentum et doctrinam: etiam quia nubem peccati non habuit, quae se tantae luci opponeret, quam nos patimur qui in peccato sumus nati.

Ad aliud dicendum, quod causa dicti Magistri est, quod si ignorasset regimen vitae suae ad superiorem, inferiorem, et aequalem: tunc oporteret, quod ad actus ageretur per naturam sicut bruta, et sic non ageret, ut dicit Augustinus, sed ageretur: et principium actionum suarum non esset in ipso, nec ipse esset dominus suorum actuum, sed omnes actus sui essent involuntarii, secundum quod involuntarium dicitur per ignorantiam, et sic non esset praevaricationis reus.

Et si objicitur, quod adhuc esset rationalis, et haberet rationem, potentiam scilicet animae quae regeret eam. Dicendum, quod potentia animae non sufficit ad actum regiminis, nisi sit completa per habitum.

Ad id quod ulterius quaeritur dicendum quod non debuit esse praescius sui casus. Et est eadem quaestio, et eadem disputatio, et eadem solutio cum illa quae habita est in tractatu de casu Angelorum , ubi etiam quaesitum est, Si Angelus potuit vel debuit esse praescius sui casus? Et dixerunt antiqui, Praepositivus, et alii, hujus rationem, assignantes, quod scientia, maxime accepta per revelationem vel inspirationem divinam, fructus est pietatis: pietatis autem fructus non est hominem, vel Angelum affligere per tristitiam, ante peccatum, sicut etiam probat objectio inducta.

Ad id quod objicitur, quod utile fuisset sibi ad cavendum, dicendum quod hoc est falsum.

Utile enim ad cavendum est cognitio agendorum et vitandorum: cognitio autem futurorum et maxime contingentium non est propria hominis, nec alicujus creaturae, sed solius Dei: futura enim contingentia praecognoscere solius Dei est.

Et cum dicitur, quod eadem est scientia oppositorum, intelliguntur agenda et vitanda: quia illa sunt opposita. Sed futura contingentia scire nullam habet oppositionem ad hoc, sed impossibilitatem ad creaturam rationalem, sive hominem, sive Angelum. Et ideo, Act. i, 7, cum Apostoli a Domino quaererent de contingentibus et futuris, respondet Dominus: Non est vestrum nosse tempora vel momenta quae Pater posuit in sua potestate.

Ad hoc quod objicitur de Petro, dicendum quod non est simile: hoc enim dictum fuit ad confirmationem fidei Petri, ut scilicet eum qui futurorum contingentium eventum nosceret certitudinaliter. firmiter crederet esse Deum, et sic in fide solidaretur. Et ideo Augustinus in libro de Concordia Evangeliorum, super illud Lucae, xxii, 61: Conversus Dominus respexit Petrum, dicit quod non respexit eum corporaliter, cum Dominus affligeretur intus in palatio principis sacerdotum, et Petrus esset foris in atrio ad quem respectus corporalis dirigi non poterat. Et sic exponit illud Lucae, xxii, 31 et 32: Simon, Simon, ecce Satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum: ego autem rogavi pro te, ut non deficiat fides tua: et tu aliquando conversus, scilicet per fletum, confirma fratres tuos.