Albert the Great, Summa Theologiae

1. Id enim implet cujus pars parti loci commensuratur, et alia pars alii parti, et sic de aliis, donec de capacitate loci nihil remaneat quod aliquam partem locati non contineat. Angelus autem non sic habet partem et partem ut aliquid impleat. Ergo Angelus non implet locum.

2. Adhuc, Non implet locum nisi quod commensuratur dimensionibus loci, scilicet secundum altum, profundum, et latum. Angelus tales dimensiones non habet. Ergo locum non implet.

3. Adhuc, Non habet similitudinem ad aliquid replens, ita quod similitudine possit fieri translatio, ut translatione Angelus locum replere dicatur. Repleri enim aliquid dicitur tribus modis. Uno modo, sicut vas aqua vel vino vel succo aliquo, ut modius tritico. Secundo modo, sicut corpus repletum est anima. Tertio modo, sicut omnia repleta sunt Deo. Sapientiae, i, 7: Spiritus Domini replevit orbem terrarum, et hoc quod continet omnia, id est, caelum. Nullo istorum modorum videtur Angelus replere locum. Non enim implet quantitate sicut vas impletur, cum sit substantia simplex. Nec implet sicut anima corpus, cum non sit perfectio substantialis loci, sicut anima corporis. Nec implet sicut Deus implet orbem terrarum: hoc enim facit Deus, quia in omnibus est essentialiter, praesentialiter, et potentialiter, quod nullo modo competit Angelo: cum hoc sit solius divinitatis proprium, ut paulo ante habitum est. Ergo videtur, quod nec proprie nec per translationem locum replere possit Angelus.

4. Adhuc, Quod plenum est, proprium signum habet quod non potest aliquid recipere. Bernardus: " Non est quo se ingerat vanitas, ubi totum replevit charitas. " Sed sicut paulo ante habitum est, nullus Angelus sic implet locum, quod eo existente in loco minus capiat de corporibus et aliis spiritibus. Ergo videtur, quod Angelus non replet locum.

In contrarium, est quod dicitur Genesis, i, 1, super illud: In principio creavit Deus caelum et terram: ibi Beda in Glossa et Strabus in alia Glossa dicunt, quod per caelum intelligitur caelum empyreum, quod statim ut est factum, sanctis Angelis est repletum. Ergo videtur, cum caelum empyreum sit locus Angelorum, quod Angelus implet locum.

Solutio. Dicendum, quod ad hoc quod Angelus implet locum suo modo quo localis esse dicitur, scilicet intelligibiliter per definitionem in loco: ita implet quod plures in eodem loco esse non possunt, non propter loci repletionem quantitativam, sed propter operationum confusionem quae esset si plures essent in loco uno. Soli enim spiritui increato convenit sic in alio loco esse, quod distinctae remaneant operationes ejus ab operibus ejus in quo est. Et hujus causa est quae ponitur in libro de Causis, scilicet quod primum regit res omnes alias, ita quod non commiscetur eis. Unde substantia primi licet illabatur omnibus,

ut dicit Beda , tam spiritualibus, quam corporalibus creaturis: tamen operationes suae manent distinctae in omnibus et inconfusae. Angelus autem non est substantia quae illabatur rebus, sed per se distinctus manet in loco quo definitur. Unde si ponatur alius Angelus in eodem loco esse, et circa idem operari, purgando, illuminando, et perficiendo, de necessitate sequetur confusas esse operationes utriusque: non enim unus operatur in alio: eo quod non illabitur in alium, ut dicit Beda, ut sic una operatio sit utriusque, sicut est Dei et liberi arbitrii, ut sic inconfusa sit operatio: sed remanet distinctus unus ab alio, et operantium distinctorum distinctae sunt operationes: et sic duorum operantium uno modo et circa idem operantium et ad eumdem effectum, per hoc quod circa idem sunt, operationes erunt confusae.

Praeterea, Cum unus sufficiat, alter superfluit: et cum superfluum non sit in operibus naturae, nec esse possit, quia dicit Aristoteles in tertio de Anima, quod " natura nec abundat superfluis, nec deficit in necessariis: " et coordinatiora sunt opera Dei quam, naturae: non possunt esse duo spiritus creati in uno loco: eo quod alter superfluit.

Unde dicendum est ad primum, quod bene conceditur, quod hoc modo non implet locum: talis euim impletio corporis est: et Angelus non est corpus.

Ad aliud dicendum, quod corporaliter non implet locum et circumscriptive, nisi quod habet dimensiones corporis, scilicet longitudinis, latitudinis, et profunditatis: quia illi principium, medium, et finis assignatur in partibus loci: et haec est repletio corporalis quam in loco non facit Angelus.

Ad aliud dicendum, quod haec est falsa, quod non habeat similitudinem cum aliqua repletione: sed hoc verum est, quod cum rebus quae ibi distinctae sunt, non habet similitudinem. Sed sunt aliae repletiones quibus dicitur impleri curia regalis, quando ad gloriam curiae pertinentium et ad frequentiam curiae et officia curiae nullus deest. Sic dicuntur impletae nuptiae, quando nullus deest ad decorem sponsi et sponsae facientium. Matthaei, xxii, 10: Impletae sunt nuptiae discumbentium. Sic dicitur impleta domus, quando nullus deest ad oeconomicas virtutes pertinentium. Et hoc modo impletus dicitur esse numerus sanctorum electorum in fine temporum, quando nullus deest ad beatitudinem Dei pertinentium. Apocalypsis, vi, 11: Dictum est illis ut requiescerent adhuc tempus modicum, donec compleantur conservi eorum et fratres eorum, qui interficiendi sunt sicut et illi. Propter differentias enim praemiorum in beatitudine dicitur differentia mansionum esse in caelo. Joannis, xiv, 2: In domo Patris mei mansiones multae sunt. Sic dicitur locum replere suum Angelus, quando locum operationi contemplationis congruentem vel ministerio, omnem et totum occupat. Locus autem contemplationi congruens caelum empyreum est: quia lux corporalis luci spirituali congruit. Caelum autem empyreum, ut dicunt sancti. Augustinus et Beda et Strabus, totum est plenum et uniforme in lumine et quietum a motu: et ideo inter corpora et loca corporalia ex lumine magis congruit contemplantibus, et ex quiete competit participantibus aeternitatem in beatitudine. Propter quod dicitur locus sanctorum Angelorum, et dicitur esse impletum, quando omnes habet secundum differentias contemplationis et beatitudinis, quos et quot numero praeordinavit Deus secundum differentias mansionum in lumine contemplari faciem suam et seipso esse beatos, ad similitudinem repletionis curiae regalis, et ad differentias operationum quas ministratrice virtute

exercent circa homines, sicut dicitur, Deuter, xxxii, 8, secundum aliam translationem: " Statuit terminos populorum juxta numerum Angelorum Dei . "

Ad aliud dicendum, quod hoc est signum repletionis corporalis: jam enim dictum est, quod ad similitudinem talis plenitudinis Angelus non replet locum.

Ad id quod in contrarium objicitur, jam solutum est: dictum enim est qualiter Angelis impletum est caelum empyreum.