ARTICULUS 11.

PONUNTUR OBJECTIONES g -1.

Contra primam conclusionem I. Argumenta Scoti.

Quantum ad secundum articulum, arguitur (a) contra conclusiones. Et quidem, contra primam arguit Scotus (dist. 14, q. 2), volens probare quod anima Christi potest videre in Verbo omnia quae videt Verbum. Et Primo arguit contra rationem et probationem conclusionis, sic ; Quia si A conveniant B et C ordinate, ita quod B sit tota ratio respectu C, si intelligens (S) B non comprehendat A, multo minus intelligens (y) C comprehendet A. Exemplum hujus est de subjecto, diffinitione et passione: si intelligens diffinitionem non comprehendit subjectum, neque intelligens passionem comprehendet subjectum ; vel pro medio accipiatur passio prior, et pro tertio passio remotior, quae inest ratione prioris (8) passionis; patet ista propositio. Sed, respectu Dei, esse infinitum intensive, et esse in quo infinita possibilia quomodocumque (s) relucent, se habent tali ordine, quod, quia Deus est infinitus intensive, infinita possibilia in eo relucent; et ita potest in infinita possibilia, et non econtra. Sed cognoscens Deum sub ratione infinitatis intensivae, non propter hoc comprehendit. Ergo, multo minus, cognoscens infinita possibilia quae relucent in eo, sive infinitos ejus effectus, comprehendit eum (^). Assumptum patet. Quia intellectus angeli videntis Deum, videt eum sub ratione infinitatis intensiva;; quia aliter non quietaretiir. Nihil enim potest quietare intellectum, nisi sub ratione infiniti formaliter : ita quod, si nunquam inlinitum comprehenderetur, sed tantum communicaretur, non plusquietaret polentiam apprehensivam, quam aliud objectum finitum; accideret enim sibi infinitas, ut comparatur ad illam potentiam. Secundo. Quia cognoscens unum effectum in Verbo, non comprehendit illum, nec Verbum ut est causa illius. Ergo, quotcumque effectus cognoscat, nullum eorum comprehendet, nec Verbum ut est causa alicujus eorum ; et ita, multo magis, nec simpliciter comprehendit causam, si omnes effectus ejus cognoscat (v)). Tertio. Quia illud exemplum de principio et conclusione, assumit falsum simpliciter. Causa enim, inquantum (8) causa, nullam perfectionem accipit a causato; quia est prior (a) eo naturaliter. Ergo cognitio principii, ut est causa cognitionis (?) conclusionis, nullo modo perficitur per cognitionem conclusionis (y).

Confirmatur ratio. Accipiatur enim aliquod principium ut notum in aliquo gradu; et quaero si potest.aliqua conclusio cognosci, ita quod maneat in intellectu illa cognitio non aucta, aut non. Si sic, habetur propositum : quia cognoscens conclusionem ex principio, non perfectius cognoscit (2) principium; et sicut est de una conclusione, ita de quocumque incluso in illo principio. Si non, ergo illud principium in isto gradu cognitum, non est principium : quia respectu nullius conclusionis; quod est falsum. Item, tunc esset circulus inter illa (s).

Istud confirmatur per Philosophum, 1. Posteriorum, (t. c. 10), ubi vult quod de subjecto oportet tantum cognoscere quid est. Et ratio est: quia in quidditate includitur virtualiter tota ratio scientiae; nec propter ipsam demonstrationem acquiritur aliquo modo cognitio quid est de subjecto, sed totaliter supponitur; sed tantum acquiritur cognitio passionum inhaerentium sibi. Et ita erit de conclusione respectu principii; quia cognitio principii totaliter supponitur demonstrationi (C), et in nullo perfectior acquiritur per demonstrationem. Quarto. Arguitur contra distinctionem quam ponit conclusio. Quia intellectus aniinae Christi potest cognoscere in Verbo aliquod possibile futurum nunquam fiendum (7)).Ergo non praecise ponitur terminus in cognitione eorum quae Deus scit scientia visionis. Assumptum probatur : quia etiam verisimile est, alias animas visuras in Verbo, ipsum posse creare aliquid quod non creat, etiam (6) distincte ; et, multo magis, haec anima potest videre aliquod possibile in Verbo; et sicut unum, ita de omnibus. Ergo, ad vitandum infinitatem, oportet alium terminum praefigere, quam includendo actualia, et excludendo possibilia. Quinto arguit : Quia quicumque intellectus est receptivus notitiae cujuscumque objecti, et ad quodcumque objectum habet desiderium naturale; et si (i) quodcumque objectum cognosceret, in hoc perficeretur naturaliter. Et sicut est de notitia, ita de visione in Verbo; quia illa est perfectissima notitia haberi possibilis de objecto. Quilibet ergo intellectus est receptivus cujuscumque visionis in Verbo; et hoc divisim loquendo. Ergo, et conjunctim, quilibet intellectus est receptivus visionum simul in ii) ab eo.

Ad. Pr. ii) si. - Om. Pr. Verbo, respectu omnium objectorum. Probatur consequentia : Quia cuicumque potest inesse quodlibet, si ei (a) duo possunt simul inesse quia non opponuntur, et infinita talia possunt simul inesse; quia nulla est ratio impossibilitatis. Quodcumque enim illorum potest per se inesse; et quodcumque cum quocumque potest simul inesse, quia non opponuntur; et quotcumque possunt simul inesse, quia ex pluralitate inhaerentium non sequitur nova impossibilitas. Et (6) sic sequitur propositum (v) : Sicut enim visio cujuscumque in Verbo potestinesse animae Christi, ita et visiones duorum objectorum simul; quia non repugnat : aliter non posset videre se beatam et aliquid aliud in Verbo; et ita, cum semper videat se beatam, nunquam posset aliud videre in Verbo. Nec quaecumque multitudo ponit novam impossibilitatem, patet; nec novam oppositionem (8), quia, si oppositio esset, illa esset alicujus ad aliquod. Nec illa infinitas est incompossibilis intellectui creato. Probatur : Quia receptivum non est in se perfectius, si sit in actu secundum suas potentias, quam si sit in potentia respectu actus. Quod apparet : quia ipsi actus sunt extra rationem receptivi; et palet in exemplo de materia et forma. Igitur intellectus non concluditur esse perfectior, si est in actu secundum omnes suas potentias passivas, quam quando est in potentia ad omnes istos actus. Sed nunc intellectus est in potentia ad infinitas visiones; patet enim quod est in potentia ad quamcumque ex natura sua, et simul in potentia ad omnes. Ergo, si esset in actu secundum omnes istos actus, non sequeretur (e) major infinitas quam modo. Quod si dicas quod non est capax omnium simul (J),

hoc est falsum : quia simul est in potentia ad omnes; ergo simul potest habere omnes (ri) in actu, cum non sit oppositio illorum actuum (0), nec requiratur in receptivo vel in recipiendo aliquid repugnans. Sexto arguit : Quia, si anima Christi novit omnia singularia in proprio genere, hoc est per proprias species, et ita infinitas, quia singularia sunt vel possunt esse infinita. Non plus autem repugnat intellectui infinitas visionum quam specierum; quia, etsi visiones sint aliquo modo perfectiores, non tamen requirunt aliam rationem receptivi. Ex quibus omnibus patet quod anima Christi potest videre in Verbo omnia quae Verbum. Septimo arguit : Quod ita sit de facto, probatur per illud Augustini, 15. de Trinitate, cap. 16: Fortassis iw)i erunt volubiles cogitationes nostrae, etc. Ouod, licet sit duilium cIr beatis, videtur tamen probabilius de illa anima, tanquam beatissima, quod in ea non erunt tales cogitationes. Ergo quaecumque novit habitualiter, potest nosse actualiter. - Confirmatur per illud Damasceni (de Fici, orth., lib. 3, cap. 21), quod illa anima habuit praescientiam futurorum. Haec autem scientia non videturesse habitualis; quia futura contingentia non sunt nata cognosci, vel in se, vel in Verbo, nisi intuitive. - Similiter : Actus secundus est perfectior rictu primo ; et ita esset perfectior, si cognosceret se omnia videre, quam si habitualiter cognosceret. Igitur oportet istius impossibilitatem ostendere, ad hoc quod ista perfectio negetur ab anima Christi. Cum igitur rationes in oppositum sint solubiles, videtur probabilius quod haec opinio sit tenenda.

Item : Actus gloriae non videtur interruptus; et ita non est quandoque circa unum, et quandoque circa aliud.

Haec ille. II. Argumentum Durandi.

Contra eamdem conclusionem arguit Durandus (dist. 14, q. 2), probando quod anima Christi, videndo divinam essentiam, cognoscit in ipsa omnia possibilia, quantum ad id quod sunt; de nullo tamen cognoscit (a)., ex natura talis visionis, an sit vel non. Cujus ratio est ista : Intellectus creatus, clare videns divinam essentiam, videt in ipsa omnia quae naturaliter et ex necessitate repraesentantur; alia vero, non. Sed essentia divina, naturaliter et ex necessitate repraesentat omnes res possibiles, quantum ad id quod sunt; non autem quantum ad actualem exsistentiam, scilicet an sint vel non. Ergo omnis intellectus creatus, tam Christi quam cuiuscumque alterius beati, videndo Deum, cognoscit (6) in ipso, de omni re ente vel possibili, quid (y) sit; non autem an sit. Major patet : Quia (S), ex parte repraesentationis vel repraesentantis, non est impedimentum; cum repraesentet naturaliter, et ex necessitate, et determinate. Nec ex parte cognoscentis, cui fit repraesentatio; quia ex quo potest in essentiam divinam, qupc excedit omnia alia etiam simul sumpta, potest in omnia repraesentata per ipsam. Minor probatur : Quod enim repraesentet omnes res entes et possibiles, quantum ad id quod sunt, non est dubium; quia aliter Deus, qui cognoscit omnia per essentiam suam, non cognosceret omnes res. Quod autem repraesentet eas naturaliter et ex necessitate, probatur : Quia divina essentia repraesentat res creatas, sicut causa repraesentat ellectum. Sed divina essentia est causa, secundum potentiam, omnium rerum, naturaliter et ex necessitate, quantum ad id quod sunt; licet non sit causa actualiter producens, nisi (a) cognoscit.

cognovit Pr. (6) cognoscit. - cognovit Pr. (y) quid. - quantum Pr. (6) Quia. - Om. Pr, libere. Est enim in potestate divinae libertatis, producere quamlibet rem ; sed non est in libertatedivinae naturae, posse producere quamcumque rem ; immo, ex naturali perfectione divinae naturae vel essentiae, est habere potentiam omnia producendi. Sicut autem causa secundum actum, respicit effectum quoad ejus exsistentiam; ita causa secundum potentiam, respicit effectum quantum ad id quod est : quia, sicut ex parte causac est productivum (a) et producens, ita ex parte effectus est producibile et productum; quorum primum respicit essentiam absolute, secundum respicit eam sub actuali esse; sicut ex parte causae, productivum respicit potentiam, producens autem respicit (S) actionem. Res ergo creabiles, quantum ad id quod sunt, naturaliter et necessario repraesentantur a divina essentia, ut est virtus productiva; sed quantum ad exsistentiam actualem, non, quia hoc dependet ex libera voluntate divina. Sic ergo patet minor. Sequitur ergo conclusio principalis : scilicet quod intellectus, videns essentiam, videt in ea omnia alia, quantum ad id quod sunt. Scit enim de quolibet ente possibili, quid est, ut quid est homo, et quid est asinus; non tamen scit utrum homo vel asinus sit in rerum natura, ex natura talis visionis.

Haec ille. g 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta cujusdam hibernici.

Contra secundam conclusionem arguit quidam hibernicus, cujus argumenta recitat Adam (3. Sentent., q. 8). Et intendit probare quod nullus intellectus creatus potest cogitare aliquid in Verbo praeter ipsum Verbum, idest, praeter Deum. Et arguit Primo sic. Quia nulla res videtur, ex hoc solo quod ejus imago vel idea videtur. Sed per actum visionis Verbi, quoad creaturam, sola ejus imago vel idea videtur. Igitur, etc. Minor patet : Quia non potest intelligi aliqua creatura videri in Verbo per actum visionis Verbi, nisi quia eodem actu quo videtur idea, videtur ideatum. Sed hoc est falsum : quia, visa imagine Caesaris, non propter hoc videtur Caesar, nisi adsit ejus cognitio ; nec propter hoc quod aliquod speculum videtur, etiamsi speculum esset naturalis imago faciei, videretur facies, sed solum ejus imago. Immo, si, propter hoc quod imago videtur, videretur id cujus est imago, omnia somnia essent vera, cum ibi videantur imagines rerum. Consequens est impossibile. Igitur. Secundo. Si per actum visionis Verbi potest videri creatura, ergo distincte; et tunc per eumdem actum intelligendi posset negari veraciter Deum esse creaturam, quia (y) per illum distingueret creaturam a Deo; et esset propositio vera, ubi negaretur Sit) idem de se ipso; immo eadem compositio intellectus esset simul necessaria et impossibilis; quod non solum destruit philosophiam, sed est damnatum Oxoniae(ot) per Dominum Robertum de Chamesich (6), Archiepiscopum Cantuariensem (y), de consensu omnium recentium et non regentium. Tertio. Quia tunc, pari modo, posset unico actu amoris amari Deus beatifice et creatura. Consequentia patet : quia omnis notitia potest habere actum amoris sibi proportionatum. Sed consequens est impossibile :

Primo, quia tunc talis sic videns, posset fieri amicus alterius noviter, sine mutatione suae voluntatis; quod Augustinus, 5. de Trinitate, in fine (cap. 16), reputat valde impossibile. Et patet consequentia. Quia per illum actum amoris quo Petrus amat Deum (3), potest noviter, ut ponitur, amare creaturam, et ita fieri ejus amicus. Et planum est quod iste actus amoris manet omnino in eodem gradu, et ita non mutatus, et ita nec subjectum ejus mutatur per illum ; nisi dicatur quod voluntas tunc mutatur in comparatione ad aliud, quia scilicet habet noviter respectum ad illud ad quod non babuit prius; sed, secundum hoc, sequitur quod Deus mutaretur quando approbat factum alicujus de novo, vel quando dat novum praeceptum alicui : tunc enim noviter se habet in respectu ad illud. Consequens est impossibile et absurdum, cum hoc etiam quod necatur ab Augustino, ubi supra, ubi dicit quod nullus potest fieri noviter amicus alicujus, sine mutatione suae voluntatis.

Item, sequitur quod talis, postquam amavit aliquid, potest illud non amasse; sicut potest, postquam praevidit aliquid, illud non praevidisse; quia idem est judicium de visione et amore, ut ponitur. Et, si per hoc quod illud amavit meruisset, sequitur quod post meritum posset non meruisse, et post demeritum non demeruisse; et etiam non fuisse punitus, vel injuste punitus. Immo, post occisionem hominis, ex tali praescientia vel voluntale conformi, posset illum non occidisse. Quae sunt impossibilia. Quarto. Quia, si unico actu videndi videtur Deus et creatura, videtur impossibile defendere quin praeteritum possit non fuisse. Quia ex praevisione alicujus tristabilis, sequitur naturaliter dolor, sicut notum est per se; et ex praevisione suae privationis, sequitur naturaliter delectatio. Si ibitur Deus non impediat actionem naturalem : sicut (t), post praetet) Oxoniae.

eximie Pr. (6) In catalogo archiespiscoporum Canluariensium non invenitur praelatus talis nominis. Forsitan auctor designat Robertum de Keilwordeby, 0. P., qui ad lianc sedem fuit promotus anno 127*2 ; vel Robertum "Winchelsey, qui eamdem sedem ab anno 1293 usque ad annum 1313 occupavit. (Cfr. Conradum Eubel, Hierarchia catholica, Monasterii. 1898, vol. 1.) visionem Instabilis, possibile est quod non fuerit tristabile praecognitum ; ita est possibile quod dolor ille non fuerit, vel saltem quod iste non doluerit. Et ita de delectatione similiter : sicut est possibile quod iste praevidit privationem hujus tristabilis, ita est possibile quod gauderet de hoc. Et ita posset pendere a (a) futuro, quod iste doluit, et quod gavisus est; quod est impossibile (S), postquam sic fecit. Quinto. Arguit, et dicit se uti gladio Apollinis (y) : Quia Deus non posset actu videre creaturam per actum quo videt se, nisi ipse esset sibi species et actus, respectu utriusque. Si (8") enim, respectu sui, haberet vicem speciei et actus, et, respectu creaturae, vicem speciei tantum, non (e) actu sed habitu tantum cognosceret creaturam ; sicut, si esset vice speciei, et non haberet vicem actus, respectu sui, non cognosceret se actu, sed tantum habitu. Hoc, inquit, nullus sana mente potest negare. Ergo, pari ratione, creatura non potest videre actu per Verbum Dei creaturam, nisi Verbum divinum esset sibi loco speciei et loco actus; et quia hoc est impossibile, sequitur quod, mediante Verbo, per actum videndi Verbum, non videtur creatura. Confirmatur. Quia aut oportet dicere quod actus quo videtur Verbum, immediate importet creaturas; quod non ponitur ab aliquo, quia tunc iste actus esset pure aequivocatus, nec esset verbum alicujus omnino. Vel oportet dicere quod actus, mediante Verbo, importat creaturas; et tunc oportet, cum cognoscens assimiletur cognito, quod , cum non possit habere Verbum nisi tanquam objectum vel speciem aut ideam, non (C) tanquam actum videndi creaturam, quod non cognovit creaturam in actu, mediante Verbo. Confirmatur. Quia oportet necessario quod principium cognoscendi immediatum, sit actus aliquis in cognoscente. Cum igitur Verbum non possit creaturae esse actus cognoscendi, sequitur quod impossibile est quod Verbum divinum, sit creaturae immediate principium cognoscendi aut (t^ intelligendi creaturam.

- Haec ille hibernicus. II. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem conclusionem arguit Aureolus magister (q. 19 super Reportationes 3. Sententiarum), probando quod nec anima Christi, nec alius intellectus, videndo Verbum, videt creaturas, sic quod ponat eas in prospectu suo. Primo sic. Quia non magis est limpidus intellectus creatus quam increatus. Sed intellectus increata) a. - de Pr. 2)6 Ius sic videt creaturas, videndo essentiam, quod non ponit in prospectu suo per modum objecti ipsas res, sed tantum essentiam suam, quam cognoscendo cognoscit alias res. Igitur, etc. Minor (a) probatur : Quia aliter sequeretur quod continuum componeretur ex indivisibilibus (6). Si enim Deus videt continuum, ponendo partes ejus in prospectu mentis suae : aut nullam ponit in actu (y) in prospectu suo ; et sic imperfecte et potentialiter cognoscit (a) continuum; vel habeo intentum, quod non ponit in prospectu suo continuum. Aut aliquas ponit actualiter in prospectu, et alias solum virtualiter; et tunc imperfecte et potentialiter cognoscit (s) illas partes quas non ponit in prospectu suo. Aut ponit omnes partes in prospectu suo : et tunc, si quaelibet illarum est divisibilis, iterum potest dividi, ergo non omnes actu sunt in prospectu; vel quaelibet est indivisibilis, et habetur intentum, id est, quod continuum est compositum ex indivisibilibus (0; quod est contra demonstrationes Arislotelis. Secundo sic. Cognitio rerum in Verbo, non est cognitio earum in proprio genere; immo istae duae notitia; distinguuntur, quia prima dicitur matutina, et secunda vespertina. Sed si res poneretur in prospectu cognoscentis quando cognoscitur in Verbo, tunc talis notitia esset notitia rei in proprio genere : quia res cognosceretur secundum proprium genus et differentiam, et secundum propriam diffinitionem ; et hoc estcognoscere rem in proprio genere. Forte dicetur quod distinctio praedictarum cognitionum non est penes cognitum, scilicet objectum, sed penes medium cognoscendi : quia cognitio rei in Verbo est per Verbum ; sed cognitio rei in proprio genere, est per propriam speciem.

Sed hoc non valet; immo est contra beatum Augustinum (4. Super Genes. ad litt.), qui ponit has duas cognitiones, et non ponit differentiam inter illas penes medium, sed penes objectum cognitum in esse cognito. Tum quia res posset cognosci per speciem, sine hoc quod cognosceretur in proprio genere ; ergo cognoscere per speciem, non est cognoscere in proprio genere. Tum quia, si per cognitionem rei in Verbo poneretur res in prospectu mentis, tunc cognitio matutina esset vespertina. Patet : quia Augustinus (n) distinguit illas notitias, quia cognitio matutina est cognitio in Dei essentia, in qua continetur eminenter omne ens, sed cognitio vespertina est cognoscere rem in proprio genere, eo quod res cognoscitur secundum suum esse diminutum. Tum quia, ex quo in Verbo cognoscitur res secundum suum prota) Minor. - Major Pr.. (0 indivisibilibus. - individuantibus IV. prium genus, et propriam differentiam et speciem et diffinitionem, tunc superfluit cognitio vespertina; nec oporteret ibi ponere cognitionem rei in proprio genere. Et si dicas quod prima est clarior quam secunda,

hoc non valet : quia, licet unus actus sit clarior alio, tamen res cognita, esset aequalis et aeque clara, secundum te, cum per utramque res cognoscantur secundum idem esse. Tertio sic. Quia, si sic, tunc videns Verbum posset loqui de omnibus rebus quas videt in Verbo, et posset illuminare alios; posset etiam reducere seipsum ad notitiam actualem rei in proprio genere, sicut habens speciem rei posset seipsum reducere ad actualem notitiam rei. Haec sunt falsa et inconvenientia. Igitur. Quarto. Quia, si sic : aut talis intellectus videt creaturas eodem actu quo videt Verbum; aut alio. Non eodem : quia impossibile est poni talem actum, quin poneretur visio omnium creaturarum; quia, si per illum actum nunc non videtur creatura, et postea videtur, oportet quod ille actus intendatur, vel quod mutetur; quia impossibile est transire de contradictorio in contradictorium sine aliqua mutatione; non enim transit de novo super aliquod objectum super quod non transibat prius, nisi facta mutatione in actu ; et sic actus beatificus, erit (a) mutabilis; quod est falsum. Si dicas quod est facta mutatio extensive, quia ad plura se extendit quam ante,

hoc non valet; quia hoc non potest fieri, nisi flat aliqua mutatio in ipso actu. Nec potest dici quod talis intellectus videat res in Verbo, alio actu : quia vel ille actus immediate transit super res sine hoc quod transeat primo super Verbnm, et tunc attingit rem in proprio genere, et non est visio rei in Verbo; vel transit in res mediante Verbo, et tunc erunt duo actus beatificati respectu ipsius Verbi, quod est impossibile. Quinto. Quia, si videns (6) Verbum ponit aliquid aliud in prospectu suo, sequitur quod ponat omnia : quia qua ratione ponit unum, ponit omnia; quia Verbum necessitate naturae est similitudo omnium rerum, sive hoc sit (y) per ideas quantum ad quidditates rerum, sive per nutum voluntatis quantum ad exsistentias quidditatum in effectu ; qui nutus est idem quod voluntas et divina essentia; et ideo equaliter patet nutus divinae voluntatis videnti Verbum, sicut divina essentia. Modo consequens est falsum : quia tunc poneret infinita in actu in prospectu suo; et sic infinitum esset in actu, et per consequens posset esse in re.

Dicetur forte, quod divina essentia est speculum voluntarium, non naturale, inquantum revelat aliqua sicut placet suae voluntati.

Sed hoc non valet : quia, licet divina essentia sit speculum voluntarium, offerendo se DISTINCTI (I XIV. intellectui, non tamen in ordine ad res quas repraesentat, sed (a) postquam oblata est intellectui creato (6), naturaliter repraesentat; sicut ignis voluntarie approximatur stupae, tamen approximatus voluntarie, agit naturaliter et comburit. Et hoc patet : quia essentia oblata intellectui creato, est sufficiens repraesentativum rerum; nec oportet quod Deus ibi faciat aliquid per voluntatem suam ; nec differentia rationis qua? est inter intellectum et voluntatem, vel aliqua alia impedit talem repraesentationem, quia ratio non est ratio videndi vel non videndi res in Verbo. Sexto. Arguit contra modum probandi conclusionem, quem (y) sanctus Thomas ponit in Scripto : scilicet quod illa quae non sunt nec erunt nec fuerunt, tamen possunt esse, Deus non cognoscit per ideas, sed cognoscendo suam potentiam. Hoc, inquit arguens, parum valet. Quia omnis cognitio fit per assimilationem aliquam; et ideo (o) oportet quod omnia cognoscantur per aliquam similitudinem ; nec illa potentia sufficit. Secundo, quia tunc esset mutabilis : quia primo cognoscit per potentiam suam ; postea, si ponatur in esse, cognoscet alio modo, scilicet per ideas proprias. Tertio, quia tunc, si Deus cognoscit possibilia fieri, per potentiam suam, et non per ideam vel similitudinem, tune cognoscit illa arguitive tantum et (V) imperfecte. III. Argumenta Adae.

Contra eamdem conclusionem arguit Adam, in 3. Sententiarum (q. 10), probando quod nec anima Christi, nec aliqua creatura intellectualis, potest distincte cognoscere simul infinita, ita quod distincte quodlibet eorum. Primo. Quia aut eodem actu cognoscit infinita et quodlibet distincte; et tunc sequitur quod ille actus esset infinitae perfectionis in genere cognitionis. Vel ille actus infinitis (0 actibus specifice distinctis aequipollet, quia fit sermo de distinctis cognitionibus infinitorum specifice distinctorum; sed hoc est impossibile. Et, eodem modo, nec quodlibet infinitorum ejusdem speciei potest distincte cognosci ab illa anima : quia nec eodem actu infinitae perfectionis; nec diversis actibus, quia tunc essent infiniti actus. Igitur nullo modo potest cognoscere distincte infinita. Secundo. Si anima posset cognoscere infinita : ergo infinita quorum quodlibet esset alicujus signatio perfectionis secundum quantitatem, vel majoris, et haec totaliter distincta ad invicem; vel infinita proportionalia ad minus, eundo semper in minus, utpote infinitae partes proportionales alicujus magnitudinis datae secundum extensionem, vel alicujus qualitatis secundum latitudinem, vel partes graduales. Primum dari non potest :

Tum (a) quia non plura potest creatura simul distincte cognoscere in Verbo, quam Deus possit facere; sed Deus non potest facere talia infinita in actu simul; igitur, etc. Minor probatur : quia repugnantia est quod hujusmodi (6) infinita sint simul in entibus, secundum philosophiam ; et theologia non discordat.

Tum secundo, quia volens infinitos homines sic distincte cognitos, si essent, ex odio Dei occidere (y), infinite peccaret. Et infinite posset mereri aliquis (o), simili ratione; et, si hoc, igitur praemium ejus esset infinite delectabile; igitur delectabitur infinite. Et multa alia inconvenientia sequerentur. (Si dicatur quod non sequitur infinitum meritum, quia Deus acceptat ut sibi placet;

Contra : Praecepto alicui dato quod diligat aliquem infinitorum angelorum distincte cognitorum, si est possibile, tantum meretur ex dilectione unius, sicut alterius; vel sequitur saltem, quod esset infinite laudabilis et virtuosus.)

Et iterum est contra Philosophum : quia, 1. Posteriorum (t. c. ti), et 1. Physicorum (t. c. 35), arguit Philosophus, quod, si principia sunt infinita, igitur ignota. Nec secundum potest dari. Quia, si cognoscere quodlibet infinitorum aequalium distincte (e), arguit infinitam perfectionem unius cognitionis, vel infinitatem cognitionum , multo fortius (5) eundo ad minus : visus enim tanto acutior est et fortior, quanto minus visibile distincte percipit, secundum Philosophum, 1. Coeli et Mundi (t. c. 117). Item, in de Sensu et Sensato, tenet Philosophus, in illo capitulo antepenultinio (rj), Hic autem objiciet aliquis, quod quaedam passiones et magnitudines latent sensum et intellectum, ita quod non possunt distincte percipi in actu, licet confuse in suo toto immutent sensum et intellectum, et per consequens confuse cognoscuntur in toto. Nam intellectus, ut dicit ibidem, non intelligit quae sunt exterius, scilicet sensibilia, nisi cum sensu. Et exemplificat quod non omnis magnitudo vel passio distincte percipitur : quia decimum millenarium millii latet visum, quamvis visus superveniat; et qui in diesi sonus latet, quamvis continuus exsistens audiatur omnis cantus (0). Igitur, secundum veritatem, et secundum Philosophum, distincte percipere minora, arguit majorem et perfectiorem acutiem visus; et (e) cognoscere quodlibet infinitorum aequalium distincte.

- cognosceret infinita aequalia distincte quodlibet Pr. (;) igitur. - Ad. Pr. per consequens, omnia talia posse percipi, arcuit inrinitatem distinctiva;, cognitionis, sicut majorum et aequalium. Sed (a) aequalia infinita quodlibet (6) distincte cognoscere (7), arguit infinitam perfectionem cognitionis distinctiva;, si daretur. Ergo, multo fortius, discretiva cognitio partium proportionalium infinitarum (o). Ergo nec anima Christi, nec aliqua creatura, potest distincte cognoscere infinita. -Haecille. Et in lior secundus articulus terminatur.