MEMBRUM III.

Utrum Adam ex accepto proficere potuit ad meritum " ?

Tertio quaeritur, An ex accepto proficere potuit ad meritum ?

1. Hoc enim quidam nituntur probare ex verbis Damasceni in libro II de Fide orthodoxa: " Fecit igitur Deus hominem innocentem, rectum, virtuosum, sine tristitia, sine sollicitudine, omni virtute decoratum, omnibusque bonis comatum velut, quemdam mundum secundum . " Talis autem homo omni perfectione perfectus est: et qui perfectus est, mereri potest in bono meritorio: ergo videtur, quod Adam in primo statu potuit mereri.

2. Adhuc, Augustinus in libro de Natura et gratia : " Quis nesciat ita factum hominem, ut in eo liberum arbitrium ad juste vivendum pro possibilitate et capicitate sua constitueretur ? " Videtur ergo, quod ad juste vivendum erat sufficiens: sed juste vivere, mereri est: ergo videtur, quod sufficiens fuit ad merendum.

3, Adhuc, Deuter, xxxii, 4 et 5: Date magnificentiam Deo nostro. Dei perfecta sunt opera. Constat autem, quod homo opus Dei est: et non est perfectus nisi habeat ea quibus potest ad beatitudinem pertingere: non potest autem ad beatitudinem pertingere nisi profectu meriti: ergo videtur, quod ex his quae habuit in primo statu, potuit proficere in merito,

4. Adhuc, Plato in secunda parte Timaei dicit, quod creator nulli negavit commoda ab beatitudinem. Ergo nec homini: ergo videtur, quod in primo statu homo habuit omnia quae pertinent ad beatitudinem: et haec non sunt nisi merita: ergo in primo statu potuit mereri beatitudinem.

5. Ad hoc idem quidam arguunt ex rationibus logicis sic: Natura non deficit in necessariis, nec abundat in superfluis : sed nihil ita necessarium est homini sicut beatitudo: ergo necessaria habuit ad beatitudinem: sed necessarium ad beatitudinem est profectus meriti: ergo tunc potuit mereri.

6. Adhuc, Objiciunt logice, quod liberum arbitrium essentialius se habet ad bonum quam ad malum.: sed per se potuit in malum: ergo videtur, quod etiam per se in primo statu potuit in bonum meritorium.

7. Adhuc, Ponamus, quod Adam in primo statu mentem convertisset ad Deum ex Dei dilectione pura: aut meruisset, aut non. Si meruisset: cum hoc potuit in primo statu, in primo statu potuit mereri et gratiam et gloriam. Si non meruisset, deterioris conditionis fuisset quam Angelus: sicut enim habitum est in tractatu de Angelis ex verbis Augustini, Angelus ex simplici conversione ad Verbum meruit confirmationem in gratia et gloria.

In contrarium est, quod

1. Omnis creatura de se vanitas est, et nihil habet de se unde placere possit Deo: ergo nullum actum potest de se facere qui placeat Deo placentia meriti: in primo ergo statu cum in solis naturalibus creatus fuerit Adam, non potuit proficere in merito.

2. Adhuc, Joan. i, 16: De plenitudine ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia. Ergo nisi accipiamus gratiam de plenitudine Dei, mereri non possumus. Adam ergo in primo statu ex acceptis in conditione solis naturalibus

proficere non potuit ad meritum.

3. Adhuc, Eodem modo arguitur ex hoc quod dicitur, Zachar, iv, 7: Exaequabit gratiam gratiae ejus. Ubi dicit Hieronymus, quod in hoc exaequabit, quod beatitudinis quantitatem et gloriae aquabit, ut quantum quis habet in merito gratiae, tantum habeat in beatitudine gloriae. Unde versus Praepositivi est de hoc:

Quidquid habes meriti, praeventrix gratia do- nat. Nil Deus in nobis praeter sua dona coronat.

4. Objiciunt etiam quidam, de verbo Apostoli, I ad Corinth. ix, 25, quod qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet. Et, II ad Timoth, ii, 5: Qui certat in agone, non coronatur nisi legitime certaverit. Ergo non datur corona praemii nisi certanti. Adam non habuit cum quo pugnaret, quia nihil sibi sensit contrarium. Ergo videtur, quod non habuit unde mereretur praemium vel coronam.

Solutio. Tenendum est dictum Magistri in libro II Sententiarum, distinct. XXIV, cap. Nunc diligenter, ubi sic dicit: " Sicut de Angelis diximus, datum est per gratiam auxilium, et collata potentia per quam poterat stare, id est, non declinare ab eo quod acceperat: sed non poterat proficere in tantum, ut per gratiam creationis sine alia mereri salutem valeret. " Unde dicendum, quod aliud est quaerere. Si in primo statu Adam ex solis naturalibus mereri potuit? et aliud, si in primo statu mereri potuit? Si enim in primo statu antequam caderet, gratiam gratum facientem super naturalia accepit, constat, quod et sibi et aliis mereri potuit et proficere in merito: et hoc in sequentibus probabitur ex dictis Sanctorum. Sed certo certius est, quod ex solis naturalibus, nec

ipse, nec aliquis umquam potuit mereri vitam aeternam.

Ad primum ergo dicendum, quod verba Damasceni non intelliguntur nisi de perfectione naturali, et quod virtutes quibus dicit eum esse perfectum, non intelliguntur nisi de potentiis naturalibus, secundum quod virtus dicitur ultimum potentiae in re et extremum in bono ejus. Et talis virtus sicut dicit Dionysius in Caelesti hierarchia, in cap. de virtutibus, est non imbecilliter se habere suimet imbecillitate ad aliquem divinorum actuum.

Ad aliud eodem modo dicendum, quod Augustinus loquitur de justitia naturali, quae nihil aliud est nisi rectitudo naturalis, qua homo potest non declinare a rectitudine accepta.

Ad aliud dicendum, quod perfectio duplex est, prima scilicet, et secunda. Prima est in rectitudine et virtute naturalium: et de hac intelligitur dictum Deuteronomii, xxxii, 4 et 5. Perfectio secunda est in bonis superadditis naturae ex bonitate divina ad finem ultimum qui est beatitudo: et ad hoc non suffecit Adam, nisi gratia superadderetur: ad primam autem suffecit solis naturalibus.

Ad aliud dicendum, quod dictum Platonis intelligitur de commodis ex habilitate naturalium, et non de commodis ex perfectione gratiae, gratum facientis: quia de tali gratia nihil scivit Plato.

Ad aliud dicendum, quod est necessarium ad esse: et de hoc loquuntur Philosophi. Et est necessarium ad bene esse et optime esse: et de hoc non loquuntur: et sic gratia necessaria est ad gloriam et ad beatitudinem.

Ad aliud dicendum, quod licet essentialius liberum arbitrium se habeat ad bonum quam ad malum, ut dicit Anselmus, tamen ex se non potest in bonum gratiae. Et hujus causa est, quia bonum gratiae supra naturam est elevatum: et ideo non potest in illud nisi aliquo elevante ipsum supra se. Malum autem defectus est infra naturam consistens: et in illud incidit ex solo deflexu ab incommutabili bono.

Ad aliud dicendum, quod mentis conversio ad Verbum duplex est, scilicet ex dilectione naturali, et ex dilectione charitatis. Adam autem numquam acceperat gratiam gratum facientem. Ergo non potuisset converti ad Deum nisi ex dilectione naturali, quae nihil meretur nisi forte praemium temporale ex congruo non ex condigno. Nec est simile de Angelis: quia sicut dicit Prosper in libro de Contemplativa vita, conversio Angelorum ad Verbum fuit eidem Verbo charitate perpetua inhaerere: et haec fuit gratia gratum faciens, sicut supra dictum est in tractatu de Angelis, quaestione de confirmatione Angelorum.

Tria argumenta quae objiciuntur in contrarium, procedunt.

Ad id quod objicitur de verbo Apostoli, dicendum quod in veritate pugna pertinet ad secundum statum qui est post peccatum. Et propter hoc distinxerunt antiqui, quod duplex est meritum, scilicet meritum difficultatis pugnae: et hoc valet ad dimissionem paenae quae est pro peccato. Et est meritum ex forma charitatis et devotione: et hoc est ad augmentum gloriae. Unde licet primum meritum non habuerit Adam, tamen secundum habere potuit postquam accepit charitatem.