PARTICULA I.

Utrum divina voluntas sit causa omnium quae sunt ?

Primo ergo quaeritur, An sit causa? Et videtur, quod sic.

1. Sic enim dicit Magister: " Haec est itaque summe bona voluntas quae causa est omnium quae naturaliter fiunt, vel facta sunt, vel futura sunt. "

2. Adhuc, Augustinus in libro Ut de Trinitate: " Prima et summa causa est omnium specierum atque motionum. Nihil enim fit, quod non de interiori atque intelligibili aula summi imperatoris egrediatur, aut jubeatur, aut permittatur, secundum ineffabilem justitiam, praemiorum atque paenarum, gratiarum et retributionum in ista totius creaturae amplissima quadam immensa republica . "

3. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Ubi non operatur quod vult Dei omnipotentis potentia atque sapientia ? quae pertingit a fine usque ad finem fortiter, et disponit omnia suaviter , et non solum facit ea quae perseverantia consuetudinis admirationem non admittunt, sed etiam ea quae propter raritatem et insolitum eventum mira videntur: ut sunt effectus lunarium , et terrae motus, et monstrosi animantium partus, et his similia: quorum nihil fit nisi Dei voluntate. " 4. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Itaque non nisi Dei voluntas causa prima est sanitatis, aegritudinis, praemiorum atque paenarum, gratiarum atque retributionum. " Et concludit sic: " Haec igitur sola est, unde ortum est quidquid est, et ipsa non est orta, sed aeterna . " Et haec omnia indicit Magister in libro primo Sententiarum, distinct. XLV, cap. Voluntas ergo Dei,

In contrarium hujus est: quia videtur, quod potentia magis debet dici causa omnium quam voluntas.

1. Dicit enim Augustinus in libro VIII de Civitate Dei: " Haec est causa cur Platonicos, caeteris Philosophis anteponamus, quia cum alii Philosophi ingenia sua studiaque contriverint in requirendis rerum causis, et quisnam esset modus discendi atque vivendi: isti Deo cognito repererunt, ubi esset causa constitutae universitatis, et lux percipiendae veritatis, et fons bibendae felicitatis . "'' Ex his accipitur, quod cum fons bibendae felicitatis attribuatur bonitati, lux percipiendae veritatis sapientiae, restat quod causa constitutae universitatis attribuatur potentiae. Ergo causa magis debet attribui potentiae, quam voluntati,

2. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Quicumque Philosophorum de Deo summo et vero sic senserunt, quod et rerum creatarum sit effector, et lumen cognoscendarum, et bonum agendarum: quod ab illo nobis sit et principium naturae, et veritas doctrinae, et felicitas vitae, eos omnes caeteris anteponimus, eosque nobis propinquiores fatemur . " Ex hoc arguitur idem quod prius, scilicet cum lumen cognoscendarum et veritas doctrinae referatur ad scientiam, bonum autem agendarum et felicitas vitae ad bonitatem voluntatis, restat ut effector et principium referatur ad potentiam: magis ergo potentiae attribuendum est quod sit causa, quam voluntati.

3. Adhuc per rationem objicitur: quia si voluntas Dei causa est, constat quod non est causa materialis.: quia materialis causa in Deum non cadit. Si ergo est causa, erit vel exemplaris sive, formalis, vel finalis, vel efficiens. Non formalis: quia haec attribuitur sapientiae. Nec finalis: illa enim ad quam fit res, non qua fit res. Nec efficiens: quia illa, ut probatum est, magis convenit potentiae: ergo videtur, quod causa rerum nullo modo sit voluntas divina: et ita non debet sibi attribui, quod sit causa.

Adhuc ulterius quaeritur de hoc quod dicit Magister in libro primo Sententiarum distinct. XLV, cap. Haec itaque summe bona voluntas Dei causa est, quae nulla praeventa est causa, quia aeterna est. Ideoque causa ipsius quaerenda non est .

i. Et videtur hoc probare per Augustinum in libro LXXXIII Quaestionum: " Qui quaerit, quare voluerit Deus mundum facere, causam quaerit voluntatis Dei. Omnis autem causa efficiens major est eo quod efficitur. Nihil autem majus est voluntate Dei. Non ergo ejus causa quaerenda est ".

2. Adhuc, Ibidem inducit Augustinum in libro I contra Manichaeos, sic: " Si qui dixerint, quid placuit Deo facere caelum et terram ? Respondendum est eis, qui voluntatem Dei nosse desiderant, causasque voluntatis Dei scire quaerunt, quod voluntas Dei omnium quae sunt, ipsa sit causa. Si enim habet causam voluntas, est aliquid quod antecedat voluntatem Dei: quod nefas est credere . "

3. Si dicatur, quod voluntatis Dei non est causa efficiens, sed finalis, omnia enim quae facit, facit propter aliquid. Contra est, quod causa finalis est melior et major quam id quod est ad ipsam. Si ergo voluntatis divinae esset aliquid causa finalis, aliquid majus esset et melius voluntate divina, quod haereticum est.

4. Ad hoc tamen potest objici sic: Omnis voluntas sapientis ex rationabili causa procedit: et hoc est de laude sapienter agentis. Cum igitur Deus summe sapiens sit, et summe sapienter agat, videtur quod semper ex aliqua rationabili causae voluntas ejus sit.

5. Adhuc, Ad Ephes, i, 5, super illud: Secundum propositum voluntatis suae, Glossa: " Voluntas Dei ex ratione est: " ergo videtur, quod ad minus rationem habeat: sed ratio sumitur a fine: ergo finem habet: et sic videtur, quod non possit esse prima causa, cum rationem et causam habeat.

In contrarium est, quod in nobis sic est, quod omnis nostra voluntas movetur a forma voliti.

1. Dicit enim Philosophus, quod desiderabile movet desiderium et non movetur ab ipso: et ideo desiderabile assimilatur in motu primo motori, qui non movetur alio movente. Omne autem motum secundum indigentiam dependet ad movens. Ergo omnis nostra voluntas mota a volito, ad volitum dependet secundum indigentiam. Ergo a simili si voluntas Dei habet causam ex parte voliti vel rationem, sequitur quod voluntas Dei dependet ad volitum secundum indigentiam, quod impium est dicere.

2. Item, In voluntate non nisi duo sunt, scilicet significatum, et connotatum. Significatum est essentia divina: et constat, quod illa causam non habet. Connotatum autem est volitum: et illud, sicut probatum est, etiam causam non habet, nec potest esse causa divinae voluntatis: ergo videtur, quod voluntas divina penitus nullam habet causam.

Solutio. Istud ultimum absque omni distinctione concedendum est. Unde Augustinus in libro I contra Manichaeos, cap. 2: " Qui dicit, Quare fecit Deus caelum et terram ? Respondendum ei est, quia voluit. Voluntas enim Dei causa est caeli et terrae: et ideo major est voluntas Dei quam caelum et terra. Qui autem dicit, Quare voluit facere caelum et terram ? majus aliquid quaerit quam est voluntas Dei: nihil autem majus inveniri potest. Compescat se ergo humana temeritas, et id quod non est, non quaerat, ne id quod est, non inveniat. "

Ad primum ergo dicendum, quod est concedendum simpliciter.

Ad aliud dicendum, quod omnia bona et mala de interiori aula summi imperatoris procedunt, vel jubendo ut fiant, sicut bona: vel permittendo, ut mala. Et ex hoc non sequitur, quod sit causa mali: quia In permissione, sicut in sequentibus ostenditur, non vult Deus id quod fit, sed vult aliquid circa illud.

Ad aliud dicendum, quod omnium voluntas prima causa est: et per ea quae sunt, et facta sunt, et futura sunt, intelligit Augustinus res quae sunt in facto esse et in permanentia. Per motiones autem intelligit res, quarum esse est in fieri. Prima enim causa in omni ordine operatur in se, et operatur in omnibus secundis, et magis influit super causatum quam secundae: et ideo omne quod fit, sive fiat a proposito, sive a natura, ortum habet a voluntate divina sicut a prima causa.

Ad aliud dicendum, quod cavendum est in hoc quod dicit Augustinus: " Itaque non nisi voluntas Dei causa prima est sanitatis: " hoc enim non dicit exclusionem respectu causae simplicis, sed respectu causae primae: sola enim voluntas causa prima est omnium, licet et aliae sint causae essentiales et proximae rebus secundum omne genus causae, quas licuit quaerere Philosophis, quando quaerunt de naturis et scientiis rerum, et omnes illae sunt sub voluntate Dei, nec possunt plus quam conceditur vel permittitur eis a voluntate divina.

Ad id quod objicitur In contrarium, dicendum quod ad operationem perfectam sapientis tria concurrunt, scilicet posse, scire, et velle. Et in his, ut dicit Magister Hugo de sancto Victore, voluntas movet, scientia disponit, et potentia exsequitur. Unde scientia et potentia operantur aliquid sub voluntate: sed voluntas quia primi moventis habet virtutem: et primum movens praecipue habet rationem esse et actum, ideo maxime dicitur causa, et magis quam sapientia vel potentia.

Hujus etiam alia causa est: potentiam enim non statim sequitur effectus, etiamsi potens sit facere nunc: nec scientiam statim sequitur effectus, etiamsi sciat facere nunc: sed voluntatem si volens sit facere nunc, statim sequitur effectus. Unde cum causa sit, quam de necessitate sequitur effectus, Ideo causalitas magis attribuitur voluntati quam potentiae vel scientiae.

Et ad dictum Augustini de Civitate Dei, dicendum quod Augustinus commendat eos qui per vestigium ad cognitionem Trinitatis pervenerunt per attributa quae sunt potentia, scientia, et voluntas. Et cum dicitur, quod illis causa subsistendi est potentia, non intendit quod primam et perfectam rationem causalitatis habeat potentia, sed quod habeat aliquam quamcumque causalitatem.

Et per hoc patet solutio ad sequens.

Ad id quod objicitur per rationem, dicendum quod voluntas est causa efficiens, sicut primum movens est efficiens, et sicut dicit Aristoteles, quod voluntas est causa artificialium et omnium eorum quae fiunt a proposito. Voluntas autem disposita bonitate, causa est finalis. Unde dicit Augustinus in libro I de Doctrina Christiana: " Quia bonus est, sumus: et In quantum sumus, boni sumus. Propter bonitatem enim suam fecit omnia . " ''Voluntas tamen per libertatem qua domina est sui actus, et principium secundum rationem intelligendi, sola habet rationem primi causantis.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum simpliciter, quod nulla causa est voluntatis divinae, sicut bene probatum est ex dictis Augustini adductis.

Ad id quod objicitur de causa finali, dicendum quod voluntatis Dei causa finalis euila est, sicut bene probatum est in objiciendo, sed ipsa est finis omnium.

Ad id quod objicitur, quod voluntas ex rationabili causa procedit, dicendum quod hoc verum est in creaturis in quibus voluntas recta et non recta esse potest. In voluntate tamen Dei non tenet: quia illa prima rectitudo est et omnis rectitudinis principium: et ideo rationem extra se non habet ad quam reguletur.

Ad aliud dicendum, quod Glossa super epistolam ad Ephesios, i, 5, dicit, quod ex ratione est voluntas Dei: quia ipsa sibi ratio est, et irrationabilis esse non potest. Nihil enim adeo rationabile, ut dicit Augustinus, quam quod fiat quod Deus vult. Et per hoc patet, quod hoc non impedit quin sit prima causa: extra se enim nec causam nec rationem habet.

Illa quae objiciuntur in contrarium, procedunt.

ARTICULI PRIMI.