ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES Ad argumenta Durandi.

Quantum ad lertium articulum, respondendum est obiectionibus supradictis. Et Ad primam quidem , dicitur primo, quod, posito, sed non concesso, quod hoc pronomen iste non demonstret suppositum aeternum nisi ex additione hujus nominis homo, non tamen sequitur quod illo eodem modo demonstret suppositum aeternum, sicut importatur per hoc nomen homo in absentia pronominis, sicut in hac reduplicativa, Christus, secundum quod homo, est persona, in qua tenetur formaliter. Immo oportet quod hoc pronomen aliter demonstret, et hoc nomen homo aliter importet suppositum , puta magis materialiter quam formaliter. Cujus ratio est ; quia, cum pronomina significent puram substantiam sine qualitate, id est, suppositum sine expressione quidditatis, ideo eorum additio ad nomina concreta, trahit illa ad standum pro suppositis potius quam pro quidditate, et magis materialiter quam formaliter, quantumcumque reduplicatio cadat super aggregatum ex pronomine demonstrativo et nomine concreto.

De hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 16, art. 10, sic dicit : " Nomen sumptum cum reduplicatione, magis proprie tenetur pro natura quam pro supposito : sumitur enim in vi praedicati, quod tenetur formaliter; idem enim est dictu, Christus, secundum quod homo, ac si diceretur, Christus, secundum quod est homo. Et ideo est magis concedenda quam neganda, Christus, secundum quod homo, est creatura. Si tamen adderetur aliquid per quod traheretur (a) ad suppositum, esset propositio magis neganda quam concedenda; puta si diceretur, Chnstus, secundum quod hic homo, est creatura. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod pronomen demonstrativum, additum nomini concreto, sive in praedicato, sive in reduplicatione, retrahit illud, ne teneatur formaliter, seu pro natura; sed facit illud stare materialiter, seu pro supposito. Dicitur secundo, quod, dato quod reduplicatio (6) cadens super pronomen demonstrativum singulari-zans nomen concretum, faceret illud complexum stare formaliter, non tamen sequitur, sed est fallacia consequentis, quod stet pro forma specifica : sufficit enim quod stet pro natura individui singularizata, vel pro proprietate constitutiva individui. Et si illo modo stet in ista, Christus, secundum quod iste homo, est Deus, vel persona, propositio vera est. Nam sensus est iste : quod Christus ex eo ex quo (y) habet proprietatem personalem constitutivam hujus suppositi, quod est humanum, et in quo natura humana habet istam singularem personalitatem, est persona, vel Deus. Et iste sensus est verus : quia totum hoc habet Christus ex aeterna filiatione, quae est realiter divina essentia; et quicumque habet istam filiationem, necessario est Deus vel persona; quicumque taliter suppositat humanam naturam, sicut Christus suppositat, necessario est Deus et persona ; et in quocumque supposito natura humana suppositaretur, puta quod uniretur taliter primo principio, illud est Deus. Dicitur tertio, quod, dato quod ad veritatem propositionis reduplicativas requireretur quod illud quod implicatur, vel reduplicatur, sit ratio inhae-rentiae praedicati ad subjectum, non tamen oportet quod sit causa vel ratio talis inhaerentiae secundum quodlibet sui, ut dicit tertia conclusio. Et ideo, dato quod hoc complexum, iste homo, teneatur formaliter in ista, Christus, secundum quod iste homo, est Deus, non tamen oportet quod omnis forma importata per hoc complexum, sit causa talis inhaerentiae : puta forma importata per ly iste, qui est proprietas aeterna constitutiva personae Filii Dei; et humanitas importata per ly homo.

Et sic patet quod argumentum non procedit, propter tria falsa quae assumit. Et licet ista responsio sufficiat ad hominem, quantum ad duo dicta ultima; videtur tamen quod standum est in primo dicto responsionis, scilicet quod nec ly homo, nec ly iste homo tenetur in illa reduplicativa formaliter, sed materialiter pro supposito aeterno subsistente in duabus naturis, et non formaliter et praecise pro aliqua illarum. De hoc sanctus Thomas, 3. Sentent., dist. 10, q. 1, art. 1, qi" 2, sic arguit (arg. 2) : a Christus, secundum quod Deus, caret matre. Si igitur, secundum quod iste homo, est Deus; ergo, secundum quod iste homo, caret matre. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Cum, inquit, dicitur, iste homo, demonstratur suppositum duarum naturarum, quarum utraque caderet in diffinitione ejus, si diffiniri posset. Et ideo ea quae sunt utriusque naturae, per se ei conveniunt. Et ideo Christus, secundum quod iste homo, est Deus; et, secundum quod iste homo, est homo. Et similis est ratio de illis quae consequuntur ad alterutram naturarum. Unde, secundum quod iste homo, est habens matrem, et carens matre; nec unum excludit aliud, cum non sint opposita, quia non secundum idem conveniunt. "

Haec ille.

Item, arguit sic (arg. 1) : i Omne quod praedicatur de altero secundum quod aliquid, oportet quod sit diffinitio, vel pars diffinitionis, aut per se accidens illius secundum quod praedicatur; sicut cum dicitur : Petrus, secundum quod homo, est animal rationale mortale; vel, secundum quod homo, est risibilis (a). Sed Deus nullo istorum modorum se habet ad hunc hominem. Ergo haec est falsa, Chrislus, secundum quod hic liomo, est Deus, s Ecce argumentum. Sequitur responsio : (( Sicut, inquit, aliquid est de diffinitione speciei, quod non est de diffinitione generis; ita aliquid esset de diffinitione individui, si diffiniretur, quod non est de diffinitione speciei; sicut pars materiae, ut dicit Philosophus, 7. Metaphysicae (t. c. 35). Unde, licet Deus non sit pars diffinitionis hominis, esset tamen pars diffinitionis hujus hominis Christi, si diffiniri posset, ratione Verbi. Unde patet quod est per se. j Item, arguit sic (arg. 3) : " Remoto eo secundum quod aliquid alicui convenit, ulterius ei non convenit. Sed remulo a Christo quod sit hic homo, adhuc convenit ei esse Deum : quia ab aeterno fuit Deus; non autem ab aeterno fuit hic homo. Engo Chrislus, secundum quod iste homo, non est Deus. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum quod remoto a V. - 10 Christo toto hoc quod importatur cum dico, iste homo, non convenit ei esse Deum; quia ibi includitur natura divina et humana. Sed remota altera, scilicet humana natura, sequitur quod Filius Dei non possit dici iste homo. Ratione tamen illius naturae, scilicet humanae, non verificatur praedicta locutio. Et est simile sicut si dicatur : Petrus, inquantum homo, sentit; quia remoto rationali per intellectum, non erit homo, et erit sentiens, ut dicitur in libro de Causis (prop. 1). "

Haec ille.

Ex quibus apparet manifeste, quod in dicta reduplicativa non oportet quod ly iste homo teneatur formaliter pro natura humana praecise, nec pro divina praecise, sed materialiter pro supposito includente duas naturas, et quodammodo constituto ex duabus naturis.

Item, in hoc argumento quoddam falsum assumitur fundamentum, scilicet (a) quod totum aggregatum et complexum ex termino communi et pronomine demonstrativo, eodem modo supponat sicut supponeret terminus communis sine tali pronomine sumptus; quod est falsum, ut patet omni logico.

Item, aliud falsum, scilicet quod hoc pronomen iste non habet quod demonstret suppositum aeternum, nisi ratione hujus termini homo. Hoc enim falsum est : quia sine tali additione potest Filium Dei, immo quamlibet divinam personam, demonstrare (6), ad placitum loquentis. Immo, per oppositum, hic terminus homo non habet quod supponat discrete pro Filio Dei, nisi ex additione pronominis, sicut nec pro aliquo alio homine. Ad secundum patet responsio per praedicta; quia non valet consequentia (y). Quia, licet ly homo implicetur et reduplicetur, non tamen oportet quod illa reduplicatio sit ratione naturae, nec ratione alicujus importati formaliter per hoc (S) quod dico homo; sed sufficit quod fiat ratione alicujus importati per hoc complexum , vel alteram ejus partem, iste homo. Sic autem est in proposito. Ad tertium, negatur antecedens. Nec valet probatio : quia, licet ad veritatem reduplicativa; exigatur quod praedicatum verificetur de qualibet parte complexi reduplicati, sicut arguens bene probat; non tamen oportet quod de qualibet verificetur cum hoc quod (e) dico secundum quod, vel quod talis praedicatio sit per se, aliquo modo perseitatis : sicut, licet ad veritatem (Q hujus reduplicativae, Socrates, secundum quod homo albus, est visibilis, requiratur veritas harum duarum propositionum, Homo est visibilis, Album est visibile; non tamen oportet quod utraque sit per se, nec quod istae duae sint verae, Socrates, secundum quod homo, est

U) quod. - Ora. Pr. visibilis, Socrates, secundum quod albus, est visibilis; sufficit enim veritas (a) unius illarum. Sic in proposito : quaelibet istarum est vera, Iste est persona, Homo est persona; sed prima tantummodo est per se. De hoc sanctus Thomas, 3. Sen-tent., dist. 10, q. 1, art. 2, q 1, in secundo loco, arguit sic : " Quod convenit alicui secundum quod homo, convenit omni homini secundum quod homo. Sed Petrus, secundum quod homo, est persona. Ergo et Christus. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod nec Petrus, inquantum homo, est persona, sed (6) inquantum iste homo : quia haec non est per se, Homo est persona; sed haec, Iste homo est persona. "

Item, in secunda quaestiuncula, in solutione primi, sic dicit : (c Christus, secundum quod homo, est aliquid. Non tamen sequitur, Ergo, secundum quod homo, est aliquid universale vel particulare : quia homini accidit universale vel particulare (y); unde haec est per accidens, Homo est aliquid particulare; haec autem est per se, 7ste homo est aliquid particulare. Unde Christus non est aliquid particulare, secundum quod homo, sed secundum quod iste homo. " - Haec ille. Ad argumentum pro parte affirmativa quaestionis, respondet sanctus Thomas, 3. Sententiarum, praesenti distinctione, q. 1, art. 2, q 1, in solutione primi. Sic dicit: " Christus, secundum quod homo, est substantia rationalis naturae; sed, secundum quod iste homo, est individua substantia rationalis naturae. Unde, secundum quod iste homo, est persona; sicut, secundum quod iste homo (o), est Deus. " In 3 p. vero, q. 16, art. 12, in solutione secundi, sic dicit : " Substantia individua, quae ponitur in diffinitione personae, importat substantiam completam, per se subsistentem (e), separatim ab aliis : alioquin manus hominis posset dici persona, cum sit substantia quaedam individua; quia tamen est substantia individua, sicut in alio exsistens, non potest dici persona. Et, eadem ratione, nec natura humana in Christo; quae tamen potest dici individuum, vel singulare quoddam. " Et haec de quaestione sufficiant. De qua benedictus Deus. Amen. [a) veritas.

unitas Pr. (s) subsistentem. - subsistendi causa Pr.