MEMBRUM IV.

Si malum est corruptio boni, quomodo corrumpat illud, et quod sit bonum illud ?

Quarto quaeritur, Si malum est corruptio boni, quomodo corrumpat illud, et quod sit bonum illud?

Videtur autem, quod hoc bonum quod corrumpitur a malo, i. Non sit bonum gratiae: hoc enim totum tollitur per quodlibet malum mortalis culpae: bonum autem quod corrumpitur a malo, corrumpitur plus et minus per iterationem peccatorum.

2. Si dicatur, quod hoc sit bonum naturae, quaero quae sit illa natura ? Non enim videtur esse natura intellectus, vel voluntatis, vel liberi arbitrii: haec enim non corrumpuntur in malis: quod patet, quia Dionysius de damnatis et daemonibus dicit, quod " data illis naturalia dona nequaquam ea mutata esse dicimus, sed sunt integra et splendissima. " Ergo videtur, quod malum talium non sit corruptio.

3. Si forte dicatur, quod tria sunt in anima, ut dicit Aristoteles in II Ethicorum, potentiae, passiones, et habitus. Et potentiarum non est corruptio malum, sed passionum quae sunt affectiones ad bonum, et habituum naturalium virtutum: ita quod naturales virtutes dicantur ex naturalibus acquisitae, secundum quod dicit Glossa super Matth, ix, 1 et seq., quod paralyticus ille naturales habuit

virtutes, quibus portabatur ad Dominum. Videtur non esse verum. Affectiones enim ad bonum et virtutes naturales saepe sunt in malis in peccato mortali existentibus incorruptae remanentes: malum ergo non erit corruptio talium affectionum et talium habituum.

4. Adhuc, Constat, quod multi Stoicorum fidem non habentes, et in gratia non existentes, qui virtutem ponebant summum bonum, et omnia alia referenda dicebant ad virtutem, affectiones optimas habebant, et virtutes non solum morales, sed etiam heroicas: cum tamen non essent in gratia: videtur ergo, quod malum etiam mortalis peccati, talium affectionum et talium habituum non sit corruptio.

5. Si forte quis dicat, quod bonum quod dicitur naturae bonum, non est ipsa animae natura, nec potentia, nec affectio, nec passio, nec habitus: sed est habitudo potentiae ad bonum et habilitas, quae magis corrumpitur per peccati iterationem. Haec enim est responsio communis. Videtur hoc non esse verum. Habitudo enim haec comparatio et relatio est, et non est nisi in comparato et relato: nec potest corrumpi, nisi secundum esse quod habet. Non ergo potest corrumpi, nisi in comparato et relato. Comparatum ergo corrumpitur per se, et habitudo illa non nisi per accidens, corruptione scilicet comparati sive relati. Malum autem corruptio est boni per se. Non ergo malum videtur esse corruptio talis habitudinis sive habilitatis.

Ulterius quaeritur, Si corruptio haec sit una, vel plures ?

Videtur autem, quod una.

1. Unum enim uni opponitur: unum ergo malum unam solam infert corruptionem: est autem una corruptio unius solius corruptio: unum ergo malum corrumpit unum solum.

2. Hoc etiam videtur per hoc quod dicitur, Nahum, i, 9: Non consurget duplex tribulatio: sive, sicut dicit alia

translatio, non puniet Deus bis in idipsum. Unius ergo mali sive peccati non est nisi unica ademptio boni. In contrarium autem hujus est, 1. Quod dicunt Dionysius et Augustinus, quod malum scilicet est corruptio modi, commensurationis, et harmoniae: sive modi, speciei, et ordinis: ergo videtur, quod unum malum plures inferat corruptiones: plurium enim corruptorum plures sunt corruptiones.

2. Adhuc, Hoc videtur per Augustinum in libro de Natura boni. Dicit enim, quod homo ex peccato inobedientiae quatuor incidit in paenas: et hoc idem etiam dicit Beda, scilicet impotentiam sive infirmitatem, ignorantiam, concupiscentiam rerum noxiarum, et malitiam sive malignitatem, hoc est, ad malum pronitatem, secundum quod dicitur, Genes, viii, 21: Sensus et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adolescentia sua. Istae enim plures corruptiones sunt: et tamen ex uno oriuntur peccato: corruptio ergo peccati non est una, sed multa.

Ulterius quaeritur, Si bonum naturae quod corrumpitur per peccatum, in toto sit auferibile ?

Et videtur, quod sic.

Finitum enim est: si ergo peccatum unum aliquotam tollit illius boni partem, secundum peccatum aequale primo, tantam tollit, et tertium simile, et quartum: tot ergo possunt esse peccata quae totum auferunt bonum.

Nec valet solutio quam quidam ponunt, scilicet quod secundum peccatum non tantam tollit quantam primum, sed tollit aliquotam residui, sicut est in divisione in infinitum in continuo. Dicit enim Aristoteles, quod " nihil per aliquotas dividitur in infinitum, sed stat divisio acceptis aliquotis per divisionem. "

Praeterea, Non est ratio quare secundum minus tollat quam primum: cum bonum naturae magis debile sit ad resi- stendum secundo quam primo, et peccatum secundum tantae virtutis sit in corrumpendo quantae primum. Unde dictum istorum figmento est simile.

Ulterius quaeritur, Cum peccatum sit mortale et veniale, utrum quodlibet istorum faciat istam corruptionem?

Et, videtur quod non.

Veniale enim compatitur secum bonum gratiae et non corrumpit ipsum: ergo multo magis compatitur secum bonum naturae, ita quod non corrumpit ipsum.

Solutio. Sicut in antehabitis dictum est, unumquodque existentium, ut dicit Aristoteles in I Ethicorum, habet connaturale et proprium naturae suae bonum, quod ad ultimum per dispositiones et habitus et organice deservientia et condecorantia ipsum deductum est in naturae suae optimo: et actus non impeditus secundum illud quasi felicitas ejus. Propter quod etiam felicitatem hominis in optimo et non impedito actu rationis ponimus secundum felicitatem activam: secundum felicitatem autem contemplativam in optimo et simplicissimo actu intellectus. Ex hoc autem relinquitur, quod uniuscujusque habitudo sit ad sui optimum, quae quidem habitudo per dispositiones, habitus, organice deserventia et condecorantia perficitur ad optimum: et quaecumque corrumpunt dispositiones, habitus, et organa condecorantia, sunt malum illius: corrumpunt enim habitudinem ad bonum, quae est bonum uniuscujusque. Et hoc modo peccatum est corruptio boni naturae: quia adimit et corrumpit habitudinem naturae et potentiae ad optimum. Et per hoc. patet quid est illud bonum, et qua corruptione corrumpitur.

Ad primum ergo dicendum, quod bonum gratiae non est illud bonum: bonum enim gratiae in toto auferibile est: bonum autem quod corrumpitur malo, ut dicit Augustinus, non in toto est auferibile.

Ad aliud dicendum, quod natura in-

tellectus vel voluntatis dupliciter consideratur, simpliciter scilicet, et secundum quod substrata est habitudini ad optimum. Et primo quidem modo non corrumpitur, sicut dicit Dionysius. Secundo autem modo corrumpitur per peccatum per corruptionem talis habitudinis in ipsa: quia illa est bonum ejus.

Ad aliud dicendum, quod potentiae, affectiones, et habitus ex naturalibus acquisita simpliciter considerata non sunt bonum naturae quod corrumpitur per peccatum: sed potentiae sub habitudine ad optimum acceptae, et affectiones et dispositiones ad optimum, et habitus ut rationi in modum naturae consentanei ad optimum, secundum quod etiam dicit Philosophus, quod virtus est dispositio perfecti ad optimum, ut coadjuvantia habitudinem ad bonum, sunt aliquid boni naturae: et contraria istorum sunt mala. Et hoc modo quo sunt aliquid boni naturae, adimuntur et corrumpuntur per peccatum, et non sunt in malis nisi diminuta et corrupta. Et quod dicit Glossa, quod paralyticus habuit virtutes naturales, dicendum quod cum dicitur, virtus naturalis, adjectivum naturalis diminuit rationem boni in virtute. Dicit enim Aristoteles, quod virtus in bono est extremum, licet in passionibus et operationibus in quibus est, sit medium.

Et per hoc etiam patet solutio ad sequens. Et ideo dicit Augustinus in libro de Doctrina Christiana, quod " si virtutes nobis persuadent, ut eas propter se amemus, etiam ipsas virtutes amare desistimus: quia cum sint ad aliud in eo quod virtutes sunt, illo non amato ad quod sunt, etiam ipsae amari non possunt: tamen tota ratio amoris ejus quod propter aliud diligitur, fit in eo propter quod diligitur. " Unde patet, quod Stoicorum et aliorum virtutes sunt imperfectae, et diminutum et ademptum est in eis bonum habitudinis ad optimum.

Ad aliud dicentium, quod in veritate habitudo illa per se accepta non corrumpitur, sed in comparato: sed compara- tum secundum se non est oppositum malo peccati: et ideo non corrumpitur hoc modo a peccato: sed vere loquendo et proprie potentia naturalis secundum quod substat habitudini ad optimum, per corruptionem habitudinis corrumpitur, sicut oppositum corrumpitur ab opposito. Dicit enim Aristoteles in V Physicorum, quod id quod in motu corrumpitur, duplex est, scilicet quod corruptioni subjicitur, et quod in motu abjicitur ut contrarium. Potentia ergo corrumpitur ut subjectum: habitudo autem ut contrarium.

Ad id quod ulterius quaeritur, Si corruptio haec sit una, vel plures ?

Dicendum, quod in veritate una est, eo quod unius est Est autem plurium ad constitutionem unius convenientium, sicut modi, speciei, et ordinis, quae sunt unius, et ad unum conditiones. Et sic dicitur in libro de Causis, quod intelligentia plures per influentiam a prima causa accipiens bonitates, non multiplicatur, sed unitur: quia per omnes illas magis ordinatur ad unum et simplificatur in illo. Ita habitudo ad unum multis ad unum juvantibus eam non multiplicatur, sed potius unificatur. Et sic intelligitur quod dicitur Nahum, i, 9, quod non consurget duplex tribulatio. Una enim ab uno et unius tribulatio est, licet secundum plura fieri possit.

Ad id quod objicitur de Augustino et Beda de quatuor paenis, dicendum, quod illae quatuor ex uno sunt et unius in communi, licet secundum plura ordinabilia secundum aliud in quatuor dividantur. Bonum enim animae est, ut dicit Dionysius, secundum rationem esse, et malum ejus est esse contra rationem. Corruptio enim potest esse in obedibili ad rationem secundum facultatem obediendi: et sic corruptio ejus est infirmitas, quae est difficultas ad bonum agendum. Potest esse in participando aequaliter ratione, sive ordine rationis: et sic corruptio ejus erit ignorantia. Potest esse ex movente

contra rationem: et sic corruptio erit concupiscentia. Potest esse ex privatione ordinis ad finem rationis: et sic erit malitia. Et quia haec quatuor in omni peccato sunt secundum aversionem ab incommutabili bono, et conversionem ad commutabile bonum, propter hoc haec quatuor paenae sunt omnis peccati, et sunt paenae unius et ab uno: sed secundum diversa quae sunt in uno, multiplicantur in quatuor. Et quod quidam dicunt, quod ista accipiuntur secundum aversionem ab incommutabili bono in quo sunt potentia, scientia, bonitas: et quod per aversionem a potentia incidimus in infirmitatem, per aversionem vero a scientia vel sapientia in ignorantiam, per aversionem vero a bonitate in malitiam, et per perversitatem appetitus abstracti a bono incommutabili incidimus in concupiscentiam: secundum aplationem quidem satis bene dictum est, sed non dicit veram causam. Vera enim causa est, quia ordinabile ad bonum rationis dictis quatuor modis a quolibet peccato vitiatur.

Ad id quod ulterius quaeritur, Utrum bonum naturae in toto sit auferibile ?

Dicendum, quod non. Et causa quam assignat Augustinus, bona est, scilicet quod remanente subjecto semper remanet ordinabilitas ad bonum, sine qua nec esse nec intelligi potest subjectum, et infinite se habet ad ipsum secundum virtutem. Malum autem quantumcumque multiplicetur, relinquit subjectum, et per consequens relinquit ordinabilitatem ad bonum, quae est bonum naturae: et ita non universaliter tollit bonum. Et ideo dicit Aristoteles in III Ethicorum, quod malum si universaliter malum sit, etiam seipsum destruit. Ratio tamen inducta de secundo et tertio malo, de necessitate procedit. Et solutio quam dixerunt antiqui, figmentum est: et causa vera est quae dicta est, scilicet quod malum subjectum relinquit, et ad bonum ordinabilitatem. Unde sicut in continuo vera causa divisionis in infinitum est, quod omnis divisio quantumcumque multiplicetur, relinquit formam continui in divisis: ita vera causa est, quod numquam adimi potest universaliter bonum per malum, quia omnis ademptio boni per malum quantumcumque multiplicetur, semper formam boni relinquit in adempto. Iste est intellectus Augustini.

Ad id quod quaeritur de veniali, dicendum quod non corrumpit bonum. Et hoc est ideo, quia non proprie est malum, sed dispositio ad malum: et ideo disponit ad hoc, ut facilius per mortale sequens, bonum corrumpatur, et sic aliquid facit ad corruptionem.