ARTICULUS 11.

PONUNTUR OBJECTIONES g I.

Contra primam conclusionem Argumenta Scoti.

Quantum ad secundum articulum, arguendum est contra conclusiones. Et quidem, contra primam arguit Scotus (dist. 34, q. 1), probando quod dona, beatitudines et fructus, non sint habitus distincti a virtutibus. Primo. Nam naturali ratione concluditur necessitas habitus intellectualis pulieientis intellectum circa speculabilia, et habitus perficientis intellectum circa operabilia; et ita habetur habitus intellectualis, tam speculativus, quam practicus. Consimiliter (6), ratione naturali concluditur necessitas habitus perficientis appetitum circa ea quae sunt appetibilia in ordine ad se, et ulterius circa ea quae sunt appetita) perficientur. - perficiuntur Pr. (6) Consimiliter. - Consimili Pr. bilia in ordine ad alterum; et ita habetur prima distinctio virtutis appetitivae, ordinantis istos habitus, per ordinem ad se et ad alterum. Et si concludatur forte per rationem naturalem, quod homo non sufficienter perficitur istis habitibus, sicut concluditur necessitas alterius cognitionis quam acquisita;; tamen non sufficienter concluditur ratione naturali distincte, quis habitus appetitivus, et quis habitus intellectivus, sit alius ab istis; sed rationabiliter tenetur illos habitus esse necessarios, quos Ecclesia catholica docet esse necessarios; et sic fide tenemus tres virtutes theologicas esse necessarias, immediate perficientes animam respectu objecti increati. Ex istis arguitur sic : Soli illi habitus ponendi sunt in viatore, quibus perficitur circa omne objectum in via. Sed hujusmodi (a) sunt septem virtutes in genere (non curando de scientiis speculativis acquisitis). Ergo (praeler scientias speculativas acquisitas) non est ponendus habitus in viatore, alius simpliciter a septem virtutibus. Minor probatur. Quia omne objectum circa quod viator habet p-rlici in via, non potest esse nisi Deus et creatura. Sed circa Deum sufficienter perficitur tribus virtutibus theologicis, in summo, quantum potest perfici, si illi habitus sint perfectissimi. Circa creaturas vero (non loquendo de speculativis), intellectus perfectissime perficitur per prudentiam, ,si prudentia sit perfectissima, et de omni agibili, quantum ad omnem conditionem agibilis, et perfectissime notam. Et ita etiam, quantum ad appetitum, perfectissime perficitur tribus moralibus, si sint perfectissima) : quia tam circa alterum et appetibile illi (6), quam circa se et appetibile sibi; et hoc primo vel directe, vel secundario propter illa prima; et intelligendo de istis quatuor cardinalibus, quod non (y) sint in aliquo unus babilus numero (o), qui sit universalis temperantia, vel justitia, hoc est, circa omnia, sed quod singulae species justitia; sunt circa sua propria objecta. Similiter, per tres virtutes theologicas sufficienter perficitur viator circa Deum immediate. Quia circa ipsum ut immediate (e) intelligendum in via, sufficienter perficit fides, quia de Deo in via (Q non potest haberi nisi cognitio fidei; et circa ipsum ut est diligibilis in se, sufficienter perficit charitas; et circa ipsum, ut appetibilem (r,) ut commodum mihi, perficit spes. Sed non convenit viatorem circa Deum babere alios actus ordinatos quam intelligere, et diligere eum in se, et appetere eum mihi ut bonum meum. Igitur, etc. Consimiliter circa omne (a.) hujusmodi.

hujus Pr. (C) a verbo sufficienter usque ad via, om. Tr. aliud bonum (a) a Deo, ut circa objectum, sufficienter perficitur viator, quando perficitur circa ea habitibus intellectualibus et (6) appetitivis. Sed isti habitus perficientes intellectum sufficienter, sunt virtutes intellectuales : nam virtutes intellectuales sufficienter perficiunt intellectum viatoris, quantum est possibile, ad considerandum et syllogizandum practice. Habitus etiam appetitivi, et virtutes appetitivae, sufficienter perficiunt appetitum ad appetendum et diligendum omne diligibile in se, sive in ordine ad aliud. Ergo homo perfectus tribus virtutibus theologicis, et virtutibus intellectualibus speculativis et practicis, et virtutibus moralibus ordinantibus ad se et ad aliud, sufficienter perficitur, quantum potest competere viatori. Non ergo videtur aliqua necessitas ponendi aliquos alios habitus ab istis, qui sunt virtutes theologica; et cardinales. Secundo. Si virtutes essent alii habitus a donis, sequitur quod nullus ex una parte esset idem alteri ex alia parte. Consequens est falsum : nam fortitudo est virtus, et fortitudo est donum.

Si dicatur quod ista fortitudo et illa sunt alterius rationis,

Contra : quia habent idem objectum, et sub eadem ratione; ergo sunt habitus ejusdem rationis.

Dicetur forte quod non, quia virtutes perficiunt modo humano, sed dona modo superhumano.

Contra illud objicitur multipliciter. Primo sic : Quia charitas est excellentissimum donum Dei, secundum Augustinum, 15. de Trinitate, capit. 18; et, quod plus est, secundum Apostolum, 1. Corinthior. 13 (v. 3), si fortitudinem habuero, et si tradidero corpus meum ita ut ardeam, etc. (quod videturesse modo superhumano, quia quaererem ardere pro Deo), charitatem autem non habuero, nihil mihi prodest. Ergo videtur quod nullum donum excellentius perficiat quam charitas; quae tamen est virtus. Item secundo. Circa materiam fortitudinis contingit voluntatem humanam recte tenere medium; ergo rectius et rectissime, quantum est possibile tali naturae. Sed hoc potest ex habitu fortitudinis intendere et intendere secundum gradus qui non variant speciem. Igitur idem habitus in specie disponit hominem ad sustinendum aliquid modo perfectissimo, et infimo. Si autem non potest, sed alio et alio, igitur ille habitus qui disponit hominem ad sustinendum in infimo gradu, de necessitate est imperfectus, quantum ad actum suum et objectum : quia circa terribilia sustinere, non potest habere rationem perfectionis; sed ad hoc quod aliquis habeat se perfecte circa ea, oportet ut habeat alium habitum in specie. Sed pluralitas specierum non est ponenda sine necessitate manifesta, ubi scilicet (y) DISTINCTIO XXXIV. ET XXXV. - QUAESTIO I. una species non sufficeret; quod in proposito non habet locum. Item tertio. Christus tristabatur in sua passione; et universaliter, omnis martyr sibi dimissus, id est (a), si non fiebat circa eum miraculum, quantumcumque sustineret voluntarie, non sine tristitia quacumque sustinuit; sicut probatur per Augustinum (6), 13. de Trinit. (cap. 7), ubi arguit contra philosophos dicentes se esse beatos, quia habuerunt quidquid voluerunt : quia, si prospera acciderunt, illa voluerunt (y); si adversa accidebant, illa voluerunt, quia patienter sustinuerunt. Contra eos arguit Augustinus, quod (3) in adversis non habuerunt quod voluerunt : quia, quantum erat ex se, noluerunt ea accidere; si tamen acciderent, voluerunt illa patienter sustinere, ne, patientia amissa, miseriores fierent. Et hoc persuadetur : quia patientia non potest esse circa appetibile secundum se. Martyres ergo, in vita ista, sustinendo adversa, habuerunt aliquid quod non omnimodo voluerunt; quia objectum patientiae eorum non erat absoluta ratione volibile, sed supportando patiendum. Item quarto. Impossibile est eumdem simul agere eumdem actum humane et superhumana Ergo, acquisito dono, evacuatur virtus prius acquisita, vel infusa in baptismo; vel, si maneat, non erit possibile (e) exire in actum suum; vel non erit necessaria, (Q quia ex perfectiori dono poterit (tj) exire in actum suum; quod videtur inconveniens, potissime si sit sermo de virtutibus theologicis, quia charitas non evacuabitur in patria, nec fides aut spes in via. Item quinto. Quia illa verba humane et super-humane sunt metaphorica; quia omnis actus hominis, proprie loquendo, est humanus. Sicut enim necessarium est actionem rectam convenire (9) fini et objecto et circumstantiis, ita etiam necessarium est quod conveniat ipsi operanli : non enim mihi convenit agere quod convenit regi; nec, multo plus, quod convenit (i) angelo. Ergo necessarium est, ad rectum hominis actum, quod agat illum modo humano. Quicumque igitur habitus infusus disponit hominem simpliciter ad agendum modo humano, disponit eum absolute ad agendum illud circa quodcumque (x). Item sexto. Si quis bene oraret, et daretur ei donum intellectus, et non exercitaret se circa credibilia, quia non haberet fidem acquisitam, sine qua fides infusa non exit in opus, posset autem operari (i) convenit. - conveniat Pr. , modo superhumano, quia haberet donum, per te. Ergo posset excellentius agere circa credibilia, quam alius exercitatus in Sacra Scriptura; quod non experimur; immo quicumque talis forte facilius erraret circa credibilia, quam alius bene exercitatus in Sacra Scriptura. Item septimo. Circa tot convenit bene ordinari humane, circa quot superhumane. Ergo idem est modus utrobique (a). Dicetur forte, quod virtutes disponunt voluntatem ut est mobilis a ratione, sed dona perficiunt eam ut est mobilis a Spiritu Sancto.

Contra hoc arguitur Primo. Quia supponit falsum, scilicet quod ratio moveat voluntatem, ita quod virtus non sit nisi dispositio mobilis in voluntate a ratione movente. Tertio. Quia ex quo Deus dedit habitum voluntati, semper assistit voluntati et habitibus ad actus sibi convenientes; sicut postquam illuminavit caecum miraculose, semper assistebat illuminato, ut posset moveri illa potentia. Igitur per idem est aliquid proportionatum primo moventi, et secundo. Ergo, si per habitum virtutis potentia proportionatur sibiipsi, per idem sufficienter proportionatur Spiritui Sancto ut moventi primo. Non ergo propter istam rationem oportet necessario ponere alios habitus.

Hice Scotus, in forma. ^2.

Contra secundam conclusionem Argumenta Durandi.

Contra secundam conclusionem arguit Durandus (dist. 34, q. 3), probando quod aliqua dona Spiritus Sancti, puta consilium, fortitudo, timor, pietas, non remaneant in patria, quoad actum. Primo. Quia nulla potentia potest in aliquem actum, nisi ad praesentiam objecti. Sed objecta istorum donorum non erunt in patria : quia donum pietatis est ad compatiendum proximo, donum timoris ad retrahendum a malo, donum consilii ad consulendum in dubiis; sed in patria non erit compassio de miseria cujuscunque, nec aliquis indigebit retractione a malo, nec erit aliqua dubitatio de aliquo agendo. Igitur actus horum donorum non erunt in patria. Secundo. Quia praedicta dona perficiunt hominem in vita activa. Sed illa evacuabitur in patria. Ergo et haec dona, quantum ad actus.

Haec ille. Et in hoc secundus articulus terminatur. (a) utrobique. - ususque Pr.