MEMBRUM IV.

Utrum, in sensualitate sit peccatum,

vel non ? Quarto quaeritur, Si in sensualitate sit peccatum, vel non?

Et videtur, quod sic.

1. Ita dicit Magister in libro II Sententiarum, distinct. XXIV, cap. Nunc superest. " Non omne veniale peccatum geritur secundum rationem. Illud enim quod in solo motu sensualitatis existit, peccatum est quod non est secundum rationem. "

2. Et ibidem, " Si in solo motu sensuali tantum peccati illecebra remaneat et teneatur, veniale ac levissimum peccatum est. ", Ex his accipitur, quod in sensualitate peccatum est: ergo in sensualitate peccatum est.

3. Adhuc, Ad Ephes, iv, 26, super illud: Irascimini, et nolite peccare, Glossa: " Surgit motus animi qui jam non est in potestate nostra, propter paenam peccati: nisi ei consentiat ratio, permittit Apostolus irasci, quod est humana tentatio '' : " et constat, quod lo- quitur de ira primo motu: et constat,

quod ille in sensualitate est: ergo peccatum in sensualitate est.

Contra:

1. Vitium et virtus opponuntur. Sensualitas prout nobis communis est cum brutis, subjectum virtutis non est, quia etiamsi virtus sit in concupiscibili vel irascibili, non est tamen, in eis, nisi prout illae potentiae sunt ordinabiles a ratione et suasibiles, et secundum actum ordinatae et persuasae. Et hoc est quod dixerunt antiqui, quod virtus non est nisi in concupiscibili et irascibili. Ergo videtur, quod nec vitium sit in sensualitate secundum quod sensualitas est.

2. Adhuc, Peccatum est, ut dicit Augustinus in libro XXII contra Faustum, dictum vel factum vel concupitum contra legem Dei. Nihil tale confert sensualitas prout nobis est communis cum brutis. Ergo videtur, quod hoc modo non sit in sensualitate peccatum,

3. Adhuc, Augustinus in libro I Retractationum: " Peccatum est adeo voluntarium, quod si non sit voluntarium, non est peccatum . " Voluntas non est in sensualitate. Ergo videtur, quod peccatum etiam non possit esse in sensualitate.

4. Adhuc, Peccatum in actu est corruptio speciei, modi, et ordinis in actu: talis modus, species, et ordo non sunt in actu nisi secundum rationem: ergo peccatum quod est corruptio modi, speciei, et ordinis, non ponit in esse nisi in actu qui est secundum rationem: talis actus non potest inesse sensualitati quae est nobis communis cum brutis: ergo in sensualitate tali non potest esse peccatum.

Solutio. Ad hoc satis responderunt antiqui bene distinguentes, quod peccatum dupliciter dicitur esse in aliquo, scilicet ut in subjecto, vel ut in principio sive origine. Si ut in subjecto, dixerunt quod peccatum non est in sensualitate prout nobis est communis cum brutis. Si ut in origine sive in principio: tunc potest accipi sensualitas dupliciter, scilicet antecedenter ordinata ad rationem, vel consequenter. Antecedenter, ut offerens rationi delectabile conceptum: et hoc naturale est, et non peccatum, maxime quando accipitur sensualitas pro potentia naturali, non ut corrupta vel infecta corruptione primi serpentis. Sed tunc incipit peccatum esse, quando ratio hoc accipit inordinate, et per hoc avertitur ab ordine recto, et sic peccatum magis est in ratione, quam in sensualitate. Non enim est in sensualitate nisi quasi materialiter, prout originatur, motus ille ex corruptione sensualitatis: quod potius est poena primi peccati, quam peccatum. Peccatum enim ibi incipit esse, ubi fit aversio ab incommutabili bono: et hoc non est nisi secundum rationem. Et haec solutio bona est, et trahitur ex ipsis verbis Augustini, ubi distinguit gradus peccati, qualiter scilicet peccatum perficitur in nobis sicut in primis parentibus, scilicet suggestione sensualitatis sicut serpentis, et gustu inferioris partis rationis sicut mulieris, et consensu superioris partis rationis sicut viri. Et haec verba Augustini ponuntur in Littera libri II Sententiarum, distinct. XXIV, cap. Illud quoque praetermittendum non est.

Ad primum ergo dicendum, quod Magister vocat ibi veniale peccatum motum primum, qui non est in sensualitate nisi sicut in corrupta origine: et sic potius est paena peccati, quam peccatum: quia perfectam rationem peccati non habet, eo quod etiam contra voluntatem saepe surgit in homine. Et hoc est quod dicitur, ad Roman, vii, 10 et 11: Si autem quod nolo, illud facio , consentio legi, quoniam bona est. Nunc autem jam non ego operor illud, sed quod habitat in me peccatum. Glossa, hoc est, corruptio peccati.

Ad aliud eodem modo dicendum, quod non dicitur veniale et levissimum peccatum propter aliud, nisi quod procedit ex corruptela primi peccati, qua factum est, quod sensualitas non obedienter se habet ad rationem.

Ad aliud dicendum, quod Glossa dicit hoc quod dictum est. Dicit enim talem motum non esse peccatum, sed paenam peccati: et non esse in potestate nostra, quia contra voluntatem saepe surget.

Ad aliud dicendum, quod hoc procedit et veritatem concludit.

Ad aliud dicendum, quod talis definitio est mortalis peccati, quod perfectam rationem peccati habet: et non convenit primo motui, qui paena peccati est, et nihil habet de forma peccati, nisi in quantum ex corruptione primi peccati procedit.

Ad aliud dicendum, quod hoc etiam intelligitur de mortali peccato, et non de primo motu corruptionis antiquae, quae saepe insurgit contra voluntatem.

Ad ultimum dicendum, quod corruptio modi, speciei, et ordinis in actu perfecte non sunt nisi in mortali peccato. In veniali autem non sunt nisi in dispositione ad talem corruptionem. In primo autem motu corruptionis primi peccati non sunt nisi in initio materiali peccati, qui si perficiatur in ratione et voluntate, peccatum ponit in esse, quod est corruptio modi, speciei, et ordinis.

Ex dictis patet solutio cujusdam quaestionis quam quidam faciunt, licet non oporteret. Quaerunt enim, Quare Philosophi non pervenerunt ad cognitionem sensualitatis, prout hic disputamus de ipsa, et tamen pervenerunt ad cognitionem concupiscibilis et irascibilis et aliarum potentiarum motivarum, quae nobis communes sunt cum brutis?

Hujus enim causa est, quia nos sensualitatis nomine potentiam accipimus et appetitum, qui serpentino suasu et deceptione se habet ad rationem: et hoc non cognoverunt Philosophi.