DEFENSIONES THEOLOGIAE DIVI THOMAE AQUINATIS IN TERTIO SENTENTIARUM

 Tomus V

 DISTINCTIO I.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III. PONUNTUR RESPONSIONES

 DISTINCTIO II.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO III.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO IV.

 OUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO V.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO VI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO VII ET VIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO IX.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO X.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XIV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XV.

 QUESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XVI ET XVII.

 QUAESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XVIII, XIX ET XX.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXI ET XXII.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXlll.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXIV.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXV.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXVI.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXVII. XXVIII. XXIX. ET XXX.

 QUAESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXI ET XXXII.

 QUAESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXIII.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXIV. ET XXXV.

 QUESTIO UNICA

 ARTICULUS 1.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXVI.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

ARTICULUS II.

PONUNTUR OBIECTIONES I. Argumenta Scoti et sequacium.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusionem. Et primo, contra conclusionem in se. Secundo, contra probationes ejus. Contra conclusionem in se, arguit Scotus (disi. 3, q. 1), et sui sequaces, multipliciter. Et Primo sic. Perfectissimus mediator habet perfectissimum actum mediandi, respectu alicujus personae pro qua mediat vel meretur; ei^go Christus babuit perfectissimum actum possibilem mediatori, respectu alicujus personae respectu cujus erat mediator. Sed respectu nullius babuit excellentiorem quam respectu Mariae; ergo respectu illius babuit perfectissimum. Sed hoc non fuisset, nisi meruisset eam praeservari a peccalo originali. Igitur, etc. Major probatur tripliciter. Primo, per comparationem ad Deum cui reconciliat. Secundo, per comparationem a malo a quo liberat. Terlio, per comparationem ad obligationem persome quam reconciliat. Ad videndum primam probationem (6), pono exemplum consonum exemplo (y) Anselmi, secundo libro (o) Cui- Heus homo, cap. 16. Aliquis offendens regem demeretur in lanium ut cuilibet filio ejus naturali rex offendatur, et offensus eum exhae-redet. Ista offensa statuitur non remittenda, nisi offeratur regi ab aliquo innocente aliquod obsequium magis gratum quam peccatum fuerit offensivum. Aliquis offert ita gratum obsequium ei reconciliat filios, ut non exheredentur, tamen cuilibet nato rex offenditur, licet postea offensam remittat propter merita mediatoris. Si ille mediator posset placare regem, ut (s) praeveniret respectu alicujus filii, ne ei rex offenderetur, huc magis (Q esset quam si (ti) rex offensam habitam contra talem remittat; LIBUI HI. SE nec est impossibile cum illa offensa non sit ex culpa propria, sed contracta. Ex isto exemplo arguitur sic. Nullus perfectissime placat aliquem pro offensa alterius contrahentia, nisi posset praevenire ne offendatur illi; nam si offensum jam placat ut remittat, non perfectissime placat. Sic in proposito. Deus non offenditur animae propter motum interiorem in Deo, sed tantum propter culpam interiorem in anima ipsi. Ergo non perfectissime placat Trinitatem pro offensa contrahenda a liliis Adue, si non proveniat ut alicui Trinitas non offendatur, et per consequens anima alicujus filii Adae non habeat culpam. Secundo arguitur sic. Perfectissimus mediator meretur amotionem omnis paenae ab eo quem reconciliat. Sed culpa originalis est major poena quam carentia divinae visionis ; quia peccatum est maxima poena natura intellectualis. Ergo Christus, si perfectissime reconciliavit istam poenam, meruit ab aliquo auferri.

Confirmatur. Quia, si filio Adae esset maxima poena regem contra eum offendi (a), nullus eum perfectissime reconciliaret, nisi auferret ab eo non tantum (6) exhaeredationem, sed etiam esse inimicum regis. Terlio. Quia Christus immediatius videtur fuisse reparator ab originali quam ab actuali; unde et necessitas incarnationis Christi communiter assignatur ex peccato originali. Sed communiter supponitur, quod ipse fuerit ita perfectissimus mediator respectu alicujus personae, puta Mariae, quod eam praeservavit ab omni peccato actuali. Igitur similiter ab omni peccato originali. Quarto. Quia persona reconciliata non summe obligatur reconciliatori (j), nisi ab eo habeat summum bonum quod potest per mediatorem haberi. Sed isla innocentia, scilicet praeservari a culpa contracta vel contrahenda, potest per mediatorem haberi. Ergo nulla persona summe tenebitur Christo ut mediatori, si nullam praeservavit a peccato originali. Et si dicatur quod aequaliter tenetur persona, cui remittitur peccatum, sicut persona quae praeservatur a peccato, propter illud Lucae, 7(v.47), Cui autem plus dimittitur plus diliijit, quaere ibi responsionem Augustini dicentis quod omnia non commissa sunt dimissa, ac si essent commissa, immo excellentius beneficium est praeservare a malo quam permittere cadere in malum et ab eo postea liberare. Videtur etiam quod Christus mullis meruit gratiam et gloriam, et pro eis sunt debitores Christo ut mediatori. Quare nulla anima (o) erit ei debitrix pro innocentia? Et quare, cum omnes Angeli beati sint innocentes in patria, non est verisimile quod sola anima Christi sit innocens, et nulla alia anima rationalis.

Haec Scotus in forma. II. Argumenta Aureoli.

Arguit etiam (a) Aureolus (dist. 3, q. 1, art. 3 et 4). Primo. Quia quidquid fuit possibile et condecens, fuit collatum beatae Virgini. Sed possibile fuit Virginem praeservari a peccato originali divina virtute : quia potentior est Deus in praeservando quam caro in inficiendo; et ideo Deus potuit praevenire infectionem carnis. Hoc etiam fuit condecens; quia decuit quod Mater Dei esset mundissima : cum enim esset mater gratiae, decuit quod nunquam aliqua dispositione contraria ad gratiani inficeretur; et iterum Augustinus probat quod corpus ejus non est incineratum, quia non decuit. Ita in proposito non decuit quod pollueretur peccato originali; et credo quod beata Virgo plus optabat non pollui peccato originali quam corpus suum non incinerari, et de hoc magis gaudet. Secundo arguit sic : Quia secundum sanctos nunquam peccavit venialiter, quia non decuit quod pollueretur aliquo peccato actuali veniali; et certe major macula est peccatum originale.

Et hoc patet in exemplo sensibili : quia, si corporale aptum ad recipiendum corpus Christi, cadat in lutum faetidum et corruptum, quamvis optime lavetur et mundetur, nunquam tamen esset aptum ad recipiendum corpus Christi, immo esset magis abominabile quam ante.

Item, major gratia fit illi qui non permittitur cadere in lutum, quam illi qui permittitur cadere, sed statim sublevatur.

Haec Aureolus. III. Argumenta aliorum.

Arguunt alii (apud Joannem de Neapoli, Quodlibeto 1, q. 11.) Primo. Quia paenae utiles fuerunt relinquenda: beatae Virgini; non autem inutiles paenae. Sed culpa originalis non fuisset utilis beatae Mariae; paenae autem temporales fuerunt ei utiles : quia in eis meruit gratiam. Igitur, etc. Secundo. Quia beatus Bernardus uni monacho desideranti eum videre, postmortem, apparuit totus lucidus praeterquam in pectore, ubi babuit unam maculam, quam dixit se habere propter illud quod dixerat de beata Virgine, quod fuit concepta in originali peccato. Terlio. Quia, sicut Christus fuit perfectissimus mediator, ita beata Virgo fuit convenientissima mediatrix. Sed hoc non fuisset, si ipsa aliquam culpam incurrisset; quia convenientius potest aliquis placari per illum qui nunquam offendit, quam per eum qui post offensam reconciliationem obtinuit. Igitur, etc. Quarto arguitur. Quia Augustinus, in lib. de Natura et Gratia, circa inedium (cap. 36), dicit quod, cum depereatis agitur, millum de licata Virgine volo haberi (a) quaestionem. Ubi videtur innuere quod ipsa nulli peccato fuit subjecta. Quinto hoc idem probatur per Anselmiim, qui de hoc fecit librum specialem. Sexto. Quia Ricardus de Sancto Victore hoc dicit in quodam sermone de conceptione. Septimo. Quia Ecclesia de nullo facit festum nisi ile sancto. Sed multoe ecclesias faciunt festum de conceptione beatae Mariae. Igitur ipsa fuit concepta sancta. Octavo. Quia Aiiselmus dicit in quadam epistola ad episcopos Angliae : Nun credo verum esae amatorem Virginia qui respuit celebrare festum conceptionis.

Nono. Quia potissima ratio, quam habet sanctus Thomas pro sua conclusione, est illa quii procedit de universali redemptione facta per Christum, et infert quod si beata Maria non habuit originale, non potest dici redempta. Hice autem ratio non valet; quia dicit Durandus (dist. 3, q. 1), quod, si beata Virgo nullum peccatum contraxisset, tamen vere potuisset dici redempta a Deo, pro eo quod in sua radice, ex natura sua; conceptionis, obligata erat ad incurrendum peccatum, nisi fuisset a Deo praeservata. Licet enim impedire ne aliquis obligetur, non sit redimere, quando ille nunquam fuit obligatus in se nec in sua radice; tamen quando aliquis fuit obligatus in sua radice et impeditur ne obligetur, ille veraciter redimitur : " ut si aliquis impetret quod proles nascitura ex parentibus servis non incurrat servitutem, talis vere diceretur redemisse prolem a servitute. Cum igitur beata Virgo esset servituti peccati originalis obnoxia in sua radice, scilicet in parentibus, si fuit impeditum virtute divina, ne in se servitutem hanc incurreret, ut esset convenientior mater Salvatoris, vere potest dici quod indiguit beneficio redemptionis, et tanto magis et familiarius fuit redempta, quanto redemptio fuit in ipsa celerius inchoata. " Decimo. Quia auctoritates sanctorum inductu?, non sufficienter probant conclusionem ; quia ad omnes illas et consimiles potest tripliciter responderi.

Primo, quod, quamvis beata Maria de facto non contraxerit peccatum originale, tamen ex debito seu de jure contraxisset, nisi ab eo praeservata fuisset; ideo dicunt inulti doctores quod omnes auctoritates in quibus dicitur quod omnes naturaliter geniti ab Adam, contrahunt peccatnm originale, intelligenda; sunt de jure seu de debito, non autem de facto : quia quilibet filius naturalis Adae est debitor justitia; originalis, et ex demerito Adae caret ea, et sic contrahit peccatum originale; sed beata Virgo de facto nunquam contraxit.

Secundo, potest dici, et dicunt multi, quod tales auctoritates sunt - ou.i:sTi" i. ni exponenda;, quod sancti in (alibus loquuntur secundum communiorem (a) cursum. Dicunt enim quod iste est modus sanctorum et philosophorum, quod quando loqiiiindir de aliqua materia in communi, tractant communiter; sed quando loquuntur in speciali, tunc veritatem determinant. Et dicunt quod sic (6) sentiunt et senserunt sancti in proposito : quia, loquendo de filiis Adu; in communi, dixerunt quod omnes contrahunt peccalum originale, scilicet secundum communem cursum ; sed loquendo in singulari de beata Virgine, dixerunt oppositum, ut patet per auctoritates Augustini allegatas in de Natum et Gralia, et Anselmi in de Concretione h. Mari:c Virginis (f).

Tertio, potest dici quod ubicumque ponitur sola anima Christi, vel tantum anima Christi, in praedictis auctoritatibus, intelligitur anima beata. Virginis; quia (i) simul quantum ad peccatum concurrunt Christus et beata Virgo, sicut dicit Augustinus in libro de Natura et Gralia.

Et in hoc secundus articulus terminatur. PONUNTUR SOLUTIONES I. Ad argumenta Scoti et sequacium. - Quantum ad tertium articulum, respondendum est obiectionibus supradictis. Ideo Ad primuni respondit Gregorius de Ariniino, super secundum Sententiarum, dist. 30 et trib. seq. (q. 2, art. ^ ), quod " antecedens principale ibidem assumptum, non habet majorem evidentiam (luam si diceretur quod perfectissimus mediator habet respectu cujuslibet persona; pro qua mediat, perfectissimum actum mediandi, ut clarum est. Et sic, secundum illum modum arguendi, probaretur quod etiam omnes alios Christus praeservavit et praeservat a peccato originali; quod non est dicendum. ii Praeterea. Juxta secundam probationem, deduceretur quod beata Virgo fuit praeservata ab omni poena temporali corporis et anim;c, et ab ipsa etiam corporali morte; quod utique falsum est. Et quod ita posset deduci, clarum est. " Item. Secundum tertiani probationem, probaretur quod plures alios pneservavit a culpa originali; quod tamen non dicitur ab aliquo doctore. Patet deductio. Nam Cbristus, ut ait, fuit immediatius reparator (e), respectu originalis quam respectu actualis peccati, et per consequens quam mortalis actualis. Sed communiter 1 redituiquod plures alios praeservavit ab oiiiiii actuali mortali, ut Joannem Baptistam et Jeremiam, qui fuerunt in utero sanctificati. Ergo et ab originali. (( Amplius. Secundum inuidum probationem , primo probaretur quod beata Virgo in plinio instanti sine conceptionis fuit beata, quoniam tale bonum potuit babere per Christum mediatorem, et similiter quod fuerit in corpore glorificata; quae omnia falsa sunt. Secundo, querendum est quomodo accipiat sumine teneri vel obligari mediatori. Aut enim sic ut dicatur tantummodo esse summe obligatus, quem non est possibile esse magis obligatum ; et sic constat beatam Virginem non fuisse summe obligatam Christo, etiam dato quod fuerit praeservata a peccalo originali, nam potuisset Christus tunc ei contulisse beatitudinem quam nunc habet, et multo etiam majorem, et simul gloriam perfectam corporis, propter quie ampliusobligata fuisset, accipiendo sem-pei obligationeiiisecundum proportionem ad beneficia recepta, ut accipit argumentum. Vel capit summe obligari mediatori, ut ille dicatur summe obligatus ei, quia nulli alteri est tantum obligatus vel esse potest, aut quia per omne quod habet est ei obligatus; et sic quilibet alius praeter Virginem est sumine obligatus, et tamen non quilibet alius fuit praeservatus ab originali peccato. Ex quo patet quod illa ratio non valet. Quinimmo probat oppositum illius quod intendit. Nam mediatio placativa, qualis fuit mediatio Cbristi reconciliantis nos Deo, sicut etiam sumit arguens, utique supponit offensam. Et ideo, si mediavit inter Virginem et Deum, sequitur quod Virgo Deum offendit per peccatum; et si non per actuale, igitur per originale. Unde econtra si ipsa nullum peccatum habuit, nullo reconciliante mediatore indiguit. Ad lationem vero in se, respondetur quod actum mediandi esse perfectissimum possibilem, potest ex duplici sensu dici. Unus est quod nullus potuit esse convenientior eo aut decentior; et sic antecedens conceditur : et dico quod non solum respectu alicujus personae, sed etiam respectu cujuslibet pro qua Christus mediavit, habuit perfectissimum actum mediandi. Nec tunc valet ulterior deductio; nam ille actus mediandi quem arguens accipit, si fuisset, non fuisset decentior aut rationabilior eo qui fuit de facto. Alius sensus est (a) quod per nullum alium modum mediandi persona reconciliata potuit fieri Deo gratior, aut a culpa immunior et a poena securior; et tunc dico quod (6), sicut respectu aliorum non hahuit Christus mediator perfectissimus actum perfectissimum mediandi, sic nec respectu beahc Virginis; et ideo negatur antecedens in isto sensu.

Ail aliam probationem, cum assumitur quod perfectissimus mediator meretur amotionem omnis preme, patet esse falsum in proposito; nam beata Virgo in vita ista multas babuit poenas. " Ad tertium, cujus virtus est n hac consequentia, Christus praeservavit Virginem ab omni peccato actuali, igitur et ab originali, quamvis simpliciter accepta ista consequentia negari posset, nam pueros baptizatos in pueritia decedentes praeservavit Deus a quolibet actuali, non tamen ab originali, si tamen accipiatur determinate pro his qui usu discretionis et liberi arbitrii potiti sunt, concedenda videtur, secundum Augustinum, libro5. Contra Julianum, cap. 15; ubi Juliano dicenti, notandum esse, ex verbis beati Petri dicentia de Christo (i. Detr. 2, v. 22), " Qui peccalum non fecit, " quod (a) judicarit Apostolas hoc sufficere ad ostendendum in Christo nullum fuisse peccatum, quia qui peccalum non fecit, habere non potuit , respondit Augustinus : Omnino verissimum est. Profecto enim et peccalum major fecisset, si puer habuisset : nam propterea nullus homo est praeter Christum, qui peccalum non fecerit grandioris zelatis accessu; quia nullus est hominum, praeter ipsum, qui peccatum non habuerit infantilis xtalis exortu. Ex his palet quod Augustinus de Christo infert quod, si habuisset originale, etiam fecisset actuale, et econtra vult sequi : Non fecit actuale, ergo non habuit originale. Et ideo, ut videtur secundum praedicta, cum ex secunda parte auctoritatis et dictis (?) sanctorum, beata Virgo habuerit originale peccatum, consequenter concedendum esse videretur quod babuerit etiam aliquod peccatum actuale, licet non mortale; et sic esset illud antecedens negandum. Haec tamen sine assertione et injuria (7) reverentia sine dixerim dubitative. "

Haec Gregorius de verbo ad verbum. Quae omnia videntur bene dicta, praeter ultimum, quod repugnat dictis sancti Thomae. Unde, in 3 p., q. 27, art. 4, sic dicit : " Illos quos Deus ad aliquid eligit, ita appropriat et disponit, ut ad id ad quod eliguntur, inveniantur idonei, secundum illud 2. Corinth., 3 (v. 6) : Idoneos nos fecit ministros Noui Testamenti. Beata Virgo autem (0) fuit electa divinitus, ut esset mater Dei. Et ideo non est dubitandum quod Deus per suam gratiam eam ad hoc idoneam reddidit, secundum quod Angelus ad eam dixit (Luc. 1, v. 30 et 31) : Invenisti gratiam apud De.um; ecce, concipies, etc. Non autem fuisset idonea mater Dei, si peccasset aliquando. Tum quia honor parentum redundat in prolem, secundum illud Proverbiorum 17 (v. 6), Gloria filiorum patres eorum; unde, per oppositum, ignominia Matris in Filium redundasset. Tum etiam quia singiilari modo Dei Filius, qui est Dei sapientia, in ipsa habitavit, non solum in anima, sed in utero; dicitur autem, Sapienti ie (1 v. 4) : In malivolam animam non intrabit sapientia, nec habitabit in corpore subdito pcccatis. Et ideo simpliciter fatendum est quod beata Virgo nullum peccatum actuale commisit, nec mortale, nec veniale; ut sic impleretur quod dicitur, Cantie, 4 (v. 7): Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te. "

Haec ille.

Et ideo dicitur aliter, secundum primani viam quam tangit ipse Gregorius, quod illa consequentia non valet, Christus praeservavit Virginem ab omni actuali, igitur et ab originali. Et ad dicium Augustini, 5 lib. Contra Julianum, dicitur quod, si Augustinus intendat loqui de qualibet persona humana naturaliter genita et alia a Christo, tunc hoc quod dicit facere peecatum , debet accipi large, pro eo quod est habere in se effectum peccati originalis, et inclinationem habitualem vel actualem, et causam proximam peccati actualis, scilicet fomitem. Et ad hunc sensum conceditur quod beata Virgo fecit peccatum ; nam ipsa habuit fomitem peccati in se, quousque concepit Dei Filium, et non ultra. De hoc heatus Thomas, 3 p., q. 27, art. 3, sic dicit : " Quidam dixerunt quod in prima sanctificatione Virginis, qua sanctificata fuit in utero, totaliter fuit ei fomes subtractus. Quidam vero dicunt quod remansit fomes, quantum ad hoc quod facit difficultatem ad bonum; sublatus tamen fuit, quantum ad hoc quod facit pronitatem ad malum. Alii vero dicunt quod sublatus fuit fomes, inquantum pertinet ad corruptionem personae, prout impellit ad malum et facit difficultatem ad bonum ; remansit tamen, inquantum pertinet ad corruptionem natura, prout scilicet est causa traducendi peccatum originale in prolem. Alii vero dicunt quod in prima sanctificatione remansit fomes per essentiam, sed ligatus fuit; in ipsa autem conceptione Filii Dei, fuit totaliter sublatus. Ad horum autem intellectum, oportet considerare quod fomes nil aliud est quam inordinata concupiscentia sensibilis appetitus; habitualis tamen, quia actualis concupiscentia est motus peccati. Dicitur autem concupiscentia sensualitatis esse inordinata, inquantum repugnat rationi; quod quidem fit, inquantum inclinat ad malum, vel difficultatem facit ad bonum. Et ideo ad ipsam rationem fomitis pertinet quod inclinet ad malum, vel difficultatem faciat in bono. Unde ponere quod remanserit fomes in beata Virgine, non inclinans ad malum, est ponere duo opposita esse simul. Et etiam videtur contradictionem implicare, quod remanserit fomes inquantum pertinet ad corruptionem naturae, non autem inquantum pertinet ad corruptionem personae. Nam, secundum Augustinum, in libro de Nuptiis et concupiscentia, libido est quae peccatum originale transmittit in prolem ; libido autem importat inordinatam concupiscentiam, quae non totaliter subditur rationi; et ideo, si fomes totaliter subtraheretur inquantum pertinet ad corruptionem persona , non posset remanere inquantum pertinet ad corruptionem naturae. Restat igitur ut dicamus quod vel totaliter fomes fuerit ab ea sublatus per primam sanctificationem, vel fuerit ligatus. Posset tamen intelligi quod fomes totaliter fuerit sublatus, hoc modo quod piwslitum fuerit beatae Virgini ex abundantia gratiae descendentis in ipsam, ut talis esset dispositio vilium animae ad ipsam , quod inferiores vires numquam moverentur sine arbitrio rationis, sicut dictum est (3 p., q. 15, art. 2) fuisse in Christo, quem constat peccati fomitem non habuisse, et sicut fuit in Adam ante peccatum originale per originalem justitiam ; ita quod quantum ad hoc gratia sanctificationis in Virgine habuit vim originalis justitioe. Et quamvis haec positio ad dignitatem Virginis matris pertinere videatur, tamen in aliquo derogat dignitati Christi, absque cujus virtute nullus a prima damnatione liberatus est. Et (a) quamvis per fidem Christi aliqui ante incarnationem Christi fuerint secundum spiritum ab illa damnatione liberati, tamen quod secundum carnem aliquis ab illa damnatione liberatus fuerit, non videtur fieri debuisse, nisi post incarnationem ejus, in qua primo debuit immunitas damnationis apparere. Et ideo, sicut ante immortalitatem carnis Christi resurgentis, nullus adeptus fuit carnis immortalitatem; ita etiam videtur inconveniens dicere quod ante carnem Christi in qua nullum fuit peccatum, caro Virginis matris ejus, vel (6) cujuscunque alterius, fuerit absque fomite, qui dicitur lex carnis, sive membrorum. Et ideo videtur melius dicendum quod per sanctificationem in utero non fuerit sublatus Virgini fomes secundum essentiam, sed remansit ligatus : non quidem per actum rationis suae, sicut in viris sanctis, quia non statim habuit usum liberi arbitrii adhuc in ventre matris exsistens, hoc enim fuit speciale privilegium Christi; sed per gratiam abundantem quam in sanctificatione (y) acceperat, et etiam perfectius per divinam Providentiam sensualitatem ejus ab omni inordinato motu prohibentem. Postmodum vero in ipsa conceptione corporis Christi, in qua primo debuit refulgere peccati immunitas, credendum est quod ex prole redundaverit in matrem totalis subtractio fomitis. Et hoc significatur, Ezecli. 43 (v. 2), ubi dicitur : Ecce gloria Domini Israel ingrediebatur per viam orientalem, id est, permeatam Virginem; et terra, id est, caro Mariae, splendebat a majestate ejus, scilicet Christi. " - Haec ille. Ex quibus patet quod in beata Virgine adulta remansit aliqua habitualis inclinatio ad malum ; et talem i) Et. - Om. Pr. (8) rei. - Om. Pr. Ii) sanctificatione. - semine Pr. V. - 3 tA- ^l

inclinationem habere, vocat Augustinus ficere peccatum. Nec est iste modus loquendi novus, cum in multis locis Scriptura) effectus peccati dicatur peccatum , sicut prolixe declarat Augustinus super illo verbo Psalmi 34 (v. 13), Ego anicii), cum milii molesti enoent, etc. Potest etiam dici quod illa auctoritas Augustini, libro quinto Contra Julianum, est intelligenda secundum communem legem, ubi peccatum actuale per gratiam non impeditur; sed beata Virgo fuit super hoc privilegiata, de cujus privilegio constat ex dictis sanctorum, et potissime Augustini, ut post dicetur. Aliae vero solutiones Gregorii ad objecta de perfecto mediatore bonae sunt, et concordes dictis sancti Thomae, utputa quod non est de ratione perfectissimi mediatoris praevenire omnem offensam illius pro quo mediat, immo hoc est contra rationem mediatoris. Et de hoc sanctus Thomas, 3. Senteni., dist. 19, q. 1, art. 5", q 2, dicit quod " ideo dicitur aliquis mediator, quia actum medii exercet in conjungendo disjunctos ". Et similiter (ibid.), q 3, dicit quod " officium mediatoris est reconciliare discordes ". Ille ergo qui nunquam habuit cum Deo discordiam, nullo modo indiguit mediatore, nec habuit mediatorem inter se et Deum. Item, Joannes de Neapoli, primo suo Quodlibeto, q. 11, ponit similes solutiones eis quas dat Gregorius. Unde Ad primam probationem Scoti, dicit quod major illius est falsa, qua dicit: Nullus summe placat aliquem pro offensa, nisi praeveniat omnem offensam, etc. " Nam, ut dicit, ille summe placat aliquem, qui summam gratiam offensi impetrat offendenti, qui quandoque de facto fuit offendens; immo, si nunquam offenderit (ie), non proprie posset dici offensus placari per mediatorem quemcumque. Unde, cum mediatoris sit unire per amorem et gratiam offendentem offenso a quo distat per offensam, perfectior est hominis mediatio ad Deum, qua unitur per gratiam ille qui quandoque offendit, (piam illa (6) qua unitur ille qui nunquam offendit. Et sic dicendum est in proposito, quod Christus perfectissime mediavit ( ) inter Virginem beatam et Deum, ei, post offensam culpae originalis, majorem gratiam conferendo quam alicui purae creaturae. Et praeterea, si non esset ita, sequeretur quod nullus homo contraheret peccatum originale; quia perfectissimus mediator debet habere perfectissimum actum mediandi, non solum respectu unius personie pro qua mediat, sed respectu omnium : quia perfectius est perfecte mediare respectu omnium quam respectu aliquorum vel unius tantum. Unde ratio nihil penitus concludit. Ideo dicendum quod Cliristus fuit perfectissimus mediator, quia fuit Deus et homo; non autem quantum ad hoc quod omnibus pro quibus mediat impetret maximam gratiani quam Deus posset conferre de potentia absoluta, et multo minus quantum ad hoc quod omnibus, aut aliquibus, vel in uno tantum , praeveniat ne Deus offendatur per culpam originalem vel actualem. "

Haec ille. Ad secundam probationem, dicit quod a sufficit, ad hoc quod Christus possit dici perfectissimus mediator, quod, quantum est ex se, omnibus divinam gratiam mereatur, non autem omnis pcenae carentiam pro semper, aut culpae originalis ".

Et similiter, ad confirmationem, dicitquod " summe perfecte reconciliaret regem offensum alicui, qui omnibus ejus filiis gratiam regis mereretur, et haereditatem paternam, dato quod omnes quandoque essent inimici ejus ". Ad tertiam probationem, dicit quod " non est simile de peccato originali, quo omnes peccamus in Adam, et est peccatum naturae, et de peccato actuali, quod homo incurrit ex personali deordinatione : quia peccatum originale contrahitur per carnalem propagationem seu commixtionem maris et foeminae, quo modo beata Virgo propagata fuit; sed peccatum actuale incurritur per personalem deordinationem, a qua fuit beata Virgo immunis. Christus autem fuit reparator et reconciliator naturae ab utroque peccato; quia meruit gratiam omnibus, per quam utrumque amovetur. Nec proprie posset dici reparator vel reconciliator, respectu alicujus qui nunquam fuisset peccato subjectus. Unde ratio magis concludit oppositum quam propositum; quia, ex hoc quod Christus immediatius fuit reparator et reconciliator naturae a peccalo originali quam actuali, sequitur quod omnes contrahunt originale, non autem omnes incurrunt actuale; et praeservare a culpa non est proprie reparare vel reconciliare ".

Haec ille.

Et conformiter sancto Thomae, 3 p., q. 1, art. 4, ubi sic dicit : " Certum est Christum venisse in hunc mundum, non solum ad delendum illud peccatum quod traductum est originaliter in posteros, sed etiam ad (a) deletionem omnium peccatorum quae postmodum superaddita sunt : non quod omnia deleantur, quod est propter defectum hominum, qui Christo non inhaerent, secundum illud Joan. 3 (v. 19), Venit lux in mundum, et magis dilexerunt homines tenebras quam lucem ; sed quia ipse exhibuit quod sufficiens fuit ad omnium deletionem. Unde, Roman. 5 (v. 15 et 16), dicitur : Non sicut delictum, sic et donum; nam judicium ex uno in condemnationem, gratia autem ex multis delictis in justificationem. Tanto autem principalius ad alicujus peccati deletionem Christus venit, quanto illud peccatum majus est. Dicitur autem aliquid majus dupliciter. Uno modo, intensive, sicut est major albedo quae est intensior: et per hunc modum majus est peccatum actuale quam originale, quia plus habet de ratione voluntarii. Alio modo aliquid dicitur majus extensive, sicut dicitur major albedo quae est in majori superficie; et hoc modo peccatum originale, per quod totum genus humanum inficitur, est majus quolibet peccato actuali, quod est proprium singularis persona Et quantum ad hoc Christus principalius venit ad tollendum peccatum originale, inquantum bonum geniis est divinius quam bonum unius, ut dicitur, 1. Ethicorum (cap. 2). "

Haec ille.

Ex quibus patet quod hoc quod Christus venit principalius ad delendum peccatum originale quam actuale, non arguit quod aliquem praeservaverit ab originali, sed potius quod peccatum originale totum genus humanum infecit, ut bene dicit Joannes de Neapoli. Ad quartam probationem , dicit Joannes, quod, " quamvis quilibet reconciliatus per Christum, secundum se acceptus, Christo summe obligetur, tamen comparando unum ad alium, plus ei obligatur qui majorem gratiam ab ipso recipit, sive quandoque fuerit subjectus culpae, sive non. Et praeterea: Quamvis caeteris paribus innocentia sit majus bonum quam culpae amotio, tamen aequale donum gratiae plus est, comparatum ei qui propter culpam meruit poenam, quam innocenti qui non meruit, sicut centum marchae majus donum sunt si dentur pauperi quam si dentur regi. "

Haec Joannes; et conformiter dictis sancti Thomae, 2" 2 , q. 106, art. 2, ubi quaerit, Utrum magis teneatur ad gratiarum actiones innocens quam poenitens : ubi determinat quod simpliciter loquendo plus tenetur poenitens. Unde sic dicit: " Actio gratiarum in accipiente respicit gratiam dantis; ideo ibi major requiritur gratiarum actio ex parte recipientis, ubi est major gratia ex parte dantis. Gratia autem est, quae gratis datur. Unde dupliciter potest esse major gratia ex parte dantis. Uno modo, ex quantitate dati; et hoc modo innocens tenetur ad majores gratiarum actiones, quia majus donum ei datur a Deo, et magis continuatum, caeteris paribus, absolute loquendo. Alio modo, potest dici major gratia, quia magis datur gratis; et secundum hoc, magis tenetur ad gratiarum actiones poenitens quam innocens, quia gratis magis datur illud quod ei datur a Deo : cum enim esset dignus poena, datur ei gratia. Et sic, licet illud donum quod datur innocenti, absolute consideratum, sit majus; tamen donum quod datur poenitenti, est majus in comparatione ad ipsum : sicut etiam parvum donum pauperi datum, est ei majus quam diviti magnum. Et quia actus circa singularia sunt, in his quae agenda sunt, magis consideratur quod est hic vel nunc tale, quam quod est simpliciter tale; sicut Philosophus dicit, 3. Ethicorum (cap. 1), de voluntario et involuntario. "

Haec ille.

Cum autem arguens ulterius facit comparationem de angelis ad homines;

dicitur quod illa similitudo non valet. Ideo enim non omnes angeli ceciderunt uno eorum cadente, quia non omnes angeli erant in uno, a quo propagati contrahant peccatum, sicut fuit in hominibus.

Quod autem dicit, quod non sola anima Christi sit innocens ;

dicitur quod immo; et oppositum est contra sacram Scripturam, et dicta Sanctorum; nam Glossa, super illud Psalmi 21 (v. 21), Erue a framea Deus animam meam, et de manu canis unicam meam, sic dicit : Unica est anima Christi, quae sola est a peccato immunis. Item, super illud Psalmi 87 (v. 6), Inter mortuos liber, dicit Glossa : Inter peccatores solus sine peccato, qui potest a?ii-mam ponere et sumere. Item, Augustinus, sermone 4. Super Joannem, exponens illud (cap. 1, v. 29), Ecce Agnus Dei, sic inquit: Intendite contra quos superbos digitum intendebat Joannes. Nondum erant nati haeretici, et jam demonstrabantur; contra illos clamabat tunc a fluvio, contra quos clamat modo ex Evangelio. Venit Jesus; et quid dicit ille ? a Ecce Agnus Dei. " Si agnus innocens, et Joannes agnus. An non et ipse innocens? Sed quis innocens? aut quantum innocens? Omnes ex illa lr((diicc veniunt, et ex ipsa propagine, de qua cantat gemens David (Psalm. 50, v. 7) : " Ego in iniquitate conceptus sum, et in peccatis mater mea in utero me aluit. " Solus ergo ille Agnus, qui non sic venit. Non enim in iniquitate conceptus est, quia non de mortalitate conceptus est. Nec eum mater ejus in peccatis in utero aluit, quem virgo concepit, virgo peperit; quia fide concepit , et fide (s) suscepit. Ergo ecce Agnus Dei. Non habet iste traducem de Adam; carnem tantum sumpsit de Adam, peccatum non assumpsit. Qui non assumpsit de massa nostra peccatum , ipse est qui tollit nostrum peccatnm.

Haec Augustinus.

Item, idem in de Perfectione justitia (cap. 21), ultima columna, concludit ita dicens : Quisquis fuisse vel esse in hac vita aliquem hominem, vel aliquos homines putat, excepto uno Mediatore Dei et hominum , quibus non necessaria fuerit remissio peccatorum, contrarius est divina; Scriptura;, ubi Apostolus dicit (Roman. 5, v. 12) : " Per unum hominem peccatum intravit in mundum, et per peccatum mors, et ita in omnes pertransiit, in quo omnes peccaverunt. "

Haec Augustinus.

Certum est autem quod remissio peccati, in eo cui remittitur, praesupponit peccatum fuisse de facto. Igitur sola anima Christi fuit sine omni peccalo, et simpliciter innocens.

Et ista sufficiant ad argumenta Scoti, in quibus multi se fundant. II. Ad argumenta Aureoli.

Ad primum EXTENSARUM 3,; LIBUI III. S quod est Aureoli, respondet Joannes de N ea poli (Quodlibeto 1,1). 11), dicens quod a Filius Dei debuit honorare Matrem, non quantum potuit de potentia absoluta, sed de potentia ordinata solum, et quantum decuit. Non decuit autem ut conceptio naturalis cuiuscumque hominis, etiam Matris Virginis, aequaretur, quantum ad immunitatem a culpa originali, conceptioni supernaturali Christi, ut patet per auctoritatem Anselmi, de Conceptu virginali, cap. 16, ubi sic dicit : Illi qui per propagationem naturalem, datam Adit sunt geniti, nequaquam possunt aut debent Christi conceptionis assimilari miraculo, ut ab originalis peccati vinculo absoluti possint ostendi ". - Haec ille. - Et haec solutio potest haberi ex dictis sancti Thomae, 3. Sentent., dist. 3, q. 1, art. 1, qto 2, in solutione tertii, ubi sic dicit : a Haec puritas soli bomini Deo debebatur, ut ipse, quasi universalis Redemptor humani generis, nulla peccati servitute teneretur, cui competebat omnes a peccato redimere; unde non hanc puritatem, sed maximam sub hac, Virgo mater ejus habere debuit. "

. Haec ille.

Ex quibus apparet quod non decuit quod beata Virgo esset in sua conceptione mundissima, nec quod in illo instanti careret omni dispositione contraria gralia?, quia nec tunc erat Mater Dei in actu, nec mater gratiae; sed sufficit quod esset mundissima post conceptionem Filii Dei.

Ad illud quod adducitur de incineratione, etc;

dicitur quod non est simile; quia praeservatio Virginis a corporali incineratione in nullo praejudicat universali omnium salvationi, potissime cum talis praeservatio secuta fuerit incorruptionem et resurrectionem corporis Christi. Secus est de praeservatione a peccato originali et abrasione fomitis, quae praecessissent innocentiam et puritatem Christi duratione, ut supra deducit sanctus Thomas, nec in aliquo dependissent ab humanitate Christi, sed a sola divinitate effective ; hoc autem non decuit. Ad secundum quod est ejusdem, respondetur per simile : quia beatam Virginem praeservari ab omni peecato actuali tam mortali quam veniali decuit, quia hoc in nullo praejudicat universalitati salvationis factae per Christum, immo cedit in ejus gloriam; sed beatam Virginem praeservatam fuisse ab originali, praejudicat universalitati salvationis et redemptionis factae. per Christum. - Et cum dicitur quod major macula est pecoatum originale quam veniale, etc.; - dicendum quod se babent sicut excedentia et excessa, quia peccatum originale dicitur major macula, quia plus repugnat gratiae, quam veniale; sed potest dici minor tripliciter : primo, quia peccatum originale minus habet de voluntario : secundo, quia non debetur sibi poena sensibilis post hanc vitam : tertio, quia ipsum praesupponitur a veniali, et non econtra, nullus enim peccat venialiter nisi contraxerit originale. Et sic peccatum actuale veniale majorem maculam arguit quam originale. Et quidquid sit de majoritate maculae, tamen certum est quod peccatum veniale est major culpa vel culpabilius ^proportionabiliter quam peccatum originale. De hoc sanctus Thomas, de Malo, q. 5, art. 1, in solutione noni argumenti. Item, 2. Sententiarum , dist. 33, q. 2, art. 1 (ad 2 ), sic dicit : " Peccatum originale est minimum ; quia minus habet de voluntario, cum sit solum voluntarium (a) voluntate principii naturae, non voluntate personae hujus; ideo minor poena sibi debetur quam veniali. Nec obstat quod originale non compatitur secum gratiam : privatio enim gratiae paena est, et non culpa, nisi inquantum est ex voluntario. "

Haec ille.

Ad exemplum autem quod adducitur de corporali, dicendum quod similitudo non valet; quia pannus semel foedatus, nunquam per ablutionem potest effici mundior quam ante faedationem. Sed anima fedata per peccatum originale, potest, per adventum superabundantis gratiae, effici mundior, et sanctior, et Deo gratior, quam fuisset, dato quod fuisset in puris naturalibus, et sine peccato quocumque : quia gratia et habitus infusi sunt quaedam munditiae, vel participatio divinae munditiae et sanctitatis; et qui plus habet de talibus, mundior est, sive prius peccaverit, sive non.

Cum autem ulterius dicitur, quod major gratia fit, etc.;

dicitur quod, secundum saepe dicta, Filius Dei non fecit nec facere debuit beatae Virgini maximam gratiam dari sibi possibilem de potentia Dei absoluta; et ideo non decuit quod in primo instanti suae conceptionis esset in gratia, et in immunitate ab omni culpa. Unde argumentum parum valet. III. Ad argumenta aliorum.

Ad primum aliorum, respondet Joannesde Neapoli ^Quodlibeto i, q. 11), quod, " secundum doctrinam Apostoli, lioman. 8 (v. 28), diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, et etiam peccatum, ut ibidem dicit Glossa, et est Augustini, in libro de Correptione et Gratia (cap. 9) : quia post culpam humiliores redeunt atque doctiores; discunt enim se cum tremore exsultare debere. Et sic etiam peccatum originale, cui beata Virgo subjecta fuit, non fuit ei omnino inutile, sed aliqualiter utile. "

Haec ille; et bene. Ad secundum dicit idem, quod " illa visio eadem facilitate contemnitur qua probatur; nec propter tales phantasticas visiones est aliquid dicendum contra doctrinam sanctorum praedictam, praecipue cum frequenter angelus Satanae transfiguret se in angelum lucis, ad decipiendum simplices, qui ignorant astutias ejus ".

Haec ille; et bene. Ad tertium respondet idem, quod c( Mater Christi fuit convenientissima mediatrix sub Christo, et non de pari. Vel dicendum quod conveniens mediator est ille qui est gratus offenso, sive ipsum quandoque offenderit, sive non. Unde beata Virgo, quae plus habuit de gratia quam aliqua alia pura creatura, fuit convenientissima mediatrix, dato quod quandoque fuerit filia irae, praecipue cum fuerit mediatrix pro hominibus s.

Haec ille; et bene. Ad quartum respondet quod " Augustinus loquitur ibi de peccatis actualibus, quae beata Virgo nunquam contraxit; non autem de originali, quod contraxit, ut patet ex serie textus. Arguit enim ibi contra quemdam pelagianum dicentem hominem posse vivere sine peccato : quod probat commendando diversos utriusque sexus qui in Sacra Scriptura nullo modo peccasse, verum etiam juste vixisse leguntur, scilicet Abel, Enoch, Noe, etc. Contra quem arguit Augustinus, dicens omnes aliquod peccatum actuale commisisse quandoque, excepta beata Virgine; quod probat per illud quod scribitur, 1. Joann. 1 (v. 8), Si dixerimus quia peccatum non habemus, etc. : ubi constat quod beatus Joannes loquitur de peccato actuali et non de originali, quia fideles quibus scribit, vere possunt dicere se peccatum originale non habere, quod tollitur per baptismum. Unde Augustinus, contra eumdem pelagianum, in libro de Perfectione justitie, capitulo ultimo, exponens illud quod dixerat in de Natura et Gratia, ait : Quisquis dicit, post acceptam remissionem peccatorum, ita quemquam hominem juste vixisse in hac carne, vel vivere, ut nulium habeat omnino peccalum, contradicit Apostolo Joanni, qui dicit : Si dixerimus quia peccatum , etc. a.

Haec Joannes de Neapoli. Eamdem ponit Gregorius de Arimino, dicens quod " Augustinus ibi loquitur tantum de peccatis actualibus; nec ex illa auctoritate, ut dicit, probatur eam totaliter caruisse actuali peccato nisi postquam est facta mater Dei. Et hoc innuit Magister Sententiarum,, cum ait, in praesenti distinctione : (i Quod autem ex tunc, scilicet a conceptione Filii Dei, ab omni peccato immunis extiterit, Augustinus evidenter ostendit in libro de Natura et Gratia (cap. 36), inquiens : Excepta sancta Dei genitrice Maria , de qua , propter honorem Domini (a), nullam prorsus volo questionem haberi (6), cum de peccatis agitur; scimus enim quod plus (y) gratifici collatum fuerit ad peccatum exomni parte vincendum , quw illum concipere et parere meruit, quem constat nullum habuisse peccatum. " Ex hoc enim quod dicit ei collatum fuisse plus gratiie ad vincendum peccatum, patet quod loquitur de actuali; quia contra originale peccatum nullus per gratiam sibi collatam habet pugnare, eo quod exclusum sit ab omni habente gratiam ".

Haec Gregorius ; et bene. Ad quintum et sextum respondet Joannes de Neapoli, quod " de illo libro Anselmi et sermone Ricardi nihil certum habetur; praecipue cum magni doctores, qui dicunt Virginem non fuisse conceptam in peccato originali, talem librum et talem sermonem pro sua opinione non allegent. Anselmus etiam in multis locis dicit expresse eam in peccato originali fuisse conceptam. Nam, secundo libro, Cur Deus homo, cap. 16, dicit sic : Licet ipsa hominis Dei conceptio munda sit, et absque carnalis delectationis (a) peccato, Virgo tamen ipsa unde assumptus est, in iniquitalibus concepta est, et in peccatis concepit eam mater ejus, et cum originali peccato nata est, quoniam ipsa in Adam peccavit, in quo omnes peccaverunt. Et quamvis haec verba ibi dicantur ex persona discipuli, tamen Anselmus in hoc discipulum non improbat; immo eamdem sententiam approbat infra, in eodem capitulo, ex persona sua sic : Virgo autem illa, de qua Christus homo assumptus est, fuit de illis qui ante nativitatem ejus per eum mundati sunt a peccatis; et in ejus ipsa munditia assumptus est. Et infra (cap. 17) : Per mortem Christi, et illa Virgo de qua natus est, et alii mundati sunt a peccatis. Si autem Ricardus sensit oppositum, in hoc non est ei acquiescendum, cum non bene consonet cum dictis Sacra? Scriptura; et sanctorum Augustini, Gregorii, Ambrosii, Anselmi, Bernardi et aliorum qui fuerunt doctores eo solemniores, et magis authentici in Ecclesia ab omnibus reputati ".

Haec Joannes de Neapoli.

Quibus potest addi quod Ricardus in quibusdam aliis materiis male senserit, utputa in opinione quam tenet contra Magistrum Sententiarum, quod divina essentia generat, quam Ecclesia condemnavit, Magistri opinionem approbando. Ad septimum respondet quod " illud festum non celebrat Ecclesia Romana, nec debet fieri, secundum Bernardum, in Epistola ad Canonicos lugdunense^; nam, secundum eum, ibidem, neque nascens festivis laudibus honoraretur, si non sancta nasceretur; quod est verum , multo magis de nativitate in utero, quae est causa contrahendi peccatum originale, quam de nativitate ex utero. Vel dicendum quod illud festum, postquam ab Ecclesia Romana toleratur fieri in aliquibus Ecclesiis, est referendum ad tempus sanctificationis, et non ad tempus conceptionis; probabile enim est quod sanctificatio ejus fuerit per modicam morulam post ejus conceptionem, sicut econtra creditur primus homo modico tempore fuisse in statu innocentia:, ut sanctificatio nostra qua fuit in Virgine inchoata, correspondeat nostrae culpae, quae fuit in Adam. Vel dicendum tale festum non esse festum conceptionis ejus sanctae, sed magis gratiarum actionis, sicut et in veteri lege erant quasi (a) delectationis.

dilectionis IV. omnia festa, scilicet Paschae, Pentecostes, etc, et in nova lege sunt aliqua talia festa, ut Epiphanias, in qua nulla nova sanctitas fuit alicui collata, sed Ecclesia statuit ad gratias agendum pro beneficio quo Christus fuit in illa die gentibus revelatus. Et similiter est dicendum in proposito. Magnum enim beneficium humano generi collatum est in conceptione Virginis matris Redemptoris humani generis ". Ad octavum dicitur quod " Ecclesia Romana, quae non celebrat festum conceptionis Virginis, supponitur vera amatrix Virginis. Dictum ergo Anselmi, si suum sit, intelligendum est de amatore Virginis, non quantum ad habitum charitatis, sed quantum ad fervorem dilectionis et devotionis, ex qua procedit celebratio talis festi in quibusdam, quae est laudabilis modo supra expositos.

Hice Joannes.

Et concordat cum sancto Thoma, 3. Sentent., dist. 3, q. 1, art. 1, q 1 , ut supra fuit allegatum ; et 3 p., q. 27, art. 2, in solutione tertii, ubi sic dicit : " Licet Romana Ecclesia conceptionem beatae Virginis non celebret, tolerat tamen consuetudinem aliarum Ecclesiarum illud festum celebrantium. Unde talis celebritas non est totaliter reprobanda. Nec tamen per hoc festum conceptionis celebratum, datur intelligi quod in sua conceptione fuerit sancta; sed quia quo tempore sanctificata fuerit ignoratur, celebratur festum sanctificationis ejus, potius quam conceptionis, in die conceptionis ipsius. "

Haec ille. Ad nonum dicitur quod ratio quam sanctus Thomas assignat est sufficiens. Si enim beata Virgo nunquam fuisset peccato subjecta, nullo modo potuisset dici redempta per passionem Christi, nec ea redemptione, de qua loquitur Sacra Scriptura, et communis doctrina sanctorum : communis enim doctrina sanctorum est quod Christus ideo dicitur universalis hominum redemptor, quia per suam passionem et mortem satisfecit pro peccatis omnium, et omnes liberavit a peccato et damnatione seu poena peccati, et ab omni obligatione peccatum consequente. De hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 48, art. 4, sic dicit : " Per peccatum dupliciter homo obligatus erat. Primo quidem, servitute peccati; quia qui facit peccatum, servus est pcccati, ut dicitur Joan. 8 (v. 34), et 2 Petri 2. (v. 19) : A quo quis superatus est, huic et servus addictus est. Quia igitur diabolus hominem superaverat, inducendo eum ad peccalum, homo servituti diaboli addictus erat. Secundo, quantum ad reatum paenae, quo homo obligatus erat secundum Dei justitiam ; et hoc (j) servitus quaedam est : ad servitutem enim pertinet quod aliquis patiatur quod non vult, cum liberi hominis sit uti seipso ut vult. Igitur, quia passio Christi fuit sufficiens et superabundans satisfaetio pro peccato et reatu totius generis humani, ejus passio fuit quasi quoddam pretium, per quod liberati sumus ab utraque obligatione. Nam ipsa satisfactio, qua quis satisfacit sive pro se (a) sive pro alio, prelium quoddam dicitur, quo seipsum, vel alium (6) redimit a peccalo et pcena, secundum illud Danielis 4 (v. 24) : Peccata tua eleemosynis redime. Chrislus autem satisfecit, non quidem pecuniam dando, aut aliquid hujusmodi, sed dando illud quod fuit maximum, scilicet seipsum pro nobis. Et ideo passio Christi dicitur esse nostra redemptio. "

Haec ille.

Item, allegat ibi illud 1. Petri 1 (v. 18 et 19) : Non corruptibilibus auro vel argento redempti estis de vana conservatione vestra paternas traditionis, sed pretioso sanguine, quasi agni immaculati et incontaminati Christi; et Galut. 3 (v. 13), dicitur : Chrislus nos redemit de maledicto legis, factus pro nobis maledictum; dicitur autem factus maledictum, inquantum passus est pro nobis in ligno. Item, Apocal. (1, v. 5): Redemit nos et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo. Item, ad Titum, 2 (v. 14): Ut redimeret nos ab omni iniquitate et mundaret sibi populum. Item, Apocal. 5 (v. 9) : Redemisti nos Deo in sanguine tuo, etc. Et innumerabiles sunt tales auctoritates, exprimentes quod Christus dicitur redemptor, quia per passionem suam liberavit homines, quantum in se est, a peccati culpa et reatu. Tali autem redemptione, secundum Sanctos, nullus potest dici redemptus, nisi qui aliquando fuit sub peccato. Unde Augustinus, lib. 6. Contra Julianum, cap. 4 (y), Juliano loquens (8), ait : Tu dicis Christum etiam (e) pro peccatoribus mortuum; ego dico nonnisi pro peccatoribus mortuum. Constat autem nullum, ex Adam descendentem fuisse peccatorem qui non primo fuerit peccato originali peccator. Ergo, si beata Virgo non habuit peccatum originale, non fuit de numero peccatorum, ac per boe nec de numero eorum pro quibus mortuus est Chrislus, nec redempta per Christi passionem. Item, Paulus, 2. Corinth., cap. 5 (v. 14 et 15), dicit : Quoniam, si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus. Ex hac autem consequentia Apostoli, sequitur, ex opposito consequentis arguendo, quod, si non omnes mortui sunt, nec pro omnibus mortuus est Christus; et similiter quod, si iste vel iste non est mortuus, non pro ipso mortuus est Christus. Et certum est quod Apostolus loquitur de morte non quidem corporali, sed spirituali, quae est peccatum, sicut bene ostendit Augustinus, in lib. G Contra Julianum, (cap. 4), ubi sic (a) ait : Vides quia consequens esse voluit, scilicet Apostolus, ut intelligantur omnes mortui, si pro omnibus mortuus est Christus. Et paulo post : Quapropter, si nullum contrahunt peccatum parvuli, non sunt mortui. Si non sunt mortui, non est mortuus pro eis., qui non est mortuus nisi pro mortuis. Similis omnino consequentia potest fleri de beata Virgine. Patet igitur consequentia. Sed consequens est falsum ; quod patet per aliam partem auctoritatis Pauli. Ait enim, affirmando antecedens : Et pro omnibus mortuus est Christus. Igitur etiam pro beata Virgine ; quod est oppositum consequentis. Et ex hoc etiam infertur principalis conclusio, arguendo, secundum Apostolum : Si pro Virgine Christus mortuus est, igitur ipsa mortua est; sed pro ea est Christus mortuus; igitur ipsa est vel fuit mortua. Secundo patet consequens esse falsum; quia, si pro ea non est mortuus Christus, igitur nec ipsa redempta per mortem Christi. Quomodo ergo Christo mediatore est salvata et beatificata, cum dicat Apostolus, Hebraeor. 9 (v. 12), quod Christus per proprium sanguinem introivit semel in Sancta, aeterna redemptione inventa? Et iterum dicit (v.l5): quod novi testamenti mediator est, ut morte intercedente, in redemptionem earum praevaricationum quae erant sub priori testamento, repromissionem accipiant qui vocati sunt aeternae haereditatis. Ubi manifeste demonstrat omnes qui repromissionem aeternae haereditatis accipiunt, intercedente morte Christi accipere. Haec est in forma deductio Gregorii de Arimino, bona et catholica. Ex qua evidenter apparet quod, si beata Virgo peccatum originale non habuisset, nullomodo posset dici redempta, illa redemptione de qua loquitur Sacra Scriptura, et sancti doctores, quidquid sit de illa redemptione quam fingit arguens. Item, Augustinus, in libro de Natura et Gratia, prope principium (cap. 1), sic dicit : Christus gratis, id est, sine causa, mortuus est, si verum non est quod Apostolus dicit (ad Romanos, 3, v. 23 et 24) : " Omnes enim, peccaverunt, et egent gloria Dei. justificati gratis per sanguinem ipsius. " Quicumque autem non putantur pertinere ad hos omnes, qui peccaverunt et egent gloria Dei, profecto nullam necessitatem habent ut christiani fiant; quia non est opus sanis medicus, sed male habentibus; unde non venit ille vocare justos, sed peccatores, etc. Et infra (cap. 2) : Si autem Christus non gratis mortuus est, igitur omnis humana natura justificari et redimi ab ira Dei justissima, hoc est, a vindicta, nullo modo potest, nisi per fidem et sacramentum sangtiinis Christi, (cap. 3) Natura quippe hominis primitus inculpata et sine ullo vitio creata est; natura

I vero ista hominis, qua unusquisque ex Adam, nascitur, jam medico indiget, quia non sana est. Haec Augustinus.

Item, libro 1. de Baptismo parvulorum (cap. 18), ita dicit: 7s(i qui, ut manifestum est, nihil in vita sua impie commiserunt, si nec originaliter ullo impietatis vinculo detinentur, quomodo pro eis mortuus est, qui nonnisi pro impiis mortuus est? Si nulla peccati originalis aegritudine sauciati sunt, quomodo ad medicum Christum venire indigent? Non est opus sanis medicus, sed male habentibus; non venit Cliristus vocare justos, sed peccatores. Item, infra (cap. 23) : Unde, inquit, parvulos salvos fecit Christus, si nulla est in eis originalis aegritudo peccati? Unde redimit, si noyi sunt per originem primi hominis venumdati sub peccato? Hem, in eodem libro (cap. 24), sic dicit: Non dubitemus (i) etiam pro infantibus baptizandis (d) sanguinem illum fusum, qui priusquam funderetur, sic in Sacramento datus est et commendatus, ut diceretur Qlaiih. 26, v. 28) : " Hic est sanguis meus, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. " Negant enim quidam, scilicet haeretici, illos liberari, quos sub peccalo esse nolunt fateri. Nam unde liberantur, si nulla servitute tenentur?

Haec Augustinus.

Item,eodem libro (cap. 2)3): Ostendendum est, inquit, testimoniis. Dominum Jesum Christum non aliam ob causam in carnem venisse, ac, forma servi accepta, factum obedientem usque ad mortem crucis, nisi ut hac dispensatione misericordissima: gratia:, omnes, quibus tanquam membris in suo corpore constitutis caput est ad capessendum regnum coelorum, vivificaret, salvos faceret, liberaret, redimeret, illuminaret, qui prius fuissent in peccatorum morte (y), languoribus, captivitate, tenebris constituti, sub potestate diaboli principis peccatorum; et sic fieret mediator Dei et hominum. Hoc enim ostenso, consequens erit ut ad istam Christi dispensationem, quae per ejus humilitatem facta est, pertinere non possint, qui vita, salute, liberatione, redemptione, illuminatione non indigent. Porro qui parvulos deberebaptizari concedunt, concedant etiam oportet illosegereillis beneficiis mediatoris, ut illo salvi, ut liberati, ut redempti, ut illuminati fiant; unde, nisi a morte, vitiis, reatu, subjectione, tenebris peccatorum? qux quoniam in illa aetate nulla per vitam propriam commiserunt, restat originale peccatum.

Haec Augustinus. Et, his dictis, probat (cap. 27 multis testimoniis Scripturae, quod se promiserat ostensurum, scilicet quod Christus non ob aliam causam venerit in mundum,nisi ut sua morte vivifici dubitemus. - dubitamus Pr. (6) baptizandis.

baptizatis Pr. (y) pecfatorum morte.

peccalo, in morte Pr. caret mortuos in peccato, sanaret languidos, liberaret captivus, redimeret sub potestate diaboli constitutos. Item, (a) in eodem libro, dicitquod (S)non est in filiis hominum, nec fuit, neque erit, parvulus aliquis vel adultus, qui non egeat beneficiis Mediatoris, ut illo scilicet salvetur, liberetur, redimatur, illuminetur; quae salus, quae liberatio, quae illuminatio non potest intelligi nisi a morte, a vitiis, a reatu, a servitute, a tenebris peccatorum. Item, Glossa, super tertium cap. ad Gulat., dicit : Qui negat suam aut alterius aegritudinem, superfluum judicat Salvatorem. Et innumerabilia sanctorum testimonia possent adduci ad propositum principale, scilicet quod Christus ideo dictus est universalis hominum redemptor, quia redimit omnes homines a servitute diaboli, quam de facto contraxerant per actuale vel originale peccatum; nec unquam aliquis sanctorum introduxit illam fictitiam redemptionem quam arguens adinvenit vel secutus est post Scotistas. Unde patet quod ratio sancii Thomae efficax est ad nostrum propositum ostendendum. Solutio vero dictis sanctorum, inimo Apostolorum et Christi repugnat. Ad decimum (licitur quod auctoritates sanctorum sufficienter probant propositum, nec solutiones aut expositiones iiiductae quidquam valent, sicut sufficienter ostendit Joannes de Neapoli.

". Non quidem prima; quia illud quod nunquam est aut fuit tale in actu et de lacto, false dicitur esse tale, quamvis de jure seu debito tale esse debuerit aut debeat : sicut et per oppositum false diceretur Judas non prodidisse Christum , quem non debuit prodere, sed de facto prodidit; similiter falsum est Petrum (j) non negasse Christum, quem de facto negavit, sed negare non debuit; alioquin vere etiam diceretur (o) nunquam aliquis homo peccare, quia nunquam debet peccare, et omnis homo semper esset justus et virtuosus, quia semper falis esse debet.

Secunda etiam responsio non valet. Quia qui omne dicit, nihil excludit, et qui nullum dicit, omnem excipit. Sed in predictis auctoritatibus, non dicitur indefinite, sed universaliter, omnem ab Adam naturaliter propagatum, conceptum in culpa. Ergo sancti intendunt nullum excipere, immo beatam Virginem et omnem alium includere, praecipue cum ipsa nominaliter etiam exprimatur in multis de praedietis auctoritatibus; philosophi autem et sancti, loquentes de aliqua materia in communi, tractant communiter i.-lani materium, loquendo indefinite et non universaliter, si ea quae dicunt de illa materia in communi in aliquo singulari exceptionem habeant, alioquin dida eorum nun essent universaliter vera. " (a) post. - A,l. IV.

Ad auctoritates autem Anselmi et Augustini, dictum est supra.

a Tertia etiam responsio non valet. Quia major est unio divinarum personarum quam Virginis matris et Christi. Sed illud quodcum dictione exclusiva attribuitur uni personae, ut distinguitur ab alia, repugnat illi alteri. Esse autem mundum ab omni culpa, in inultis auctoritatibus praedictis, attribuitur soli homini Christo inquantum a Matre distinguitur, scilicet inquantum est ab Adam, non secundum rationem seminalem , sed supernaturaliter propagatus. Ergo per tales propositiones exclusivas non includitur, sed excluditur Mater ejus, praecipue cum in multis auctoritatibus persona Virginis exprimatur; sicut et in locutione in qua personae (a) Patris aliquid in divinis attribuitur cum dictione exclusiva, non includuntur, sed excluduntur personae Filii et Spiritus Sancti, si in tali locutione tales personae exprimerentur. "

Haec Joannes de Neapoli, quem in hoc sequitur Guillelmus de Gannato in suo tractatu de Vera innocentia Matris Dei.

Ad argumentum principale respondet Joannes de Neapoli dupliciter : " Primo, quod non est simile de angelis; quia in eis non potest esse peccatum per originem contractum, eo quod unus non originatur ab alio, sed omnes immediate creati sunt a Deo. Vel potest dici, et melius, quod, sicut non refert ad hoc quod aer possit dici magis lucidus quam aqua, dato quod quandoque fuerit tenebrosus, sic in proposito, cum spiritualis puritas sit per carentiam impuritatis culpae, quam causat lux divinas gratiae, beata Virgo, quae plus habuit divinae gratiae quam quaecumque alia pura creatura, ideo nituit majori puritate quam quaecumque alia pura creatura, dato quod quandoque fuerit subjecta culpae originali; sicut etiam potest dici aliquid magis album, dato quod quandoque fuerit nigrum. "

Hice Joannes de Neapoli.

Et eamdem solutionem in virtute ponit Albertum, in suo Mariali, in capitulo ubi probat Mariam imbuisse puritatem in summo. Dicit enim quod " ideo dicitur purissima, quia plus habuit de luce gralia? n.

- Et sic patet ad argumentum, quod fundatur in quadam falsa consequentia, scilicet hac : Maria fuit purior angelis; igitur, sicut angeli nunquam fuerunt subjecti peccato, ita nec. beata Virgo; quae consequentia non valet. Et haec omnia sint dicta cum omnimoda reverentia Matris Dei sine temeraria assertione. Verum posset aliquis dicere quod conclusio principalis non sit secundum mentem beati Thomae, riijus vestigia sequor; quia ipse tenet oppositum I. Senteni., dist. 44, q. 1, ait. 3, in solutione tertii, ubi expresse dicit sic : a Puritas intenditur per recessum a contrario. Et ideo potest aliquid creatum inveniri, quo nihil purius esse potest in rebus creatis, si nulla peccati contagione inquinatum sit. Ei talis fuit puritas beatae Virginis, qua? a peccato originali et actuali immunis fuit. Fuit (a) tamen sub Deo, inquantum erat potentia ad peccandum in ea, etc. "

Dicitur primo, quod ex illis verbis non habetur quod beata Virgo, in primo instanti suae conceptionis, habuerit illam puritatem aut immunitatem a peccato, sed post conceptionem suam et sanctificationem. Et ita bene stat quod fuerit concepta in peccato originali, et tamen quod habuerit praedictam puritatem, pro diversis mensuris.

Secundo, dicitur quod, dato quod sanctus Thomas, in 1. Sentent., senserit beatam Virginem nunquam subjacuisse peccato; tamen, in omnibus suis operibus, quae postea edidit, oppositum tenuit et scripsit; quia etiam beatus Augustinus fecit librum Retractationum. Et ideo standum est ultimis determinationibus, et non primis. Et haec de conclusione sufficiant. De qua benedictus Deus, et sua beatissima Virgo Mater. Amen (6).